Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
İlk Yerleşme Ve Yerleşmelerin Farklılaşması - Coggle Diagram
İlk Yerleşme Ve Yerleşmelerin Farklılaşması
Yerleşme Dokuları
Bir yerleşim merkezini oluşturan konutların dağılış düzeni, o merkezin yerleşme dokusunu oluşturmaktadır. Yerleşme dokusunu belirlemede alınan temel ölçüt, yerleşme alanındaki konutların birbirine olan uzaklığıdır. Birbirine uzak olarak dağılım gösteren konutlar dağınık yerleşme dokusunu, yakın olan yerleşmeler ise toplu yerleşme dokusunu oluşturmaktadır.
Toplu Yerleşme;
Konutların birbirine yakın olarak kurulduğu yerlerde toplu yerleşme tipi görülür. Kırsal kesimdeki toplu yerleşmeler, genelde arazinin düz ve su kaynaklarının az olduğu yerlerde yaygındır. Toplu kır yerleşmelerinde meskenler ve meskenlere ait eklentiler (samanlık, ahır, zahire deposu vb.) birbirine bitişik hâlde bulunmaktadır.
Çizgisel Yerleşme;
Konutların bir akarsu veya yol boyunca kurulmasıyla ortaya çıkan yerleşmeler çizgisel yerleşme dokusunu oluşturur.
Dairesel Yerleşme;
Konutların bir merkez etrafında, daire şeklinde kümelenmesiyle dairesel yerleşme ortaya çıkar.
Kıyı Boyu Yerleşme;
Deniz ya da büyük göllerin kıyıları boyunca gelişme gösteren yerleşmelerdir. Bu tür yerleşmelerin yayılış alanı daha çok kıyı boyudur.
Yıldız Şekilli (Işınsal) Yerleşme;
Konutların bir kavşakla birbirine bağlanan yollar çevresinde toplanmasıyla, ışınsal ya da yıldız şekilli yerleşme dokusu ortaya çıkmıştır.
Yerleşmeyi Sınırlandıran Faktörler
klim ve Bitki Örtüsü Sıcaklık ve nem koşulları ile Ormanlar
Yeryüzü Şekilleri. Dağlık, engebeli alanlar tarım alanlarının sınırlı, ulaşım koşullarının elverişsiz olması nedeniyle yerleşmeyi sınırlandırır
Yükselti
Bataklıklar
Kara ve Denizlerin Dağılışı
Beşeri ve Ekonomik Faktörler
Meskenlerde Kullanılan Yapı Malzemeleri
Toprak
Kar
Taş
Saz
Ahşap
Kamış
Yerleşme Türleri
Kırsal Yerleşmeler Sürekliliğine Göre İkiye Ayrılır
Geçici kırsal yerleşmeler
Ağıl
Oba
Kom
Yazlık
Yayla
Site
Kalıcı Kırsal Yerleşmeler
Mezra
Çiftlik
Divan
Mahalle
Türkiyede Nüfus Ve Yerleşmenin Dağılışını Etkileyen Faktörler
Su Kaynakları.
Toprak Özellikleri
Yeryüzü Şekilleri.
Bitki Örtüsü
İklim Şartları iklim elemanlarından sıcaklık ve yağış ülkemizde nüfusun dağılımını etkileyen en önemli faktördür.
Tarımsal Faaliyetler
Ulaşım,sanayi,ticaret
Ticaret
Türkiye'de İdari Fonksiyonlarına Göre Yerleşmeler
Küçük yerleşim merkezleri genellikle belli bir fonksiyonu (tarım, sanayi, hizmet gibi) ile ön plana çıkarken büyük yerleşim merkezleri; sanayi, ticaret, ulaşım, turizm, mesken, eğitim, sanat, kültür gibi bir çok fonksiyona sahiptirler.
İlçe; Kaymakamlık teşkilatı ve bağlı resmî kuruluşların yer aldığı idarî merkezleridir.
İl; sınırları içinde birden fazla ilçe bulunduran ve vali tarafından yönetilen idarî merkezlerdir.
Türkiye'de Yerleşmenin Tarihçesi
Türkiye üzerinde yapılan paleoarkeolojik araştırmalar, ülkemiz topraklarında yerleşmenin günümüzde en az 10-12 bin yıl öncesine dayandığını ortaya çıkarmıştır. Kuşkusuz o döneme ait yerleşmeler, insanların üzerinde değişiklik yapmadan ev olarak kullandıkları doğal barınaklar yani mağaralardan meydana geliyordu.