Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 5 การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช 5.7…

- - - - ความทรงจําเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ํา ๆโดยไม่ตั้งใจและก่อให้เกิดความทุกข์กรณีเป็นเด็กอาจมีการเล่นซ้ํา
      - มีการฝันถึงเนื้อหาหรืออารมณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคาม
      - มีการกระทําหรือมีความรู้สึกเหมือนกับว่าเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นกําลังเกิดขึ้นอีก (flashback)
      - มีความทุกข์ใจอย่างหนักและยาวนานในการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์
      - มีปฏิกิริยาการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือคล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นทั้งภายในและภายนอกทางร่างกายที่เกิดขึ้นชัดเจน
    - - ไม่สามารถระลึกถึงส่วนสําคัญของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
      - มีความเชื่อและความคาดหวังกับตัวเอง คนอื่น และโลกภายนอกในแง่ลบอย่างเกินจริงตลอด
      - มีความคิดเกี่ยวกับสาเหตุและผลกระทบของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นบิดเบือนไปจากความเป็นจริงอย่างต่อเนื่อง
      - มีสภาวะอารมณ์ทางลบอย่างต่อเนื่อง เช่น กลัว โกรธ อาย รู้ผิด
      - ความสนใจหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ลดลงอย่างมาก
      - รู้สึกแปลกแยกจากผู้อื่น
      - ไม่สามารถรู้สึกถึงอารมณ์ทางบวกได้ เช่น ไม่รู้สึกสุข, พอใจ, รัก
    - - หลีกเลียงหรือพยายามจะเลี่ยงความทรงจํา ความคิด ความรู้สึกเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
      - หลีกเลียงสิ่งภายนอกที่ทําให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น เช่น ผู้คน สถานที่ บทสนทนากิจกรรม วัตถุ หรือสถานการณ์
    - - หงุดหงิดและโกรธง่าย
      - มีพฤติกรรมบ้าบิ่น หรือทําร้ายตัวเอง
      - ระแวดระวังมากไป
      - ตกใจมากกว่าปกติ
      - ปัญหาด้านสมาธิ
      - ปัญหาการนอน เช่น หลับยาก, หลับไม่สนิท, นอนไม่เต็มอิ่ม
  - - - 1) มีอาการในรูปแบบต่าง ๆที่เกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ำๆ (intrusion) ตั้งแต่ 1 ข้อขึ้นไป
        
        มีความทรงจําซึ่งทําให้เป็นทุกข์เกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ํา ๆโดยไม่ตั้งใจ
        
        มีการฝันถึงเนื้อหาหรืออารมณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคาม
        
        มีการกระทําหรือมีความรู้สึกเหมือนกับว่าเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นกําลังเกิดขึ้นอีก (flashback)
        
        มีความทุกข์ใจอย่างหนักและยาวนานในการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือคล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        มีปฏิกิริยาการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือคล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นทั้งภายในและภายนอกทางร่างกายที่เกิดขึ้นชัดเจน
      - 2) มีความนึกคิดและอารมณ์เปลี่ยนไปในทางลบหลังเกิดเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคาม (negative mood and dissociation) ตั้งแต่ 2 ข้อต่อไปนี้ขึ้นไป
        
        ไม่สามารถระลึกถึงส่วนสําคัญของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        มีความเชื่อและความคาดหวังกับตัวเอง คนอื่น และโลกภายนอกในแง่ลบอย่างเกินจริงตลอด
        
        มีความคิดเกี่ยวกับสาเหตุและผลกระทบของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นบิดเบือนไปจากความเป็นจริงอย่างต่อเนื่อง
        
        มีสภาวะอารมณ์ทางลบอย่างต่อเนื่อง เช่น กลัว โกรธ อาย รู้ผิด
        
        ความสนใจหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ลดลงอย่างมาก
        
        รู้สึกแปลกแยกจากผู้อื่น
        
        ไม่สามารถรู้สึกถึงอารมณ์ทางบวกได้ เช่น ไม่รู้สึกสุข, พอใจ, รัก
      - 3) มีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงเมื่อเจอสิ่งเร้าที่สัมพันธ์กับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 1 ข้อขึ้นไป
        
        หลีกเลียงหรือพยายามจะเลี่ยงความทรงจํา ความคิด ความรู้สึกเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        หลีกเลียงสิ่งภายนอกที่ทําให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น เช่น ผู้คน สถานที่ บทสนทนากิจกรรม วัตถุ หรือสถานการณ์
      - 4) มีอาการตื่นตัวเปลี่ยนไปอย่างมากหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 2 ข้อขึ้นไป
        
        หงุดหงิดและโกรธง่าย
        
        มีพฤติกรรมบ้าบิ่น หรือทําร้ายตัวเอง
        
        ระแวดระวังมากไป
        
        ตกใจมากกว่าปกติ
        
        ปัญหาด้านสมาธิ
        
        ปัญหาการนอน เช่น หลับยาก, หลับไม่สนิท, นอนไม่เต็มอิ่ม
- - - - ผู้ที่มีประวัติความเจ็บป่วยรุนแรง เรื้อรัง ทุพพลภาพ หรือมีความผิดปกติทางด้านสมองมักมีความเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไป
    - - ความสัมพันธ์ร่วมกันของลักษณะภาวะความกดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตทั้งที่พบได้ในชีวิตประจําวันและที่เกิดขึ้นตามพัฒนาการกับสภาวะแวดล้อมของผู้ป่วยในขณะนั้น
        
        ความสัมพันธ์ร่วมกันของลักษณะภาวะความกดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตทั้งที่พบได้ในชีวิตประจําวันและที่เกิดขึ้นตามพัฒนาการกับสภาวะแวดล้อมของผู้ป่วยในขณะนั้น
        
        ความเปราะบางทางจิตใจของบุคคล
  - - - มีความผิดปกติของสารสื่อประสาทได้แก่ norepinephrine และdopamine
        
        มีการใช้สารเสพติดหรือความผิดปกติด้านระบบประสาทอัตโนมัติที่ไวเกินไป
        
        มีการหลั่ง glucocorticoid ออกมามากจากการทําลายเซลล์บริเวณ hippocampusreceptor ของ glucocorticoid ที่เป็นผลมาจากการอยู่ในเหตุการณ์ที่มีความเครียดในระยะเวลายาวนานๆ
    - - ทฤษฎีจิตวิเคราะห์มองว่า อาการและอาการแสดงของโรคที่เกิดขึ้นเมื่อความขัดแย้งในจิตไร้สํานึกถูกกระตุ้นโดยเหตุการณ์ที่รุนแรง
      - ทฤษฎีจิตวิเคราะห์มองว่า อาการและอาการแสดงของโรคที่เกิดขึ้นเมื่อความขัดแย้งในจิตไร้สํานึกถูกกระตุ้นโดยเหตุการณ์ที่รุนแรงถูกคุกคามจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เกิดขึ้นในชีวิตนั้น
      - โรคเครียดหลังผ่านเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (post-traumatic stress disorder: PDST) มีสาเหตุเหมือนผู้ป่วยโรคเครียดแบบเฉียบพลันดังกล่าวไปแล้วข้างต้น
- - - - เพื่อบรรเทาความรุนแรงของอาการโดยในระยะแรกจะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับตัวที่ดีขึ้น อาจจะได้ยาคลายกังวลหรือยาแก้ซึมเศร้า
        
        ต้องระมัดระวังหากได้รับยาในกลุ่ม benzodiazepineซึ่งอาจทําให้เกิดภาวะการติดยาได้ง่าย ดังนั้นเมื่อผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นผู้ป่วยจะถูกพิจารณาให้หยุดยา
  - - - เช่น ให้ผู้ป่วยเผชิญหน้ากับเหตุการณ์สะเทือนขวัญ
        อีกครั้งผ่านการจินตนาการ (exposure therapy) หรือการสอนวิธีการปรับตัวกับภาวะเครียด (stress management) และการให้ผู้ป่วยนึกภาพเหตุการณ์สะเทือนขวัญไปพร้อมกับมองตามนิ้วมือของผู้บําบัดที่เคลื่อนไหวไปมาตามขวาง (eye movement desensitization and reprocessing : EMDR)