Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Huid - Coggle Diagram
Huid
gesloten wondbehandeling
- per primam
- mbv ontspanningsincisies
- wondreconstructie
<-- contaminatie verwijderd, geen verdere necrose.
blootliggen van belangr structuren, risico functieverlies door wondcontractie, gewichtsdragend opp
- elastische huid
- mobiele huid (goede bloedtoevoer, goed ontwikkelde huidspier (los tov onderligg weefsels) die terminale bv bevat --> als deze mee dan goed doorbloede huid)
--> wonde sluiten zoals huid het liefst wil, proberen mbv doekklemmen / steunhechtingen
!
- geen enkele techniek in álle gevallen de beste
- versch.chirurgen zullen het versch.benaderen
- preop >1 strategisch plan hebben!
-
overwegingen bij huiddefecten na onco-chirurgie:
- onmiddelijk huidflappen / transplantatie?
~ type tumor: maligne/benigne, omkapseld/infiltrerend, wondbed;
als mogelijks restant dan best wachten
DOEL: eenvoudigste techniek, min.stress en ongemak voor patiënt, funct.herstel met min.littekenvorming, aanvaardbaar cosmetisch resultaat
voorbereiding:
- zeer ruim scheren
- positionering: best fysiol.houding
- ledematen niet te strak fixeren
- opgerolde handdoeken:
- rugwond--> thv sternum+pubus
- onderbuikwond --> thv schouders+pelvis
- laterale wond --> thv schouder+heupvleugel
- preop planning (bijv bij mastocytoma: marge 3cm errond)
lokale huidflappen
= doorbloeding via subderm.plexus
- minstens 3cm om te kunnen overleven
- wonde elk stadium (vers - gegranuleerd)
rotatie flap: <-- :small_red_triangle: defect
- 1 zijde langwerpig (~3x zijde driehoek) semicirculair verlengen
- hechten (eerste op hoek)
-
transpositie flap
- lengte flap zo kort mogelijk en draaihoek 90°, minimaal ondermijnen
- hechten (eersten op tegenoverliggende hoeken, daarna donorplaats hechten vanaf verste punt)
-
-
advancement flap
halve H-plastie: <-- vierkant / rechthoekig defect
- flap liefst iets breder dan defect, lengte >1,5x lengte defect, niet te ver ondermijnen (subderm.plexus iig behouden!)
- ev / kruishechtingen (eersten op tegenoverligg hoeken+zijde; bij zijkanten hechtingen dichter op flap dan op omligg huid, eerst in 2 opdelen door halverwege een ev hechting te plaatsen)
- niet-resorb, monofil, 4/0-3/0)
-
hele H-plastie: <-- rechthoekig defect
- minimaal ondermijnen
- ev / kruishechtingen (eerst tegenoverligg flappen aan elkaar, zónder SC)
- "
-
-
:left_right_arrow: axiale patroon flappen
= doorbloeding via directe cutane a+v in de basis
(betere vasc dan andere huidflappen op enkel subd.plexus)
- epigastrica caudalis superficialis flap <-- achterpoot defect (best L melklijst voor R AP defect --> draaihoek minder groot)
- thoracodorsalis flap <-- elleboog defect
... soms doorbloedingsproblemen doordat bv mee 180° gedraaid
-
-
-
complicaties:
- flapnecrose (2d postop)
<-- +++spanning, hoekvorming bv
drains
DOEL: eliminatie dode ruimte -->
voorkomen van seroma, hematoom, inf (goed substraat voor bact.groei, remmend op fagocytose, eiwitverlies)
overweeg alternatieven!
- walking sutures, tacking sutures
- drukverband
- combi
passieve drainage:
--> via zwaartekracht / drukverschillen / overflow, vocht volgt weg vd minste weerstand
-
- :check:: goedkoop, gemakkelijk steriliseren, eenvoudig plaatsen, veelzijdig toe te passen, geen spec.instrumentarium nodig, comfortabel
- :red_cross:: risico opklimmende inf (huidbact, omg.lucht), afh vd zwaartekracht, irritatie (drain, vocht)
-
- vaak bij bijtwonden (tegen dode ruimte, OZ wondvocht mogelijk)
- flappen op losse plaatsen zoals nek
bij spanning -->
- wondranden ondermijnen (niet teveel)
- walking sutures= SC vanuit wondranden op fascie naar het midden hechten... huid volgt
- (U-punten: doorheen kledingknoop / stukje infusieset (erdoor prikken ipv door lumen!)
- ontspanningsincisies (--> prim.defect kunnen sluiten, rond ogen+ledematen):
nieuwe iatrogene wonden gaat beter genezen
- enkelvoudig: uni/bilat, afstand naar wondrand = breedte wonde (>3cm), proberen níét te ondermijnen
- multipel: 1cm incisies parallel met de wonde, >1cm tov elkaar en tov wonde
- V-Y plastie: uiteinden V en wonden lopen parallel, uiteinden V >3cm weg vd wonde, Y ev hechtingen enkel door huid (níét SC)
- Z plastie (bij +++tractie): middelste streepje loodrecht op wonde >3cm weg vd wonde, andere 2 streepjes op 60°, primair defect sluiten, Z-driehoekjes verplaatsen hierbij vanzelf, op die manier
-
complicaties: (risico ~1/Halsted)
- problemen met doorbloeding huid (niet vaak), door <3cm / iatrogeen trauma (géén traum.pincet/Allisklem, wél steunhechting monofil)
- overdreven spanning
voorbereiding wonde
scheren rondom:
- mbv glijmiddel / gel --> afgeschoren haren gecapteerd in gel
- centrifugaal (wondranden --> perifeer)
- vold.ruim (zeker bij wonden met pocketvorming, zodat later drain geplaatst kan worden)
spoelen wonde:
- overvloedig, onder gepaste druk, steriele+isotone opl
- infuuszak + infuusleiding + 3wegkraan + 20-50cc spuit + gele naald (19G) --> op 20cm vd wonde
- --> :arrow_lower_right: van #bact, vreemd en dood materiaal, zalven en contactlagen
(eigenaar NIET kraanwater (zuurtegraad niet goed voor fibrobl), enkel als wonde echt heel vuil)
middel:
- wonde: NaCl 0.9%, Ringer lactaat, (0,05% chlorhex, 0,5% pov.iodine)
- omg: Hibiscrub+alcohol (>3kg LG), pov.zeep+opl (<3kg LG, tenen)
wondevaluatie:
- lokalisatie (minder contractie op thorax dan op flank,..)
- grootte
- diepte + uitgebreidheid
- als dist prikken en geen bloeding --> amputatie
- kan opp enkel als kneuzing uitzien ...dieper toch exploreren voor evt. meer schade!
- ouderdom letsel
- contaminatiegraad
- stadium wondheling
-
AB:
- acute, gecontamineerde wonden --> profylactisch AB
- chron --> obv kweek+gevoeligheidstest
syst.AB ≠ vervangmiddel voor lavage en debridement !
niet-iatrogene wonden --> debrideren:
- selectief = enkel necrose (niet veel in dgk): gels en dressings, topicale enzymen, larvale therapie
- niet-selectief:
- en bloc: wijde locale excisie --> per primam sluiten vd wonde
- gelaagd: geleidelijk dieper
mbv curette, droog kompres (heel opp bijv bij granulatieweefsel), chirurgisch (schrapen met bistouri)
analgesie, sedatie/anesthesie
spoelen / chirurgische scrub:
- wonde: NaCl 0.9%, Ringer lactaat
soorten wonden
- schoon
- schoon-gecontamineerd
- gecontamineerd
- vuil + geïnf.
- traumatisch / iatrogeen (na excisie tumor)
- acuut / chron.
traumatisch:
- advies VOORAF: tegendruk bij bloedingen, wonde afschermen (vaatdoek / aluminium (níét rond thorax) / ...)
- first life, then limb (CV, AH,..)
- 10% bijtwonde -->
verstikking/verbloeding, contam./inf., combi scheur+kneuswonde, avulsie huid
-
-
-
huidgreffen
-
pre+intra-operatieve principes:
- asepsie
- donor+receptorplaats tegelijkertijd voorbereiden en steriel afdekken <-- liefst 2 chirurgen
- uitdroging greffe voorkomen
- goed contact greffe - wondbed
postop:
- degelijk verband (--> tegendruk zodat greffes gevasc kunnen worden): vette zalf, kompressen, polstering, rekwindel =drukverband
OF negatieve druktherapie
- 1e verbandwissel na 3d: checken of greffe gerevasc (rozige kleur :check:)
complicaties:
- te weinig contact ...necrose <-- te grote/kleine flap, vochtopstapeling eronder, inf...fibrinolyse, schurend verband
- gedeeltelijk bedekkend:
punch, pinch, strip, stamp
- voll.bedekkend:
sheet, vnl mesh bij khd
mesh
donorplaats: (thorax, flank, (dors.nek))
- meestal voll.huiddikte, mag iets kleiner zijn dan receptorplaats (vergroot bij maken ve mesh), voll losgemaakt --> geen eigen vasc
- SC weefsel verwijderen door schrapen met bistouri, tot op hobbelige onderkant met zwarte puntjes van haarfollikels
- greffe in nierbekken +koude fysiol.opl; losse vetfragmentjes afspoelen
- mesh maken: incisie <1cm met 2cm ertussen
- wonde per primam sluiten
receptorplaats:
- wondbed goed gevasc, dus niet noodz gegranuleerd maar liefst wel, desnoods eerst open wondbeh tot goed wondbed bekomen (terug vasc bij granulatieweefsel >>> spier > periost), indien overdekt met bleek fibrine --> dit eerst verwijderen
- hemostase
- greffes draperen (randen mogen lichtjes overlappen, hechtingen op randen en tot in wondbed
- --> greffe eerst gevoed door wondvocht ... daarna door vasc
:check: donorhuid uitrekbaar, wondvocht kan uit incisies komen
-
-
wondheling
- ontstekingsfase: 1-3(5) d
- debridementsfase: 1-3(5) d
- proliferatiefase 3(5)-14 (18) d
- remodelleringsfase >14d
-
- retractie wondranden ...
- weefseltrauma ....
- zwelling + infl :arrow_upper_right:... :arrow_lower_right:
- contractie wondranden
- epithelialisatie (vanuit wondranden én epitheel'eilandjes')
-
-
Halsted's principes:
- asepsie
- min.weefseltrauma
- hemostase
- goede bloedvoorziening
- geen spanning op huid (SC ok)
- goede appositie (meer hechtingen met fijn draad)
- geen dode ruimte