Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช บุคคลที่มีกลุ่มโรค…

- - - - เป็นการตอบสนองภายใน 3 เดือนนับเริ่มต้น
      - ความกดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตที่พบได้ในชีวิตประจำวัน เช่น เลิกกับคนรัก, ปัญหาทางธุรกิจ, ปัญหาในชีวิตสมรส หรือ
      - ความกดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตที่เกิดตามพัฒนาการ เช่น การไปโรงเรียน, การแต่งงาน, การคลอดลูก ซึ่งอาจมีด้านเดียว
    - - เป็นโรคที่มีอาการและอาการแสดงตั้งแต่3 วันขึ้นไปจนถึง 1 เดือนหลังเผชิญ
      - 1) มีอาการในรูปแบบต่าง ๆเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ำ ๆ(intrusion) ตั้งแต่ 1 ข้อต่อไปนี้ขึ้นไป
        
        ความทรงจำเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ำ ๆโดยไม่ตั้งใจ
        
        และก่อให้เกิดความทุกข์ กรณีเป็นเด็กอาจมีการเล่นซ้ำ ๆในเรื่องเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        มีการฝันถึงเนื้อหาหรืออารมณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูก
        
        คุกคาม กรณีเป็นเด็กอาจมีการฝันร้ายโดยจำเนื้อหาไม่ได้
        
        มีการกระทำหรือมีความรู้สึกเหมือนกับว่าเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        กำลังเกิดขึ้นอีก (flashback) อาการเป็นได้ตั้งแต่ระดับน้อยจนถึงรุนแรงมาก เช่น หลุดโลกจนไม่สามารถรับรู้ถึงสิ่ง
        
        รอบตัวในขณะนั้น กรณีเป็นเด็กอาจมีการแสดงบทบาทเรื่องที่เกี่ยวกับเหตุการณ์นั้นออกมาในการเล่น
        
        มีความทุกข์ใจอย่างหนักและยาวนานในการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือ
        
        คล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        มีปฏิกิริยาการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือคล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่
        
        เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นทั้งภายในและภายนอกทางร่างกายที่เกิดขึ้นชัดเจน
      - 2) มีความนึกคิดและอารมณ์เปลี่ยนไปในทางลบหลังเกิดเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคาม (negative mood and dissociation) ตั้งแต่ 2 ข้อต่อไปนี้ขึ้นไป
        
        ไม่สามารถระลึกถึงส่วนสำคัญของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        มีความเชื่อและความคาดหวังกับตัวเอง คนอื่น และโลกภายนอกในแง่ลบอย่างเกินจริงตลอด
        
        มีความคิดเกี่ยวกับสาเหตุและผลกระทบของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นบิดเบือนไปจากความ
        
        เป็นจริงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลให้โทษตัวเองหรือผู้อื่น
        
        มีสภาวะอารมณ์ทางลบอย่างต่อเนื่อง เช่น กลัว โกรธ อาย รู้ผิด
        
        ความสนใจหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ลดลงอย่างมาก
        
        รู้สึกแปลกแยกจากผู้อื่น
        
        ไม่สามารถรู้สึกถึงอารมณ์ทางบวกได้ เช่น ไม่รู้สึกสุข, พอใจ, รัก
      - 3) มีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงเมื่อเจอสิ่งเร้าที่สัมพันธ์กับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 1 ข้อขึ้นไป
        
        หลีกเลียงหรือพยายามจะเลี่ยงความทรงจำ ความคิด ความรู้สึกเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        หลีกเลียงสิ่งภายนอกที่ทำให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น เช่น ผู้คน สถานที่ บทสนทนากิจกรรม วัตถุ หรือสถานการณ
      - 4) มีอาการตื่นตัวเปลี่ยนไปอย่างมากหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 2 ข้อขึ้นไป
        
        หงุดหงิดและโกรธง่าย
        
        มีพฤติกรรมบ้าบิ่น หรือทำร้ายตัวเอง
        
        ระแวดระวังมากไป
        
        ตกใจมากกว่าปกติ
        
        ปัญหาด้านสมาธิ
        
        ปัญหาการนอน เช่น หลับยาก, หลับไม่สนิท, นอนไม่เต็มอิ่ม
    - - เป็นโรคที่มีอาการและอาการแสดงตั้งแต่ 3 เดือนขึ้นไปบางรายอาจช้าเป็นปีก็ได้
      - 1) มีอาการในรูปแบบต่าง ๆที่เกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุดขึ้นมาซ้ำ ๆ(intrusion) ตั้งแต่ 1 ข้อขึ้นไป
        
        มีความทรงจำซึ่งทำให้เป็นทุกข์เกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามผุด
        
        ขึ้นมาซ้ำ ๆโดยไม่ตั้งใจ กรณีเป็นเด็กอาจมีการเล่นซ้ำ ๆในเรื่องเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญนั้น
        
        มีการฝันถึงเนื้อหาหรืออารมณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูก
        
        คุกคาม กรณีเป็นเด็กอาจมีการฝันร้ายโดยจำเนื้อหาไม่ได้
        
        มีการกระทำหรือมีความรู้สึกเหมือนกับว่าเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        กำลังเกิดขึ้นอีก (flashback) อาการเป็นได้ตั้งแต่ระดับน้อยจนถึงรุนแรงมาก เช่น หลุดโลกจนไม่สามารถรับรู้ถึงสิ่ง
        
        รอบตัวในขณะนั้น กรณีเป็นเด็กอาจมีการแสดงบทบาทเรื่องที่เกี่ยวกับเหตุการณ์นั้นออกมาในการเล่น
        
        มีความทุกข์ใจอย่างหนักและยาวนานในการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือ
        
        คล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคามนั้น
        
        มีปฏิกิริยาการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์หรือคล้ายเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่
        
        เผชิญหรือถูกคุกคามนั้นทั้งภายในและภายนอกทางร่างกายที่เกิดขึ้นชัดเจน
      - 2) มีความนึกคิดและอารมณ์เปลี่ยนไปในทางลบหลังเกิดเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เผชิญหรือถูกคุกคาม (negative ood and dissociation) ตั้งแต่ 2 ข้อต่อไปนี้ขึ้นไป
        
        ไม่สามารถระลึกถึงส่วนสำคัญของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        มีความเชื่อและความคาดหวังกับตัวเอง คนอื่น และโลกภายนอกในแง่ลบอย่างเกินจริงตลอด
        
        มีความคิดเกี่ยวกับสาเหตุและผลกระทบของเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นบิดเบือนไปจากความ
        
        เป็นจริงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลให้โทษตัวเองหรือผู้อื่น
        
        มีสภาวะอารมณ์ทางลบอย่างต่อเนื่อง เช่น กลัว โกรธ อาย รู้ผิด
        
        ความสนใจหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ลดลงอย่างมาก
        
        รู้สึกแปลกแยกจากผู้อื่น
        
        ไม่สามารถรู้สึกถึงอารมณ์ทางบวกได้ เช่น ไม่รู้สึกสุข, พอใจ, รัก
      - 3) มีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงเมื่อเจอสิ่งเร้าที่สัมพันธ์กับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 1 ข้อขึ้นไป
        
        หลีกเลียงหรือพยายามจะเลี่ยงความทรงจำ ความคิด ความรู้สึกเกี่ยวกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น
        
        หลีกเลียงสิ่งภายนอกที่ทำให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้น เช่น ผู้คน สถานที่ บทสนทนากิจกรรม วัตถุ
      - 4) มีอาการตื่นตัวเปลี่ยนไปอย่างมากหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนขวัญนั้นตั้งแต่ 2 ข้อขึ้นไป
        
        หงุดหงิดและโกรธง่าย
        
        มีพฤติกรรมบ้าบิ่น หรือทำร้ายตัวเอง
        
        ระแวดระวังมากไป
        
        ตกใจมากกว่าปกติ
        
        ปัญหาด้านสมาธิ
        
        ปัญหาการนอน เช่น หลับยาก, หลับไม่สนิท, นอนไม่เต็มอิ่ม
- - - - 1) ปัจจัยทางด้านชีวภาพ
        
        พบว่า ผู้ที่มีประวัติความเจ็บป่วยรุนแรง เรื้อรัง ทุพพลภาพ หรือมีความ
        ผิดปกติทางด้านสมองมักมีความเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไป
      - 2) ปัจจัยทางจิตสังคม
        
        ความสัมพันธ์ร่วมกันของลักษณะภาวะความกดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตทั้งที่พบได้ในชีวิตประจำวัน
        
        และที่เกิดขึ้นตามพัฒนาการกับสภาวะแวดล้อมของผู้ป่วยในขณะนั้น เช่น ขณะบุคคลตั้งครรภ์ใกล้คลอดแล้วสามีเกิด
        
        ประสบอุบัติเหตุ ความกดดันย่อมรุนแรงมากกว่าขณะที่บุคคลนั้นตั้งครรภ์แล้วใกล้คลอดตามปกติ
        
        ผู้ที่มีพื้นอารมณ์แต่กำเนินที่มีความวิตกกังวลสูงจะมีโอกาสเกิดปฏิกิริยารุนแรงต่อเหตุการณ์
        
        กดดันที่เกิดขึ้นในชีวิตและตามมาด้วยภาวะปรับตัวผิดปกติ
        
        ความเปราะบางทางจิตใจของบุคคล พบว่า ผู้ที่มีประวัติสูญเสียพ่อหรือแม่ หรือมีประสบการณ์
        
        เลวร้ายจากการเลี้ยงดู, ไม่ได้รับความใส่ใจ, ถูกทำร้ายในวัยเด็ก เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้บุคคลเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคนี้
    - - 1) ปัจจัยทางด้านชีวภาพ
        
        มีความผิดปกติของสารสื่อประสาทได้แก่ norepinephrine และdopamine
        
        มีการใช้สารเสพติดหรือความผิดปกติด้านระบบประสาทอัตโนมัติที่ไวเกินไป
        
        มีการหลั่ง glucocorticoid ออกมามากจากการทำลายเซลล์บริเวณ hippocampus
        
        receptor ของ glucocorticoid ที่เป็นผลมาจากการอยู่ในเหตุการณ์ที่มีความเครียดในระยะเวลายาวนาน ๆ ซึ่งเมื่อ
        
        ตรวจด้วย MRI จะพบว่าผู้ป่วยโรคเครียดแบบเฉียบพลันจะมีขนาดของ hippocampus ที่เล็กลง
      - 2) ปัจจัยทางจิตสังคม
        
        ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ มองว่า อาการและอาการแสดงของโรคที่เกิดขึ้นเมื่อความขัดแย้งในจิตไร้
        
        สำนึกถูกกระตุ้นโดยเหตุการณ์ที่รุนแรง ทำให้ผู้ป่วยเกิดพฤติกรรมถดถอยและหันไปใช้กลไกป้องกันตนที่ไม่เหมาะสม
        
        จนก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ
        
        ทฤษฎีทางความคิดและพฤติกรรม มองว่า อาการและอาการแสดงของโรคที่เกิดขึ้นมีความ
        
        เชื่อมโยงกับการเผชิญหรือถูกคุกคามจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เกิดขึ้นในชีวิตกับสิ่งที่เตือนให้นึกถึงการเผชิญหรือ
        
        ถูกคุกคามจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เกิดขึ้นในชีวิตนั้น เช่น ภาพ เสียง กลิ่น ทำให้พอเจอสิ่งเตือนให้นึกถึงการ
        
        เผชิญหรือถูกคุกคามจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เกิดขึ้นในชีวิตนั้นก็จะมีอาการ หวาดกลัวราวกับเจอเหตุการณ์
        
        สะเทือนขวัญที่เกิดขึ้นในชีวิตนั้นจริง ๆ
        
        โรคเครียดหลังผ่านเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (post-traumatic stress disorder: PDST) มีสาเหตุ
        
        เหมือนผู้ป่วยโรคเครียดแบบเฉียบพลันดังกล่าวไปแล้วข้างต้น
  - - - 1) การบำบัดด้วยยา
      - 2) การบำบัดทางจิตใจ
    - - 1) การบำบัดด้วยยา
      - 2) การบำบัดทางจิตใจ
    - - นอกจากการบำบัดจะเหมือนผู้ป่วยโรคเครียดแบบเฉียบพลันดังกล่าวไปแล้วข้างต้น การบำบัดทางจิตใจในผู้ป่วยโรคเครียดหลังผ่าน
      - เหตุการณ์สะเทือนขวัญ จะมีการบำบัดด้วยจิตบำบัดหลายรูปแบบ เช่น ให้ผู้ป่วยเผชิญหน้ากับเหตุการณ์สะเทือนขวัญ
      - อีกครั้งผ่านการจินตนาการ (exposure therapy) หรือการสอนวิธีการปรับตัวกับภาวะเครียด ( stressmanagement)