Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
NOKTALAMA İŞARETLERİ - Coggle Diagram
NOKTALAMA İŞARETLERİ
Nokta (.)
Cümlede sona konur
Bu sabah çok erken uyandım.
Bazı kısaltmaların sonuna konur.
Sayılardan sonra, sıra bildirmek için “-ıncı, -inci” ekinin yerine konur.
Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.
Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.
Cad. (cadde)
Dayımlar bu apartmanın 10. katında oturuyor.
A.
745.450
9.3 =27
Atatürk 10 Kasım 1938’de vefat etti. (doğru)
» Atatürk 10.Kasım.1938’de vefat etti. (yanlış)
Toplantı yarın 13.30’da başlayacakmış.
Virgül (,)
Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur İyilik et komşuna, iyilik gelsin başına.
Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur.
Yaşar, o dar ve patika yollardan geçip yıllar önce terk ettiği köyüne özlem dolu bir şekilde dönüyordu.
Konuşma çizgisinden önce konur.
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren “hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette…” gibi kelimelerden sonra konur.
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.
UYARI :forbidden: Metin içinde ve, veya, yahut bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz.
İki katlı, bahçeli, mavi boyalı bir evleri vardı. cümlesinde virgül, sıfatların arasında kullanılmıştır.
Ahmet Usta çırağına,
– Evladım 13-14 anahtarı ver, dedi.
Olur, bu yıl tarlaya çavdar ekelim.
Çocuklar, müzeye girerken sırayı bozmayalım.
Dört veya beşinci atışında oku hedefe isabet ettirdi.
Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
Hiç kimse onun, Tamer’in, suçlu olduğuna inanmıyordu
İki Nokta (:)
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
Aklın ve bilimin üç büyük düşmanı vardır: fenalık, cahillik ve tembellik.
Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur.
Doğrudan yapılan aktarmalarda, aktarılan söz ya da yazıdan önce konur.
Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.
Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.
En çok sevdiğim meyvelerden bazıları şunlardır: muz, elma, portakal…
Hacivat: Hoş geldin sevgili Karagöz’üm!
Karagöz: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm!
Yunus şöyle dedi: “Büyüyünce pilot olacağım.”
http://www
.
49:7 = 7
Kısa Çizgi (-)
Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur.
Kanepe–
lerde kimseler yok.
Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
Vatanını –Türkiye’yi– çok özlemişti.
Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur.
mor–ar–t–acak–lar–mış
Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.
oyna–, ağlat–, bekle–
Eklerin başına konur.
Bu cümlede –de eki farklı bir işlevde kullanılmış.
Heceleri göstermek için kullanılır.
du–var–da–ki
Kelimeler veya sayılar arasında “-den…-a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır.
2013–2014 eğitim–öğretim yılı,
Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır.
–2 °C
Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
50–20=30
UYARI :star: Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz.
:red_flag:On on beş dakika önce üç beş kişi buraya geldi.
Üç Nokta (…)
Kaba sayıldığı için veya bir başka nedenle açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur. Bu sırrı sadece E… biliyor.
Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
Tepeyi aşınca karşımızda kıpkırmızı gelincik tarlaları…
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur.
Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!
Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır.
Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.
UYARI :!: Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz.
Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur.
Annesi onu bir bakışta tanıdı:
— Osman…
Soru İşareti (?)
Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.
Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur.
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
Affedersiniz, Üsküdar’a nasıl gidebilirim?
Gümrükteki memur başını kaldırdı:
— Adınız?
Yunus Emre (Doğum yeri: ?)→ (bilinmeyen)
1496 (?) yılında doğan Fuzuli…→ (kesin olmayan)
Yay Ayraç (Parantez) ( )
Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan açıklamalar için kullanılır.
Bu beldenin ormanlarını (Aslında orman demeye de bin şahit gerek.) yok olmaktan kurtarmalıyız.
Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.
Yaşlı kadın (Ağır adımlarla yaklaştı.) — Evladım, bana yardım eder misin?
Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır.
.
Ne hasta bekler sabahı
Ne taze ölüyü mezar
Ne de şeytan bir günahı
Seni beklediğim kadar
(Necip Fazıl KISAKÜREK)
Yabancı sözcüklerin okunuşu yay ayraç içerisinde gösterilir. Shakespeare (Şekspir) tiyatro yazarıdır.
Cümle içerisinde bir sözcüğün eş anlamlısı verildiğinde kullanılır.
Şairler teşbih (benzetme) sanatına çok başvurur.
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.
Adam, çok zeki (!) olduğunu söylüyor..
Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.
1496 (?) yılında doğan Fuzuli…
Noktalı Virgül (;)
Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Cümleleri birbirine bağlayan “ama, fakat, lâkin, çünkü” gibi bağlaçlardan önce konabilir.
Erkek çocuklara Fatih, Osman, Murat; kız çocuklara ise Buse, Meryem, Havva adları verilir.
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
Konuşuyorum; çünkü gerçekleri siz de bilmelisiniz.
Ünlem İşareti (!)
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.
NOT :!: Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir.
Eyvah! Yine geç kaldım.
Eyvah, yine geç kaldım!
Su ne kadar da soğuk!
Dikkat et! Üzerine çamur sıçramasın.
Kesme İşareti (‘)
Özel isimlere getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
Elif Şafak‘ta, Cüneyt Arkın‘a → (Kişi adları, soyadları ve takma adlar)
» Dünya‘nın, Mars‘a → (Gök bilimiyle ilgili adlar)
» Çırağan Sarayı‘nın, Çanakkale Şehitleri Anıtı‘na → (Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları)
» Kaplumbağa Terbiyecisi‘nde, Kaşağı‘yı → (Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri adları)
» Karabaş‘a, Minnoş‘u → (Hayvanlara verilen özel adlar)
» Cumhuriyet Dönemi‘nde, Orta Çağ‘ın → (Akım, çağ ve dönem adları)
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.
Fatma Hanım‘a, îdris Bey‘i
Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.
ABD‘de kasırga, hayatı felce uğrattı.
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur. İsterseniz 8‘inci kata çıkalım.
Şiirde veya konuşma sırasında seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır.
Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa
Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.
a‘dan z‘ye kadar, -lık‘la türetilmiş sözcükler
Eğik Çizgi (/)
Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur.
Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur.
Merdiven Sokağı No.: 34 / 3 Ladik / SAMSUN
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur. 03/07/2011
Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır.
-dık/-dik, -maz/-mez
Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.
https://www
.
Matematikte bölme işareti olarak kullanılır. 100/5 = 20
Tırnak İşareti (” “)
Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.
Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır.
En yakınımız bile olsa “kaldırım“a “tretuvar“ diyene kızsak, “yer ayırtmak“ yerine “rezerve etme“yi kullananları affetmesek…
Cümle içerisinde kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır.
Peyami Safa: “Kendimize uygun eserler okuruz.“ der.
Bu sıralar Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Dört Kanatlı Kuş“ adlı şiir kitabım okuyorum.
Uzun Çizgi (—)
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.
NOT :warning: Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir.
Sıtkı Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister.
İslam Bey — Ben daha ölmedim. (Namık Kemal)
Beyza sordu:
— Herkes ekmek parası için çalışıyor da fırıncılar niçin çalışıyor?
Uyarı :!!:Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz.
Sitem dolu bir ses tonuyla seslendi: “Niçin bizimle gelmedin?”