Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 2 การตรวจสภาพจิต - Coggle Diagram
บทที่ 2 การตรวจสภาพจิต
8. การตัดสินใจ (Judgement)
8.1 การตัดสินใจในการดำเนินชีวิต (Social judgement)ได้แก่ การซักถามถึงการตัดสินใจและการกระทำที่ผิดปกติซึ่งอาจก่อให้เกิดผลร้ายต่อตนเองหรือผู้อื่นและไม่เป็นที่ยอมรับของสังคม
8.2 การตัดสินใจในสถานการณ์สมมติ(Test judgment) ให้ผู้ป่วยตัดสินใจว่า เขาจะทำอย่างไรใน สถานการณ์สมมติที่กำหนดให้ควรใช้ 2-3 สถานการณ์ที่แตกต่างกัน เช่น
8.2.2 “คุณจะทำอย่างไรถ้าคุณเดินไปพบจดหมายที่จ่าหน้าซองครบและมีแสตมป์ติดเรียบร้อยตกอยู่ที่ถนน”
คำตอบที่เหมาะสม
: “หยิบใส่ตู้ไปรษณีย์”์ หรือ“นำไปส่งกำนัน หรือผู้ใหญ่บ้าน” (ถ้าผู้ป่วยอยู่ชนบท)
คำตอบที่อาจแสดงถึงข้อบกพร่อง
: “เดินผ่านไปเพราะไม่เกี่ยวกับฉัน ” (ไม่สนใจผู้อื่น หรือไม่ชอบสังคม)
8.2.3 “คุณจะทำอย่างไรถ้าคุณนั่ง ดูภาพยนต์อยู่ในโรงภาพยนต์และเห็นไฟไหม้เป็นคนแรก”
คําตอบที่เหมาะสม
: ลุกเดินไปบอกเจ้าหน้าที่ว่า ไฟไหม้แล้วให้เจ้หน้าที่จัดการ”
คำตอบที่อาจแสดงถึงข้อบกพร่อง
: “ร้องตะโกนแล้ววิ่ง ออกไป” (ไม่รอบคอบ ตกใจง่าย) “ลุกเดินออกไปเฉยๆ ไม่บอกใครเดี๋ยวฉันจะมีอันตราย” (ไม่สนใจผู้อื่นเอาตัวรอด)
8.2.4 “คุณจะทำอย่างไรถ้าคุณกำลังจะกลับ มาขึ้นรถยนต์ของคุณเองที่จอดไว้แล้วพบว่า คุณลืมกุญแจรถไว้ในรถและประตูล็อคหมด”
คำตอบที่อาจแสดงถึงข้อบกพร้อง
: “แย่เลยไม่รู้จะทำอย่างไรดีร้องไห้ดีกวา่ ” (เป็นเด็กกว่า อายุพึ่งตนเองไม่ได้ไม่สามารถแก้ปัญหาได้ด้วยตนเอง)
8.3 การตัดสินใจเกี่ยวกับแผนการชีวิตในอนาคต ควรถามผู้ป่วยถึงแผนชีวติในอนาคตของเขาว่าจะทำอะไรต่อไป และจะดำเนินการอย่างไร ประเมินความเป็นไปได้เหตุและผลในการตัดสินใจและการกระทำความเหมาะสมกับสถานภาพของตนเองและครอบครัวมีมากน้อยเพียงไร
9. การหยั่งรู้ตนเองและแรงจูงใจ
(Insight and motivation)
การหยั่งรู้ตนเอง (Insight) คือการที่ผู้ป่วยสามารถเข้าใจและยอมรับตนว่า มีปัญหาหรือป่วยด้วยโรคทางจิตใจ มีความพยายามในการค้นหาสาเหตุและวิธีการบำบัดรักษาตลอดจนยินยอมและร่วมมือในการรักษา เพื่อแก้ปัญหาของตนเองอย่างมีเหตุผล
10. การใช้เหตุผลเชิงจริยธรรม
(Moral rasoning)
คือ เหตุผลที่ผู้ป่วยใช้ในการตัดสินใจการกระทำที่เกี่ยวกับจริยธรรม
ได้แก่ การไม่ทำความชั่ว และการทำความดี อาจได้ข้อมูลจากการซัก ประวัติหรือขณะตรวจสภาพจิตแต่ผู้ตรวจควรตั้งคำถามให้ผู้ป่วยตอบโดยตรงด้วย
ได้แก่ ผู้ป่วยใช้หลักเกณฑ์ด้านจริยธรรมอะไรในการปฏิบัติตนในเรื่องครอบครัว การงาน หรือการคบเพื่อนและการให้ผู้ป่วยตัดสินใจในสถานการณ์สมมติที่ผู้สัมภาษณ์ถามและให้ผู้ป่วยบอกเหตุผลที่ทําให้เขาตัดสินใจเลือกกระทำ เช่น
“ คุณมีแนวทางในการอบรมบุตรด้านจริยธรรมอย่างไร”
“ สมมติว่า คุณไปซื้อของแล้วได้รับเงินทอนเกิน คุณจะทำอย่างไรและเพราะเหตุใด”
การประเมินนี้ทำให้ทราบลักษณะจิตใจด้านมโนธรรมของผู้ป่วย ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของจิตใจที่แสดงถึงความรู้จักผิดชอบชั่ว ดีว่ามีมากน้อยเพียงใด
คำถามประเมินภาพรวมของอาการวิทยา
: ตัวอย่าง
“คุณคิดวา่ อะไรเป็นความยุ่ง ยากในระหว่างเดือนที่ผ่านมา”
“คุณคิดวา่ อะไรทำให้คุณลำบากในระหว่างเดือนที่ผ่านมา”
กรณีที่ผู้ป่วยให้คำตอบไม่เพียงพอ
ถ้าคำตอบส้ันเกินไป : “เล่าให้ดิฉัน ฟังมากกว่านี้ได้ไหม”
ถ้าผู้ป่วยไม่กล่าวอะไรเพิ่มเติมอีก : มีอะไรที่ทําให้คุณลําบากใจอีกไหม”
ถ้าผู้ป่วยใช้ถ้อยคําที่ยากจะเข้าใจ : คุณพอจะอธิบายได้หรือไม่ว่า คุณหมายความว่า อย่างไรที่วา่ .......”
ถ้าผู้ป่วยพูดคลุมเครือไม่รู้ว่า อะไรแน่ : “คุณพอจะยกตัวอย่างเกี่ยวกับ.....ได้ไหม”
สรุปความเป็นมาของปัญหาทางจิตใจ(Psychodynamic formulation)
การสรุปความเป็นมาของปัญหาทางจิตใจของผู้ป่วยคือการที่วิเคราะห์สาเหตุสำคัญต่างๆ ที่ทำให้ผู้ป่วย
มีปัญหาหรือเป็นโรคจิตเวช
ได้แก่ สาเหตุทางชีวภาพ ทางจิตใจและทางสังคมประกอบด้วยสาเหตุในอดีตเกี่ยวกบั พัฒนาการของร่างกายและจิตใจตั้ง
แต่วัยเด็ก ตลอดจนสภาพแวดล้อมต่างๆซึ่งมีส่วนในการสร้างบุคลิกภาพของผู้ป่วย
โครงสร้างบุคลิกภาพ (Personality structure) อธิบายการทำหนา้ที่ของโครงสร้างของจิตใจ ได้แก่ หน้าที่ของอีโก้ (ego function) การใช้กลไกทางจิต (defense mechanisms) การควบคุมความต้องการของตน
มนุษยสัมพันธ์การตอบสนองต่อสิ่งเร้า การใชเ้หตุผล
ความขัดแย้งในจิตใจที่สําคัญ (Principal psychological conflicts) ความขัดแย้งในจิตใจที่สําคัญของผู้ป่วยอาจมีสาเหตุมาจากวัยเด็ก สามารถประเมินความขัดแย้งได้จากประวัติเกี่ยวกับความต้องการต่างๆ ในแต่ละวัยการตอบสนองที่ได้รับจากผู้เลี้ยงดูสภาพแวดล้ม
ความสามารถในการปรับตัว (Adaptive ability) ทราบได้จากวิธีการแก้ไขความขัดแย้งในวัยเด็กที่ได้รับการอบรมจากผู้เลี้ยงดู และการที่เด็กรับผิดชอบแก้ปัญหาด้วยตนเองในแต่ละวัย การที่ใช้ซ้ำๆ ก็จะติดเป็นนิสัย ที่สำคัญก็คือควรพิจารณาปัญหาที่สำคัญในการปรับตัวของผู้ป่วยในปัจจุบัน