Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Teenage Pregnancy with Syphilis with Homozygous Hb E 👩🏻 นศพต.โสภิดา…

- - - - ผู้ป่วยหญิงไทย อายุ 18 ปี อยู่ในช่วงวัยรุ้นตอนปลาย
    - - 1.ปัจจัยด้านสตรีตั้งครรภ์
        
        1.1 การเปลี่ยนแปลงทั้งร่างกายและจิตใจ พัฒนาการทางเพศ มีความสนใจเรื่องเพศ อยากรู้อยากเห็น นำไปสู่การมีเพศสัมพันธ์
        
        1.2 การจัดการเรียนการสอนในเรื่องเพศในโรงเรียนไม่จริงจิงและเนื้อหาไม่ทันต่อสถานการณ์ของสังคมปัจจุบัน ทำให้วัยรุ่นขาดความรู้ในเรื่องเพศ การคุมกำเนิด
        
        1.3 การดื่มสุราหรือการใช้สารเสพติด ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ตั้งใจ และเกิดการตั้งครรภ์ตามมา
      - 2.ปัจจัยด้านครอบครัว
        
        2.1 ผู้ปกครองขาดความดูแลเอาใจใส่ ความใกล้ชิด ทำให้ความสัมพันธ์และความอบอุ่นในครอบครัวลดลง วัยรึ่นจึงมีอิสระมากขึ้น ทำให้มีเพศสัมพันธ์กับเพื่อต่างเพศมากขึ้น
        
        2.2 สัมพันธภาพในครอบครัวไม่ดี พ่อแม่ทะเลาะกัน ทำให้บรรยากาศในบ้านไม่ดี ส่งผลให้วัยรุ่นไม่อยากอยู่บ้าน ไปหาเพื่อนหรือไปหาแฟน
        
        2.3 ครอบครัวแตกแยก พ่อแม่แยกทางกัน ต้องอยู่กับญาติหรือบุคคลอื่น ทำให้ขาดความรักและความอบอุ่น ทำให้ต้องแสวงหาความรักจากที่อื่น
        
        2.4 การถูกข่มขืน
      - 3.ปัจจัยด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม
        
        3.1 การเปลี่ยนแปลงทางสังคม และวัฒนธรรม ค่านิยมรูปแบบการใช้ชีวิตอย่างมีเสรี ทำให้วัยรุ่นมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อย เพิ่มมากขึ้น
        
        3.2 ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เช่น สื่อออนไลน์ เป็นสิ่งกระตุ้นให้มีความต้องการทางเพศเพิ่มมากขึ้น
    - - ด้านร่างกาย
        
        1.วัยรุ่นในระยะที่มีการพัฒนาการและเจริญเติบโตของร่างกายเพื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ เมื่อมีการตั้งครรภ์ทำให้การเจริญเติบโตของร่างกายหยุดชะงัก พัฒนาการด้านร่างกายไม่สมบูรณ์
        
        2.วัยรุ่นบางรายเริ่มมีประจำเดือนครั้งแนกและยังมาไม่สม่ำเสมอ การตั้งครรภ์จึงเกิดจากความไม่ตั้งใจ จึงวินิจฉัยการตั้งครรภ์ได้ช้า การฝากครรภ์ล่าช้า ทำให้ตรวจคัดกรองภาวะเสี่ยงช้า และไม่ได้รับการดูแลในระหว่างการตั้งครรภ์ที่เหมาะสม ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา
        
        3.หากเป็นการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้วางแผน และไม่สามารถยอมรับการตั้งครรภ์ได้ กลายเป็นการตั้งครรภ์ที่ไม่พึ่งประสงค์ ทำให้บางคนไปทำแท้ง เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา หรือบางรายไม่สนใจตนเองในระหว่างการตั้งครรภ์ ทำให้เกิดภาวะทุพโภชนาการ โลหิตจาง
        
        4.เนื่องจากการเจริญของระบบต่างๆ ของสตรีตั้งครรภ์ไม่สมบูรณ์ ทำให้เสี่ยงต่อภาวะเพิ่มขึ้น ดังนี้
        
        ภาวะทุพโภชนาการ
        
        ภาวะความดันโลหิตสูง
        
        ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
        
        การติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์
        
        CPD
        
        การตกเลือดในระยะหลังคลอด
        
        อัตราการเสียชีวิตของมารดาเพิ่มขึ้น
      - ด้านจิตสังคม
        
        1.เกิดความรู้สึกสูญเสียคุณค่าในตนเอง จากการไม่ได้รับการยอมรับจากครอบครัว และสังคม
        
        3.มีปัญหาเรื่องการปรับตัว จากวุฒิภาวะทางอารมณ์ยังเจริญไม่เต็มที่ มักขาดความอดทน ทำให้ไม่สามารถปรับตัวเข้าสู่บทบาทในการเป็นมารดาไม่เหมาะสม และอาจเกิดภาวะซึมเศร้าในระยะหลัง
        
        2.เกิดความเครียดจากการตั้งครรภ์ไม่พึ่งประสงค์ จากการเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ของตนเอง
      - ด้านสังคม เศรษฐกิจ และสังคม
        
        1.การตั้งครรภ์ในสตรีวัยรุ่นทำให้ต้องหยุดการศึกษาต่อ ทำให้เสียโอกาสในการพัฒนาตนเอง
        
        2.เกิดปัญหาทางสังคม การทิ้งทารก ทำให้ทารกไม่ได้รับการเลี้ยงดูอย่างเหมาะสม
      - ผลกระทบต่อทารก
        
        1.ได้รับการดูแลในระหว่างการตั้งครรภ์ไม่เหมาะวม ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา
        
        2.ทารกได้รับการดูแลไม่เหมาะสมทางด้านร่างกายและจิตใจ บางรายถูกทารุณกรรมหรือถูกทอดทิ้ง
  - - - เป็นพาหะ (trait หรือ heterozygous) คือ ผู้ที่มียีนหรือกรรมพันธุ์ของธาลัสซีเมียพวกหนึ่งเพียงอันเดียว เรียกว่า มียีนธาลัสซีเมียแฝง จะมีสุขภาพดีปกติ ต้องตรวจเลือดโดยวิธีพิเศษจึงจะบอกได้ แต่สามารถถ่ายทอดยีนผิดปกติไปให้ลูกได้ เพราะคนเป็นพาหะอาจะให้ยืนข้างที่ปกติหรือข้างที่ผิดปกติไปให้ลูกได้
      - เป็นโรค (Hemozygous) คือ ผู้ที่รับยีนผิดปกติหรือกรรมพันธุ์ของโรคธาลัสซีเมียพวกเดียวกันมาจากทั้งพ่อและแม่ ผู้ป่วยมียีนผิดปกติที่งสองอันและถ่ายทอดความผิดปกติข้างใดข้างหนึ่งต่อไปให้ลูกแต่ละคนได้
        
        Homozygous Hb E with oor without alpha-thalassemia
    - - Thalassemia major เป็นกลุ่มที่รุนแรงมาก ได้แก่
        
        Hb Bart's hydrops fetalis หรือ homozygous alpha-thalassemia (α-thal 1 /α-thal 1) เป็นชนิดที่รุนแรงที่สุด ผู้ป่วยเสียชีวิตตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ตายขณะคลอดหรือหลังคลอดเล็กน้อย ทารกจะมีอาการบวมซีด รกมีขนาดใหญ่ ท้องป่องจากตับม้ามโตมาก ส่วนแม่จะมีภาวะแทรกซ้อนในระหว่างการคั้งครรภ์ คือ ครรภ์เป็นพิษ ความดันโลหิตสูง บวม มักมีหารคลอดที่ผิดปกติ และมีการตกเลือดหลังคลอด
        
        Homozygous beta-thalassemia (β-thal/β-thal) เริ่มมีอาการซีดตั้งแต่ขวบปีแรก มีอาการอ่อนเพลีย ตับม้ามโต ท้องป่อง กระดูกใบหน้าเปลี่ยนรูป จมูกแบน กะโหลกศรีษะหนา โหนกแก้มนูนสูง คางและขากรรไกรกว้างใหญ่ ฟันบนยื่น ลักษณะนี้เรียกว่า thalassemic face โหนกแก้มนูนสูง นอกจากนี้ยังพบกระดูกบางเปราะง่ายร่างกายแคระแกน เจริญเติบโตไม่สมอายุจำเป็นต้องให้เลือดบ่อย แต่เนื่องจากในเลือดมีธาตุเหล็กมาก ผู้ป่วยจึงมักมีภาวะแทรกซ้อนจากการมีธาตุเหล็กมากเกิน ไปสะสมในอวัยวะต่างๆ มีผลทำให้ผิวคล้ำ เป็นตับแข็ง เบาหวาน หัวใจล้มเหลว เป็นต้น นอกจากนี้ผลจากการสลายของเม็ดเลือดแดงยังอาจพบนิ่วในถุงน้ำดีได้ด้วย
        
        Beta-thalassemia/HbE (β-thal/HbE) อาการทางคลินิกมีตั้งแต่น้อย ปานกลางถึงรุนแรงมาก เหมือน homozygous beta-thalassemia ดังนั้นในรายที่มีอาการรุนแรงมากก็จะจัดอยู่ในกลุ่ม thalassemia major
      - thalassemia intermedia เป็นกลุ่มที่มีอาการรุนแรงปานกลาง ได่แก่
        
        beta-thalassemia/HbE บางราย
        
        Hb H disease with Hb CS และ HbH disease (α-thal/α-thal2) ส่วนใหญ่มีอาการเล็กน้อยทำให้เข้าใจผิดคิดว่าเป็นโรคตับ หรือโรคดีซ่าน แต่ถ้าไม่มีไข้สุง มักจะมีการแตกของเม็ดเลือดแดง จะมีภาวะซีเลงอย่างรวดเร็วทำให้มีอาการทางสมองและหัวใจวายได้
        
        Homozygous Hb CS บางรายมีภาวะโลหิตจางจากน้อยถึงปานกลาง แต่ไม่ต้องให้เลือด
      - thalassemia minor เป็นกลุ่มที่ไม่มีอาการและไม่ต้องรักษา ได้แก่
        
        Hb E trait (βE/β) ไม่มีอาการหรือมีอาการซัดเล็กน้อย ไม่ต้องการการรักษา
        
        Homozygous HbE (βE/βE) จะมีภาวะโลหิตจางเล็กน้อย ไม่ต้องการรักษา
    - - การตรวจค่าดัชนีเม็ดเลือดแดงหรือขนาดเม็ดเลือดแดง (Red cell indicies) ได้แก่ Mean Cospuscular Volume (MCV) Mean cell hemoglobin (MCH) เป็นค่าตรวจวัดโดยใช้เครื่องวิคราะห์เม็ดเลือดอัตโนมัติ มีประโยชน์มากในการวินิจฉัยพาหะของธาลัสซีเมีย
        
        MCV 56.5 fL ⛔
      - การทดสอบความเปราะของเม็ดเลือดแดงชนิดหลอดเดียว (one tube osmotic fragility test หรือ OF) เพื่อดูการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงถ้าเป็นธาลัสซีเมียจะแตกตัวน้อยกว่าร้อยละ 60 ใช้คัดกรอง α-thalassemia 1 trait (--/αα) และ β-thalassemia trait
      - การตกตะกอนของสี (Dichlorophenol indophenol precipitation test หรือ DCIP) เป็นการดูการตกตะกอนของสี ถ้าเป็น HbE จะตกตะกอนมากให้สารละลายขุ่นใช้คัดกรอง HbE
        
        Hb E Screening (DCIP) : Positive ⛔
      - การตรวจยืนยันด้วยวิธีมาตรฐาน
        
        การตรวจด้วย Hemoglobin electrophoresis เพื่อหาชนิดและวัดปริมาณ HbA2 high performance liquid chromatography (HPCL) คนปกติจะพบ HbA2 < 3.5% และพาหะ α-thalassemia 1 trait จะพบ HbA2 ปกติ ถ้าเป็น β-thalassemia trait จะพบ HbA2 > 3.5%
        
        Hb Typing : EE
        
        Hb E : 99.7 %
        
        Homozygous Hb E with oor without alpha-thalassemia
        
        การตรวจวิเคราะห์ยีน DNA (DNA analysis) โดยการวินิจฉัยด้วยวิธี PCR เพื่อยืนยันพาหะของ α-thalassemia trait และ α-thalassemia 2 trait
    - - ผลต่อมารดา
        
        ระยะตั้งครรภ์ จะมีอาการหัวใจ คือ มีcardiac output ใน 1 นาที เพิ่มขึ้น ฟังได้ยินเสียง murmur บริเวณขั้วหัวใจ (Aorta) และยอดหัวใจ อาจคลำได้การเต้นของหัวใจผิดปกติ มีโอกาสเกิด preeclampsia ได้ถึง 2 เท่า มีสุขภาพอ่อนแอจึงทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย ซึ่งอาจเกิดภาวะหัวใจวายได้เนื่องจากความต้านทานโรคต่ำ ถ้ารุนแรงอาจทำให้เกิดการแท้งหรือคลอดก่อนกำหนดได้
        
        ระยะคลอด : อาจทำให้มีหัวใจวายได้เนื่องจาก มีภาวะปอดบวมน้ำ (Pulmonary edema) การตกเลือดหรือเสียเลือดเท่าคนปกติแต่จะมีอาการแสดงของการตกเลือดรุนแรงกว่าเกิดการช็อก (Shock) ได้ง่ายแม้จะเสียเลือดเพียงเล็กน้อย
        
        ระยะหลังคลอด : ทำให้ความต้านทานต่อการติดเชื้อลดลง โดยเฉพาะมีโอกาสเกิดการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ มีการตกเลือดหลังคลอดได้ง่าย เนื่องจากปริมาณเม็ดเลือดแดงได้ง่ายน้อย
      - ผลต่อทารก
        
        ทารกคลอดก่อนกำหนด เนื่องจากมารดาต้องสิ้นสุดการตั้งครรภ์ อาจะมีปัญหาเจริญเติบโตและพัฒนาการ
        
        น้ำหนักทารกแรกเกิดน้อยกว่าปกติ (น้อยกว่า 2500 กรัม) เนื่องจากนำสารอาหารจากมารดาสู่ทารกได้น้อยลง
        
        อัตราการตายของทารกเพิ่มขึ้น เนื่องจากการคลอดก่อนกำหนด ปอดไม่สมบูรณ์ ตัวเหลือง ติดเชื้อและอาจชอกช้ำจากการคลอด
        
        ทารกมีภาวะโลหิตจาก พิการหรืออาจตายตั้งแต่ในครรภ์ หรือตายเมื่อแรกเกิด
  - - - มีระยะฟักตัว 3-90 วัน ขึ้นอยู่กับบุคคลและตำแหน่งการติดเชื้อ โดยแบ่งเป็นระยะดังนี้
        
        ระยะที่ 1 มีแผลริมแข็ง (Chancre) เกิดที่ตำแหน่งติดเชื้อ เป็นตุ่มนูนแดง เรียบ ขอบแข็ง และไม่เจ็บ อาจต่มน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต
        
        ระยะที่ 2 มีการแร่ไปยังกระแสเลือด และติดเชื้อไปอวัยวะอื่นๆ เกิดขึ้นเมื่อมีแผลริมแข็ง 4-10 สัปดาห์ จะมีผื่นแดงทั่วฝ่ามือฝ่าเท้า มีตุ่มนูนแดง ผิวมันที่อวัยวะเพศ (Condyloma lata) มีอาการอ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว และมีต่อมน้ำเหลืองโตร่วมด้วย อาจพบเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ตับอักเสบ ความผิดแกติของไต การติดเชื้อที่ตา และเยื่อหุ้มกระดูกได้
        
        ระยะแฝง หลังจากติดเชื้อระยะที่ 1 และระยะที่ 2 ไม่ได้รับการรักษาจะหายไป แต่ยังพบเชื้อในกระแสเลือด โดยเป็น 2 ช่วง คือ
        
        ระยะแฝงตอนต้น ภายใน 12 เดือน หลังมีอาการ early latent
        
        ระยะแฝงตอนปลาย 12 เดือนหลังมีอาการหรือไม่ทราบระยะเวลาที่แน่นอน late latent
        
        ระยะที่ 3 ระยะที่มีการดำเนินของโรคช้าๆ และมีการติดเชื้อที่อวัยวะต่างๆ แต่มักไม่พบในหญิงที่เจริญพันธุ์
    - - ผลต่อหญิงตั้งครรภ์
        
        การแท้งบุตร
        
        ภาวะ Polyhydramnios
        
        Preterm
      - ผลต่อทารกในครรภ์
        
        การติดเชื้อซิฟิลิสแต่กำเนิด
        
        ทารกบวมน้ำ fetal hydrops
        
        ทารกพิการ/เสียชีวิต
        
        การแพร่กระจายเชื้อผ่านทางรกเกิดขึ้นได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 6-10 สัปดาห์ แต่มักพบความพิการแต่กำเนิดเมื่อมีการติดเชื้อหลังอายุครรภ์ 18 สัปดาห์ โดยถ้าเป็นการติดเชื้อในระยะแรกของโรค จะทำให้ทารกติดเชื้อตั้งแต่กำเนิด ร้อยละ 40-50 ทารกเสียชีวิตร้อยละ 20-50 แต่ในระยะที่ 3 มารกจะติดเชื้อตั้งแต่กำเนิดร้อยละ 10 รกที่มีการติดเชื้อจะมีขนาดใหญ่และซีด
        
        ทารกโตช้าในครรภ์ IUGR
    - - ใช้ยา penicilin โดยฉีดยา benzathine 2.4 mu IM สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ติดกัน 3 สัปดาห์