TÜRKİYE'DE YERLEŞME
Türkiye; coğrafi konumu, uygun iklim koşulları, verimli toprakları, çevresine göre zengin su kaynakları gibi özellikleri nedeniyle Dünya'nın en eski yerleşim alanlarından biri.
Yapılan arkeolojik araştırmalar, ülkemiz topraklarında yerleşmenin günümüzden 10-12bin bin yıl öncesine dayanması açıklanmıştır.
Anadolu'daki ilk yerleşmeler, insanların barınak olarak kullandıkları mağaralardan olusmustur.
İlk uygarlıkların kurulduğu yerlerin ortak özellikleri
Akarsu boylarında olması
İklim şartlarının uygun olması
Verimli toprakların bulunması
Geçmişten Günümüze Yerleşmeler
Neolitik Çağ
Paleolitik çağ
Orta - Yeni Çağ
Sanayi Devrimi
Milenyum çağ
Çayönü, Diyarbakır'ın , Ergani ilçesinin 7 km güneybatısındadır. Çayönü, yerleşik avcı – toplayıcılıktan tarım yapan ve hayvan yetiştiren bir topluma geçişi kesintisiz bir silsile olarak vermektedir. Çayönü`nde kazı çalışmaları 1964 yılında başladı. Çevresinde mağara duvarlarına yapılmış evlerin izi vardır. Tarıma ilk başlanılan yer olarak seçilmiştir.
click to edit
Çatalhöyük: Konya'nın Çumra ilçesi sınırındadır. Höyük, farklı yükseklikte iki tepe düzü olan bir tepe şeklindedir. Bu iki yükseltisi nedeniyle çatal sıfatını almıştır. Çatalhöyük 1958 yılında J. Mellart tarafından keşfedilmiş, 1961-1963 ve 1965 yıllarında kazısı yapılmıştır. Yerleşimde 8 bin üzerinde insan yaşadığı kabul edilmektedir.[6] Çatalhöyük'ün diğer neolitik yerleşimlerden temel farkı, bir köy yerleşmesini aşıp kentleşme evresini yaşamakta olmasıdır.[7] Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan bu yerleşimin sakinleri, ilk tarımcı topluluklardan da biridir. Bu özelliklerinin bir sonucu olarak 2009 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi.[5][8] UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Miras Listesi'ne dahil edilmesine karar verildi.[9][10]
Truva Antik Kenti; Truva, dünyadaki en ünlü antik kentlerden birisidir. Truva’da görülen 9 katman, kesintisiz olarak 3000 yıldan fazla bir zamanı göstermekte ve Anadolu, Ege ve Balkanların buluştuğu bu benzersiz coğrafyada yerleşmiş olan uygarlıkları izlememizi sağlar.
Türkiye'de Dağılışı Etkileyen Faktörler
Göbekli tepe: Şanlıurfa'nın ,Örencik köyünün yakınında yer alan dünyanın en eski topluluğu. 12.000 yıllık geçmişiyle insanlığın en eski tapınağı olarak kabul edilen Göbeklitepe, bu unvanı İngiltere'de bulunan Stonehenge'den aldı. Bu durum tarih yazımıının da güncellenmesine neden oldu. Kazıların başladığı 1995 yılından itibaren uygarlığın kökeni hakkındaki bilgileri değiştiren Göbeklitepe, hayvan figürleriyle yontulmuş taşları ve T biçimli sütunlarıyla 12.000 yıllık dairesel yapılardan oluşmakta. Bu tarih, tarım devriminden hatta ondan da önceki çanak çömlek yapımının icadından bile daha eski.
Doğal (fiziki) Faktör
Su Kaynakları: Su yaşam için vazgeçilmez bir unsur olduğu için, nüfusun arttığı yerlerdedir. Yağışın az olduğu yerlerde insanlar akarsu kenarlarına yerleşmiştir.
İklim: Tarım, hayvancılık, turizm gibi ekonomik etkinliklerde önemlidir.
Toprak Özellikleri: Ülkemizde elverişli iklim koşullarına sahip ve verimli toprakların bulunduğu yerler sık nüfuslanmıştır. Delta ovaları nüfusun fazla olduğu yerlerdir.
Yeryüzü Şekilleri: Dağların uzanış doğrultusu, eğim, bakı ve yükselti gibi faktörler nüfus dağılışında etkilidir.
Beşeri Faktörle r
Ulaşım: Bir yerleşim biriminin gelişmesinde etkili faktörlerden biri de ulaşım koşulları. Önemli ulaşım ağları üzerinde bulunan yerleşim birimlerinde nüfus hızlı bir şekilde artar. Ulaşım ağlarına uzak kalmış, önemli yol güzergahları üzerinde bulunmayan yerleşmelerin nüfusu genelde azdır.
İç - Dış Göçler: Nüfus yoğunluklarının farklı lık göstermesinde diğer etken göçlerdir. 1950'li yıllarla birlikte tarımda makineleşmenin ve ulaşım koşullarının gelişmesinin de etkisiyle ülke içinde yoğun bir göç dalgası başladı. Dışarıdan gelerek ülkemizin çeşitli bölgelerine yerleşen insanlar, nüfusun dağılışı ve yoğunluğu üzerinde önemlidir.
Ekonomi Faaliyetleri: Ülkemizde nüfus dağılışının farklılık göstermesinde sanayi, ticaret, tarım, hayvancılık gibi ekonomik faaliyetlerin etkisi vardır.
Yaren Nur Karabıyık 9/C 409