Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
เยือหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) - Coggle Diagram
เยือหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis)
เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย
เชื้อแบคทีเรียสามารถไปสู่ Subarachnoid Space แล้วทําให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
การติดเชื้อลุกลามโดยตรงพวกนี้การติดเชื้อ
กระจายสู่ Subarachnoid Space โดยตรง
โดยมีแหล่งติดเชือบริเวณใกล้เคียง
มีการอักเสบของหูชันกลางอย่างเรื้อรัง
มีการอักเสบของเส้นโลหิตดําใหญ่ ๆ ในชันดูรา
ซึ่งเปนการติดเชื้อที่เป็นผลจาก
การติดเชื้อในบริเวณหน้าจมูก
Meningocele แตก
ได้รับเชื้อโดยตรงจากการเปื้อนของเชื้อ เช่น
มีการแตกหักของกะโหลกศีรษะ หรือมีกระดูกแตก
ที่บริเวณฐานของกะโหลกศีรษะ ทําให้นาไขสันหลังไหล
ออกมาทางจมูกหรือหู
การติดเชื้อผ่านทางกระแสโลหิตโดยที่มีแหล่งติดเชืออยู่ทีส่วนอื่นของร่างกายแล้วแบคทีเรียเข้าสู่กระแสโลหิต (Bacteremia) ไปสู่ Subarachnoid Space ได้
เยื้อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อวัณโรค
(Tuberculous meningitis)
ภาวะแทรกซ้อน
2.หูหนวกหรือพูดได้ช้า พบได้ไม่บ่อย
3.อาการชักมักพบบ่อยในพวกที่
ได้รับการรักษาแล้วมีความพิการของสมองอย่างถาวร
1.ระดับสติปัญญาลดลง หรือปัญญาอ่อน
ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและภาวะแทรกซ้อนของโรค
4.ภาวะน้ำคังในโพรงสมองเกิดจาก communicating
อาการและอาการแสดง
hydrocephalusเพราะมีการหนาตัวของ arachnoid บริเวณฐานของสมอง
:
แบบเฉียบพลันพบได้ประมาณร้อยละ 10 เด็กจะมีไข้ ซึมลง การรับรู้
เปลียนแปลง ชัก มีอาการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง ในระยะท้ายๆ
ผู้ป่วยจะมี decerebrate rigidity และเกิดการเลื่อนของสมอง
(cerebral herniation)
แบบเรือรัง พบได้ประมาณร้อยละ 90
2.1 ระยะนํา (prodomal stage) ระยะนี้มีไข้ต่ำๆ บางรายไข้สูงลอย หงุดหงิด โกรธง่าย เบื่ออาหาร ซึม นอนไม่หลับ ปวดศีรษะ อาเจียน เด็กเล็กจะมีอาการกระสับกระส่าย ร้องกวนผิดปกติ
2.2 ระยะเปลี่ยนแปลง (transitional stage) เป็นระยะที่มีความดัน
ในกะโหลกศีรษะสูง มีอาการปวดศีรษะ อาเจียน ชัก ซึมมากขึน
เด็กเล็กกะหม่อมหน้าโปงตึง
2.1 ระยะนํา (prodomal stage) ระยะนีมีไข้ต่าๆ บางรายไข้สูงลอย หงุดหงิด โกรธง่าย เบื่ออาหาร ซึม นอนไม่หลับ ปวดศีรษะ อาเจียน
เด็กเล็กจะมีอาการกระสับกระส่าย ร้องกวนผิดปกติ
การรักษา
การรักษาแบบประคับประคอง
2.1 การให้สารน้ำและเกลือแร่ทางหลอดเลือดด่ำในระยะแรกจะมีการงดน้ำงดอาหารทางปาก เพราะผู้ป่วยอาจมีอาเจียนและสําลักได้ แพทย์จึงให้สารน้ำและเกลือแร่ทางหลอดเลือดด
2.2 การให้นม/อาหารที่ให้พลังงานวิตามิน เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ถ้ารับประทานทางปากไม่ได้หรือไม่รู้สติ แพทย์อาจพิจารณาให้อาหารทางสายยางและ/หรือทางหลอดเลือดดํา
การรักษาภาวะแทรกซ้อน
3.1 การให้ยากันชักในรายที่มีอาการชักเกร็ง
จะช่วยป้องกันไม่ให้สมองเสียหายมากขึน
3.2 การให้ยาลดอาการบวมของสมอง
การรักษาเฉพาะ แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะร่วมกับยาต้านวัณโรค
อย่างน้อย 2 ชนิดขึ้นไป เพื่อป้องกันเชื้อดื้อยา ได้แก่ isoniazid (INH), rifampin, pyrazidamide, streptomycin และ ethambutal (EMB)
การวินิจฉัย
อาการอาการแสดงที่กล่าวข้างต้น
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
3.2 การเจาะหลัง (Lumbar puncture)
2) การตรวจย้อมสีน้ำไขสันหลังเพื่อหาเชื้อจุลินทรีย์
อาจพบเชื้อแอซิดฟาสท์บาซิไล
3) การเพาะเชื้อน้ำไขสันหลังจะพบเชื้อวัณโรค
4) ถ้านํานไขสันหลังตังทิ้งไว้ค้างคืนจะมีเยื่อผิว
หรือฝาลอยลักษณะคล้ายใยแมงมุม (cob web หรือ pellicle
1) ลักษณะน้ำไขสันหลังใสอาจมีสีเหลืองอ่อน
ตรวจนับเซลล์ในน้ำไขสันหลังได้
ประมาณ 25-500 เซลล์/มม3
3 .3 การถ่ายภาพรังสีทรวงอกจะ
พบ primary tuberculosis ที่ปอด
3.1 การทดสอบทูเบอร์คูลิน (tuberculin test) ให้ผลบวก
3.4 การตรวจคอมพิวเตอร์สมอง
(CT scan) เพื่อติดตามการรักษา
จากประวัติ
พบว่ามีประวัติการป่วยเป็นวัณโรคของสมาชิกในครอบครัว
ผู้เลี้ยงดูผู้ใกล้ชิดผู้ป่วยหรือบุคคลที่พักอาศัยใกล้ที่พักผู้ปวย
เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อวัณโรคเกิดจากเชื้อ mycobacterium tuberculosis ซึ่งเป็นจุลินทรีย์ประเภท acid fast bacilli เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากวัณโรคเป็นผลทุติยภูมิต่อวัณโรคส่วนอื่นของ
ร่างกาย เช่นวัณโรคปอด วัณโรคต่อมน้ำเหลือง วัณโรคกระดูก
ในเด็กส่วนมากจะพบการติดเชือวัณโรคทีปอดก่อนแล้วเชือลุกลามไปตามนา ไขสันหลังแล้วไปสู่สมอง
สาเหตุ
3.การติดเชื้อพยาธิ (Eosinophilic meningitis)
เกิดจากผู้ปวยได้รับเชื้อเข้าไปจาก
การรับประทานอาหารสุกๆดิบๆ
4.การติดเชื้อรา (Fungal meningitis)
candida albicants
Cryptococcus neoformans
2.การติดเชื้อไวรัส (Viral meningitis
เป็นสาเหตุทําให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้บ่อยกว่าเชื้อแบคทีเรียอาการของโรคหายได้เองภายใน 1-2 สัปดาห์เชื้อทีทําให้เกิด เช่น เชื้อคางทูม
ค็อกแซคกี เชือไวรัสเริม เป็นต้น โดยเชื้อไวรัสจะแพร่กระจายผ่านทางกระแสเลือด
5.ปฏิกิริยาทีไม่ใช่การติดเชื้อ
(Non infections disease)
5.2 การบาดเจ็บ/กระทบกระเทือน ของสมอง (trauma)
5.3 การได้รับสารพิษ (poison)
5.1 เนื้องอก (malignancy)
1.การติดเชื้อแบคทีเรีย
(Becterial meningitis)
1.2 Tuberculosis meningitis เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อวัณโรค
เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียพบได้ไม่บ่อย
เท่าเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อไวรัสแต่ภาวะ
โรครุนแรงมากกว่า
1.1 Purulent meningitis เยื่อหุ้มสมองอักเสบชนิดเป็นหนอง
อาการและอาการแสดง
2.อาการที่แสดงว่ามีการระคายของเยื่อหุ้มสมอง
(Meningeal Irritation) ร่วมกับ
ความผิดปกติในการทํางานของสมอง
ระยะแรกผู้ป่วยจะซึมเล็กน้อยถ้าไม่ได้
รับการรักษาอาการจะเลวลงเรื่อย ๆ
จนถึงหมดสติภายใน 4-5 วัน
อาการคอแข็ง (Stiftness of Neck)
ปวดศีรษะมาก และปวดที่บริเวณคอด้วย
Kernig’s Sign Positive
โดยมากอาจพบอาการชักยกเว้นในเด็กเล็ก ๆ
โดยเฉพาะภายในอายุ 6 เดือนแรกจะไม่พบ
Brudzinski’s Sign Positive
3.อาการที่แสดงถึงภาวะแทรกซ้อน
สมองบวม
มีนาหรือหนองในช่องใต้เยื่อหุ้มสมอง
มีฝีในสมอง
1.อาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อ
เบื่ออาหาร
หนาวสั่น
ในเด็กเล็ก ๆ จะกระสับกระส่ายหรือหงุดหงิด
ไม่ยอมดูดนม หรือมีอาเจียนได้ง่าย
มีไข้สูง