Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5 การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิต 5.2…
บทที่ 5 การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิต 5.2 บุคคลที่มีความผิดปกติทางเพศ
ความหมาย
ความผิดปกติทางเพศ (sexual dysfunctions) เป็นกลุ่มอาการความผิดปกติที่รบกวนความสามารถของบุคคลในการตอบสนองทางเพศหรือการมีควมสุขทางเพศ
ภาวะความไม่พึงพอใจในเพศตนเอง (gender dysphoria) เป็นความรู้สึกอึดอัดคับข้องใจที่เกิดจากความไม่สอดคล้องกันของเพศที่จิตใจต้องการเป็นกับเพศกําเนิดที่เป็นอยู่
พฤติกรรมทางเพศที่วิปริต (paraphilic dysfunctions) เป็นความผิดปกติที่บุคคลมีจินตนาการอารมณ์เร้าทางเพศ หรือการแสดงออกทางพฤติกรรมทางเพศที่ไม่ใช่วิธีปกติที่คนทั่วไปกระทํา
ลักษณะอาการและอาการแสดง
sexual dysfunctions
ภาวะหลั่งช้า (delayed ejaculation)
ความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งต้วของอวัยวะเพศชาย หรือการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ(erectile disorder)
ความผิดปกติเกี่ยวกับความรู้สึกถึงจุดสุดยอดในหญิง (female orgasmic disorder)
ความผิดปกติเกี่ยวกับความสนใจ/ความรู้สึกตื่นเต้นทางเพศในหญิง ( female sexual interest/arousal disorders)
การเจ็บปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน/ความผิดปกติเ มื่อมีการสอดใส (genitor-pelvic pain/penetration disorder)
การมีความต้องการทางเพศน้อยผิดปกติในชาย (male hypoactive sexual desire disorder)
ภาวะหลั่งเร็วผิดปกติ(premature (early) ejaculation)
1 more item...
gender dysphoria
ภาวะความไม่พึงพอใจในเพศในเด็ก (gender dysphoria in children) อย่างน้อย 6 เดือน ร่วมกับมีลักษณะอาการและอาการแสดงอีก 5 อย่าง ได้แก่ ดังต่อไปนี้
เด็กผู้ชายจะชอบอย่างมากในการแต่งตัวคล้ายผู้หญิง
มีความชอบอย่างมากในการแสดงบทบาทของเพศตรงข้าม
มีความชอบอย่างมากในการเล่นของเล่น เกมส์ หรือกิจกรรมต่างๆ ที่เป็นของเพศตรงข้าม มีความต้องการอย่างมากที่จะมีเพื่อนเล่นเป็นเพศตรงข้าม
เด็กผู้ชายจะปฏิเสธการเล่นของเล่น เกมส์ หรือกิจกรรมที่เป็นของผู้ชาย และหลีกเลี่ยงการละเล่นที่รุนแรง ส่วนเด็กผู้หญิงจะปฏิเสธการเล่นของเล่น เกมส์ หรือกิจกรรมที่เป็นของผู้หญิง
มีความไม่ชอบอย่างมากในอวัยวะเพศของตน มีความต้องการอย่างมากที่จะมีลักษณะทางเพศที่เหมือนกับเพศที่ต้องการ
ภาวะความไม่พึงพอใจในเพศในวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ (gender dysphoria in adolescents and adult) เป็นเวลาอย่างน้อย 6 เดือน โดยมีการแสดงออกอย่างน้อย 2 ข้อต่อไปนี้
มีความไม่สอดคล้องกันอย่างชัดเจนของเพศที่ต้องการเป็นกับลักษณะทางเพศทั้งปฐมภูมิและทุติยภูมิ
มีความต้องการอย่างมากที่จะมีลักษณะทางเพศของเพศตรงข้ามกับเพศที่ถูกกําหนดมา
มีความต้องการอย่างมากที่จะให้ผู้อื่นปฏิบัติกับตนเหมือนที่ปฏิบัติกับเพศตรงข้ามกับเพศที่ถูกกําหนดมา มีความ
ต้อการอย่างมากที่จะทําให้ผู้อื่นเชื่อว่า ตนมีความรู้สึกและการแสดงออกแบบเดียวกับเพศตรงข้ามกับเพศที่ถูกกําหนดมา
ภาวะความไม่พึงพอใจในเพศตนเองที่ไม่เข้าเกณฑ์การวินิฉัย (other specified gender dysphoria)
ภาวะความไม่พึงพอใจในเพศตนเองที่ยังไม่สามารถวินิจฉัยได้ (unspecified gender dysphoria)
dysfunctions
มีลักษณะเฉพาะของพฤติกรรมทางเพศที่วิปริตแต่ละประเภท อย่างน้อย 6 เดือน
โดยอาจแสดงออกผ่านทางการจินตนาการ การแสดงออกของอารมณ์เร้าทางเพศ หรือการแสดงออกของพฤติกรรมทางเพศ
บุคคลมีอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศอย่างมาจากการแอบดูผู้อื่นเปลือยกายหรือมีเพศสัพันธ์ (voyeuristic disorder) โดยที่บุคคลนั้นต้องมีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป
บุคคลมีอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศอย่างมากจากการได้เปิดเผยอวัยวะเพศของตนให้บุคคลแปลกหน้าดู (exhibitionistic disorder)
บุคคลมีอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศอย่างมากจากการได้สัมผัสและเสียดสีกับผู้อื่นโดยที่เขาไม่ยินยอม
(frotteuristic disorder)
บุคคลมีอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศอย่างมากจากการได้รับการดูถูกเหยียดหยาม ถูกดี ผูกมัด หรือได้รับความเจ็บปวดทรมานด้วยวิธีต่างๆ (sexual masochism disorder)
บุคคลมีอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศอย่างมากจากการได้เห็นผู้อื่นได้รับความเจ็บปวดทุกข์ทรมาน(sexual sadism disorder)
1 more item...
สาเหตุ?
sexual dysfunctions
ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะหลั่งช้า (delayed ejaculation) ได้แก่
อายุที่เพิ่มขึ้น การมาจากครอบครัวที่เคร่งครัดในเรื่องเพศ ความวิตกกังวล ความเกลียดชังเพศหญิง
ปัจจัยที่มีผลต่อความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งต้วของอวัยวะเพศชาย หรือการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (erectile disorder) ส่วนใหญ่สัมพันธ์กับการเจ็บป่วยทางร่างกาย การมีความตึงเครียดในชีวิต
ปัจจัยที่มีผลต่อความผิดปกติเกี่ยวกับความรู้สึกถึงจุดสุดยอดในหญิง (female orgasmic disorder) ได้แก่
พันธุกรรม, การเจ็บป่วยทางร่างกาย ความผิดปกติทางอารมณ์
ปัจจัยที่มีผลต่อความผิดปกติเกี่ยวกับความสนใจ/ความรู้สึกตื่นเต้นทางเพศในหญิง (female sexual interest/arousal disorders) ได้แก่
พันธุกรรม การเจ็บป่วยทางร่างกายและทางจิต อายุที่เพิ่มขึ้น ภาวะหมดประจําเดือน การขาดฮอร์โมนเพศ การขาดสารหล่อลื่น
ปัจจัยที่มีผลต่อการเจ็บปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน/ความผิดปกติเมื่อมีการสอดใส (genitor-pelvic pain)
อายุที่เพิ่มขึ้น ภาวะหมดประจําเดือน การขาดสารหล่อลื่น การถูกทารุณกรรม ทางเพศและทางร่างกาย การเจ็บป่วยทางกาย
ปัจจัยที่มีผลต่อการมีความต้องการทางเพศน้อยผิดปกติในชาย (male hypoactive sexual desire disorder)
อายุที่มากขึ้น ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้า การใช้สุรา ความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ ความผิดปกติของฮอร์โมนเพศ
ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะหลั่งเร็วผิดปกติ (premature early ejaculation)
ความวิตกกังวล โดยเฉพาะความวิตกกังวลในการเข้าสังคม หรือในสถานการณ์ที่อาจถูกจับได้ว่ามีกิจกรรมทางเพศ
ปัจจัยที่มีผลต่อความบกพร่องในหน้าที่ทางเพศ อันเป็นผลจากการใช้ยา หรือ สารเสติด(substance/medication-induced sexual dysfunction)
ผลข้างเคียงของยารักษาอาการซึมเศร้าและยารักษาอาการทางจิตตลอดจนการใช้สารเสพติดกลุ่มต่างๆ มีผลต่อการทําหน้าที่ทางเพศของ
gender dysphoria
ปัจจัยทางชีวภาพ
การมีระดับของฮอร์โมนของเพศตรงข้ามสูงกว่าปกติตั้งแต่ตั้งครรภ์
ปัจจัยทางจิตสังคม
ปัจจัยส่วนบุคคล
ลักษณะที่มีมาแต่กําเนิดของด็ก (temperament) เด็กชายบางคนมีลักษณะที่เรียบร้อย ละเอียดอ่อน หรือเด็กหญิงบางคนมีลักษณะที่ห้าว ชอบใช้พลัง
ปัจจัยด้านครอบครัวและสังคม
ทัศนคติของบิดามารดา
และลักษณะการเลี้ยงดู
paraphilic dysfunctions
ปัจจัยทางชีวภาพ
ความสัมพันธ์ของความผิดปกติของฮอร์โมน androgenกับการเกิดอารมณ์ตื่นเต้นทางเพศหรือพบความผิดปกติของสมองส่วน temporal lobe ในผู้ที่มีความผิดปกติในกลุ่มพฤติกรรมทางเพศที่วิปริต
ปัจจัยทางจิตสังคม
แนวคิดทฤษฎีจิตวิเคราะห์ (psychoanalytic theory) อธิบายถึงความรู้สึกวิตกกังวลต่อการถูกตัดอวัยวะเพศในเด็ก (castration anxiety) ทําให้เด็กหาวัตถุที่เป็นสัญญลักษณ์ของมารดาเพื่อใช้ทดแทนความปลอดภัยของตน
ในส่วนของทฤษฎีการเรียนรู้(leaning theories) มีความเชื่อในเรื่องของการได้รับแรงเสริมที่ไม่เหมาะสมในจังหวะเวลาที่มีความเปราะบาง
แนวคิดทางปัญญา (cognitive theories) มีความเชื่อว่าการมีความคิดที่บิดเบือนไปของบุคคลส่งผลให้เกิดการแสดงออกของพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
การบําบัดรักษา
sexual dysfunctions
1) ภาวะหลั่งช้า (delayed ejaculation) พบหลักฐานค่อนข้างน้อยที่สนับสนุนประสิทธิภาพการรักษาทั้งโดยการใช้ยาและการบําบัดทางจิตสังคมในผู้ที่มีความผิดปกติกลุ่มนี้มาตลอดชีวิต การรักษาที่ใช้ ได้แก่ การทําจิตบําบัดแบบปรับความคิดและพฤติกรรม (cognitive behavior therapy: CBT) หรือการเพิ่มการกระตุ้นทางเพศด้วยเครื่องกระตุ้น (vibrator)
2) ความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งต้วของอวัยวะเพศชาย หรือการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ(erectile disorder) เน้นที่การหาสาเหตุของความผิดปกติ และจัดการแก้ที่ต้นเหตุ นอกจากนั้นการใช้ยากลุ่มที่ช่วยเพิ่มการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ และเพิ่มการไหลเวียนโลหิตไปที่บริเวณอวัยวะเพศก็มีประสิทธิภาพในการเพิ่มการแข็งตัวของอวัยวะเพศได้ เช่น avanafil, sildenafil, vardenafil
3) ความผิดปกติเกี่ยวกับความรู้สึกถึงจุดสุดยอดในหญิง (female orgasmic disorder) ในผู้ที่มีความผิดปกติกลุ่มนี้มาตลอดชีวิต อาจใช้การบําบัดแบบปรับความคิดและพฤติกรรม ร่วมกับการฝึกการช่วยตนเอง(masturbatory training)สําหรับผู้ป่วยที่มีอาการความผิดปกติกลุ่มนี้เกิดขึ้นในภายหลัง เน้นที่การจัดการกับสาเหตุของปัญหา
4) ความผิดปกติเกี่ยวกับความสนใจ/ความรู้สึกตื่นเต้นทางเพศในหญิง (female sexual interest/arousal disorders) เน้นที่การค้นหาสาเหตุที่ทําให้เกิดความผิดปกติ แล้วจัดการที่สาเหตุ
5) การเจ็บปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน/ความผิดปกติเ มื่อมีการสอดใส (genitor-pelvic pain/penetration disorder) เน้นการประเมินร่างกายอย่างครอบคลุมทั้งทางนรีเวชวิทยาและระบบทางเดินปัสสาวะ ภาวะสุขภาพจิต และความสัมพันธภาพกับคู่สมรส
6) การมีความต้องการทางเพศน้อยผิดปกติในชาย (male hypoactive sexual desire disorder)หลังผู้ป่วยได้รับการประเมินทัศนคติความเชื่อที่มีต่อการแสดงออกถึงความต้องการทางเพศของทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง ผู้ป่วยจะได้รับการปรับความคาดหวังเกี่ยวกับความถี่ในการมีเพศสัมพันธ์ของคู่ให้สอดคล้องกัน
7) ภาวะหลั่งเร็วผิดปกติ(premature (early) ejaculation) ใช้เทคนิการบําบัดเฉพาะที่เรียกว่า start stop techniqueด้วยการให้คู่ช่วยกระตุ้นให้ฝ่ายชายให้เกิดการตื่นตัวทางเพศและเมื่อมีสัญญาณว่าจะเกิดการหลั่ง ให้คู่หยุดการกระตุ้นเพื่อให้ฝ่ายชายฝึกการควบคุมการหลั่งหากมีการรักษาด้วยยา ผู้ป่วยจะได้รับยารักษาอาการ
ซึมเศร้ากลุ่ม SSRI
1 more item...
gender dysphoria
เด็กที่มีปัญหา gender dysphoria การรักษาจะประกอบด้วยการรักษาที่ตัวเด็กแบบรายคน การรักษาครอบครัวและการรักษาแบบกลุ่ม ทุกวิธีจะช่วยแนะแนวทางให้เด็กสํารวจ gender identity ของตนเองและgender ที่ตนเองสนใจ
การรักษาผู้ใหญ่ที่เป็น gender dysphoria มีทั้งการทําจิตบําบัด (psychotherapy) เพื่อช่วยสํารวจประเด็นปัญหาทางสุขภาพจิตและการรักษาด้วยฮอร์โมนเพศร่วมกับการรักษาด้วยการผ่าตัด
paraphilic dysfunctions
การบําบัดทางชีวภาพ
พฤติกรรมทางเพศที่วิปริตแบบย้ำทำ
voyeuristic, exhibitionistic, frotteuristic, และ pedophilic disordersการรักษด้วยยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่ม SSRIs เช่น fluoxetine, sertraline
พฤติกรรมทางเพศที่วิปริตในกลุ่มที่มีความต้องการทางเพศสูงการใช้ยาต้านฮอร์โมนเพศชาย (antiandrogenic drugs)
medroxyprogesterone acetate (provera) ซึ่งช่วยในการยับยั้งการสังเคราะห์ออร์โมน testosterone
การบําบัดทางจิตสังคม
การทําจิตบําบัดแบบอิงการหยั่งรู้ (insight-oriented psychotherapy) ที่ช่วยให้บุคคลเกิดความเข้าใจและยอมรับตนเอง เห็นคุณค่าของตนเอง
การใช้พฤติกรรมบําบัด (behavioral therapy) เป็นการฝึกการเรียนรู้ใหม่ที่เหมาะสม
การบําบัดการปรับความคิดและพฤติกรรม (CBT) โดยการปรับเปลี่ยนโครงสร้างความคิดความเชื่อเรื่องเพศที่ไม่ถูกต้อง