Phương pháp dạy học KHXH ở TH
phương pháp dạy học kể chuyện
Khái niệm
- Là cách dùng lời nói trình bày một cách sinh động, có hình ảnh và truyền cảm đến người nghe về một nhân vật, một sự kiện, một phát minh khoa học, một vùng đất xa lạ…. để hình thành một biểu tượng, một khái niệm với niềm tin sâu sắc.
- Là phương pháp được sử dụng thường xuyên trong các môn học về TN-XH
Tác dụng
click to edit
- Rèn cho học sinh cách diễn đạt chuyện theo ý hiểu của mình
- Tạo niềm tin vào sự chân-thiện- mĩ, vào sự sang tạo của con người
- Ở lớp đầu Tiểu học kể chuyện được coi là phương tiện truyền đạt khiến thức và cung cấp thông tin cho học sinh
- Là phương tiện hữu hiệu trong việc diễn đạt các ý thưởng những khái niệm dù rất xa lạ nhưng cũng trở nên quen thuộc
- Tạo nên bức tranh sinh động về điều kiện lịch sử, vùng đất xa lạ HÌnh thảnh biểu tượng và khái niệm sâu sắc
- Phát huy trí tưởng tượng sang tạo cho học sinh
- Tạo hứng thú, không khí vui tươi thoải mái cho giờ học
Nhược điểm
Cách tiến hành
Cách thức
GV trực tiếp kể chuyện, thông qua đó cung cấp thông tin về nội dung bài học
click to edit
Kể chuyện kết hợp với nghe, nhìn dưới dạng dẫn truyện hoặc thuyết trình
Kể chuyện có thể thực hiện xen kẽ với nội dung khoa học khi HS đang tìm hiểu chủ đề môn học
- Các bước:
Tổ chức cho HS tìm hiểu nội dung câu chuyện
HS kể lại câu chuyện của mình dựa trên nội dung đã tìm hiểu
Đại diện các nhóm lên kể trên lớp
GV nhận xét trước lớp và tổng kết nội dung bài học
Học sinh tham gia tìm hiểu các kiểu bài
Một số yêu cầu khi sử dụng
click to edit
- lựa chọn các câu chuyện sao cho phù hợp với mục tiêu, nội dung bài học
- Xác định thời điểm sử dụng phương pháp sao cho phù hợp
- Dự kiến được các phương pháp, phương tiện kết hợp được với kể chuyện
- Lời kể của GV phải sinh động, hấp dẫn, uyển chuyển, kết hợp với cử chỉ, nét mặt, với các phương tiện trực quan cần thiết
- Dành thời gian cho HS thảo luận hoặc kể lại câu chuyện theo ý mình
Ví dụ minh hoạ
click to edit
Bài 5 – Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo (năm 938) (Lịch sử lớp 4)
Mục đích kể chuyện
HS ghi nhớ được diễn biến và kế đánh giặc
Rèn kỹ năng trình bày một sự kiện, một hiện tượng lịch sử
Hình thức kể chuyện
Kể theo tranh ảnh
Kể theo gợi ý bằng hệ thống câu hỏi
Điểm nhấn: Là HS kể lại câu chuyện theo ý hiểu của mình
Phương pháp dạy học thảo luận
Khái niệm
Là phương pháp dạy học giáo vên tổ chức cuộc đối thoại, trao đổi ý kiến giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với nhau về một vấn đề học tập hoặc một vấn đề của cuộc sống để rút ra kết luận khoa học.
Tác dụng
Phát huy cao độ vai trò chủ thể tích cực của học sinh, học sinh chiếm lĩnh kiến thức ủa bài học bằng chính hoạt động của mình.
Đề cao sự hợp tác tích cực của học sinh rèn luyện cho các em kĩ năng giao tiếp trong học tập, kĩ năng hợp và một kĩ năng khác.
Cách tiến hành
Thảo luận cả lớp
Xác định chủ đề thảo luận
Chủ đề thảo luận được chọn có thể là chủ đề mở, có thể xem xét chúng ở nhiều mặt, nhiều khía cạnh theo những qua điểm khác nhau.
Tổ chức thảo luận
Giáo viên theo dõi tiến triển của cuộc thảo luận, hướng ý kiến của học sinh theo đúng kế hoạch dự kiến.
Giáo viên có thể lấy tinh thần xung phong hoặc cử một học sinh phát biểu đầu tiên.
Tổng kết
Giáo viên hướng dẫn cho học sinh nêu kết quả thảo luận và hoàn thành câu trả lời của học sinh.
Thảo luận nhóm
Phương thức thảo luận nhóm là một trong những phương pháp có sự tham gia tích cực của học sinh. Thảo luận nhóm còn là phương tiện học hỏi có tính cách dân chủ, mọi cá nhân được tự do bày tỏ quan điểm, tạo thói quen sinh hoạt bình đẳng, biết đón nhận quan điểm bất đồng, hình thành quan điểm cá nhân giúp học sinh rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề khó khăn.
Cách thức thực hiện thảo luận
Xác định chủ đề thảo luận
Chia nhóm
Tổ chức thảo luận
Báo cáo kết quả thảo luận
Tổng kết
Một số lưu ý
Đối với học sinh lớp 1, 2, 3, giáo viên cần chọn vấn đè thảo luận hấp dẫn, gần gũi với cuộc sống của học sinh và cũng có thể có nhiều cách giải quyết khác nhau.
Giáo viên phải xác định rõ mục đích thảo luận để từ đó xác định nội dung, hình thức và thời điểm thảo luận cho phù hợp.
Khi thảo luận không nên gò ép, áp đặt học sinh nói theo ý của giáo viên mà cần động viên các em mạnh dạn trình bày ý kiến, quan điểm riêng. Ys kiến của các em dù chưa đúng vẫn nên trân trọng và phân tích góp ý để các em đi tới nhận thức đúng.
Ưu và nhược điểm
Yêu cầu sư phạm
Giáo viên
Tạo không khí cho tiết học
Chia nhóm
cách quản lí
Tôn trọng ý kiến học sinh
Nội dung thảo luận
Sát nội dung bài học
Vừa sức
Gây hứng thú
Gần gũi, thiết thực
Ưu điểm
Giúp học sinh có cơ hội trình bày ý kiến và suy nghĩ của mình và biết lắng nghe ý kiến của các bạn trong lớp.
Tạo điều kiện để phát triển các kĩ năng nói, giao tiếp và tranh luận.
Học sinh có dịp sử dụng những kỹ năng tư duy như: phân tích, tổng hợp, đánh giá phát triển ý kiến, thái đọ và các ý kiến riêng của mình.
Nhược điểm
Giáo viên khó huy động sự tham gia của mọi học sinh trong lớp vào vấn đề cần thảo luận.
Giáo viên khó có thể hướng dẫn cụ thể cho tất cả các nhóm và khó bao quát được hết việc thảo luận của các nhóm trong lớp.
Nếu không gian lớp học hẹp thì việc thảo luận của các nhóm có thể ảnh hưởng lẫn nhau.
Ví dụ minh họa
Thảo luận về lợi ích của việc ăn uống đầy đủ - Bài 7 (SGK môn Tự nhiên và Xã hội 2)
Xác định chủ đề thảo luận
Tại sao chúng chúng ta cần ăn đủ no, uống đủ nước?
Nếu ta thường xuyên bị đói, bị khát thì sẽ xảy ra?
Tổ chức thảo luận
Tổng kết
Đại diện nhóm trình bày ý kiến của nhóm mình trước lớp.
Giáo viên theo dõi tiến triển của cuộc thảo luận, hướng ý kiến của học sinh theo đúng kế hoạch dự kiến.
GV hoặc HS tổng kết thảo luận: Chúng ta cần ăn đủ loại và đủ lượng thức ăn, uống đủ nước thì mới đủ chất bổ dưỡng nuôi dưỡng cơ thể, làm cơ thể khỏe mạnh, chóng lớn. Nếu cơ thể thường xuyên bị đói, khát sẽ mệt mỏi, gầy yếu và có thể bị bệnh, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và làm việc.
Học sinh chưa thực sự năm được nội dung câu chuyện qua tiết học.
Trong chuyện có thể sử dụng một số yếu tố kỳ ảo khiến học sinh khó hiểu,khó nắm được tình tiết.
Học sinh tiếp thu cách thụ động vì vậy khó nắm vững và nhớ lại câu chuyện.