Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

head injury and spine injury, จัดทำโดย นศพต.จุฑารัตน์ จันทร์บุตร เลขที่…

- - - - บาดเจ็บที่เกิดขณะศีรษะอยู่นิ่ง ( static head injury ) คือ บาดเจ็บที่เกิดแก่ศีรษะขณะอยู่นิ่งหรือเคลื่อนไหวเล็กน้อย เช่น การถูกตี ถูกยิง เป็นต้น พยาธิสภาพที่เกิดขึ้นจะเป็นพยาธิสภาพเฉพาะที่เท่านั้น แต่ถ้าถูกตีด้วยวัตถุใหญ่หรือวัตถุที่มีความเร็วสูง จะทำให้สมองเกิดการสั่นสะเทือนอย่างรุนแรง
      - บาดเจ็บที่เกิดขณะศีรษะเคลื่อนที่ ( dynamic head injury ) คือ บาดเจ็บที่เกิดแก่ ศีรษะขณะที่ศีรษะมีความเร็วไปกระทบกับวัตถุที่อยู่นิ่งหรือกำลังเคลื่อนที่ เช่น ขับรถไปชนต้นไม้ ขับรถไปชนกับรถที่วิ่งสวนทาง เป็นต้น เมื่อศีรษะกระทบของแข็ง จะทำให้เกิดบาดเจ็บหรือพยาธิสภาพแก่สมองส่วนนั้น ( coup lesion ) ซึ่งมักมีการแตกร้าวของกะโหลกศีรษะร่วมด้วย ส่วนสมองด้านตรงข้ามกับบริเวณที่กระทบวัตถุนั้นอาจมีการฉีกขาดและมีเลือดออกร่วมด้วย ( contracoup lesion )
  - - - 1.1 หนังศีรษะ ( scalp ) เป็นชั้นซี่งมีหน้าที่ช่วยป้องกันและลดอันตรายที่จะเกิดแก่กะโหลกศีรษะและสมอง ได้มีการทดลองในศพที่ปราศจากหนังศีรษะ พบว่าใช้แรงกระทำต่อกะโหลกนั้นเพียง 40 ปอนด์ต่อ ตารางนิ้ว ก็สามารถทำให้กะโหลกแตกร้าวได้ แต่ถ้ามีหนังศีรษะหุ้มอยู่ด้วยต้องใช้แรงถึง 400-900 ปอนด์ต่อ ตารางนิ้ว จึงจะทำให้กะโหลกศีรษะแตกได้ บาดแผลที่เกิดบริเวณหนังศีรษะ มีลักษณะต่างๆเช่น บวม ช้ำ หรือโน ( contusion ) เป็นการชอกช้ำของหนังศีรษะชั้นนอกจากแรงกระทบโดยตรงจากวัตถุที่ไม่มีคม ถลอก ( abrasion ) เป็นการหลุดของผิวหนังชั้นหนังกำพร้า เมื่อศีรษะครูดกับวัตถุ ฉีกขาด ( laceration ) เป็นบาดแผลที่เกิดจากวัตถุที่มีคม ทำให้เกิดบาดแผลที่มีขอบเรียบ แต่ถ้าเกิดจากวัตถุที่ไม่มีคมจะทำให้บาดแผลชอกช้ำ ขอบแผลไม่เรียบ หรือหนังศีรษะขาดหาย ( avulsion )
      - 1.2 กะโหลกศีรษะ ( skull ) ประกอบด้วยกระดูกหลายชิ้นเชื่อมติดกันสนิทในผู้ใหญ่จึงไม่สามารถยืดขยายได้ ยกเว้นเด็กที่รอยต่อระหว่างกระดูกยังไม่เชื่อมติดกัน ภายในโพรงกะโหลกศีรษะมีช่องเปิดที่สำคัญ บริเวณกระดูกท้ายทอย ( occipital bone ) ชื่อ foramen magnum ซึ่งเป็นทางที่ประสาทไขสันหลังติดต่อกับแกนสมอง บริเวณกะโหลกศีรษะที่มีความบอบบางที่สุดคือ บริเวณกระดูกด้านข้าง ( temporal bone ) และมีผิวที่ขรุขระทั้งด้านนอกและด้านใน ซึ่งทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อสมองส่วนข้างใต้นี้ได้บ่อย
        
        1. กะโหลกแตกร้าวเป็นแนว ( linear skull fracture ) พบประมาณร้อยละ 80 ของกะโหลก
        แตกทุกชนิด สาเหตุจากการกระทบอย่างแรงเป็นบริเวณกว้างของกะโหลก ( middle fossa ) ชนิดนี้พบประมาณร้อยละ 50 การแตกชนิดนี้ทำให้หลอดเลือดของเยื่อดูราและเนื้อสมองส่วนนั้นฉีกขาดเกิด epidural hematoma , acute subdural hematoma และ brain contusion
        
        2. กะโหลกแตกร้าวบริเวณฐาน ( basilar skull fracture ) ชนิดนี้มักเกิดร่วมกับกะโหลกแตกร้าว
        เป็นแนวตามขวางของกระดูกด้านข้าง หรืออาจแตกเฉพาะบริเวณฐานกะโหลกเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดช่องทางติดต่อระหว่างโพรงอากาศ ( sinuses ) กับช่องว่างใต้เยื่ออแรคนอยด์ และอาจขัดขวางการส่งกระแสประสาทของสมองส่วนนี้ได้ การแตกแบบนี้มักไม่พบจากการถ่ายภาพรังสีแพทย์ สามารถวินิจฉัยจากอาการและอาการแสดง เช่น รอยเขียวคล้ำ บริเวณหลังหู ( Battle ’ s sign ) แก้วหูฉีกขาด เลือดออกหลังแก้วหู มีน้ำหรือเลือดไหลทางจมูก ( rhinorrhea ) และ/หรือทางรูหู ( otorrhea ) ผิวหนังบริเวณรอบเบ้าตาเขียวคล้ำ ( raccoon ’ s eyes ) เป็นต้น
        
        3. กะโหลกแตกยุบ ( depressed skull fracture ) ชนิดนี้เกิดเนื่องจากแรงกระทบบนบริเวณที่แคบกว่าชนิดกะโหลกแตกร้าว แรงกดที่กระทำต่อกะโหลกต้องแรงกว่าหรือเท่ากับ ความหนาของกะโหลกส่วนนั้น พบว่าเกิดร่วมกับการฉีกขาดของเยื่อดูราหรือเนื้อสมองร้อยละ 60 และร่วมกับการฉีกขาดของหนังศีรษะร้อยละ 90
        
        มองเห็นภาพซ้อน ตาพร่ามัว
      - 1.3 เนื้อสมองช้ำ ( brain contusion ) เป็นภาวะที่มีเลือดแทรกอยู่ระหว่างเซลล์สมองใต้เยื่อเพีย ( subpial space ) โดยไม่มีการฉีกขาดของเยื่ออแรคนอยด์และเพียทำให้ผิวของสมองมี สีคล้ำ sulcus และ gyrus หายไป ตำแหน่งที่มีการช้ำได้บ่อยคือ บริเวณสมองส่วนหน้าโดยเฉพาะบริเวณรอยต่อของสมองกลีบหน้าและกลีบข้าง ( frontotemporal ) พบว่า การช้ำของสมองส่วนนี้สัมพันธ์กับลักษณะผิวด้านในแอ่งกะโหลกที่รองรับที่มีความขรุขระมาก การที่เนื้อสมองช้ำและมีจุดเลือดออกเล็ก ๆ (patechialhemorrhage) หลังจากที่ศีรษะถูกกระแทก
      - 1.4 การบาดเจ็บทั่วไปของเนื้อสมองส่วนสีขาว ( diffused white matter injury ) มักเกิดกับผู้ป่วยบาดเจ็บศีรษะอย่างรุนแรง ทำให้หมดสติทันทีที่ได้รับแรงกระทบและมีแขนขาบิดเกร็งทั้งสองข้าง ( bilateral decerebration ) จนกระทั่งถึงแก่กรรมโดยไม่มีระยะของการรู้สึกตัว ( lucid interval ) จากการตรวจพบว่ามีการฉีกขาดของเนื้อสมองส่วนสีขาวทั่วเนื้อสมอง มีสาเหตุจากการบาดเจ็บที่ศีรษะชนิดหมุน ตำแหน่งที่พบมากคือ บริเวณขม่อม และบริเวณรอบๆขม่อม เป็นผลให้เกิดการบาดเจ็บกระจายสู่บริเวณทั้งสองซีกของสมองใหญ่และแกนสมอ
      - 1.5 เนื้อสมองฉีกขาด ( brain laceration ) หมายถึงการฉีกขาดของเนื้อสมองร่วมกับการฉีกขาดของเยื่ออแรคนอยด์และเยื่อเพีย เนื่องจากการแตกของกะโหลกศีรษะเป็นแนวหรือมีการแตกยุบทำอันตรายต่อเนื่อสมอง และเยื่อหุ้มสมองโดยตรง มีกลไกการเกิดเช่นเดียวกับ coup และ contracoup lesion
        
        มาด้วยอาการปวดศีรษะ คอแข็ง
    - - 1. เลือดคั่งในเนื้อสมอง (intracranial hematoma) แบ่งตามตำแหน่งที่เกิดดังนี้
        
        epidural hematoma เป็นก้อนเลือดที่รวมตัวจากการมีเลือดออกจากหลอดเลือดแดงและหลอดเลือดดำ middlemeningeal หลอดเลือดดำ superior sagittal sinus และ diploic การเกิดหลอดเลือดฉีกขาดจนทำให้เกิดก้อนเลือดมีสาเหตุจากการผิดรูปของกะโหลกศีรษะในขณะที่มีแรงมากระทบ ทำให้หลอดเลือดที่แตกแขนงไปเลี้ยงกะโหลกศีรษะถูกดึงรั้งจนฉีกขาด การที่เลือดออกจากหลอดเลือดจะทำให้มีก้อนเลือดขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ โดยอาศัยแรงดันในหลอดเลือดแดงและก้อนเลือดจะเซาะหลอดเลือดออกจากกะโหลกศีรษะ จึงทำให้มีการฉีกขาดของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกะโหลกศีรษะเพิ่มเกิดจุดเลือดออกมากขึ้น ทำให้ผู้ป่วยกลุ่มนี้มีอาการเลวลงอย่างรวดเร็วในระยะเวลาต่อมา ตำแหน่งที่เกิดบ่อยคือ Temporal bone ซึ่งมีความบอบบางเป็นเหตุให้เกิดการฉีกขาดของหลอดเลือดแดงและหลอดเลือดดำ middle meningeal
        
        subdural hematoma เป็นก้อนเลือดที่รวมตัวจากการที่มีเลือดออกจากหลอดเลือดดำ cortical และ bridging ใต้เยื่อดูรา แบ่งเป็น 3 ชนิดดังนี้
        
        subacute subdural hematoma เป็นการเกิดก้อนเลือดใต้เยื่อดูราที่ทำให้เกิดอาการภายใน 2 วันถึง 2 สัปดาห์ ส่วนมาก เกิดจากการฉีกขาดของหลอดเลือดดำไม่กี่เส้นและอยู่เฉพาะที่ มักไม่พบร่วมกับสมองช้ำหรือฉีกขาด
        
        chornic subdural hematoma เป็นการเกิดก้อนเลือดใต้เยื่อดูรา และทำให้มีอาการบาดเจ็บที่ศีรษะที่มีอายุมาก
        
        acute subdural hematoma เป็นการเกิดก้อนเลือดอย่างรวดเร็วและมีขนาดใหญ่ทำให้เกิดอาการภายใน 48 ชั่วโมง เนื่องจากมีการเคลื่อนที่ไม่ได้สัดส่วนกันอย่างรุนแรงของชั้นของสมองและหลอดเลือดดำ bridging เกิดหลอดเลือดฉีกขาดพร้อมกันหลายเส้น มักพบร่วมกับการฉีกขาดของเนื้อสมองบริเวณที่มีผิวด้านในของกะโหลกศีรษะที่ขรุขระ
        
        intracerebral hematoma มักเกิดร่วมกับการช้ำของสมองส่วนผิว โดยเฉพาะบริเวณ frontal และ temporal แต่ก็พบได้ทุก lobe ของสมองใหญ่ทั้งสองซีก เกิดจากการฉีกขาดของหลอดเลือดที่แตกแขนง ออกไปเลี้ยงส่วนต่างๆของเนื้อสมอง ก้อนเลือดภายในเนื้อสมองที่เกิดในระยะที่สองนี้พบได้น้อยมาก
      - 2. สมองบวม ( cerebral edema ) เป็นภาวะที่เนื้อสมองเพิ่มปริมาตรเนื่องจากการบวมน้ำภายหลังได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ ปัจจัยที่ทำให้ปริมาตรของสมองเพิ่มขึ้น เช่น มีการเพิ่มของจำนวนน้ำทั้งนอกหรือในเซลล์ หรือการเพิ่มปริมาณเลือดที่หล่อเลี้ยงสมองหรือมีก้อนเลือดในเนื้อสมอง สำหรับการบวมของเนื้อสมอง เนื่องจากได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะมี 2 ชนิด
        
        Cytotoxic edema เกิดจากการเสียหน้าที่ในการขับโซเดียมออกนอกเซลล์ จึงทำให้มีโซเดียมและน้ำสูงภายในเซลล์ การบวมชนิดนี้ไม่ค่อยเกิดให้เห็นเด่นชัดแต่อาจเกิดร่วมกับ vasogenic edema การเกิดสมองบวมอย่างเฉียบพลัน เกิดจากการได้รับสารน้ำที่มีความเข้มข้นต่ำกว่าพลาสม่า มีภาวะคาร์บอนไดออกไซด์คั่งในร่างกาย และความดันเลือดแดงสูงอย่างเฉียบพลัน
        
        Vasogenic edema เกิดจากการมีการทำลายการทำหน้าที่ของ blood brain barrier ทำให้มีน้ำและโปรตีน รั่วเข้าสู่ช่องว่างระหว่างเซลล์
        
        Supra emporium
      - 3. ความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูง ( increased intracranial pressure ) หมายถึงภาวะที่มีความดันของสารเหลวในช่องเวนตริเคิล ( ventricular fluid pressure ) ประมาณ 15 มิลลิเมตรปรอทหรือ 200 มิลลิเมตรน้ำขึ้นไป เป็นภาวะที่พบได้บ่อยหลังจากบาดเจ็บที่ศีรษะพบประมาณร้อยละ 75 ของผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะอย่างรุนแรง
      - 4. ภาวะสมองเคลื่อน ( brain displacement ) เป็นภาวะที่เนื้อสมองเคลื่อนสู่บริเวณอื่นที่ไม่ใช่ตำแหน่งที่ตั้งตามปกติ ภายหลังที่ไม่สามารถปรับสมดุลภายในกะโหลกศีรษะได้ต่อไป เนื่องจากการมีก้อนเลือดหรือสิ่งที่กินพื้นที่ ( space occupying lesion ) สมองบวมและความดันภายในโพรงกะโหลกเพิ่มขึ้น ทำให้เบียดเนื้อสมองจนกระทั่งเคลื่อนสู่ช่องเปิดภายในและภายนอกกะโหลกศีรษะตามตำแหน่งต่างๆดังนี้
        
        4.1 บริเวณใต้รอยแบ่งกึ่งกลางระหว่างสมองใหญ่สองซีกหรือฟอลซ์ เซเรไบร เป็นชนิดที่พบได้บ่อยมาก โดยมีการเคลื่อนของสมองใหญ่ซีกหนึ่งไปยังซีกตรงข้ามที่มีแรงดันน้อยกว่า ( cingulate หรือ subfalcine herniation ) ทำให้ ฟอลซ์ เซเรไบรเบนไปกดเนื้อสมองและหลอดเลือดแดงที่เลี้ยงสมองใหญ่ส่วนหน้า จากการศึกษาในผู้ป่วยพบความผิดปกติของอาการทางระบบประสาทอย่างรุนแรง เช่น การเคลื่อนไหวของแขนขาในท่าผิดปกติ โดยการเหยียดเกร็งหรืออ่อนปวกเปียก รูม่านตาทั้งสองข้างไม่มีปฏิกิริยาต่อแสงสว่าง การเคลื่อนไหวของลูกตาผิดปกติ เป็นต้น
        
        4.2 บริเวณช่องว่างระหว่างเทนทอเรียม ( tentorial notch หรือ incisura ) ซึ่งเป็นบริเวณที่ตั้งของแกนสมอง หลอดเลือดและทางผ่านของกระแสประสาท เมื่อมีความดันสูงในส่วนเหนือเทนทอเรียม จะทำให้มีการเคลื่อนไหวของส่วนของเนื้อสมองในลักษณะต่างๆดังนี้
        
        lateral หรือ uncal tentorial herniation ชนิดนี้เป็นการเคลื่อนของ uncus และส่วนกลางของ hippocampal gyrus ผ่านระหว่างขอบของเทนทอเรียมและแกนสมอง ทำให้แกนสมองถูกเบียดไปด้านตรงข้าม ส่วน cerebral peduncle อาจกดดันขอบของเทนทอเรียมด้านตรงข้ามมีการผิดรูปของเส้นประสาทสมองคู่ที่ 3 อาการที่ตรวจพบได้แก่ ความรู้สึกตัวลดลง อัมพาตครึ่งซีกหรือแขนขาเหยียดเกร็ง รูม่านตาขยายข้างเดียว และไม่มีปฏิกิริยาต่อแสงสว่างทั้งทางตรงและทางอ้อม
        
        posterior หรือ tectal tentorial herniation ชนิดนี้มักเกิดจากการที่มีรอยโรคบริเวณส่วนกลางของสมองกลีบข้างหรือทั้งสองข้าง แบบนี้จะไม่กดบริเวณเส้นประสาทสมองคู่ที่ 3 และหลอดเลือดแดง posterior cerebral แต่จะกดบริเวณ quadrigeminal plate ที่ระดับของ superior colliculi ทำให้มีอาการเซื่องซึม หนังตาตก ตาดำมองขึ้นบน โดยมีปฏิกิริยาของรูม่านตาต่อแสงสว่างเป็นปกติจนกระทั่งระยะสุดท้าย
        
        4.3 บริเวณช่องใต้กะโหลก ( foramen magnum ) ซึ่งเป็นทางผ่านของไขสันหลัง ในรายที่มีแรงกดจากส่วนเหนือเทนทอเรียม เมื่อไม่ได้รับการแก้ไข จะทำให้สมองน้อยซึ่งอยู่ใต้เทียนทอเรียมถูกกดเคลื่อนผ่านลงช่องทางออกนี้ ( tonsillar herniation ) ทำให้กดส่วนเมดัลลาเกิดการหยุดหายใจ
  - - - ระดับ 13-15 คะแนน แสดงถึง การบาดเจ็บที่ศีรษะเล็กน้อย ( minor head injury ) ผู้ป่วยจะรู้สึกตัวดี สามารถลืมตาได้เองหรือเมื่อถูกเรียก ทำตามคำสั่ง และตอบคำถามได้ถูกต้องทันที หรือใช้เวลาเล็กน้อย หรือสับสนบ้างเป็นบางครั้ง ผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมีประวัติการหมดสติชั่วครู่หลังจากได้รับบาดเจ็บ
      - ระดับ 9-12 คะแนน แสดงถึง การบาดเจ็บที่ศีรษะปานกลาง ( moderate head injury ) หมายถึงผู้ป่วยที่มีความรู้สึกตัวลดลงและสับสน มักหลับเกือบตลอดเวลา จะตื่นเมื่อถูกปลุกหรือได้รับความเจ็บปวด สามารถทำตามคำสั่งหรือตอบคำถามง่ายๆ ได้ถูกต้อง โดยใช้เวลานานกว่าปกติ ในรายที่ความรู้สึกตัวลดลงมากอาจเพียงเคลื่อนไหวหนีความเจ็บปวดหรือส่งเสียงไม่เป็นคำพูดผุ้ป่วยกลุ่มนี้มักจะมีประวัติหมดสติหลังจากได้รับบาดเจ็บ
      - ระดับ 3-8 คะแนน แสดงถึง การบาดเจ็บที่ศีรษะอย่างรุนแรง ( severe head injury ) หมายถึงผู้ป่วยที่มีความรู้สึกตัวน้อยมาก หรือไม่รู้สึกตัวเลย ไม่สามารถทำตามคำสั่งใดๆทั้งสิ้น อาจส่งเสียงไม่เป็นคำพูดเมื่อได้รับความเจ็บปวด หรือเคลื่อนไหวแขนขาหนี หรืองอ หรือเหยียดในท่าผิดปกติ หรือไม่เคลื่อนไหวเลย
  - - - ระยะสร้างเสริมลักษณะ ( structure-oriented phase ) เป็นระยะที่จัดสำหรับผู้ป่วยที่มีการรู้ในระดับ 4,5 และ 6 ซึ่งพึ่งตื่นจากอาการหมดสติหรือไม่รู้สึกตัว มีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่มากระตุ้นจากภายนอกและภายในอย่างมากมายในลักษณะต่างๆที่ไม่เหมาะสม
      - ระยะบูรณาการ ( reintegration phase ) สำหรับผู้ป่วยที่มีการรู้ที่ระดับ 8 และ 9 ซึ่งอาจจะมีอาการสับสนเล็กน้อยหรือไม่มีเลย และได้รับการช่วยเหลือเกี่ยวกับความจำ ความตั้งใจและอาการสับสน จนกระทั่งอาการดีขึ้นสู่ระยะนี้
      - ระยะกระตุ้น ( stimulation phase ) เป็นระยะที่จัดสำหรับผู้ป่วยที่มีระดับการรู้ระดับที่ 1,2 และ 3 คือไม่รู้สึกตัวหรือเริ่มรู้สึกตัวในระยะแรก ขณะรับการรักษาที่หอผู้ป่วยหนัก
- - - - การบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง อาจเกิดได้จากการกระแทกโดยตรง และโดยทางอ้อม เช่น ตกจากที่สูง, อุบัติเหตุรถยนต์ และรถจักรยานยนต์ เป็นต้น ซึ่งอาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ตั้งแต่บาดเจ็บเล็กน้อย จนถึงขั้นทุพพลภาพ หรือถึงขั้นสูญเสียชีวิตได้ เช่น จากกระดูกสันหลังส่วนคอหักและเคลื่อน (cervical spine injury)
      - กรณีที่เกิดภาวะกระทบกระเทือนกับระบบประสาท
        
        อาจเกิดภาวะ neurogenic shock ทําให้เส้นเลือดทั่วร่างกายขยายตัวและหัวใจเต้นช้า ดังนั้น การรักษาเร่งด่วนด้วยการให้สารน้ำ และยาลดการขยายตัวของเส้นเลือด จึงเป็นการรักษาเบื้องต้นที่สําคัญมาก
      - นอกจากนั้นการดูแลผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บที่
        
        ไม่มีภาวะ neurogenic shock การดูแลรักษาสัญญาณชีพ (vital signs) เป็นสิ่งที่สําคัญอย่างยิ่ง เพื่อป้องกันความสูญเสียเพิ่มเติมของไขประสาทสันหลัง (spinal cord injury) ทั้งนี้รวมไปถึงรวมไปถึงการตรึงกระดูกให้อยู่นิ่ง (immobilization) หรือการดึงถ่วงน้ำหนัก (skull traction) และการใช้สารสเตียรอยด์ methylprednisolone
    - - Complete injury
        
        ภาวะที่ไขสันหลังได้รับบาดเจ็บทั้งหมดทำให้สูญเสียการทำงานทั้งหมดตั้งแต่ระดับที่มีพยาธิสภาพลงไปมี
        การตัดขาดการทำงานของไขสันหลังส่วนบนออกจากส่วนล่างที่ต่ำกว่าตำแหน่งที่ได้รับบาดเจ็บอย่างสมบูรณ์
        การสั่งงานของสมองไม่สามารถผ่านไขสันหลังไปสั่งงานกล้ามเนื้อ และไม่สามารถรับรู้ความรู้สึก
        จากส่วนของร่างกายที่อยู่ต่ำกว่าตำแหน่งที่ได้รับบาดเจ็บไปยังสมองได้
        
        Tetraplegia (Quadriplegia) : การอ่อนแรงหรืออัมพาตของแขนขา อาจเป็นทั้งหมดหรือบางส่วน เนื่องจากมีพยาธิสภาพของไขสันหลังตั้งแต่ระดับ T1 ขึ้นไป
        
        Paraplegia : การอ่อนแรงหรืออัมพาตท่อนขา หรือทั้งท่อนขาและลำตัว อาจเป็นทั้งหมด
        หรือบางส่วน เนื่องจากมีพยาธิสภาพตั้งแต่ระดับกระดูกหลัง T2 ลงมา
      - Incomplete injury
        
        ยังมี motor และ sensory function เหลืออยู่บ้างบริเวณต่ำกว่าระดับที่ได้รับบาดเจ็บ
        รวมทั้งมีความรู้สึกรอบรูทวาร หรือภายในรู
        ทวาร และมีความสามารถในการขมิบกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนัก
        
        กลุ่มอาการ
        
        Central cord syndrome : มีพยาธิสภาพที่ระดับคอ จะมีอาการอ่อนแรงของแขนมากกว่าขา รวมทั้งขามีกำลังหรือฟื้นตัวได้มากกว่ามือ/แขน มักพบใน
        ผู้สูงอายุที่มีอาการกระดูกเสื่อมบริเวณกระดูกคอและบาดเจ็บในท่า hyperextension
        
        Anterior cord syndrome : มีการสูญเสียกำลังและสูญเสียการรับความรู้สึกเจ็บ/ร้อน-เย็น โดยที่ความรู้สึกของข้อ(proprioception) ยังปกติอยู่ สาเหตุมักเกิดจากหมอนรองกระดูกหรือชิ้นส่วนของกระดูกไปกดในลักษณะretropulsed และ flexion injury
        
        Brown – Sequard syndrome (Hemicord) : มักมีอาการอ่อนแรงของแขน /ขาและความรู้สึกของข้อ(proprioception) ซีกเดียวกันและสูญเสียการรับความรู้สึกเจ็บ/ร้อน -เย็นของด้านตรงข้าม
        
        Posterior cord syndrome : สูญเสียการรับรู้ความรู้สึก
        การทรงตัว การรับรู้ความรู้สึกของข้อ และการสั่นสะเทือนของร่างกายทั้งสองข้าง
        
        Cauda equina syndrome : เป็นอันตรายต่อเส้นประสาทขาขางใดข้างหนึ่งหรือ 2 ข้าง ซึ่งจะพบเฉพาะในอุบัติเหตุระดับ Lumbo sacral spine เท่านั้น
        
        เช่น การตกรถ
    - - การดูแลทางเดินหายใจ (air way)
      - การให้ออกซิเจนอย่างเพียงพอ
      - ให้สารน้ำให้เพียงพอต่อการหมุนเวียนของกระแสโลหิตและรักษาสัญญาณชีพ (vital signs) ให้อยู่ในระดับปกติและให้มีระดับความเข้มข้นของออกซิเจน อย่างเพียงพอ
  - - - การบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนบน
        (Upper Cervical spine injury)
        
        คือ การบาดเจ็บของกระดูก
        ต้นคอตั้งแต่ระดับของ Skull base จนถงึ กระดูก Axis (C2)
        
        แบ่งเป็น
        
        Occipital condyle Fracture
        
        แบ่งเป็น 3 ชนิด
        
        Type I : การแตกละเอียด (comminution) ของ Occipital condyle จากแรงอัด
        
        Type II : การแตกของ Occipital condyle ร่วมกับ Basilar Skull fracture
        
        Type III : การเกิด Avulsion injury ของจุด attachment ของ alar ligament
        
        Atlanto occipital dislocation
        
        การเลื่อนหลุดของ Occiput จาก Cervical spine เป็นภาวะการบาดเจ็บที่รุนแรงและมักจะ ไม่ได้รับการวินิจฉัย หรือวินิฉัยได้ล่าช้า ส่วนใหญ่พบ neurological defecit การบาดเจ็บชนิดนี้ ห้ามดึง Skull traction การวินิจฉัยจาก X-ray ทําได้โดยดู Power’sratio
        
        Ring Fractureof C1 (Jefferson fracture)
        
        เป็นการแตกผ่าน lateral mass ของ C1
        
        แบ่งตามตำแหน่งที่กระดูกหัก ได้ 3 Type
        
        Type I : กระดูกหักที่ Tip ของ Odontoid process
        
        Type II : กระดูกหักที่ Neck หรือ Base ของ Odontoid process
        
        Type III : การหักที่ลึกลงมาถึงส่วนของกระดูก C2
        
        Axis Fracture (Hangman’sFracture)
        
        เป็นการแตกผ่าน Facet joint ของ C2
        
        แบ่งชนิดตามลักษณะการแตกของกระดูกและ mechanism
        
        การรักษา
        
        รักษาด้วยวิธีการอนุรักษ์
        โดยใช้ Rigid Brace หรือ Halo vest
        
        รักษาด้วยการผ่าตัด
        จะใช้ในกรณีที่ fracture ไม่ stable ได้แก่ Occipital condyle Type III, Atlanto occipital dislocation, Jefferson fracture Type II, Odontoid fracture Type II (ในกรณีที่มี displacement มากหรือมีความเสี่ยงต่อภาวะ non union เช่นผู้ป่วยอายุมากกว่า 50 ปี, fracture comminution หรือ ผู้ป่วยที่สูบบุหรี่), Hangman’s fracture Type II เเละ Type III เป็นต้น
        
        การตรวจวินิจฉัยทางรังสี
        
        กรณีที่สงสัยมีภาวะกระดูกส่วนคอหักหรือเคลื่อนที่ให้ใส่ rigid cervical collar หรือหมอนทรายวางขนาบต้นคอ 2 ข้าง จากนั้น ส่งตรวจทางรังสี ดังนี้
        
        ท่ามาตรฐานเบื้องต้น
        
        C-spine AP view
        
        C-spine Lateral view (cross table)
        
        Open mouth view เพื่อดูพยาธิสภาพ ของ C1-C2
        
        กรณีผู้ป่วยฉุกเฉิน หรือมีการบาดเจ็บหลายแห่ง การถ่าย X-ray C-spine Lateral view เพียง view เดียว ก็สามารถให้ข้อมูลได้มากถึง 80% และสมควรต้องทําในผู้ป่วยทุกราย โดยสังเกตความผิดปกติได้จากการผิดรูปของแนวกระดูก การแตกหักของกระดูก
        
        กรณีที่ไม่สามารถมองเห็นพยาธิสภาพได้ชัดเจน โดยเฉพาะบริเวณ facet joint อาจส่งตรวจ C-spine Obligue view เพิ่มเติม
        
        กรณีที่ไม่สามารถมองเห็นพยาธิสภาพบริเวณกระดูกต้นคอได้ทั้งหมด โดยเฉพาะระดับ C6, C7 และ T1 อาจส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น C-spine swimmer view หรือให้ดึงแขนทั้ง 2 ข้างให้หัวไหล่ลู่ลง
        
        กรณีที่ไม่สามารถมองเห็นภาวะกระดูกหักที่ชัดเจน หรือเพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมยิ่งขึ้น อาจส่งตรวจ เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือในกรณีที่จะดูพยาธิสภาพของประสาทไขสันหลัง เราสามารถส่งตรวจ เอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อดูพยาธิสภาพได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
      - การบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนล่าง
        (Sub-axial Cervical spine injuries)
        
        แบ่งระดับความรุนแรงเป็น
        6 ระดับ
        
        Compression flexion
        
        compression force ที่กระทําต่อ cervical spine ในท่า flexion
        ซึ่งจะเกิดแรงกระแทกในส่วนของ upper endplate
        
        stage I จะเกิด
        fracture ที่ Upper endplate
        stage 2หากมีแรงกระทํามากขึ้น จะเกิด fracture
        ของ vertebral body
        stage 3 มีแรงกระทํามากขึ้น จะเกิด shear force ไปทาง posterior
        stage 4 มี translation ของ vertebral body
        stage 5 มี facet dislocation
        
        Vertical compression
        
        เกิดจากแรงกระแทกโดยตรงต่อ vertebral bodyทําให้เกิดการแตกกระจายของ vertebral body
        
        Extension compression
        
        เกิดจากแรงกระทําต่อ cervical spine ในท่า extension ทําให้เกิด
        fracture ในส่วนของ posterior element ได้แก่ laminar, facet joints และ pedicles
        
        stage 1 พบมีการแตกของ laminar และ pedicle ด้านเดียว
        stage 2 พบ bilateral
        laminar fracture รวมทั้งอาจพบ multilevel injury
        stage III จะพบ bilateral
        vertebral arch fracture (lamina, pedicle or articular process) ส่งผลให้ vertebral body
        มี complete disruption จาก posterior element แต่ยังไม่เกิด anterior displacement ของ
        vertebral body
        stage4-5 ะมี displacement ของ body
        
        Distraction flexion
        
        เกิดจาก
        แรงกระชาก (distraction force) ในขณะที่ cervical spine อยูjในท่า flexion
        
        stage 1 จะพบว่ามี widening ของ spinous process และ forward
        subluxation ของ facet joints โดยไม่มี Dislocation
        stage 2 injury จะรุนแรงมากขึ้น จะพบ
        unilateral facet dislocation ก่อให้เกิด rotation ของ cervical spine
        มี anterior translation ของ vertebra(ประมาณ 25%) และมี oblique
        configuration ของ cervical spine ส่วนบน
        stage 3 จะมี bilateral dislocation ของ facet joints ใน X-Ray จะพบวามี anterior translation ของ vertebra (ประมาณ 50%) และไม่มีลักษณะ rotation ของ cervical spine ส่วนบน
        stage 4 จะพบ complete dislocation ของ
        vertebral body
        
        Distraction extension
        
        เกิดจากแรงกระชาก (distraction force) ในขณะที่ cervical spine
        อยู่ในท่า flexion
        
        stage 1 มี
        การฉีกขาดของ anterior longitudinal ligament (ALL) เเละ intervertebral disc อาจพบมี avulsion fracture ของ lower endplate ร่วมด้วย
        Stage 2 จะมี posterior subluxation
        จากการที่มี complete injury ของ anterior structures
        
        Lateral flexion
        
        เกิดจากแรง compression ใน coronal plane
        (lateral bending force)
        
        stage I จะพบมี ipsilateral fracture ของ
        vertebral body หรือ vertebral arch
        stage 2 จะพบ contralateral dislocation ของ facet
        joint
        
        การรักษา
        
        การรักษากระดูกต้นคอหัก ต้องกระทําควบคู่ไปกับการรักษาภาวะไขประสาทสันหลังได้รับบาดเจ็บ การดึงถ่วงน้ำหนักด้วย Skull traction จําเป็นต้องทําในผู้ป่วยที่มีภาวะการบาดเจ็บที่
        ไม่มีสเถียรภาพ (Instability) หรือมีการกดของ fracture fragment หรือ มีภาวะ dislocation ที่จําเป็นต้อง
        ทํา emergency reduction
        การผ่าตัด : การกดทับไขประสาทสันหลัง และ
        แกhไขภาวะไม่สเถียรภาพ (Instability) ของโครงสร้าง
  - - - แรงกระทําโดยทางอ้อม
        ผู้ป่วยส่วนมากได้รับบาดเจ็บจากการตกจากที่สูงโดยส่วนหนึ่ง ก้นกระแทกกับพื้นหรือ เท้ากระแทกกับพื้น
      - การกระแทกโดยตรง
        เช่น fracture calcaneous
    - - ประวัติอุบัติเหตุ
      - อาการปวดบริเวณกลางหลัง+มีอาการบวม
      - ตรวจพบรอยจ้ำเลือดในบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ หรือสามารถคลํารอยแยกกว้างขึ้นของปุ่มกระดูกสันหลัง (spinous precess) ได้ชัดเจน
      - กระดูกสันหลังอาจมีการโก่ง (kyphosis) มากขึ้นจากการแตกยุบ
      - ภาวะกดทับเส้นประสาทไขสันหลังจะพบ ขา 2 ข้างชา และอ่อนแรง ปัสสาวะไม่ได้ หรือมีอาการชารอบก้น จนถึงขั้นไม่สามารถรับรู้ความรู้สึกเคลื่อนไหวได้หากมีการบาดเจ็บในส่วนที่สูงขึ้นไป
      - การตรวจวินิจฉัยทางรังสี
    - - การแบ่งชนิดของการบาดเจ็บ
        
        ส่วนหน้า (anterior column) : กายวิภาคที่อยู่หน้าและครึ่งหนึ่งของกระดูกส่วนหน้า (1/2 ของ anterior vertebral body and ALL)
        
        ส่วนกลาง (middle column): คือ ส่วนของกระดูกครึ่งหนึ่งของกระดูกสันหลังส่วนหลัง (1/2
        posterior vertebral body) และ posterior longitudinal ligament
        
        ส่วนหลัง (posterior column): ประกอบด้วย pedicle lamina transverse precess และposterior ligamentous complex
    - - Burst
      - Seat-belt
      - Compression
      - Fracture dislocation
      - จําแนกลักษณะการบาดเจ็บเป็น type ย่อยๆ ดังภาพแสดง
    - - ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการผ่าตัด
        
        ใส่เครื่องช่วยพยุงหลัง (spinal orthosis or brace)หรือใส่เฝือก (extension casting) ในกรณที่ต้องการ rigid immobilization โดยเฉพาะใน Burst fractureการ conservative treatment ได้ผลดีในผู้ป่วยที่มี bony fracture เพียงอย่างเดียว ไม่มี PLC injury, facetdislocation or subluxation หรือ disc injury (shear type fracture)
      - วิธี conservative treatment
        
        นอนราบเพื่อลดอาการปวด หรืออาจพิจารณาจัดท่าให้นอนหลังแอ่น เพื่อจัดกระดูก (postural reduction) ซึ่งนิยมใช้ในกรณีที่กระดูกมีการทรุดตัวมากโดยเฉพาะใน Burst fracture แล้วจึงใส่เผือกหรือ orthosis เพื่อให้กระดูกอยู่นิ่งจนกระดูกติดซึ่งโดยมากใช้ระยะเวลาประมาณ 3-4 เดือน
      - วิธีผ่าตัด
        
        ข้อบ่งชี้
        
        มีภาวะทรุดของกระดูกส่วนหน้ามากกว่า 50%
        
        กระดูกสันหลังทรุด (kyphosis) ทํามุม มากกว่า 20 องศา
        
        มี fracture ร่วมกับมี scoliosis
        
        มีส่วนกระดูกกดช่องว่างสําหรับไขประสาทสันหลัง มากกว่า 50%
        
        กระดูกหักที่มีภาวะกดทับประสาทไขสันหลังหรือเส้นประสาท