KARIŞIMLARIN AYRIŞTIRILMASI TEKNİKLERİ
Mıknatıs ile Ayırma
Tanecik Boyutu Farkı ile Ayırma
Yoğunluk Farkı ile Ayırma
Eleme ve Ayıklama
Süzme
Diyaliz
Ayırma Hunisi
Yüzdürme
Mıknatıs ile ayırma yöntemi için, karışımı oluşturan bileşenlerin mıknatıs ile çekilebilmesi gerekir.
Örneğin: Demir, Nikel Kobalt, demir-kükürt tozu karışım.
Katı-sıvı ya da katı-gaz heterojen karışımların bileşenlerine ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Tanecik boyutuna uygun süzgeç veya filtrelerden yararlanılır. Katı-sıvı karışımlarda süzme işleminden sonra katının ayrıldığı sıvıya süzüntü denir.
Örnek: elektrik spürgesi, aspratörler
Ayıklama, karışımların renk, parlaklık ve tane boyutu gibi fiziksel özelliklerinin farklı olmasından yararlanılarak uygulanan bir ayırma yöntemidir.
Eleme, karışımdaki katı maddelerin tanecik boyutlarının farklı olmasından yararlanılarak uygulanan bir ayırma yöntemidir.
Bu yöntemde gözenek boyutları farklı elekler kullanılır.
Diyaliz yönteminde yarı geçirgen bir zardan yararlanılır. Diyaliz, tanecik büyüklüğü farkından yararlanılarak kolloid karışımların ayrıştırılmasında kullanılan bir yöntemdir.
Böbrekleri çalışmayan insanlar, böbreğin işlevini yapan diyaliz makinelerine bağlanırlar. Kandaki üre, keratin vb. zararlı atıkların süzülmesiyle kanın temizlenmesini sağlar.
Heterojen n sıvı-sıvı karışımlarını ayırmak için kullanılır. Özkütlesi büyük olan sıvı altta, küçük olan üstte faz oluşturur. Muslıu açıldığında toplama kabında önce yoğunluğu yüksek olan sıvı toplanır.
Sıvı içinde askıda kalan katı taneciklerin sıvı yüzeyine yükseltilerek uzaklaştırılması ile ayrıştırma yöntemidir.
Erime Noktası Farkı İle Ayırma
Erime noktaları birbirinden farklı olan katıların ayrıştırılmasında kullanılan yöntemdir.
Kaynama Noktası Farkı ile Ayırma
Basit Damıtma
Katı-sıvı homojen karışımların ayrıştırılmasında kullanılır. Bu işlem tuzlu suya uygulanırsa her iki bileşen de elde edilir. Damıtma işlemi sonucunda tuz kristallenerek kapta kalır, su yoğunlaşarak toplama kabında toplanır.Örnek: su-civa, su-vitamin
Kaynama noktaları birbirinden farklı olmalıdır. Toplama kabında toplanan sıvıya "destila" denir. Sadece katı bileşen elde edilmek isteniyorsa buharlaştırma yöntemi kullanılır.
click to edit
click to edit
Ayrımsal Damıtma
Basit damıtmadan tek farkı Fraksiyon kolonudur. Bu, toplama kabında toplanan destilanın saflık yüzdesinin artmasını sağlar.
Çözünürlük Frakından Yararlanarak Ayırma
Özütleme
Karışımda bulunan herhangi bir maddenin çözücü yardımı ile ayrılması. Çözücü örnekleri: su, etil alkol, aseton, eter, organik çözücüler. Örnek: yağlı tohumlardan yağ eldesi
Sıvı karışımlarada da bu işlem uygulanabilir. Birbirine karışmayan sıvılar için de kullanılabilir. Örnek: H2O-I2
Kristallendirme
click to edit
Kristallendirme işlemi basamakları: 1.Katı karışım ya da bileşiğin sıcak çözücüde çözünmesi. 2.Süzme işlemi ile çözülmeyen katı kısımların sıcakken ayrılması. 3. Süzüntünün kendi halinde soğumaya bırakılması. 4. Oluşan kristallerin süzülerek kurtulması.
Saflaştırmak istenen ürün katı ise yöntemi kullanılabilir. Yöntemin etkili olabilmesi için doğru çözücü kullanılmalıdır.
click to edit
Ayrımsal Kristallendirme
Çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi birbirinden farklı olan katı-katı karışımlarına uygulanan bir yöntemdir. Örnek: Potasyum Nitrat - Seryum sülfat
Birden çok katının kristallenme ile ayrılmasına ayrımsal kristallenme denir.