Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 4 การพยาบาลเด็กและวัยรุ่นที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช - Coggle Diagram

- - - - มีพัฒนาการล่าช้า
      - มีความบกพร่องด้านเชาว์ปัญญา เด็กที่มีภาวะบกพร่องทางสติปัญญาระดับเล็กน้อยจะไม่พบจนกว่าจะถึงวัยเรียน ระดับปานกลางจะพบเมื่ออายุ 3-5 ปี ระดับรุนแรงสามารถเห็นความผิดปกติได้ตั้งแต่ในขวบปีแรก และระดับรุนแรงมากสังเกตพบความผิดปกติได้ตั้งแต่แรกเกิด
      - มีปัญหาด้านพฤติกรรม พฤติกรรมซน อยู่ไม่นิ่ง ไม่มีสมาธิ และพฤติกรรมก้าวร้าว เป็นต้น
      - มีลักษณะผิดปกติของรูปร่างอวัยวะต่าง ๆ เช่น ดาวน์ซินโดรม
    - - 1) บกพร่องทางสติปัญญาเล็กน้อย ระดับ IQ 50-69 ต้องการความ ช่วยเหลือเป็นครั้งคราว พบร้อยละ 80
      - 3) บกพร่องทางสติปัญญารุนแรง ระดับ IQ 20-34 ต้องการ ความช่วยเหลือมาก พบร้อยละ 3-4
      - 4) บกพร่องทางสติปัญญารุนแรงมาก ระดับ IQ < 20 ต้องการความช่วยหลือตลอดเวลา พบร้อยละ 1-2
      - 2) บกพร่องทางสติปัญญาปานกลาง ระดับ IQ 35-49 ต้องการ ความช่วยเหลือปานกลาง พบร้อยละ 12
  - - - ปัจจัยทางจิตสังคม
      - ปัจจัยในระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด และหลังคลอด
      - ปัจจัยทางพันธุกรรม
    - - กิจกรรมบำบัด เป็นการบำบัดที่ช่วยแก้ไขปัญหาที่เป็นองค์ประกอบสำคัญในดำเนินชีวิต
      - อรรถบำบัด เป็นการส่งเสริมพัฒนาการด้านการสื่อสาร โดยฝึกเด็กให้ใช้กล้ามเนื้อในการพูด การเปล่งเสียง และการออกสียงที่ถูกต้อง
      - การจัดโปรแกรมการฝึกทักษะที่จำเป็นในการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมพัฒนาการของเด็กในทุก ๆ ด้าน
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพทางการศึกษา การจัดการศึกษาพิเศษเฉพาะเด็กที่มีภาวะบกพร่องทางสติปัญญา
      - กายภาพบำบัด เป็นการส่งเสริมพัฒนาการของกล้ามเนื้อมัดใหญ่
      - การพื้นฟูสมรรถภาพทางอาชีพ
      - การรักษาโรคทางกาย ที่เป็นสาเหตุและความผิดปกติที่อาจพบร่วมด้วย
      - การให้คำแนะนำครอบครัว เน้นการให้ข้อมูลในเรื่อง สาเหตุ แนวทางการรักษา และการพยากรณ์ โรค
- - - - โรคที่มีความผิดปกติของพฤติกรรม โดย จะเริ่มแสดงอาการตั้งแต่วัยเด็กหรือวัยรุ่น ด้วยการมีพฤติกรรมก่อกวน เป็นปัญหาและไม่สามารถควบคุมอารมณ์และ พฤติกรรมของตนเองต่อสิ่งเร้าที่มากระตุ้นได้ โดยพฤติกรรมที่มีนั้นมีลักษณะละเมิดสิทธิของผู้อื่น
    - - มีพฤติกรรมไม่เชื่อฟัง
      - หนีเรียน, ไม่กลับบ้าน, ขโมยของ, โกหก, ชกต่อย
        หรือเสพยาเสพติด
      - มีการล่วงละเมิดสิทธิของผู้อื่น
      - ถ้ามีอาการรุนแรง ข่มขืน การจี้ปล้น
      - เด็กผู้ชายจะเริ่มแสดงอาการช่วงอายุ 10-12 ปี ส่วนเด็กผู้หญิง จะเริ่มแสดงอาการช่วงอายุ 14-16 ปี
  - - - ปัจจัยทางชีวภาพ
        
        สมองส่วน paralimbic system ผิดปกติ
        
        สารสื่อประสาท (neurotransmitters) อยู่ในระดับต่ำ
        
        มีการตอบสนองของระบบประสาทอัตโนมัติน้อย
        
        ฮอร์โมนเพศชาย (testosterone hormone) ระดับสูง
        
        ยีนที่ทำให้เกิดอาการโรคสมาธิสั้น
        
        การที่ได้รับสารพิษตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา
        
        สติปัญญาในระดับต่ำ
        
        การมีโรคความผิดปกติของการเรียนรู้ (learning disorders หรือ LD) หรือป่วยเป็นโรคสมาธิสั้น
      - ปัจจัยด้านจิตสังคม
        
        ลักษณะพื้นอารมณ์ (temperament)
        
        พ่อแม่มีการหย่าร้างกัน
        
        ได้รับความกระทบกระเทือนทางจิตใจ
        
        การไม่รับการยอมรับจากเพื่อน, การมีความขัดแย้งกับเพื่อน
    - - การรักษาทางกาย
        
        การรักษาโรคต่างๆ ที่พบร่วมกับพฤติกรรมเกเร เช่น การบำบัดการติดยาเสพติด
      - การรักษาทางยา
        
        ∙ พิจารณาใช้ยาประเภท antipsychotics ในกรณีที่เด็กมีพฤติกรรมก้าวร้าว เป็นอันตรายต่อผู้อื่น
        
        ∙ เด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวและมีโรคร่วมพวก โรคอารมณ์สองขั้ว ให้ยา lithium
        
        ∙ เด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวและมีภาวะบกพร่องทางสติปัญญาหรือมีปัญหาทางสมอง ให้ยา propranolol
        
        ∙ เด็กมีอาการหุนหันพลันแล่น หงุดหงิด ฉุนเฉียวง่ายอารมณ์ขึ้นๆลงๆ จะรักษาโดยให้ยาพวก selective serotonin reuptake inhibitors
      - การรักษาทางจิต
        
        ∙ การให้คำปรึกษารายบุคคล
        
        ∙ ส่งเสริมให้เด็กมีทักษะการเรียนรู้และทักษะการเข้าสังคม
        
        ∙ การบำบัดเพื่อเพิ่ม self-esteem
      - การรักษาทางสังคม
        
        การบำบัดครอบครัว
        
        การอบรมพ่อแม่
        
        การรักษาทางอารมณ์
        
        การบำบัดทางจิตวิญญาณ
  - - - การสร้างสัมพันธภาพ
      - สื่อสารกับเด็กและครอบครัวให้ชัดเจนเกี่ยวกับพฤติกรรม
      - ฝึกสอนทักษะทางสังคม
      - ฝึกทักษะการแก้ไขปัญหา
      - ฝึกทักษะการควบคุมความโกรธ
      - ดูแลช่วยเหลือให้ได้รับการอบรมพ่อแม่และฝึกปฏิบัติในการเลี้ยงดูลูก
      - ฝึกให้พ่อแม่สามารถเข้าใจ และแปลความหมายของพฤติกรรมต่างๆ ของลูกอย่างถูกต้อง
      - ฝึกให้พ่อแม่สามารถใช้เทคนิคในการเสริมแรงทางบวกแก่ลูก
      - ฝึกให้พ่อแม่กำหนดขอบเขตพฤติกรรมที่พ่อแม่ไม่ยอมรับไว้อย่างชัดเจน และมีการลงโทษที่ สมเหตุสมผล
      - ส่งเสริมให้สมาชิกในครอบครัวมีการสนับสนุนทางอารมณ์ เป็นกำลังซึ่งกันและกัน
      - ส่งเสริมให้สมาชิกในครอบครัวแสดงออกทางอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม และมีขอบเขตที่ชัดเจน
- - - - atomoxetine (strattera)
      - alpha agonists ได้แก่ ยา guanfacine และ clonidine
      - methylpheidate (MPH)
    - - การฝึกอบรมพ่อแม่ในการดูแลเด็ก ADHD
      - การให้ความช่วยเหลือโดยมุ่งเน้นที่ตัวเด็กเป็นสำคัญ (child focused intervention)
        
        • การบำบัดทางจิตเป็นรายบุคคลในเด็กที่มีปัญหาทางอารมณ์ร่วมด้วย
        
        • การช่วยเหลือเป็นพิเศษในเด็กที่มีปัญหาทางด้านการเรียน
        
        • การฝึกทักษะทางสังคม (social skill training) ให้เด็กสังเกตอารมณ์ความรู้สึกของบุคคลอื่น รู้จักรอคอย รับฟัง เอาใจเขามาใส่ใจเรา รู้ว่าอะไรเป็นพฤติกรรมที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม
  - - - การประเมินเมื่อเด็กอยู่ที่โรงเรียน
      - การประเมินที่โรงพยาบาล กระทำโดยการสังเกต สัมภาษณ์สั้นๆ พ่อแม่และคุณครูที่เป็น แหล่งข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับเด็ก
    - - เสี่ยงต่อการได้รับบาดเจ็บ
      - ไม่สามารถทำตามบทบาทหน้าที่ของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - มีความรู้สึกเห็นคุณค่าในตนเองต่ำเป็นระยะเวลานาน
    - - เป้าหมายระยะสั้น เช่น จำนวนครั้งที่เด็กจะถูกไล่ออกจกห้องเรียนลดลงภายในระยะเวลา 2 สัปดาห์
      - สร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัดกับพ่อแม่ เด็ก และ
      - กำหนดพฤติกรรมของเด็กที่คาดหวังร่วมกันระหว่างพ่อแม่ ผู้ปกครอง คุณครู ทีมสหสาขา วิชาชีพ
      - ดูแลให้เด็กได้รับการรักษาด้วยยาร่วมกับการปรับพฤติกรรม และการรักษาทางจิตสังคม
      - ติดตามและประเมินผลการตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา การปรับพฤติกรรม และการรักษาทางจิตสังคม อาการข้างเคียงอื่นๆ ที่เกิดขึ้น รวมทั้งทัศนคติจากพ่อแม่ผู้ปกครอง คุณครูและตัวเด็กเอง
    - - การพยาบาลเป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่ได้กำหนดไว้หรือไม่
      - พฤติกรรมต่างๆที่เป็นปัญหาลดลงหรือไม่
- - - - มีความบกพร่องด้านการสื่อสารและด้านปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
        
        มีความบกพร่องด้านการสื่อสาร
        
        มีความบกพร่องในการสร้าง รักษา และเข้าใจในสัมพันธภาพ
        
        มีความผิดปกติทางอารมณ์และทางสังคม
      - มีแบบแผนพฤติกรรม ความสนใจ หรือกิจกรรมที่จำกัดซ้ำๆ (stereotyped)
        
        มีการแสดงกิริยาบางอย่างซ้ำ (mannerism) เช่น การสะบัดมือ การหมุนตัว
        
        ยึดติดกับสิ่งเดิม กิจวัตรประจำวันเดิม หรือแบบแผนการสื่อสารเดิมๆ ซ้ำๆ ไม่มีความยืดหยุ่น
        
        มีการตอบสนองต่อการรับสัมผัสสิ่งเร้าที่เข้ามากระตุ้น
        
        มีความสนใจที่จำกัดในขอบเขตที่จำกัดหรือเฉพาะเจาะจง
  - - - ปัจจัยทางสมอง
      - ปัจจัยในระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด และระยะหลังคลอด ที่มีผลให้เด็กมีความเสี่ยงสูงในการเป็น ภาวะออทิซึมสเปกตรัม
      - ปัจจัยทางพันธุกรรม
    - - พฤติกรรมบำบัด(behavioral therapy)
      - ดนตรีบำบัด (music therapy)
      - พัฒนาด้านทักษะทางสังคม (social skills)
      - ศิลปะบำบัด (art therapy)
      - พัฒนาทักษะด้านการสื่อสาร ด้วยการทำอรรถบำบัด (speech therapy)
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพด้านการศึกษา (educational rehabilitation)
      - การรักษาทางยา ไม่ได้มีเป้าหมาย
      - การบำบัดทางความคิด และพฤติกรรม (cognitive behavioral therapy: CBT)
      - การให้คำแนะนำครอบครัว
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพด้านอาชีพ (vocational rehabilitation)
  - - - การฝึกกิจวัตรประจำวันให้เด็กรู้จักทำกิจวัตร
      - ฝึกทักษะการสื่อความหมาย
      - แก้ไขพฤติกรรมที่ไม่หมาะสม ปัญหาพฤติกรรมที่ไม่รุนแรง มักสามารถแก้ไขได้ด้วยการปรับพฤติกรรม
      - ฝึกทักษะทางสังคม
    - - แสดงความเข้าใจยอมรับความรู้สึกของพ่อแม่ที่มีลูกที่มีภาวะออทิซึมสเปกตรัม
      - ช่วยลดความรู้สึกผิดหรือกล่าวโทษกันของพ่อแม่ ด้วยการให้ข้อมูลที่ถูกต้องให้พ่อแม่เห็น ความสำคัญของการร่วมมือกันในการดูแลลูก การมีอารมณ์ขัน และอดทน
      - ช่วยลดความวิตกกังวลของพ่อแม่ ด้วยการให้ความช่วยเหลือปัญหาที่พ่อแม่ต้องเผชิญ ให้คำแนะนำในการดูแลลูกซึ่งจะต้องสมารถนำไปปฏิบัติได้จริง มีความชัดเจนและมีเหตุผล