Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลเด็กที่มีปัญหา ระบบทางเดินหายใจที่พบบ่อยในเด็ก - Coggle Diagram
การดูแลเด็กที่มีปัญหา ระบบทางเดินหายใจที่พบบ่อยในเด็ก
กล่องเสียงและหลอดลมอักเสบเฉียบพลัน
(Acute laryngotracheobronchitis, viral croup)
viral croup เป็นโรคที่เกิดจาก
การติดเชื้อของทางเดินหายใจได้แก่
ไวรัส และแบคทีเรีย
พยาธิสภาพที่พบในเด็ก คือ
มีการอักเสบและบวมของกล่อง
เสียง หลอดคอ และหลอดลม
โดยเฉพาะที่ตำแหน่ง
ใต้กล่องเสียง (Subglottic region )
ส่งผลทำให้เกิดภาวะอุดกั้นของทางเดินหายใจส่วนบนแบบเฉียบพลัน
ไวรัส ได้แก่
parainfluenza viruses (type 1-3) พบได้ร้อยละ 50-
75 ของผู้ป่วยโรคนี้
ไวรัสอื่นๆ ที่พบเป็น สาเหตุ ได้แก่ influenza A
และ B, respiratory syncytial virus (RSV),
เชื้อแบคทีเรียอาจเป็นสาเหตุของ croupได้แต่พบน้อย ได้แก่
Mycoplasma pneumoniae ซึ่งมักพบในเด็กโตและอาการไม่รุนแรง
อาการที่พบ
ไข้
เจ็บคอ
หายใจลำบาก
มีเสียงแหบ (hoarseness),
ผู้ป่วยจะไอเสียงก้อง (barking cough),
หายใจได้ยินเสียง stridor ส่วนใหญ่อาการจะไม่รุนแรงและหายได้เอง
ยกเว้นบางรายที่มีอาการรุนแรงจนเกิดภาวะพร่องออกซิเจนเฉียบพลัน
อาการจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว มักจะไม่ตอบสนองต่อการพ่นยาทั่วไป
ต้องใส่ Endotracheal tube
ส่วนใหญ่จะพ่น Adrenaline
หลอดลมอักเสบ(Bronchitis) หลอดลมฝอยอักเสบ (Bronchiolitis)
เป็นปัญหาติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างที่พบบ่อยในเด็กเล็ก
เกิดขึ้นเนื่องจากมีการอักเสบและอุดกลั้นของหลอดลม
เชื้อที่เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดRespiratory syncytial Virus:RSV
เด็กที่ไม่กินนมแม่จะพบได้ค่อนข้างสูงกว่าเด็กทั่วไป
พบในเด็กเล็กมากกว่าเด็กโต อายุประมาณ6เดือนเป็นช่วงอายุที่พบบ่อยที่สุด เด็กโตอาการน้อยกว่าเด็กเล็ก
กลไกการเกิด เชื้อไวรัส ทำลายเนื้อเยื่อของหลอดลมฝอยทำให้เกิดอาการอักเสบ บวม และมีการคั่งของเสมหะ เกิดการอุดกั้นของหลอดลมฝอย ผลที่ตามมาคือ เกิด Atelectasis
อาการ
เริ่มจากไข้หวัดเพียงเล็กน้อย มีน้ำมูกใส จาม เบื่ออาหาร ต่อมาเริ่มไอเป็นชุดๆร้องกวน หายใจเร็ว หอบ หายใจมีปีกจมูกบาน ดูดนมหรือน้ำได้น้อย หรือไม่ได้เลย
การรักษา ตามอาการ ให้ยาลดไข้ ยาปฏิชีวนะ ยาต้านการอักเสบ(Corticosteroid)ยาขยายหลอดลม
การดูแลให้เด็กได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ ได้รับน้ำ ดูแลไข้
ดูแลปัญหาการติดเชื้อ ดูแลเสริมสร้างภูมิต้านทานให้อาหารที่มีประโยชน์
ไซนัสอักเสบ(Sinusitis)
เป็นอาการอักเสบของโพรงอากาศข้างจมูก
สาเหตุการเกิด
การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรียน เชื้อรา
เมื่อติดเชื้อทำให้เยื่อบุบวม แล้วอุดตันทำให้สารคัดหลั่งคั่ง
การวินิจฉัย
X-ray paranasal sinus
Ct scan ได้ดีที่สุด
ตรวจด้วยส่องไฟผ่าน จะพบว่าไซนัสอักเสบ มัว
การดูแลรักษา
ให้ยา antibiotic
ให้ยาพาราลดไข้ ปวดหัว
ให้ยาแก้แพ้ในคนที่อักเสบจากภูมิแพ้ ไม่แนะนำในคนที่อักเสบเฉียบพลันเพราะจะทำให้ไซนัสแห้ง
ให้ยา steroid เพื่อลดบวม ลดคั่งเลือดที่จมูก ทำให้รูเปิดของโพรงไซนัสระบายสารคัดหลั่งดีขึ้น
การล้างจมูก
เพื่อชำระคราบมูก หนอง ป้องกันลุกลามของเชื้อไปสู่ปอด ลดจำนวนเชื้อโรค เพิ่มความชุ่มชื่น ลดการแน่นจมูก หายใจโล่ง และลดการระคายเคือง
ล้างจมูกก่อนพ่นยา
ล้างวันละ2ครั้ง
น้ำที่ใช้ล้างคือน้ำเกลือ 0/9%NSS เพราะทำให้โรคไม่เจริญ
Tonsilitis/Pharyngitis
การผ่าตัดต่อมทอนซิล(tonsillectomy)
จะทำเมื่อมีการติดเชื้อเรื้อรัง (chronic tonsillitis) หรือเป็นๆหายๆ (recurrent acute tonsillitis)
มีไข้, เจ็บคอ, เจ็บคอมากเวลากลืนหรือกลืนลำบาก อย่างเรื้อรังหรือเป็นๆหายๆ
หรือมีการอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนบน ทำให้เกิดอาการนอนกรน และ/หรือมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (obstructive sleep apnea)
หรือในรายที่สงสัยว่าเป็นมะเร็งของต่อมทอนซิล (carcinoma of tonsils)
อาการ
ไข้ ปวดศีรษะ ไอ เจ็บคอ ในรายที่มีตุ่มใสหรือแผลตื้นที่คอ
หอย หรือเพดานปาก
สาเหตุจะเกิดจาก Coxsackie Virus
เรียกว่า Herpangina
คำแนะนำที่สำคัญ
ให้กินยา Antibiotic
ให้ครบ 10 วัน เพื่อป้องกัน ไข้รูห์มาติค และหัวใจรูห์มาติค หรือกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน AGN
การดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัด
หลังผ่าตัดควรให้เด็กนอนตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่ง เพื่อสะดวกต่อการระบายเสมหะ น้ำลายหรือโลหิต จนกว่าจะรู้สึกตัวดี
สังเกตอาการและการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะระยะแรกหลัง ผ่าตัด ถ้าชีพจร 120 ครั้ง/นาที เป็นเวลาอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับเด็กเงียบ ซีด และมีการกลืนติดต่อกันเป็นข้อบ่งชี้ว่ามีเลือดออก
เมื่อเด็กรู้ตัวดี จัดให้เด็กอยู่ในท่านั่ง 1-2 ชั่วโมง ให้อมน้ำแข็งก้อนเล็กๆ รับประทานของเหลว
ในรายที่ปวดแผลผ่าตัดให้ใช้กระเป๋าน้ าแข็งวางรอบ
คอ ถ้าปวดมากให้ยาแก้ปวด
ผู้ป่วยจะมีแผลที่ผนังในคอทั้งสองข้าง
บางรายยังมีอาการเจ็บคอ กลืน
อาหารหรือน้ำลายลำบากจากแผลผ่าตัด
แนะนำให้รับประทานอาหารอ่อนที่ค่อนข้างเย็น
หลังการผ่าตัด 1-2 วันแรก
เพดานอ่อน หรือผนังในคออาจบวมมากขึ้นได้
ทำให้หายใจอึดอัด ไม่สะดวก ดังนั้นจึงควรนอนศีรษะสูง โดยใช้หมอนหนุน
อมและประคบน้ำแข็งบ่อยๆ ในช่วงสัปดาห์แรก เพื่อลดอาการบวมบริเวณที่ผ่าตัด
หลีกเลี่ยงการแปรงฟันเข้าไปในช่องปากลึกเกินไป หลังผ่าตัดภายใน 24-48 ชั่วโมงแรก เพราะอาจทำให้มีเลือดออกได้
ควรรับประทานอาหารอ่อน เช่น โจ๊ก หรือข้าวต้ม ไม่ควรรับประทาน อาหารที่แข็งหรือร้อน หรือรสเผ็ดหรือรสจัดเกินไป
สาเหตุ
การติดเชื้อ แบคที่เรีย ไวรัส
เช่น Beta Hemolytic
streptococcus gr. A
หอบหืด(Asthma)
เป็นภาวะที่มีการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม
การอักเสบของหลอดลมมีผลทำให้เยื่อบุผนังหลอดลมมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารภูมิแพ้มากกว่าปกติ
เกิดพยาธิสภาพ 3 อย่าง
1.หลอดลมหดเกร็งตัว
2.หลอดลมตีบแคบลง เยื่อบุภายในหลอดลมบวม
3.มีการสร้างเมือกเหนียวจำนวนมาก ทำให้ช่องทางเดินอากาศในหลอดลมแคบลง ทำให้เกิดอาการหอบหืดขึ้น
การดูแล
ให้ผู้ป่วยได้รับยาขยายหลอดลม ออกซิเจน ให้พักเพื่อลด ActIVity
ได้ยาลดบวม
อาการ
มีเสียง Wheezing ในช่วงหายใจออก
ไออย่างเดียว มัก
มีอาการอาเจียน
การรักษา
หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นและการใช้ยาอย่างถูกต้อง
ยาขยายหลอดลม มีทั้งชาิดพ่นและรับประทาน
ยาชนิดพ่นได้ผลเร็วสุด
บางรายอาจได้รับยา Corticosteroid ต้องดูแลบ้วนปากหลังพ่นยาทุกครั้งเพื่อป้องกันเชื้อราในปาก
ยาลดอาการบวม ควรใช้ระยะสั้นๆ 3-5 วัน
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง
ควันบุหรี่
ไรฝุ่น
การออกกำลังกาย
อากาศเย็น
ปอดบวม (Pneumonia)
เกณฑ์ที่องค์การอนามัยโลกใช้ตัดสิน Pneumonia
เด็กอายุ 2 เดือนถึง1ปี อัตราการหายใจที่มากกว่า 50 ครั้งต่อนาที
เด็กอายุ 1-5 ปี อัตราการหายใจที่มากกว่า 40 ครั้งต่อนาที
เด็กแรกเกิด อัตราการหายใจที่มากกว่า 60 ครั้งต่อนาที
การรักษา
ดูแลเรื่องไข้ Clear airway suction เพื่อให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ดูแลแก้ไขปัญหาพร่องออกซิเจน ให้ยาขยายหลอดลม ยาขับเสมหะ ยาฆ่าเชื้อ
ดูแลให้ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อให้เสมหะอ่อนตัวขับออกได้ง่าย และช่วยลดไข้
อาการ
ไข้ ไอ หอบ ดูดน้ำ ดูดนมน้อยลง ซึม
การพยาบาลผู้ป่วยเด็ก Pneumonia
ในรายที่เสมหะอยู่ลึกให้ Postural drainage โดยการเคาะปอด และSuction เพื่อป้องกันภาวะปอดแฟบ (Atelectasis)
การทำ Postural drainage จะช่วยทำให้เสมหะที่อยู่ส่วนปลายถูกกระตุ้นให้เลื่อนขึ้นมาถึงปลายสายดูดเสมหะ
เด็กโตต้องสอนการไออย่างถูกวิธี กระตุ้นให้ดื่มน้ำมากๆ
จัดให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูง หรือนอนทับข้างที่มีพยาธิสภาพเพื่อให้ปอดข้างที่ดีขยายตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ปัญหาการอุดกั้นทางเดินหายใจเป็นปัญหาสำคัญจำเป็นต้องดูแลแก้ไข
ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอตามแผนการรักษา
สาเหตุ
สำลักสิ่งแปลกปลอม ติดเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส