Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปบทที่ 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเซลล์เจริญผิดปกติ, นางสาวคีตภัทร…
สรุปบทที่ 10
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเซลล์เจริญผิดปกติ
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
ความหมาย
CA ในระบบโลหิต เกิดจากความผิดปกติของ stem cell ในไขกระดูกแบ่งตัวผิดปกติ ไม่สามารถ differentiate ไปเแป็นตัวแก่ได้
ชนิด
Acute lynphoblastic leaukemia (ALL)
พบบ่อยที่สุดในเด็กอายุ2-5 ปี
แบ่งออกเป็น
T-cell lymphoblastic leukemia
ฺB-cell lymphoblastic leukemia
พบบ่อย
ผลของการมี B-cell มาก
สร้างเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง
เลือดออกง่าย
Pt.ซีด
ติดเชื้อง่าย
เม็ดเลือดขาวต่ำ
ตอบสนองต่อการรักษาได้ดี โรคสงบง่าย
Acute Myeloid Leukemia (AML)
พบในผู้ใหญ่มากว่าเด็ก
พบในเพศชายมากว่าหญิง
สาเหตุ
ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด
ปัจจัยที่มีผล
พันธุกรรม
Down's syndrome
เสี่ยงเป็นALL/AML มากกว่าคนปกติ
ครอบครัวมีประวัติป่วยเป็น ALL
มีโอกาสเป็นมากกว่าคนปกติ 2เท่า
ในฝาแฝดที่เป็น ALL
อีกคนจะมีโอกาสเสี่ยงเป็นด้วย
สิ่งแวดล้อม
ได้รับสีไออนไนซ์ในปริมาณสูง
เช่น ได้รับรังสีรักษาตอนอยู่ในท้องแม่
ไดรับเคมีบำบัด
สัมผัสสารเคมีบางชนิด
เช่น Benzene ,Frmaldehyde
อาการ
แรกเริ่ม
เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ซีด
เลือดออกง่าย
ออกตามไรฟัน เป็นจ้ำเขีวตามตัว
ติดเชื้อง่าย มีไข้
มีก้อนที่ขาหนีบ ต่อมน้ำเหลือง ขา คอ ตับ/ม้ามโต
การวินิจฉัย
เจาะเลือด หา Blast cell
ตรวจ Bone marrow Transplanted เพื่อยืนยัน
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma)
เกิดจาก
ความผิดปกติของ Lymphocyte
ตำแหน่งที่พบบ่อย
ต่อมน้ำเหลืองบริเวณหลังคอ
ชนิด
Hodgkin Lymphoma
ต่อมน้ำเหลืองบวม>1ปี ไม่ปวด
พบ
Reed-Sternberg cell
Non-Hodgkin Lymphoma
มีอาการรุนแรง
อาจมีก้อนที่ช่องท้อง/อก/ระบบประสาท
Burkitt Lymphoma
มีต้นกำเนิดจาก B-cell
เนื้องอกโตเร็วมาก มักพบเฉพาะที่
เช่น
ในช่องท้อง
รอบกระดูกขากรรไกร
การวินิจฉัย
ตัดชิ้นเนื้อไปตรวจ
ตรวจไขกระดูก
MRI ,CT scan, Bone scan, PETscan
อาการ
ระยะเริ่มต้น
คลำพบก้อน
มีไข้หนาวสั่น เหงื่อออกมากในตอนกลางคืน
เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
ไอเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก ทอนซิลโต
ปวดหัว
พบในCAต่อมน้ำเหลืองในระบบประสาท
ระยะลุกลาม
ซีด เลือดออกง่าย
ในรายที่เป็นในช่องท้อง
แน่นท้อง อาหารไม่ย่อย ท้องโต
การรักษา
ใช้ยาเคมีบำบัด
ฉายรังสี
ปลูกถ่ายฌซลล์ต้นกำเนิด
มะเร็งไต (Nephroblastoma)
ความหมาย
ภาวะที่เนื้อไตชั้น Parenchyma เจริญเติบโตผิดปกติจนกลายเป็นเนื้องอกภายในไต
พบบ่อยในเด็กอายุ < 5 ปี
ต้นกำเนิด
มาจากเซลล์ของระบบประสาท ทำให้เกิดบริเวณที่มีเนื้อเยื่อ Sympathetic nerve
เช่น
ต่อมหมวกไต
อาการ
มีก้อนในช่องท้อง ท้องโตปวดท้อง
ไม่ควรคลำบ่อยจะทำให้ก้อนแตกได้
ตาโปนมีรอยช้ำรอบตา
ความรุนแรงของโรค
รุนแรงมาก เสี่ยงต่อการเสียชีวิต
การตอบสนองต่อการรักษษไม่ดี
การรักษาด้วยยาเคมีบําบัด
1.induction phase
ให้ยาเพื่อทำลายเซลล์ในเวลาอันสั้นให้มากที่สุดอันตรายต่อเซลล์ปกติน้อยที่สุด
ใช้เวลา 4 – 6 week
ยาที่ใช้
ได้แก่
Vincristine, Adriamycin,
L – Asparaginase , Glucocorticoid
2.intensive phase
ให้ยาหลายชนิดร่วมกันภายหลังที่Pt.อยู่ในระยะโรคสงบ
ทำลายCA cellให้เหลือน้อยที่สุด
ใช้เวลา 4 week
ยาที่ใช้
ได้แก่
Metrotrexate, 6 – MP ,Cyclophosephamide
3.CNS prophylaxis phase
ให้ยาเพื่อป้องกันไม่ให้โรคลุกลามเข่้าCNS
ยาที่ใช้
ได้แก่
Metrotrexate, Hydrocortisone ,ARA – C
4.maintenance phase
ให้ยาเพื่อควบคุม และรักษาโรคอย่างถาวร
ยาที่ใช้
6 – MP ทานทุกวัน
ร่วมกับ Metrotrexate
การรักษาประคับประคอง
คือ
รักษาโรคแทรกซ้อนและอาการข้างเคียงจากการให้ยา
แบ่งเป็น
การรักษาทดแทน
เพื่อให้ระดับฮีโมโกลบิน> 7-8 g/dL
การรักษาด้วยเกล็ดเลือด
ให้เกร็ดเลือดในPt.เกร็ดเลือดต่ำ
ช่องทางการให้
IT
ทางช่องไขสันหลัง
IM
ทางกล้ามเนื้อ
หลังฉีดระวังเลือดออก
TV
ทางหลอดเลือดดํา
ระวัง Extravasation
การรั่วของเคมีบำบัดออกจากเส้นเลือดเข้าสู่ผิวหนัง
Pt.ปวดแสบปวดร้อน หากทิ้งไว้เนื้อจะเน่า
หากเกิดขึ้นให้หยุดยาทันที
ยาเคมีบำบัดที่ใช้บ่อย
Cyclophosphamide และ Ifosfamide
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
ออกฤทธิ์จับ/รวมตัวกับ DNA ของCA cell ทำให้เพิ่มจำนวนไม่ได้
ผลข้างเคียง
เลือดออกในกระเพาะปัสสาวะ
Methotrexate
รักษา Acute leukemia
ยับยั้งการสร้าง DNA และ RNA กดการเจริญเติบโตของCA cell
ผลข้างเคียง
มักจะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ตับ/ไต
คลื่นไส้ อาเจียน เยื่อบุช่องปาดอักเสบ
Mercaptopurine(6-MP)
รักษา Acute leukemia
ยับยั้งการสร้าง Purine และกรดนิวคลีอิกของ CA cell
Pt.จะได้รบยากลับไปกินต่อที่บ้าน
L-asparaginase
รักษาโรคมะเร็ง ALL
มีโอกาสเกิดการแพ้ยาสูง ต้อง Test dose ก้อนให้ยา
ผลข้างเคียง
มีผลต่อตับอ่อนในการหลั่งInsulin
น้ำตาลในเลือดสูงขึ้น
นางสาวคีตภัทร บุญขำ
เลขที่ 9 รหัส 62111301010