Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
UGALKETA - Coggle Diagram
UGALKETA
SEXU EZAUGARRIAK:
2. mailako sexu ezaugarriak: Bizitzan gertatzen diren aldaketak dira: Bizarra, ile asko gorputzan, ahots grabeak, aldakak,titiak...
1. mailako sexu ezaugarriak: Ugaltze-aparatuko organoak bizitzaren hasieran daudenean.
Definizioa: Gizonak eta emakumeak dauzkaten desberdintasun fisikoak.
PUBERTAROA:
Definizioa: Gizakion ugaltze-aparatuko organoak garatzen den etapa da.
Mutilei 13 urtetik 15tera ilea gorputzetik ateratzen zaie eta muskuluak handitzen zaizkie.
Neskei 11 urtetik 14era titiak handitzen zaizkie eta aldakak zabaltzen zaizkie.
ORGANOAK:
EMAKUMEZKO ORGANOAK:
Ume tokia: Umea garatzen den tokia da.
Bagina: Ume tokia eta kanpoaldean egoten dena lotzen ditu.
Falopioren tronpak: Obulutegia eta ume tokia lotzea bere funtzioa da.
Alua: Knpoaldetik ikusten diren ezpainak.
Obulutegia: Obuluak sortzen den lekua da.
GIZONEZKO ORGANOAK:
Gernubidea: Pisa edo espermatozoide kanporatzen duen organoa da.
Prostata: Guruin bat da eta espermatozoidentzako likido bat sortzen du.
Hodi deferenteak: Espermatozoideak gernu- bidera eramaten duen hodia da.
Zakila: Kanpoaldean ikusten den organoa da eta barruan gernubidea dago.
Barrabilak: Espermatozoide sortzen den lekua da.
SEXU ZELULAK:
ARRAK:
Burua eta isatza luzea dute.
Pubertarotik aurrera etengabe sortzen dira.
Obuluak baino txikiagoak dira.
Espermatozoideak likido batekin joaten dira, bien artean hazia sortzen dute.
EMEAK:
28 egunetik behin sortzen dira obuluak horregatik hilerokoa jeisten zaizkie.
Hilerokoa beste izen bat du menstruazioa.
Obuluak obulutegian sortzen dira.
Hilerokoa bukatzen denean menopausia deitzen zaio.
ERNALKETA:Obulua eta espermatozoidea elkartzen direnean esaten zaio.
Zigotoa lehengo zelula izaten da gero biderkatzen dira.
Zigotoa bola txiki bat da deitzen dena enbrioia.
Obuluak eta espermatozoideak elkartzean zigotoa sortzen da.
Obuluak eta espermatozoideak falopioren tronpetan elkartu behar dira gero espermatozoideak baginara iristen dira, prozezu hori kopula dietzen zaio.
Ebrioia garatzen hasten denean fetoa deitzen zaio.
HAURDUNALDIA: Enbrioia umetokiko paretetan pegatuta gelditzen da jaio arte.
Emakumeak zorabioak eta goragaleak izaten ditu.
Sabela eta titiak handitzen dira.
Emakumeak ez daukate hilerokorik.
ENBRIOIAREN GARAPENA:
Umetokian plazenta sortzen da eta hortik enbrioia elikatzen da.
Enbrioia garatzen denean fetua izango da.
Enbrioia egoten den poltsa likido amniotikosko beteta dago.
Fetua gorputzeko atalak bereizita izango ditu.
ERDITZEA:
Dilatazio fasea egiteko umea umetokitik baginara pasatzeko muskuloak prestatzen dira.
Egozte fasean baginako kanpoaldean umea ateratzen da.
Likido amniotiko poltsa puskatzen da horregatik ura ateratzen da
.
Ama plazenta ateratzen du.
EDOSKITZEA:
Definizioa: Lehenengo hilabetetan haurrari bularra handitzen zaio.
UGALKETA ETA OSASUNA:
PUBERTAROA ETA NERABEZAROA:
Aldaketak garrantsitsuak dira.
Bakoitza bere abiadura dauka aldatzeko.
Edukitzen dituzun aldaketa fisikoa lotuta daude adimenarekin,emozioak,afektibitate eta sentimendukin.
Zalantzak sortzen direnean gurasoei galdetu.
PREBENTZIOAREN GARRANTZIA:
Bularreko minbiziari ,55 urte aurrera emakumei mamografiak egiten zaizkie.
Gizonei prostatako minbizia detektatzeko frogak egiten dute.
Diaknostikatu dute modu bat gaixotasunak azkarragoak sendatzeko.
Umetoki-lepoko minbizi txerto bat existitzen da prebentziorako.
Aldaketan komenigarria da adi egotea.
SEXU-ORGANOEN OSASUNA ETA HIGIENEA:
Egunero garbitzea komenigarria da eta emakumeak adi egon behar dira menstruazioa garaia.
Mina baldin baduzu medikura joan.
Organo hauek garbi egon behar dira beti.
Emakumezko sexu-organoak tratatzen duen pertsona ginekologoa da, gizonezkoena urologoa da.
