Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ผู้สูงอายุเพศชาย อายุ 66 ปี, นางสาวบุษยรัตน์ สิงห์ทอง รหัสนิสิต 61010281 -…

- - - - 2.เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุเนื่องจากการได้ยินไม่มีประสิทธิภาพ การได้ยินลดลงทั้ง 2 ข้าง ข้างซ้ายได้ยินน้อยกว่าข้างขวา
      - 3.ปวดหลัง ปวดเข่า เวลาลุกขึ้นยืน
      - 1.มีภาวะหลงลืมเนื่องจากความจำปัจจุบันมีประสิทธิภาพลดลง ไม่สามารถจดจำสิ่งที่เพิ่งบอกไปได้
      - 4.มองเห็นในระยะ 6/12
- - - - เป้าประสงค์ทางการพยาบาล
        
        เพื่อให้มีภาวะโภชนาการอยู่ในเกณฑ์ปกติ
      - เกณฑ์การประเมินผล
        
        ผู้สูงอายุลดพฤติกรรมการรับประทานขนมปัง และดื่มชานมสลับกับดื่มกาแฟน้อยลง
        
        ผู้สูงอายุออกกำลังกายวันละ 30-45 นาที โดยมีการอบอุ่นร่างกายก่อนและหลังออกกำลังกาย ออกกำลังกาย 3-5 วัน/สัปดาห์
        
        ไม่มีปัจจัยที่บ่งบอกถึงภาวะอ้วน
        
        ค่า BMI อยู่ในช่วง 18.5 – 22.90
        
        สัดส่วนเส้นรอบเอวต่อเส้นรอบสะโพก (WHR) ≤ 1
        (เกณฑ์ผู้ชาย)
        
        ผู้สูงอายุรับประทานอาหารถูกต้องตามหลักโภชนาการ
        
        ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        LDL<100 mg/dL
        
        Hct (ผู้ชาย) 40-54 mg/dL
        
        Na 136 - 145 mEq/L, K 3.5 - 5.0 mEq/L, Cl 90 - 106 mEq/L, CO2 23 - 30 mEq/L
        
        HB (ผู้ชาย) 13-18 mg/dL
        
        Albumin 3.5-5 mg/dL
    - - 3.จากวิจัย การบริโภคอาหารที่จะช่วยให้น้ำหนักผู้สูงอายุอยู่ในเกณฑ์เหมาะสม (นันท์นภัส, 2561)
        
        3.3 ไม่ควรเสียดายอาหารจากการรับประทานอาหาร เพราะอาจทำให้รับประทานอาหารมากเกินความจำเป็นของร่างกาย
        
        3.2 ดื่มน้ำก่อนรับประทานอาหาร 1-2 แก้ว และดื่มก่อนที่จะอิ่มจากอาหาร 1-2 แก้ว
        
        3.1 ควรรับประทานอาหารให้เป็นเวลา ไม่รับประทานอาหารว่างระหว่างมื้ออาหาร
        
        3.4 เมื่อรับประทานอาหารเสร็จไม่ควรนอนทันที เคลื่อนไหวร่างกายเพื่อเป็นการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย
      - 4.ปริมาณอาหารที่ผู้สูงอายุควรได้รับต่อวัน (ฝ่ายโภชนาการ โรงพยาบาลศิริราช, ม.ป.ป.)
        
        - เนื้อสัตว์ 4-5 ช้อนโต๊ะ - นมสด 1 แก้ว - ไข่ 3-4 ฟอง/สัปดาห์ - ถั่วและผลิตภัณฑ์จากถั่ว ควรรับประทานเป็นประจำ - ข้าวและอาหารประเภทแป้งอื่นๆ 6-8 ทัพพี - ผักใบเขียวสด/ต้ม 2 ทัพพี - ผักสีเหลือง ส้ม 1 ทัพพี - ผลไม้/ผลไม้สุก มื้อละ 1 ส่วน - ไขมัน/น้ำมันพืช 2 ช้อนโต๊ะ -น้ำดื่ม 6-8 แก้ว
      - ปรึกษาโภชนคลินิก/โภชนากร เพื่อคำนวณสารอาหารที่เหมาะกับสภาพผู้ป่วย และ กำหนดแผนในการให้อาหารในแต่ละมื้อและแต่ละวัน
      - 5.การออกกำลังกาย
        
        5.3 ในขณะออกกำลังกายถ้ามีอาการปวดร่างกายหรือปวดตามข้อให้หยุดทันที และปรึกษา
        
        5.1 การออกกำลังกายของผู้สูงอายุควรเริ่มจากน้อยๆ ก่อน แล้วจึงค่อยๆ เพิ่มจำนวนความหนักของการออกกำลังกาย
        
        ออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอ
        
        ย่อขานิดเดียว ก้าวสลับไปข้างหลัง
        ก้าวขาไปด้านหลัง เซตละ 20 ครั้ง
        
        ยกแขนขึ้นเหนือหัว ขาก้าวออกด้านข้าง
        เอื้อมมือไปให้สุดแขนทำเซตละ 20 ครั้ง
        
        ท่าย่ำเท้าอยู่กับที่ แล้วบิดลำตัวไปทางซ้ายและขวา
        เวลายกขาขึ้นต้องเกรงหน้าท้อง บิดลำตัวให้เยอะที่สุดทำเซตละ 20 ครั้ง
        
        5.2 ก่อนออกกำลังกายและหลังออกกำลังกายควรมีการอบอุ่นร่างกายก่อน ออกกำลังกายวันละ 30 นาที ควรออกกำลังกาย 3-4 วัน/สัปดาห์
      - ประเมินค่าดัชนีมวลกายประเมินสภาวะของร่างกายว่า มีความสมดุลของน้ำหนักตัวต่อส่วนสูงอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมหรือไม่
      - 6.ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการ
        
        6.2 กระตุ้นพฤติกรรมโดยเสริมแรงทางบวก เมื่อมีแนวโน้มไปในทิศทางที่ถูกต้อง เช่น พฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกายถูกต้องตามหลักคำแนะนำ เสริมแรงบวกด้วยการกล่าวชม
        
        6.1 ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร เพื่อให้ผู้สูงอายุรับประทานขนมปัง ชานมและกาแฟน้อยลง
      - 7.ประเมินและติดตามน้ำหนักตัว ชั่งน้ำหนักสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง ในภาวะที่ใกล้เคียงกัน และติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น Hb, Hct, LDL,อัลบูมิน และภาวะไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลท์ในร่างกาย
    - - ทฤษฎีการสูงอายุและการเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        ทฤษฎีการสูงอายุ
        
        ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and Tear Theory) เกิดจากการใช้งานหนักต่อเนื่องเป็นเวลานาน เมื่ออายุมากขึ้นเซลล์ได้รับการบาดเจ็บจึงเกิดการตายของเซลล์ ระบบต่างๆของร่างกายจะทำงานเสื่อมลง (วารี, 2562)
        
        การเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        การเปลี่ยนแปลงตามกระบวนการสูงอายุ ในระบบทางเดินอาหารคือจำนวนฟัน และคุณภาพฟันที่ใช้บดเคี้ยวอาหารลดลง ผู้สูงอายุบางรายจึงเลือกรับประทานอาหารประเภทแป้งมากขึ้น เพราะเคี้ยวและกลืนง่าย แต่หลีกเลี่ยงการรับประทานประเภทผักเนื่องจากเคี้ยวยาก จึงทำให้ได้รับพลังงาน จากคาร์โบไฮเดรตมากเกินความต้องการของร่างกายส่งผลให้เกิดภาวะโภชนาการเกินได้ (ฐิตินันท์, 2563)
      - จากการซักประวัติและการตรวจร่างกายผู้สูงอายุรายนี้มีโรคความดันโลหิตสูงและโรคไขมันในเลือดสูง รวมทั้งพฤติกรรมการรับประทานขนมปังและชอบดื่มชานมทุกวัน ค่าดัชนีมวลกายได้ 25.39 ส่งผลให้ผู้สูงอายุเป็นโรคอ้วนระดับที่ 1 จากภาวะโภชนาการเกิน
      - โรคอ้วน คือ ภาวะที่ร่างกายมีปริมาณไขมันมากเกินกว่าปกติ มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน การที่ร่างกายได้รับพลังงานจากการกินอาหารเข้าไปมากกว่าพลังงานที่ได้ใช้ออกมาในแต่ละวัน
        
        ภาวะโภชนาการเกิน (Over nutritional status) สภาวะที่ร่างกายได้รับพลังงานและสารอาหารมากเกิน เนื่องมาจากการมีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่ถูกต้อง ชอบรับประทานอาหารที่ให้พลังงานสูง เช่น อาหารจำพวกแป้ง อาหารรสหวานจัด อาหารที่มีไขมันสูงหรืออาหารทอด ทำให้ได้รับพลังงานเกินกว่าที่ร่างกายต้องการจึงมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นจนเกิดเป็นโรคอ้วนในที่สุด (นัยนา, 2562)
        
        การคำนวณค่าดัชนีมวลกาย (BMI) นอกจากได้ทราบถึงรูปร่างและสัดส่วนแล้ว ยังทำให้ทราบถึงความเสี่ยงการเกิดโรคต่าง ๆ ค่าดัชนีมวลกายที่สูง 23 ขึ้นไป ถูกวินิจฉัยว่ามีภาวะน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน ก็อาจทำให้เสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง ระดับคอเลสเตอรอล และระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง (ถิรจิต, 2562)
    - - กิจกรรมของผู้สูงอายุ
        
        ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร ลดปริมาณการดื่มชานมและกาแฟ
        
        ออกกำลังกายทุกวัน อย่างน้อยวันละ 30 นาที 3-5 วัน/สัปดาห์
        
        ปฏิบัติตามคำแนะนำ
      - กิจกรรมของผู้ดูแล
        
        ประเมินการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักและสัดส่วน
        
        กระตุ้นออกกำลังกายทุกวัน อย่างน้อยวันละ 30 นาที 3-5 วัน/สัปดาห์
        
        เสริมแรงด้านบวกในกาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้สูงอายุ
        
        ดูแลให้ผู้สูงอายุได้รับอาหารตามหลักโภชนาการ
        เนื้อสัตว์ 4-5 ช้อนโต๊ะ, นมสด 1 แก้ว, ไข่ 3-4 ฟอง/สัปดาห์,ถั่วและผลิตภัณฑ์จากถั่ว, ข้าวและอาหารประเภทแป้งอื่นๆ 6-8 ทัพพี, ผักใบเขียวสด/ต้ม 2 ทัพพี, ผักสีเหลือง ส้ม 1 ทัพพี, ผลไม้/ผลไม้สุก มื้อละ 1 ส่วน, ไขมัน/น้ำมันพืช 2 ช้อนโต๊ะ และน้ำดื่ม 6-8 แก้ว
    - - S: ผู้สูงอายุบอกว่า “ชอบดื่มชานม ชอบทานขนมและดื่มกาแฟทุกเช้า”
      - O: - ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการรับประทานโดยดื่มชานมสลับกับการดื่มกาแฟเป็นประจำ
        -BMI = 25.39 แปลผล อ้วน/โรคอ้วนระดับที่ 1
    - - 8 มี.ค 64
        
        BMI = 25.39 ผู้สูงอายุรับประทานอาหารที่ผู้ดูแลจัดให้ตามหลักโภชนาการ ตอนเช้ายังรับประทานขนมปังและดื่มกาแฟ ตอนเที่ยงดื่มชานม
      - 9 มี.ค. 64
        
        BMI = 25.39 ผู้สูงอายุรับประทานอาหารที่ผู้ดูแลจัดให้ตามหลักโภชนาการ ตอนเช้าไม่ดื่มกาแฟ แต่ยังมีดื่มชานมบ้าง
      - 10 มี.ค. 64
        
        BMI = 25.39 ผู้สูงอายุรับประทานอาหารที่ผู้ดูแลจัดให้ตามหลักโภชนาการ ไม่ได้ดื่มกาแฟและชานม
  - - - เป้าประสงค์ทางการพยาบาล
        
        เพื่อป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุ
      - เกณฑ์การประเมินผล
        
        ผลการประเมิน Thai FRAT อยู่ในช่วง 0-3 คะแนน
        
        ไม่เกิดอุบัติเหตุการหกล้มกับผู้สูงอายุ ไม่พบบาดแผลจากการหกล้ม
        
        Time up and go test ≤ 10 วินาที
        
        บริเวณพื้นห้องน้ำแห้งตลอดเวลา
    - - 3.แนะนำไม่ให้แคะหูหรือใช้ไม้พันสำลีเช็ดเข้าไปในรูหู เนื่องจากอาจดันขี้หูอัดแน่นเข่าไปในช่องหูมากขึ้น การทำความสะอาดช่องหูควรใช้ไม้พันสำลีชุบน้ำสะอาด เช็ดเพียงบริเวณปากรูหูออกมา และเมื่อน้ำเข้าหูควรเอียงศีรษะเอาหูข้างนั้นลงต่ำ ดึงใบหูให้กางออกเฉียงไปทางด้านหลัง จะทำให้ช่องหูอยู่ในแนวตรงน้ำจะไหลออกมาได้ง่าย รวมทั้งควรรีบไปรับการรักษาจากแพทย์โดยเร็ว (ปารยะ, 2553 อ้างถึงใน นัยนา ,2555)
      - 4.แนะนำเมื่อมีการสูญเสียการได้ยินแบบเฉียบพลัน หูอื้อ มีเสียงดังในหู มีอาการเวียนศีรษะหรือบ้านหมุน ปวดหู มีน้ำหรือหนองไหลออกจากรูหู เป็นหวัด จมูกอักเสบ โพรงไซนัสอักเสบ หรือมีอาการกำเริบของโรคภูมิแพ้ เพราะอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทางหู เช่น หูชั้นกลางและประสาทหูอักเสบ ทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินได้ (ปารยะ, 2553, อ้างถึงใน นัยนา ,2555)
      - 2.แนะนำให้ผู้สูงอายุมีการตรวจหูและคัดกรองปัญหาการได้ยินในการตรวจสุขภาพประจำปี ทั้งนี้หากพบปัญหาสูญเสียการได้ยิน ควรดำเนินการส่งต่อผู้สูงอายุไปยังโรงพยาบาลเพื่อรับการทดสอบเพิ่มเติมโดยการใช้เครื่องมือตรวจการได้ยิน เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป (นัยนา ,2555) และหากผู้สูงอายุมีปัญหาการมองเห็นไม่ชัดเจน ควรไปพบจักษุแพทย์
      - 5.แนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ จากวิจัย การศึกษาแนวทางการป้องกันการ หกล้มในผู้สูงอายุชุมชนมิตรภาพพัฒนา. วารสารพยาบาลทหารบก (ละออม, จริยาวัตร, และกนกพร ,2557 )
        
        5.1ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมภายในและรอบบ้าน
        ดูแลจัดเก็บสิ่งของให้เป็นระเบียบไม่กีดขวางทางเดิน
        
        5.2ส่งเสริมการออกกำลังกายให้ผู้สูงอายุ
        
        5.3การให้ความรู้ในการป้องกันการหกล้ม
      - 10.แนะนำผู้ดูแลให้ทำความสะอาดพื้นบริเวณห้องน้ำให้แห้งอยู่เสมอ และจัดสิ่งแวดล้อมไม่ให้มีสิ่งของวางขวางทางเดิน
      - 9.แนะนำให้เลือกรองเท้าที่มีขนาดและรูปทรงที่เหมาะสมกับเท้า ส้นรองเท้าควรใช้ระดับต่ำ สูงไม่เกิน 1 นิ้วรูปทรงกว้าง และเลือกเสื้อผ้าที่มีขนาดพอดีกับร่างกาย ไม่มีส่วนที่รุงรังเพราะอาจก่อให้เกิดการสะดุดหกล้ม (ปริศนา ,2561)
      - 8.แนะนำวิธีการช่วยชะลอการสูญเสียการได้ยิน
        
        8.1หลีกเลี่ยงที่ที่เสียงดัง
        
        8.2ควบคุมโรคเรื้อรังให้ดี เช่น ความดันโลหิตสูง, เบาหวาน, ไขมันในเลือดสูง, โรคไต,โรคกรดยูริกในเลือดสูง เพราะโรคเหล่านี้ทำให้เลือดไปเลี้ยงประสาทหูน้อยลงทำให้ประสาทรับเสียงเสื่อมมากหรือเสื่อมเร็วขึ้นกว่าที่ควรจะเป็น
        และหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่มีพิษต่อประสาทหู เช่น ยาควินิน
        
        8.3แนะนำให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารที่มีกรดโฟลิคสูง เช่น ผักใบเขียว เช่น ผักบุ้ง ผักโขม ผักกาด ผลไม้ประเภทส้ม มะเขือเทศและอาหารประเภทถั่ว ซึ่งการได้รับกรดโฟลิคอย่างเพียงพอประมาณ 800 ไมโครกรัมต่อวัน สามารถชะลอการสูญเสียการได้ยินในผู้สูงอายุได้ นัยนา ,2555)
        
        8.4ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเพื่อส่งเสริมระบบการไหลเวียนโลหิตทำให้เลือดไปเลี้ยงประสาทหูได้ดีขึ้น (นัยนา ,2555) และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 7 – 8 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายได้ฟื้นฟูอย่างเต็มที่
      - 6.แนะนำให้ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะการออกกำลังกายแบบการรำมวยจีน เป็นการออกกำลังกายที่เหมาะกับผู้สูงอายุ สามารถทำได้โดยไม่ต้องออกแรงมากทำไปช้าๆ ตามจังหวะท่วงท่าหรือทำนองเพลงประกอบ เช่น การรำไทเก็ก จี้กง เป็นต้น ซึ่งจะทำในตอนเช้าหรือเย็นก็ได้ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความยืดหยุ่นข้อต่อต่างๆ (ปริศนา ,2561) และเป็นการส่งเสริมการก้าวเดินและการทรงตัว สามารถป้องกันการหกล้มได้ เนื่องจากเป็นการออกกำลังกายด้วยวิธีที่นุ่มนวลกล้ามเนื้อและขอต่างๆ ทั้งหมดได้รับการเคลื่อนไหว (วะนิดา และอรพินท์ ,2562) ซึ่งเหมาะสมกับผู้สูงอายุมากกว่าการวิ่งเพราะการวิ่งมีความเสี่ยงต่อการหกล้มและการเกิดอุบัติเหตุแก่ผู้สูงอายุเนื่องจากผู้สูงอายุมีปัญหาด้านการด้านได้ยินทำให้อาจสูญเสียการทรงตัว
      - 7.แนะนำเมื่อรับประทานยาลดความดันโลหิต ควรต้องรับประทานยานั้นๆ ตามขนาดที่แพทย์สั่ง พร้อมสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นจากผลข้างเคียงของยา เช่น อาการหน้ามืด ใจสั่น งุนงง เป็นต้น ระมัดระวังตนเองด้วยการเปลี่ยนอิริยาบถอย่างช้าๆ เพื่อลดการหกล้มหลังการใช้ยา (ปริศนา ,2561)
      - 1.ประเมินการหกล้มในผู้สูงอายุ โดยใช้แบบประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้มของผู้สูงอายุไทยในชุมชน (Thai FRAT) และประเมินTimed up and go test เพื่อทดสอบการทรงตัวในผู้สูงอาย โดยเริ่มจากการให้ผู้สูงอายุนั่งหลังพิงพนักเก้าอี้และมือวางบนที่วางแขนของเก้าอี้ที่ได้มาตรฐาน การทดสอบทำโดยผู้ประเมินให้สัญญาณ “ เริ่ม” เมื่อผู้ถูกทดสอบได้ยินให้ลุกขึ้นจากเก้าอี้เดินตรงไปข้างหน้าด้วยอัตราเร็วปกติเป็นระยะทาง 3 เมตร เลี้ยวหรือหมุนตัวกลับและเดินตรงกลับมานั่งที่เก้าอี้ตัวเดิมขณะทดสอบผู้สูงอายุสวมรองเท้าที่เคยสวมต้องไม่มีคนช่วยพยุง แต่สามารถใช้อุปกรณ์ช่วยเดินได้ผู้ประเมินจะจับเวลา (หน่วยเป็นวินาที) ตั้งแต่เริ่มจนสิ้นสุดกิจกรรมการทดสอบและผู้ถูกทดสอบควรซ่อมอย่างน้อย 1 ครั้ง เพื่อให้เข้าใจและคุ้นเคยกับวิธีทดสอบก่อนเริ่มโดยเวลาการทดสอบ Time up and go test มีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 10 วินาที (ชุติมา ,2556)
    - - ทฤษฎีการสูงอายุและการเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        ทฤษฎีการสูงอายุ
        
        ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and Tear Theory) เกิดจากการบาดเจ็บหรือการใช้งานหนักต่อเนื่องเป็นเวลานานของอวัยวะต่างๆในร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้นเซลล์ได้รับการบาดเจ็บจึงเกิดการตายของเซลล์ ระบบต่างๆของร่างกายจะทำงานเสื่อมลง (วารี, 2562)
        
        การเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        จากการเปลี่ยนแปลงตามวัยที่เกิดขึ้นในหูชั้นใน ได้แก่ การฝ่อและการลดลงของเซลล์ขนของ organ of corti ทำให้ผู้สูงอายุรับฟังเสียงสูงได้ลำบาก ,หูชั้นกลาง เยื่อหูเสื่อมและมีความยืดหยุ่นลดลง นอกจากนี้ยังมีการสร้างขี้หูมากขึ้น ทำเกิดภาวะขี้หูอุดตัน และหูชั้นนอก เกิดการแข็งตัวและการฝ่อของเยื่อแก้วหูไม่มีผลต่อการได้ยินมากนัก (วะนิดา, 2562)
      - จากการตรวจร่างกายผู้สูงอายุพบว่าผู้สูงอายุไม่ค่อยได้ยินเสียงผู้ตรวจ ต้องพูดเสียงดังด้วย ผู้สูงอายุมองเห็นในระยะ 6/12 ทั้ง 2 ข้าง นอกจากนี้ปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้มภายในห้องน้ำที่มีพื้นเปียกอยู่ตลอดเวลาอาจส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุได้
      - การหกล้มเป็นเหตุการณ์ที่ทำให้ร่างกายบางส่วนสัมผัสพื้นโดยไม่ได้ตั้งใจ อาจเกิดจากการเป็นลมหรือเกิดจากโรคต่าง ๆ เช่น โรคหลอดเลือดสมองแตก ตีบหรือตัน เป็นต้น โดยปัจจัยเสี่ยงในการพลัดตกหกล้มจำแนกออกเป็น ปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก ปัจจัยภายนอก เช่น พื้นลื่น/พื้นต่างระดับ/พื้นขรุขระ มีสิ่งกีดขวางทางเดิน แสงสว่างและสีที่ไม่เหมาะสม ปัจจัยภายใน เช่น ระบบการได้ยิน การเคลื่อนไหว เป็นต้น ซึ่งหูทำหน้าที่สำคัญ 2 ประการคือการได้ยินและการทรงตัว การได้ยินเกิดจากการสั่นสะเทือนของโมเลกุลของอากาศผ่านรูหูเข้าไปกระทบเยื่อแก้วหู ทำให้เกิดการสั่นสะเทือนส่งต่อไปยังกระดูกฆ้อน ทั่ง และโกลน ซึ่งกระดูกโกลนวางอยู่บนหน้าต่างรูปไข่ (oval window) ทำให้เกิดการกระเพื่อมของของเหลวในโคเคลียและเซลล์ขนโบกไปมาเปลี่ยนเป็นสัญญาณประสาทส่งไปยังศูนย์ควบคุมการได้ยินในสมองใหญ่ผ่านทางเส้นประสาทสมองคู่ที่ 8 (auditory cranial nerve) เพื่อแปลความหมายและเกิดการได้ยิน (วะนิดา และอรพินท์, 2562)
        
        ประสาทหูเสื่อมตามอายุ มีลักษณะการได้ยินลดลงที่ค่อยเป็นค่อยไปและเท่าๆกันของหูทั้งสองข้าง มักจะมีการสูญเสียการได้ยินที่ความถี่สูง ลักษณะทางคลินิก อาการสำคัญของประสาทหูเสื่อมตามอายุ คือ อาการได้ยินเสียงลดลงค่อยเป็นค่อยไปของหูทั้งสองข้างเท่า ๆ กันอาจมีเสียงดังในหูร่วมด้วย (ไชยพร, 2561) การสูญเสียการได้ยินมีผลกระทบต่อผู้สูงอายุโดยทำให้ผู้สูงอายุเกิดความขับข้องใจ สูญเสียคุณค่าในตนเอง (ลิวรรณ, 2553) การสูญเสียการได้ยินส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่ลดลง เกิดภาวะซึมเศร้า และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม ความสามารถทางด้านร่างกายลดลง ร่วมกับการเปลี่ยนแปลงในหูชั้นกลางส่งผลเกี่ยวข้องกับความสามารถในการทรงตัวของร่างกาย ซึ่งเริ่มเสื่อมลงตามอายุ ผู้สูงอายุจึงอาจมีอาการวิงเวียนศีรษะและเสียการทรงตัวเกิดอุบัติเหตุหกล้มได้ (Reuben et al., 2016)
    - - กิจกรรมของผู้สูงอายุ
        
        ตรวจคัดกรองการได้ยินทุก 1 ปี เพื่อให้ได้รับการรักษาที่ถูกวิธี
        
        ประเมินภาวะสุขภาพของตนเอง เช่น หน้ามืด เวียนหัวจากการเปลี่ยนอิริยาบถอย่างช้าๆ เพื่อป้องกันการหกล้ม
        
        ออกกำลังกายอยjางสม่ำเสมอ โดยเฉพาะการออกกำลังกายแบบการรำมวยจีน หรืออื่นๆ เช่น ไทเก๊ก ชี่กง
        โดยออกกำลังกายอย่างน้อย 3-5 ครั้ง/สัปดาห์ นาน 30-60 นาที
        
        เมื่อรับประทานยาลดความดันโลหิต อาจทำให้เกิดอาการวิงเวียนภาวะความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนท่า
        ควรนั่งพักหลังรับประทานยาประมาณ 30นาที -1 ชั่วโมง
        
        หลีกเลี่ยงเสียงดัง ควบคุมความดันโลหิตสูง หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่มีพิษต่อประสาทหู เช่น ยาควินิน หลีกเลี่ยงอาหารเค็ม กาแฟ, ชา, เครื่องดื่มอัดลม หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ รับประทานอาหารที่มีกรดโฟลิคสูง เช่น ผักใบเขียว เช่น ผักบุง ผักโขม ผักกาด ผลไม้ประเภทส้ม มะเขือเทศและอาหารประเภทถั่ว
        และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อชะลอการสูญเสียการได้ยิน
        
        สวมรองเท้าที่มีขนาดและรูปทรงที่เหมาะสมกับเท้า ส้นรองเท้าควรใช้ระดับต่ำ สูงไม่เกิน 1 นิ้วรูปทรงกว้าง
        
        สวมเสื้อผ้าที่มีขนาดพอดีกับร่างกาย ไม่มีส่วนที่รุงรัง ใส่เสื้อผ้าสวมสบาย ขั้นตอนการสวมไม่ยุ่งยาก
      - กิจกรรมของผู้ดูแล
        
        กระตุ้นให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาที 3-5 วัน/สัปดาห์
        
        จัดอาหารที่มีโฟลิคสูง เช่น ผักใบเขียว ผลไม้ประเภทส้ม มะเขือเทศและอาหารประเภทถั่ว เพื่อชะลอการสูญเสียการได้ยิน
        
        ประเมินภาวะสุขภาพและสังเกตของผู้สูงอายุ เช่น หน้ามืด เวียนหัวจากการเปลี่ยนอิริยาบถอย่างช้าๆ เพื่อป้องกันการหกล้ม
        
        ทำความสะอาดพื้นภายในห้องน้ำให้แห้งตลอดเวลา เพื่อป้องกันการลื่นหกล้มของผู้สูงอายุ
    - - S: -
      - O: -มีโรคประจำตัว คือ ความดันโลหิตสูง
        -มีขี้หูเล็กน้อย
        -ผู้สูงอายุถามคำถามซ้ำ
        -ต้องใช้เสียงดังเวลาพูดกับผู้สูงอายุ
        -มองเห็นในระยะ 6/12
        -สิ่งแวดล้มภายในศูนย์ฯ พื้นในห้องน้ำเปียกตลอดเวลา
    - - 9 มี.ค. 64
        
        แบบประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้มของผู้สูงอายุไทยในชุมชน (Thai FRAT) ได้ 1 คะแนน คือ
        ไม่เสี่ยงต่อการหกล้ม Time up and go test 8 วินาที ผู้สูงอายุไม่หกล้ม
      - 10 มี.ค. 64
        
        แบบประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้มของผู้สูงอายุไทยในชุมชน (Thai FRAT) ได้ 0 คะแนน คือ
        ไม่เสี่ยงต่อการหกล้ม Time up and go test 7 วินาที ผู้สูงอายุไม่หกล้ม
      - 8 มี.ค. 64
        
        แบบประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้มของผู้สูงอายุไทยในชุมชน (Thai FRAT) ได้ 1 คะแนน คือไม่เสี่ยงต่อการหกล้ม Time up and go test 10 วินาที ผู้สูงอายุไม่หกล้ม
  - - - S: - ผู้สูงอายุบอกว่า “ปวดหลัง และปวดเข่ามากเวลาลุกขึ้นยืน”
        -ผู้สูงอายุบอกว่า “ทำกิจกรรมตลอดทั้งวัน”
      - O: pain score 6
    - - เป้าประสงค์ทางการพยาบาล
        
        ผู้สูงอายุสุขสบายมากขึ้น ไม่มีอาการปวด
      - เกณฑ์การประเมินผล
        
        ผู้สูงอายุไม่มีอาการปวดหรืออาการปวดลดลง pain score < 4
        
        สีหน้าผู้สูงอายุดีขึ้น ไม่หน้านิ่ว คิ้วขมวด
        
        สัญญาณชีพปกติ T=36.5-37.4°C ,RR=16-20 bpm ,PR=60-100 bpm ,BP= 90/60-120/80mmHg
    - - 1.สังเกตสีหน้า ท่าทาง และพฤติกรรมที่แสดงออกถึงความไม่สุขสบาย
      - 6.จากผลการวิจัย การบีบนวดเป็นวิธีการลดความปวดได้ในระดับกลาง โดยการบีบนวดบริเวณที่ปวดอาจใช้ร่วมกับน้ำมันนวด หากปวดมากอาจจะให้หมอนวดแผนไทยนวดให้ (จุลจิรา, 2555)
      - 7.พักการใช้งาน ซึ่งเป็นการลดการใช้งาน เพื่อให้เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อได้มีการฟื้นฟู และแนะนำให้เปลี่ยนอิริยาบถ ไม่อยู่ท่าเดิมนานๆเพื่อลดการยึดติดของข้อ
      - 5.สอนเทคนิคการหายใจเพื่อลดอาการปวด
        เริ่มจากการหายใจลึกๆ ทางจมูกช้าๆ (พร้อมกับนับ1-4 ในใจ) แล้วผ่อนการหายใจออกทางปากช้าๆ (พร้อมกับนับ 1-5 ในใจ)
      - บรรเทาอาการปวดด้วยการออกกำลังกาย แม้จะเหน็ดเหนื่อยจากการทำกิจกรรมตลอดทั้งวัน แต่การออกกำลังทำให้แข็งแรงและลดอาการปวดเมื่อย เช่น การเดิน การรำไทเก๊ก และการวิ่ง อย่างน้อยวันละ 30 นาที 3-4 วัน/สัปดาห์ ซึ่งเป็นวิธีการลดความปวดได้ในระดับน้อย ทำให้สามารถออกกำลังกายได้ปกติ (จุลจิรา, 2555) (ธิดารัตน์,2549 )
        
        8.1 เทคนิคบริหารป้องกันการปวดหลัง ลดอาการปวดน่องและชาขา รวมถึงการตึงสะโพก โดยบริหารทุกวันในตอนเช้าหลังตื่นนอนและก่อนเข้านอน ท่าละ 10 ครั้ง
        
        นอนบนเสื่อโยคะ หรือเตียงนอน
        กระดกข้อเท้าขึ้น ลงสุด ๆ ค้างไว้นับ 1-5
        
        นอนบนเสื่อโยคะ หรือเตียงนอน
        ไขว่ห้าง แล้งดึงเข่าทั้งคู่ชิดอก ค้างไว้นับ 1-5
        
        นอนบนเสื่อโยคะ หรือเตียงนอน
        ดึงขาในท่าเข่าตรงให้ตึงที่สุด ค้างไว้นับ 1-5
        
        นอนบนเสื่อโยคะ หรือเตียงนอน
        ดึงเข่าชิดอก ค้างไว้นับ 1-5
      - 4.แนะนำเทคนิคการเบี่ยงเบนความสนใจเพื่อลดอาการปวด เช่น การพูดคุย ฟังเพลง ดูโทรทัศน์ ฯลฯ
      - 3.วัดสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงทางสรีระวิทยา
      - จากผลวิจัย เทคนิคการจัดการกับความปวดที่ผู้สูงอายุเลือกใช้มากที่สุด คือ การใช้ยาแผนปัจจุบันซึ่งสามารถลดอาการปวดได้ทันทีมากกว่าการจัดการด้วยวิธีอื่นๆ (จุลจิรา, 2555)
        ยาที่เลือกใช้มากที่สุด คือ ยาคลายเส้น ซึ่งเป็นกลุ่มยาต้านการอักเสบที่ไม่มีสเตียรอยด์ รองลงมา คือ ยาพาราเซตามอล ตามแผนการรักษาของแพทย์ ซึ่งสอดคล้องกับข้อแนะนำการใช้ยาของสมาคมการศึกษา เรื่องความปวดแห่งประเทศไทย
      - 2.ประเมินอาการปวดของผู้สูงอายุด้วย pain score เพื่อประเมินระดับความเจ็บปวด และให้การพยาบาลได้อย่างเหมาะสม
      - 10.ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุได้รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ อาหารที่ช่วยเสริมสร้างแคลเซียม เช่น ถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เช่น น้ำเต้าหู้ นมถั่วเหลือง ผักใบเขียวเข้ม ผักสีส้ม เช่น คะน้า ตำลึง ฟักทอง แครอท
      - 11.ส่งเสริมการนอนหลับพักผ่อนให้กับผู้สูงอายุ โดยการจัดการสิ่งแวดล้อม ทำความสะอาดร่างกาย เพื่อให้ผู้สูงอายุพักผ่อนนอนหลับได้เพียงพออย่างน้อยวันละ 6-8 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายได้มีการพักและซ่อมแซมส่วนที่สึกหลอ
    - - กิจกรรมผู้สูงอายุ
        
        ออกกำลังกายด้วยการเดิน การรำไทเก๊ก และการวิ่งทุกวัน อย่างน้อยวันละ 30 นาที 3-5 วัน/สัปดาห์ หรือบริหารป้องกันการปวดหลังทุกวันหลังตื่นนอนและก่อนนอน
        
        รับประทานอาหารที่ช่วยเสริมสร้างแคลเซียม เช่น ถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์จากถั่ว ทุกวัน
        
        ปฏิบัติตามคำแนะนำ
        
        ประเมินอาการปวดของตนเอง หากปวดมากให้รีบแจ้งผู้ดูแลเพื่อทำการรักษา
      - กิจกรรมผู้ดูแล
        
        จัดหาอาหารที่ช่วยอาหารที่ช่วยเสริมสร้างแคลเซียม เช่น ถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เช่น น้ำเต้าหู้ นมถั่วเหลือง ผักใบเขียวเข้ม ผักสีส้ม เช่น คะน้า ตำลึง ฟักทอง แครอท
        
        กระตุ้นให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายทุกวันอย่างน้อยวันละ 30 นาที
        
        สังเกตสีหน้า ท่าทาง และพฤติกรรมการแสดงออกที่บ่งบอกถึงความปวดของผู้สูงอายุ เช่น หน้านิ่วคิ้วขมวด บ่นปวด เป็นต้น
        
        ประเมินระดับความเจ็บปวดของผู้สูงอายุ
    - - ทฤษฎีการสูงอายุและการเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        ทฤษฎีการสูงอายุ
        
        ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and Tear Theory) เกิดจากการบาดเจ็บหรือการใช้งานหนักต่อเนื่องเป็นเวลานานของอวัยวะต่างๆในร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้นเซลล์ได้รับการบาดเจ็บจึงเกิดการตายของเซลล์ ระบบต่างๆของร่างกายจะทำงานเสื่อมลง (วารี, 2562)
        
        การเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        การเปลี่ยนแปลงระบบกระดูก และกล้ามเนื้อ กระดูกจะเปราะและหักง่ายเนื่องจากมีการสลายของแคลเซียมออกจากกระดูก ความยาวของกระดูกสันหลังสั้นลงเพราะหมอนรองกระดูกบางลงทำให้หลังค่อมความสูงลดลง กระดูกอ่อน บริเวณข้อต่างๆบางและเสื่อมลง น้ำไขข้อลดลงทำให้ได้ยินเสียงแกรบแกรบขณะเคลื่อนไหว การเคลื่อนไหวของข้อไม่สะดวก ข้อติดแข็ง ปวดตามข้อ ข้ออักเสบและติดเชื้อง่าย จำนวนมวล และ เส้นใยกล้ามเนื้อลดลง ระยะเวลาที่ใช้ในการหดตัวของกล้ามเนื้อแต่ล่ะครั้งจะนาน ทำให้การ เคลื่อนไหวช้าลง
      - จากการซักประวัติและการตรวจร่างกาย ผู้สูงอายุมีอาการปวดบริเวณหลัง และเข่าเวลาที่ลุกขึ้นยืน ระดับความปวด pain score ได้ 6 คะแนน อาการปวดส่งผลให้ผู้สูงอายุไม่สุขสบาย
      - ความปวดและกลไลการเกิดความปวด
        
        ความปวดเป็นประสบการณ์ที่บอกถึงความไม่สุขสบายที่เกิดขึ้นทั้งด้านความรู้สึกและอารมณ์ ซึ่งมีความสัมพันธ์กับการทำลายหรือแนวโน้มทำลายเนื้อเยื่อร่างกาย ความปวดเป็นประสบการณ์ธรรมชาติของมนุษย์เพื่อเตือนภัยคุกคามทั้งภายในและภายนอกที่มีต่อร่างกาย (นุสรา, 2560)
        
        กลไกของความปวดจำแนกออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ
        
        Adaptive pain ความปวดที่เกิดจากการปรับตัวเพื่อปกป้องร่างกายจากภยันตราย แบ่งเป็น 2 ชนิด
        
        1.1 Nociceptive pain ความปวดที่เกิดจากการกระตุ้นตัวรับความปวด (nociceptor) หรือปลายประสาท (free nerve ending) แบ่งเป็น 2 ชนิด ตามตำแหน่งของอวัยวะที่เป็นต้นกำเนิดของความปวด
        
        (1) Somatic pain การปวดตามร่างกาย
        a. Superficial somatic pain อาการปวดบริเวณผิวร่างกาย เมื่อถูกกระตุ้นจะมีลักษณะ ปวดแปล๊บ (sharp pain) ระบุตำแหน่งได้ชัดเจน เช่น ถูกมีดบาด เข็มตำ น้ำร้อนลวก เป็นต้น
        b. Deep somatic pain อาการปวดที่อยู่ลึกกว่าพื้นผิวร่างกาย เช่น บริเวณเส้นเอ็น กล้ามเนื้อและกระดูก ลักษณะ ปวดหนึบๆ ปวดลึกๆ (dull aching pain) ระบุตำแหน่งได้ไม่ชัดเจน บางครั้งอาจปวดร้าว หรือแปล๊บได้จากการถูกดึงรั้ง คล้ายกับอาการปวดของเส้นประสาท
        
        (2) Visceral pain อาการปวดจากอวัยวะภายใน ตัวรับความปวดจะถูกกระตุ้นเมื่อขาดเลือด (เช่น อาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดตาย) การบิดเกร็ง หรือ เมื่อมีการอักเสบ ทำให้เกิดอาการปวดบิด ปวดลึกๆ หรือปวดหนักๆ ระบุตำแหน่งได้ไม่ชัดเจน อาจก่อให้เกิดการปวดร้าวไปตามตำแหน่งต่างๆ ของร่างกายได้ เช่น ปวดไหล่ขวา เนื่องจากท่อน้ำดีเกร็ง ปวดแขนซ้ายหรือปวดกราม เนื่องจากหลอดเลือดหัวใจอุดตัน เป็นต้น กลไกลการปวดร้าว (refer pain) เกิดขึ้นในระดับไขสันหลังจากการถ่ายโอนกระแสความปวดไปยังเซลล์ประสาทที่อยู่ข้างเคียง ทำให้เกิดการรับรู้ที่ผิดปกติ
        
        1.2 Inflammatory pain อาการปวดเนื่องจากการอักเสบ ตัวรับความปวดถูกกระตุ้นจากสารสื่อการอักเสบ ได้แก่ prostaglandins (PGs) และ bradykinin (BK) ซึ่งพบว่ามีจำนวนเพิ่มขึ้นเมื่อมีการอักเสบ
        
        Pathological pain อาการปวดที่เกิดจากมีพยาธิสภาพที่ระบบประสาทรับความรู้สึกเอง
        
        2.1 Neuropathic pain
        
        (1) Central neuropathic pain อาการปวดที่เกิดจากพยาธิสภาพของระบบประสาทกลาง เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคพาร์กินสัน
        
        (2) Peripheral neuropathic pain อาการปวดที่เกิดจากพยาธิสภาพของเส้นประสาทรับความรู้สึก (sensory nerve) เช่น อาการปวดตามเส้นประสาทจากโรคงูสวัด เบาหวาน
        หรือเส้นประสาทสันหลังถูกกดทับ ลักษณะปวดแสบปวดร้อน เจ็บจี๊ดๆ เหมือนเข็มแทงหรือเสียวแปล๊บ เหมือนไฟซ็อต
        
        2.2 Central dysfunction อาการปวดที่เกิดจากความผิดปกติในการรับรู้ของระบบประสาทส่วนกลางไวต่อแรงกระตุ้นผิดปกติ ทำให้มีอาการปวดทั่วตัว (generalized pain) แม้โดนแตะ หรือสัมผัสเบาๆ (hyperalgesia) หรือปวดขึ้นมาเอง (allodynia) โดยไม่ได้รับแรงกระตุ้นเลยก็ได้
    - - 9 มี.ค. 64
        
        pain score 3 สีหน้าผ่อนคลาย ไม่หน้านิ่วคิ้วขมวด
        V/S: T=36.5°C ,RR=18 bpm ,PR=80 bpm ,BP= 110/86mmHg
      - 10 มี.ค. 64
        
        pain score 2 สีหน้าผ่อนคลาย ไม่หน้านิ่วคิ้วขมวด
        V/S: T=36.8°C ,RR=18 bpm ,PR=76 bpm ,BP= 108/84mmHg
      - 8 มี.ค. 64
        
        pain score 5 สีหน้าผ่อนคลาย ไม่หน้านิ่วคิ้วขมวด
        V/S: T=36.6°C ,RR=18 bpm ,PR=75 bpm ,BP= 112/86mmHg
  - - - 1.ประเมินสภาพสมองเบื้องต้น (MMSE) เพื่อวางแผนการพยาบาลให้เหมาะสม
      - 7.ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ควรเน้นให้ผู้สูงอายุรับประทาน อาหารที่มีวิตามินซี วิตามินบีสิบสอง กรดโฟลิก อาหารจำพวก ถั่ว นม ไข่ เป็นประจำทุกวัน
      - 6.จากผลการวิจัยโปรแกรมส่งเสริมการทำหน้าที่ของสมองสำหรับผู้สูงอายุส่งผลให้เกิดพฤติกรรมการป้องกันภาวะสมองเสื่อมและการรู้คิดเพิ่มขึ้น (กัมปนาท ,2562)
        
        กิจกรรมครั้งที่ 1 “ทำอย่างไร เมื่อฉันลืม”
        การให้ความรู้เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสมองในผู้สูงอายุ ภาวะสมองเสื่อม และเทคนิคการช่วยจำ มีการบ้านให้ผู้สูงอายุฝึก ชมวีดีทัศน์หนังสั้นเกี่ยวกับภาวะสมองเสื่อมกับเทคนิคการช่วยจำ และผู้สูงอายุในชุมชนที่มีสุขภาพสมองดีมาร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับเทคนิคการช่วยจำ
        
        กิจกรรมครั้งที่ 2 “สูงวัยขยับกาย ขยายสมอง”
        วัตถุประสงค์เพื่อฝึกการรู้คิดโดยการออกกำลังกายให้แก่ผู้สูงอายุ ประกอบด้วย การให้ความรู้และฝึกปฏิบัติการออกกำลังกายด้วยตาราง 9 ช่อง และมีคู่มือพร้อมซีดีเพื่อให้ไปฝึกปฏิบัติต่อที่บ้าน
        
        แบบที่ 5 “ก้าวทแยงมุมแบบไขว้เท้า” เริ่มต้นท่าเตรียม ยืนอยู่แถวล่างสุดของตาราง โดยวางเท้าซ้ายไว้ที่ช่องหมายเลข 1 เท้าขวาวางไว้ที่ช่องหมายเลข 3 จากนั้นเริ่มด้วยก้าวเท้าซ้ายเฉียงขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 9 ก้าวเท้าขวาไขว้ข้ามไปที่ช่องหมายเลข 7 ต่อด้วยถอยเท้าซ้ายลงมาที่ช่องหมายเลข 1 และถอยเท้าขวาลงมาที่ช่องหมายเลข 3
        
        แบบที่ 6 “ก้าวทแยงมุมแบบรัศมีดาว” ท่าเตรียมเท้าทั้งสองข้างยืนอยู่ที่ช่องหมายเลข 5 จากนั้นเริ่มต้นด้วยก้าวเท้าซ้ายเฉียงลงไปที่ช่องหมายเลข 1 ก้าวเท้าขวาเฉียงขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 9 และก้าวเท้าซ้ายกลับมาที่ช่องหมายเลข 5 พร้อมด้วยก้าวเท้าขวากลับไปที่ช่องหมายเลข 5 เช่นกัน ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายเฉียงขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 7 ก้าวเท้าขวาเฉียงลงไปที่ช่องหมายเลข 3 จากนั้นก้าวเท้าซ้ายกลับมาที่ช่องหมายเลข 5 ก้าวเท้าขวากลับมาช่องหมายเลข 5
        
        แบบที่ 4 “ก้าวเป็นรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด” ท่าเตรียมเท้าทั้งสองข้างวางอยู่ที่ช่องหมายเลข 2 จากนั้นก้าวเท้าซ้ายไปที่ช่องหมายเลข 4 ก้าวเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 6 ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายไปที่ช่องหมายเลข 8 ตามด้วยก้าวเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 8 เช่นกัน จากนั้นถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 4 ถอยเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 6 สุดท้ายถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 2 ตามด้วยถอยเท้าขวาลงไปที่ช่องหมายเลข 2 เช่นกัน เป็นอันจบท่าแบบที่ 4
        
        แบบที่ 7 “ก้าวเฉียงเป็นรูปตัว v” ท่าเตรียมยืนด้วยเท้าทั้งสองข้างอยู่ที่ช่องหมายเลข 2 เริ่มต้นด้วยก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่หมายเลข 7 ก้าวเท้าขวาขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 9 ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายกลับมาที่ช่องหมายเลข 2 และสุดท้ายก้าวเท้าขวากลับมาที่ช่องหมายเลข 2
        
        แบบที่ 3 “ก้าวเป็นรูปกากบาท” ท่าเตรียมวางเท้าซ้ายไว้ที่ช่องหมายเลข 1 เท้าขวาอยู่ที่ช่องหมายเลข 3 จากนั้นก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 5 พร้อมกับก้าวเท้าขวาต่อไปที่ช่องหมายเลข 5 ด้วย ก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 7 ก้าวเท้าขวาขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 9 ต่อด้วยถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 5 ถอยเท้าขวาลงไปที่ช่องหมายเลข 5 และถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 1 สุดท้ายถอยเท้าขวาลงไปที่ช่องหมายเลข 3
        
        แบบที่ 8 “ก้าวสามเหลี่ยม” ท่าเตรียมยืนด้วยเท้าทั้งสองข้างในช่องหมายเลข 2 จากนั้นเริ่มต้นก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 8 ตามด้วยก้าวเท้าขวาขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 8 จากนั้นถอยเท้าซ้ายลงมาที่ช่องหมายเลข 1 ถอยเท้าขวาลงมาที่ช่องหมายเลข 3 ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายกลับมาที่ช่องหมายเลข 2 และก้าวเท้าขวากลับมาที่ช่องหมายเลข 2 ด้วย
        
        แบบที่ 2 “ก้าวออกด้านข้าง” ท่าเตรียมวางเท้าทั้งสองข้างยืนอยู่ที่ช่องหมายเลข 2 จากนั้นเริ่มต้นก้าวเท้าซ้ายไปที่ช่องหมายเลข 1 ก้าวเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 3 ก้าวเท้าซ้ายกลับมาที่ช่องหมายเลข 2 พร้อมทั้งก้าวเท้าขวากลับมาที่ช่องหมายเลข 2
        
        แบบที่ 9 “ก้าว-ชิด สามเหลี่ยมซ้อน” เริ่มด้วยท่าเตรียมยืนด้วยเท้าทั้งสองข้างอยู่ที่ช่องหมายเลข 2 ก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 4 ก้าวเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 6 ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายเข้ามาที่ช่องหมายเลข 5 ก้าวเท้าขวาเข้ามาช่องหมายเลข 5 ด้วย จากนั้นก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 7 ก้าวเท้าขวาขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 9 ก้าวเท้าซ้ายเข้ามาที่ช่องหมายเลข 8 พร้อมกับก้าวเท้าขวาเข้ามาที่ช่องหมายเลข 8 ด้วย จากนั้นทำย้อนกลับลงไปสู่ช่องเริ่มต้น
        
        แบบที่ 1 “ก้าวขึ้น-ลง” ด้วยการวางเท้าซ้ายที่ช่องหมายเลข 2 เท้าขวาอยู่ที่ช่องหมายเลข 3 จากนั้นก้าวเท้าซ้ายขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 5 ก้าวเท้าขวาขึ้นไปที่ช่องหมายเลข 6 ต่อด้วยก้าวเท้าซ้ายต่อไปที่ช่องหมายเลข 8 เท้า ก้าวขวาก้าวต่อไปที่ช่องหมายเลข 9 จากนั้นถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 5 ถอยเท้าขวาไปที่ช่องหมายเลข 6 ถอยเท้าซ้ายลงไปที่ช่องหมายเลข 2 สุดท้ายถอยเท้าขวาลงไปที่ช่องหมายเลข 3
        
        กิจกรรมครั้งที่ 3 “สูงวัย ฝึกคิดกันลืม(1)”
        การให้ความรู้และฝึกสมองด้านทักษะการรู้คิด ได้แก่ ด้านความจำ ด้านการบริหารจัดการ และด้านการคำนวณ แบ่งเป็นกลุ่มย่อยฝึกปฏิบัติหมุนเวียนตามฐานฝึกการรู้คิด และมีการบ้านให้ผู้สูงอายุไปฝึกต่อที่บ้าน
        
        กิจกรรมครั้งที่ 4 “สูงวัย ฝึกคิดกันลืม(2)”
        การให้ความรู้และฝึกการรู้คิด ได้แก่ ด้านสมาธิจดจ่อ ด้านมิติสัมพันธ์ และด้านการใช้ภาษา ฝึกปฏิบัติด้านการรู้คิด โดยแบ่งกลุ่มและหมุนเวียนไปตามฐานฝึกการรู้คิด และมีการบ้านเพื่อให้ผู้สูงอายุนำไปฝึกต่อที่บ้าน
        
        กิจกรรมครั้งที่ 5 “อาหารต้านสมองเสื่อม”
        การให้ความรู้เกี่ยวกับการรับประทานอาหารช่วยบำรุงสมอง ประกอบด้วยสารอาหารที่จำ เป็นต่อสมอง ได้แก่ โปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต หลักการรับประทานอาหารเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด และเมนูอาหารช่วยบำรุงสมอง ได้แก่ ไข่ตุ๋นทรงเครื่อง แกงเลียง ต้มส้มปลาทูสด และปลาผัดขึ้นฉ่าย แลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยการวิเคราะห์เมนูอาหารบำรุงสมอง มีผู้สูงอายุในชุมชนมาร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณเกี่ยวกับการรับประทานอาหารช่วยบำรุงสมอง
      - 2.คัดกรองปัจจัยเสี่ยงที่ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีโอกาสเกิดภาวะสมองเสื่อม เช่น เพศ อายุ โรคประจำตัว ระดับการศึกษา เป็นต้น และประเมินอาการสมองเสื่อมว่าอยู่ระยะใด
        
        ระยะที่ 2 ภาวะสมองเสื่อมระดับระดับปานกลาง จะมีความจำเสื่อมลงมากขึ้น มีความบกพร่องในเรื่องความเข้าใจ ความสามารถในการเรียนรู้ การแก้ปัญหาและการตัดสินใจ เช่น ไม่สามารถเปิดโทรทัศน์ได้ ทั้ง ๆ ที่เคยทำมาก่อนหรือยืนดูน้ำล้นอ่างเฉยๆ เพราะไม่รู้จะแก้ปัญหาอย่างไร ลืมแม้กระทั่งชื่อคนในครอบครัว ช่วงท้ายระยะนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการทางจิต เช่น ประสาทหลอน หลงผิดหลงลืม การอยู่ตามลำพังอาจเป็นอันตราย และจำเป็นต้องได้รับการดูแลตามสมควร(อุดม, 2558)
        
        ระยะที่ 3 ภาวะสมองเสื่อมขั้นรุนแรง ผู้ป่วยจำสิ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้เลย ทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้ด้วยตัวเอง จำญาติพี่น้องไม่ได้หรือแม้แต่ตนเองก็ยังจำไม่ได้ มักเดินหลงทางในบ้านตนเอง มีความผิดปกติต่าง ๆ (อุดม, 2558)
        
        ระยะที่ 1 ภาวะสมองเสื่อมระดับเล็กน้อย ผู้ป่วยจะมีอาการหลงลืม โดยเฉพาะลืมเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นหรือตั้งใจจะทำ จำไม่ได้ว่าวางของไว้ที่ไหน ส่วนความจำเกี่ยวกับอดีตยังดีอยู่ (อุดม, 2558)
      - 5.ส่งเสริมให้เกิดการกระตุ้นการรู้คิดสามารถลดความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมได้ เช่น การอ่านหนังสือ ดูโทรทัศน์ การวาดรูป หรือการทำกิจกรรมใหม่ๆ
      - 8.แนะนำผู้ดูแลหากมีอาการที่บ่งบอกถึงภาวะสมองเสื่อมเพิ่มมากขึ้น ควรไปพบแพทย์เพื่อได้รับการวินิจฉัยและได้รับการรักษา
      - 4.ส่งเสริมการออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายช่วยเพิ่มความสามารถในการเรียนรู้และลดความถดถอยในการเรียนรู้ลงได้ เช่น การออกกำลังกายแบบแอโรบิค การวิ่ง การปั่นจักรยาน อย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 20-30 นาที 3-5 วัน/สัปดาห์
      - 3.ส่งเสริมให้มีการป้องกันการเกิดภาวะสมองเสื่อมโดยแนะนำให้ผู้สูงอายุไปตรวจสุขภาพประจำปี
    - - กิจกรรมของผู้สูงอายุ
        
        ทำกิจกรรมที่ส่งเสริมการกระตุ้นความคิดมากขึ้น เช่น การออกกำลังกายด้วยตาราง 9 ช่อง การอ่านหนังสือ การวาดรูป เป็นต้น
        
        รับประทานอาหารช่วยบำรุงสมอง เช่น นม ถั่ว ผลิตภัณฑ์จากถั่ว ไข่ตุ๋นทรงเครื่อง ต้มส้มปลาทูสด เป็นต้น
      - กิจกรรมของผู้ดูแล
        
        กระตุ้นให้ผู้สูงอายุทำกิจกรรมเพื่อกระตุ้นสมอง เช่น การอ่านหนังสือ การวาดรูป การดูโทรทัศน์ เป็นต้น
        
        ประเมินอาการสมองเสื่อมว่าอยู่ระยะใด
        
        จัดหารอาหารช่วยบำรุงสมอง เช่น ไข่ตุ๋นทรงเครื่อง ต้มส้มปลาทูสด เป็นต้น
        
        สังเกตและประเมินผลถึงระดับความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน รวมถึงสภาพอารมณ์และจิตใจของผู้สูงอายุเป็นระยะ
    - - เป้าประสงค์ทางการพยาบาล
        
        เพื่อรักษาความสามารถของสมองที่เหลืออยู่และป้องกันการเสื่อมของสมองมากขึ้น
      - เกณฑ์การประเมินผล
        
        ผลประเมินสภาพสมองเบื้อต้น ≥ 23
        
        ไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะสมองเสื่อม เช่น มีปัญหาด้านการใช้ภาษา ไม่รู้เวลาและสถานที่ เริ่มทำสิ่งที่เคยทำเป็นกิจวัตรไม่ได้ เป็นต้น
        
        ผู้สูงอายุทำกิจกรรมที่กระตุ้นความคิดมากขึ้น เช่น การทำกิจกรรมที่ช่วยเพิ่มการเรียนรู้ การออกกำลังกาย การวาดรูป ดูโทรทัศน์ เป็นต้น
        
        ปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้เอง
    - - ทฤษฎีการสูงอายุและการเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        ทฤษฎีการสูงอายุ
        
        ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and Tear Theory) เกิดจากการบาดเจ็บหรือการใช้งานหนักต่อเนื่องเป็นเวลานานของอวัยวะต่างๆในร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้นเซลล์ได้รับการบาดเจ็บจึงเกิดการตายของเซลล์ ระบบต่างๆของร่างกายจะทำงานเสื่อมลง (วารี, 2562)
        
        การเปลี่ยนแปลงตามวัย
        
        การเปลี่ยนแปลงระบบประสาทและสมอง เซลล์ประสาทของสมองทำงานลดลง ความรู้สึก ความคิดจะช้า สติปัญญาจะเสื่อมถอยลง จำเรื่องในอดีตได้มากกว่าปัจจุบัน ทำให้เกิดความจำเสื่อมตามมา (พะยอม, 2523 )
      - จากการประเมินสภาพสมองเบื้องต้น (MMSE) ได้ 24 คะแนนไม่มีภาวะสมองเสื่อม แต่ผู้สูงอายุเริ่มมีอาการแรกเริ่มของภาวะคือ ลืมเรื่องราวที่เพิ่งเกิดขึ้นใหม่ๆ ไม่นาน ไม่รู้ว่าตนเองป่วยโรคอะไร
      - ภาวะสมองเสื่อม (Dementia) หมายถึงกลุ่มอาการที่เกิดจากความผิดปกติของเปลือกสมอง (cerebral cortex) หรือวิถีประสาทที่เกี่ยวข้องอย่างต่อเนื่องเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ ทําให้เกิดความผิดปกติทางด้านสติปัญญา ความคิด ความจําบกพร่อง หลงลืม ทั้งความจําระยะสั้นและระยะยาว การตัดสินใจผิดพลาด ความคิดทางนามธรรมผิดไป มีปัญหาในการพูด พูดซ้ำๆ ซากๆ ไม่เข้าใจคำพูดไม่สามารถปฏิบัติงานต่างๆ ในชีวิตประจำวัน มีความสับสนในเรื่องของเวลา สถานที่ บุคคล มีความผิดปกติทางจิตและพฤติกรรม อาการเหล่านี้มีผลกระทบทำให้ไม่สามารถทำงานหรืออยู่ในสังคมได้
        
        ระยะที่ 2 ภาวะสมองเสื่อมระดับระดับปานกลาง จะมีความจำเสื่อมลงมากขึ้น มีความบกพร่องในเรื่องความเข้าใจ ความสามารถในการเรียนรู้ การแก้ปัญหาและการตัดสินใจ เช่น ไม่สามารถเปิดโทรทัศน์ได้ ทั้ง ๆ ที่เคยทำมาก่อนหรือยืนดูน้ำล้นอ่างเฉยๆ เพราะไม่รู้จะแก้ปัญหาอย่างไร ลืมแม้กระทั่งชื่อคนในครอบครัว ช่วงท้ายระยะนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการทางจิต เช่น ประสาทหลอน หลงผิดหลงลืม การอยู่ตามลำพังอาจเป็นอันตราย และจำเป็นต้องได้รับการดูแลตามสมควร(อุดม, 2558)
        
        ระยะที่ 3 ภาวะสมองเสื่อมขั้นรุนแรง ผู้ป่วยจำสิ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้เลย ทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้ด้วยตัวเอง จำญาติพี่น้องไม่ได้หรือแม้แต่ตนเองก็ยังจำไม่ได้ มักเดินหลงทางในบ้านตนเอง มีความผิดปกติต่าง ๆ (อุดม, 2558)
        
        ระยะที่ 1 ภาวะสมองเสื่อมระดับเล็กน้อย ผู้ป่วยจะมีอาการหลงลืม โดยเฉพาะลืมเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นหรือตั้งใจจะทำ จำไม่ได้ว่าวางของไว้ที่ไหน ส่วนความจำเกี่ยวกับอดีตยังดีอยู่ (อุดม, 2558)
    - - 10 มี.ค. 64
        
        MMSE = 26 คะแนน สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ ไม่มีอาการบ่งบอกถึงภาวะสมองเสื่อม
      - 9 มี.ค. 64
        
        MMSE = 24 คะแนน สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ ไม่มีอาการบ่งบอกถึงภาวะสมองเสื่อม
      - 8 มี.ค. 64
        
        MMSE = 24 คะแนน สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ ไม่มีอาการบ่งบอกถึงภาวะสมองเสื่อม
    - - S: ผู้สูงอายุบอกว่า “ไม่รู้ว่าตนเองป่วยโรคอะไร”
      - O: - ผู้สูงอายุไม่สามารถทวนสิ่งที่เพิ่งบอกไปเมื่อ 1 นาทีก่อนได้
        -ผู้สูงอายุความจำลดลง