Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

องค์ประกอบการคลอด 6 P - Coggle Diagram

- - - - ผู้คลอดอยู่ในท่า Dorsal recumbent position ในการทำคลอดรก
  - - - ผู้คลอดรายนี้นอนตะแคงซ้ายศีรษะสูง 30 องศาเพื่อเป็นการส่งเสริมให้มีการเคลื่อนต่ำของส่วนนำทารก และเพิ่มการไหลเวียนเลือด ไปยังมดลูกและรกให้เพียงพอ
  - - - ผู้คลอดรายนี้นอนหงายชันเข่าทั้งสองข้าง เพื่อช่วยลดอาการปวดและช่วยส่งเสริมการคลอดให้ดำเนินไปได้ด้วยดี
  - - - ผู้คคลอดอยู่ในท่านอนหงาย Dorsal position เพื่อสามารถนวดคลึงมดลูก และป้องกันการเกิดแผลฝีเย็บแยก
- - - - Latent phase
        
        Uterine contraction
        Interval 5-10 นาที
        Duration 20-40 วินาที
        Intensity mild
        ใช้ระยะเวลาในครรภ์แรก 8 ชั่วโมง
        ครรภ์หลัง 5ชั่วโมง
        
        Uterine contraction Interval = 2-3 นาที Duration = 30-40 วินาที Intensity = Strong ผู้คลอดครรภ์หลังใช้ระยะเวลา 4 ชั่วโมง
      - Active phase
        
        Uterine contraction
        Interval 2-3 นาที
        Duration 40-60 วินาที
        Intensity moderate-strong
        ใช้ระยะเวลาในครรภ์แรก 5ชั่วโมง
        ครรภ์หลัง 2.30 ชั่วโมง
        
        Uterine contraction Interval = 2-3 นาที Duration = 40-50 วินาที Intensity = Strong ผู้คลอดครรภืหลังใช้ระยะเวลา 1 ชั่วโมง
      - Transitional phase
        
        Uterine contraction
        Interval 2 นาที
        Duration 60-90 วินาที
        Intensity strong
        ใช่เวลาในครรภ์แรก 3 ชั่วโมง ครรภ์หลัง น้อยกว่า 1 ชั่วโมง
        
        Uterine contraction Interval = 2 นาที Duration = 60-70 วินาที Intensity = Strong ผู้คลอดครรภ์หลังใช้เวลา 20 นาที
    - - Transitional phase
        
        Uterine contraction
        Interval 2นาที
        Duration 60-90 วินาที
        Intensity strong
        ใช้เวลาในครรภ์แรก 3 ชั่วโมง ครรภ์หลัง น้อยกว่า 1 ชั่วโมง
        
        Uterine contraction Interval = 2 นาที Duration = 60-70 วินาที Intensity = Strong ผู้คลอดครรภ์หลังใช้เวลา 20 นาที
    - - การหดรัดตัว (contraction) และการคลายตัว (retraction) ของมดลูก ทำให้เกิด Shearing force
        
        Uterine sign
        มดลูกจะเปลี่ยนรูปร่างจาก กลม แบน ใหญ่ นุ่ม และอยู่ต่ำกว่าสะดือ เป็นกลม นูน เล็ก แข็ง ลอยอยู่สูงกว่าระดับสะดือเล็กน้อยและค่อนไปทางขวา โดยจะคลำส่วนยอดมดลูกทางหน้าท้อง ได้ลักษณะกลมแข็งสูงกว่าระดับสะดือ
        
        ผู้คลอดมีก้อน กลม แข็ง บริเวณสะดือ และเฉียงไปทางหน้าท้องด้านขวา
  - - - อาการอยากเบ่ง จะเกิดขึ้นในปลายระยะที่ 1ของการคลอดคือ ปลาย ระยะ Active phase เมื่อปากมดลูก เปิด 8 ซม. eff 100% station +1 ขึ้นไป จนถึงระยะที่2
        
        ผู้คลอดมีอาการอยากเบ่งเมื่อปากมดลูกเปิด 5 cm. eff.75% MR Station 0
    - - อาการอยากเบ่งในระยะที่ 2 เกิดจากการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้องและกระบังลม เนื่องจากส่วนนำเคลื่อนต่ำลงไปกดไปเชิงกราน เป็นแรงดันโพรงมดลูกเพิ่มขึ้นเป็น 3เท่า ถ้าผู้คลอดเบ่งถูกวิธี และเหมาะสมกับเวลาจะช่วยให้การคลอดดำเนินการไปด้วยดี
        
        ผู้คลอดมีอาการอยากเบ่ง เมื่อปากมดลูกเปิดหมด 10 cm.โดยสังเกตจาก ผีเย็บตุง Anusบาน
    - - การเบ่งคลอดรก อาศัยแรงเบ่งของผู้คลอดซึ่งทำให้เกิดความดันภายในช่องท้องเพิ่มขึ้นช่วยพลักดันให้รก เคลื่อนต่ำลง ในช่องทสางคลอดและคลอดออกมาเอง
        
        ไม่มีแรงเบ่งจากผู้คลอดในการคลอดรก ซึ่งใช้วิธีในการคลอดรกแบบ Modified crede's maneuver ซึ่งเป็นวิธีที่ผู้ทำคลอดเป็นผู้ช่วยเหลือให้รกคลอดออกมา ผู้คลอดสามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง คือ ไม่เบ่งขณะทำคลอดรก
- - - - ปัจจัยที่ทำให้เกิดการคลอดล้าช้า
        
        อายุ มารดาอายุน้อยกว่า 18 ปี การเจริญเติบโตของร่างกายยังไม่เต็มที่ สัดส่วนศีรษะของทารกไม่สัมพันธ์กับช่องเชิงกรานของมารดา
        
        ผู้คลอดอายุ 26 ปี มีการเจริญเติบโตของร่างกายที่เติมที่ไม่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะส่วนนำคีรษะไม่ได้สัดส่วนกับเชิงกราน และไม่มีกล้ามเนื้อพื้นเชิงกรานหย่อนตัวหรือ พื้อเชิงกรานขยายได้น้อยทำให้การคลอดยาวนาน
        
        ส่วนสูง มารดาที่มีความสูง น้อยกว่า 145 เซนติเมตร อาจทำให้เล็กไม่ได้สัดส่วนกับศีรษะและลำตัวของทารกในครรภ์ทำให้การคลอดติดขัด
        
        ผู้คลอดมีส่วนสูง 153 cm. ซึ่งทำให้ศีรษะทารกได้สัดส่วนกับช่องเชืงกราน
        
        ประวัติการบาดเจ็บอุบัติเหตุ มารดาเคยได้รับรับอุบัติเหตุเกี่ยวกับกระดูกเชิงกราน จะทำให้กระดูกเชิงกรานรูปร่างผิดปกต ทำให้การคลอดติดขัด
        
        ผู้คลอดรายนี้มีลำตัวตรง เดินไม่มีขากระเพก และไม่มีความพิการบริเวณสะโพก มีท่าเดินที่ปกติ ไม่มีความผิดปกติของกระดูกสันหลัง
        
        น้ำหนัก ผู้คลอดที่มีน้ำหนักมากเกินไป หรือมากกว่า 70 kg. หรือดัชนีมวลกายมากกว่า 26 kglm2 มักจะมีความเสี่ยงต่อการคลอดยาก เนื่องจากเนื้อเยื่อบริเวณพื้นเชิงการหนาเกินไปทำให้ยืดขยายของกล้ามเนื้อได้ไม่ดี
        
        ผู้คลอดมีน้ำหนัก 58 kg. ไม่มีความเสี่ยงในการคลอดยาก เนื้อเยื่อบริเวณพื้นเชืงกรานไม่หนาเกินไปทำให้การยืดขยายกล้ามเนื้อดี
      - Pelvic Inlet
        
        มีเส้นผ่านศูนย์กลาง หน้า-หลัง = 10.5-11 เซนติเมตร
        ส่วนที่กว้างที่สุด 12-15 เซนติเมตร ความสำคัญคือ ถ้าศีรษะ ของทารกไมาสามารถผ่านไปสู่ Pelvic cavity เรียกว่า Un engagement ทำให้เกิดการคลอดติดขัด
        
        จากการตรวจครรภ์ 4 ท่า ในท่าที่ 3 Pawlik grip ไม่สามารถโยกคลอนบริเวณส่วนนำได้ และจากการตรวจครรภ์ท่าที่ 4 Bilateral inguinal grip ปลายมือทั้งสองข้างไม่สอบกันและจากการตรวจภายใน Station 0 ซึ่งหมายความว่า Engagement แล้ว
      - Pelvic cavity
        
        เส้นผ่านศุนย์กลางที่สำคัญที่สุดคือ interspinous diameter ยาวประมาณ 10 เซนติเมตร เป็นส่วนที่แคบที่สุดเชิงกรานจึงมักมีปัญหาในความสมดุลระหว่างศีรษะทารกกับเชิงกราน
        
        เกิดจาก Internal rotation ทำให้ทารกมีแนว Saggittal suture อยู่ในแนว A-P Diameter ส่วนนำสามารถเคลื่อนออกมาสู่ระยะ Extention โดยไม่มีการติดขัด
      - Pelvic outlet
        
        เป็นส่วนที่ยืดขยายได้เล็กน้อย มีเส้นผ่านศูนย์กลาง หน้า-หลัง 9.5-11.5 เซนติเมตร ถ้ามุมใต้กระดูกหัวเหน่าน้อยกว่า 85 องศา จะถือว่าแคบและมีความผิดปกติ
        
        จากการตรวจภายในพบว่า Ischial spine ยื่นแหลมออกมาเล็กน้อย ประมาณ 10 cm ซึ่งไม่มีผลต่อการเคลื่อนผ่านของทารกและไม่มีผลต่อการขัดขวางการหมุดของศีรษะของทารกภายในช่องเชิงกราน
  - - - ปากมดลูก
        
        ระยะ Active phase
        เริ่มตั้งแต่ปากมดลูกเปิด 3-10 เซนติเมตร
        โดยใช้ครรภ์ โดยครรภ์แรกเปิด 1.2 cm/hr.ครรภ์หลัง 1.5 cm/hr.ใช้เวลาเกินไม่เกิน 5 hr.และครรภ์หลังไม่เกิน 2.5 hr.
        
        ปากมดลูดเปิด 5 cm eff.75% MR station 0
        
        ระยะ latent phase
        เริ่มตั้งแต่เจ็บครรภ์จริงถึงปากมดลูกเปิด 3 เซนติเมตร
        โดยในครรภ์แรกเปิด 0.3 cm/hr ครรภ์หลัง 0.5 cm/hr
        ครรภ์แรก ใช้เวลา ไม่เกิน 8 ชั่วโมง และครรภ์หลังไม่เกิน 5 ชั่วโมง
        
        ปากมดลูกเปิด 3 cm eff.50% MR Station 0
        
        ระยะ Transitional phase เริ่มตั้งแต่ปากมดลูกเปิด 8-10 เซนติเมตร ใช้เวลาในครรภ์แรก 3 ชั่วโมง ครรภ์หลัง น้อยกว่า 1 ชั่วโมง
        
        ปากมดลูกเปิด 9 cm eff.100% MR station 0
      - ช่องคลอด
        
        มีลักษณะอ่อนนุ่มยืดขยายได้
        
        ช่องคลอดมีลักษณะอ่อนนุ่มสามรถยืดขยายได้ดี จึงทำให้มีโอกาสเกิดการคลอดติดขัดและคลอดช้าได้น้อย
      - ฝีเย็บ
        
        บริเวณฝีเย็บที่เคยผ่านการผ่าตัดพื้นเชิงกรานจะหนา ฝีเย็บยืดขยายได้ไม่ดีเท่าที่ควร หรือการมี varicose vein ฝี หูด บริเวณฝีเย็บ ทำให้ไม่สามารถตัดฝีเย็บได้
        
        ผู้คลอดมีประวิติการตั้งครรภ์ G3 P2002 ซึ่งเคยได้รับการตัดฝีเย็บมาแล้วแต่จากการสังเกตไม่มี Varicose vein ฝี หูด บริเวณฝีเย็บ ทำให้สามารถตัดฝีเย็บไปตามปกติ ผู้คลอดไม่ได้รับการตัดฝีเย็บ แต่มีการฉีกขาดแผลระดับ Second degree tear ซึ้งได้รับการเย็บแบบ Right medio lateral episiotomy ด้วยไหมละลาย
- - - - ขนาดของศรีษะทารก โดยปกติส่วนนำจะเป็นศีรษะ ซึ่งมีขนาดใหญ่ที่สุด ทารกจึงมีการ Molding ของกระดูกกะโหลกศีรษะ กระดูก Parietalทั้ง2ข้างจึงเกยกัน
        ท่าของทารก จะมีความสัมพันธ์ระหว่างความยาวขอ
        ทารกและโพรงมดลูก ซึ่งจะมีท่า
        longitudinal lie ความยาวของทารกอยู่ในแนวตามยาวของโพรงมดลูก คือสันหลังของทารกจะขนานกับสันหลังของมารดา อาจจะเอาศีรษะหรือก้นเป็นส่วนนำก็ได้
        transverse lie ความยาวของลำตัวทารกอยู่ในแนวขวางหรือเฉียงกับความยางของโพรงมดลูกมารดา ซึ่งจะไม่สามารถคลอดได้ทางช่องคลอด
        
        ผู้คลอดมีอายึครรภ์ 38+6 wks. by LMP วัดระดับความสูงของยอดมดลูก 33 cm สัมพันธ์กับอายุครรภ์ทำให้ไม่มีการเสี่ยงต่อการคลอดติดขัด ขนาดทารก ส่วนนำทารกคือ vertex จากการตรวจครรภ์ท่าที่ 3และ 4 Pawlik grip และ Bilateral inguinal grip พบ head engagement การตรวจภายในพบการเคลื่อนของส่วนนำ การตรวจภายในพบ vertex presentation และ posterior fontanelle ลำตัว Longitudinal lie จากการสังเกตหน้าท้องเป็น ovoid shape จากการตรวจครรภ์ท่าที่ 2 Umbilical grip พบ large part อยู่ทางด้านขวา แสดงว่าทารกอยู่มรท่า ROA
    - - รก ประเมินตำแหน่งที่รกเกาะ โดยปกติรกจะเกาะที่ส่วนบนของมดลูก ถ้ารกเกาะต่ำ จะขัดขวางการคลอด ซึ่งประเมินได้จากการตรวจภายในและการ u/s
        
        จากการตรวจภายในไม่พบ Pulse บริเวรปากมดลูก และไม่พบ Bleeding vagina
    - - น้ำคร่ำ จะสร้างขึ้นปริมาณวันละ 30-40 ml/day จนมีปริมาณ4000cc/hr. เมื่อครรภ์ครบกำหนด (2800 อยู่ในตัวทารก 400 อยู่ในรก 80 ลอยอยู่รอบตัวทารก)ปริมาณน้ำคร่ำจะลดลงในช่วงอายุครรภ์ 36 สัปดาห์ ลดลงมากในช่วง 40 สัปดาห์ โดยตรวจได้จากการ U/S และการตรวจดูลักษณะทางหน้าท้อง ถ้ามากเกินไปจะพบว่ามีFluid thrill น้ำเดินจะเกิดขึ้นในระยะปากมดลูกเปิด 8-10 ซม.
        
        ผู้คลอดรายนี้มีน้ำเดิน ตั้งแต่เวลา 05.30 น. น้ำคร่ำมีลักษณะสีใส ไม่มีมูกเลือด ไม่มีกลิ่นเหม็น
  - - - รก
        ซึ่งก่อนที่จะมีการลอกตัวของรก จะมีอาการแสดงดังนี้ 1.Uterine sign คือมดลูกมีการหดรัดตัวกลม แข็ง มีขนาดเล็กลง สังเกตเห็นหน้าท้องมีลักษณะเป็นสองลอน มีลักษณะแข็งและเอียงไปทางขวา 2.Cord sign คือสายสะดือเคลื่อนต่ำลงมา ตรวจพบชีพจรของสายสะดือ ทดสอบได้โดยการทำcord test สายสะดือไม่มีการเคลื่อนตาม 3.Vulva sign คือจะมีเลือดออกทางช่องคลอดประมาณ30-60 พบในการลอกตัวแบบ Matthew Dancan’s method
        เลือดหลังจากสิ้นสุดระยะของการคลอดและblood lossจากรกด้วยประมาณ120-240cc หากมากกว่า300cc ถือว่าเสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด
        
        น้ำหนักประมาณ 700 กรัม มีเส้นเลือดห่างจากขอบรกประมาณ 1 cm รกำด้านลูกมีลักษณะมันวาว เหนียว มีการฉีกขาดของเยื่อหุ่มทารกส่วนที่สั้นที่สุดมากกว่า 7 cm รกด้านแม่ มีลักษณะเป็นสีแดง มี cotyledon ประมาณ 20 lobe cotyledon sulcus ชัดเจน ไม่มี Infarction และมี calcification ประมาณ 1% ของรกทั้งหมด
    - - เยื่อหุ้มรกปกติ -รอยขาดของเยื่อหุ้มทารกใกล้ขอบรกมากที่สุดยาวมากกว่า7cm -เยื่อหุ้มทารกทั้งสองชั้นมีสัดส่วนสมดุลกัน ขนาดทั้งสองข้างเท่ากัน -ขนาดของเยื่อหุ้มทารกมีสัดส่วนเหมาะสม สามารถห่อหุ้มตัวทารกได้ทั้งตัว
        
        จากการตรวจรก พบว่า สายสะดือยาว 45 cm มีเส้นเลือด 3 เส้น vein 2 artery 1 ไม่พบ true knot ,false knot
- - - - ผู้คลอดรายนี้มีความวิตกกังวลและความกลัวเล็กน้อย เนื่องมีประสบการณืในการคลอดมาแล้ว 2 ครั้ง
  - - - ผู้คลอดตื่นตัวดี พูดคุยสนใจบุตร เผชิญความเจ็บปวดได้อย่างเหมาะสม ผู้คลอดได้ทำการ Bounding กับบุตรและได้ให้บุตร Breast feeding ขณะเย็บแผลฝีแย็บ
- - - - ผู้คลอดอายุ 26 ปี มีการเจริญเติบโตของร่างกายที่เติมที่ไม่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะส่วนนำคีรษะไม่ได้สัดส่วนกับเชิงกราน และไม่มีกล้ามเนื้อพื้นเชิงกรานหย่อนตัวหรือ พื้อเชิงกรานขยายได้น้อยทำให้การคลอดยาวนาน
      - ผู้คลอดไม่ได้รับยาแก้ปวดในระหว่างขณะรอคลอด
      - ผู้คลอดไม่มีโรคประจำตัว
      - ผู้คลอดมีระยะห่างของการมีบุตรคนล่าสุด 4 ปี จึงมีโอกาสต่อการคลอดล่าช้าน้อย
      - สภาพร่างกาย ผู้คลอดมีภาวะอ่อนเพลียเนื่องจาก NPO เป็นเวลา 5 ชั่วโมง และได้นอนหลับพักผ่อน 6-7 ชั่วโมง ซึ่งผู้คลอดมีแรงเบ่งดี
  - - - ผู้คลอดอ่อนเพลียเล็กน้อย และอ่อนล้าจากการคลอด Vital sign หลังคลอด Pulse = 96 bpm ฺBlood pressure = 124/85 mmHg มดลูกหดรัดตัวดี เป็นก้อน กลม แข็ง