Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 6 การพยาบาลบุคคลที่มีภาวะจิตเวชฉุกเฉิน - Coggle Diagram

- - - - central nervous system disorder ประสบอุบัติเหตุกระทบกระเทือนสมอง ชัก ภาวะเลือต
      - ไปเลี้ยงสมองน้อยผิดปกติ เช่น ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ภาวะช็อก หัวใจวาย ระบหายใจล้มเหลว ภาวะติดเชื้อ
      - เนื้อสมองมีการอักเสบ และเยื้อหุ้มสมองอักเสบ
      - metabolic disorder เช่น โรคตับวาย ไตวาย ขาดวิตามีนบี การเสียสมดุลของเกลือแร่หรือ
      - สมดุลกรด-ด่าง และภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
      - endocrinopathy เช่น ภาวะฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ พาราไทรอยด์ต่ำหรือสูงกว่าปกติ
      - ภาวะฮอร์โมนของต่อมใต้สมองต่ำกว่าปกติ
      - systemic lines อาการพิษจากการดื่มสุราและสารเสพติด และอาการขาดสุราและสารเสพติด
      - การติดเชื้อ ระบบควบคุมอุณหภูมิผิดปกติ
      - ยาที่เป็นสาเหตุของการเกิดอาการสับสนเพ้อคลั่ง เช่น antihistamine, atropine, thiazine,
      - clozapine, tricyclic antidepressant, barbiturates, benzodiazepine
  - - - พันธุกรรม พบว่า ญาติสนิทของผู้ป่วยมีโอกาสเป็นโรคนี้สูงกว่าคนทั่วไป
      - ปัจจัยทางจิตใจ พบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่ร้อยละ 80 มีเหตุการณ์สำคัญในชีวิต เช่น การสูญเสีย
      - การพรากจากบุคคลอันเป็นที่รักหรือการมีภาระรับผิดชอบเพิ่มขึ้น ก่อนที่จะมีอาการนี้ครั้งแรก
      - การมีจุดอ่อนทางชีวภาพแฝงอยู่ จากการศึกษาที่ผ่านมา พบว่า การรับประทานยาบางชนิด
      - เช่น ยาคลายกังวล (alprazolam) และยารักษาอาการซึมเศร้า (imipramine)สามารถลดความรุนแรงของอาการ
      - แพนิคได
- - - - ลักษณะทั่วไป: มีท่าทางตึงเครียด หน้านิ่งคิ้วขมวด ตาจ้องขมึงไปรอบ ๆมีการคลื่อนไหวเดินไปมาตลอดเหมือนมีความระวนกระวาย ขู่ว่าจะฆ่าหรือ
        ทำร้ายผู้อื่น
        
        อารมณ์: แสดงความโกรธอย่างรุนแรงเช่น ใช้คำพูดรุนแรง เสียงดัง
        หน้าแดง ฉุนเฉียว
        
        การรู้สติ (level of consciousness): อาจมีภาวะสับสนมีการรับรู้เวลา สถานที่ บุคคล ไม่
        ถูกต้อง (disorientation) มีความคิดทำร้าย ฆ่า หรือแก้แค้นผู้อื่น
    - - suicidal intention ความต้องการที่จะฆ่าตัวตาย
      - suicide committed suicide การฆ่าตัวตายสำเร็จ
      - suicidal ideation ความคิดอยากฆ่าตัวตาย ซึ่งระดับความรุนแรงจะแตกต่างกันไปตาม
      - ความรุนแรงของ suicidal intention
      - suicidal attempt การพยายามฆ่าตัวตาย
      - self-injurious or self-harm behavior พฤติกรรมที่ตั้งใจทำร้ายตนเองให้บาดเจ็บ
      - เจ็บปวดหรือส่งผลทำลายร่างกายโดยไม่มี suicidal intention
      - ลักษณะทั่วไป: สีหน้าเศร้าหมอง ร้องไห้ไม่สบตา ตามองพื้น คอตก ไหล่ห่อ ไม่ค่อย
        สนใจดูแลสุขอานามัยตนเอง คิดช้า พูดช้า
      - ลักษณะอารมณ์:คนที่คิดฆ่าตัวตายมีหลายอารมณ์ อาจเศร้า โกรธ คับแค้นใจ แต่
        ส่วนมากจะตกอยู่ในภาวะเศร้ารู้สึกทุกข์ทรมานใจ หดหู่ ท้อแท้ สิ้นหวัง เบื่อชีวิต
      - ความคิด: อาจโทษตนเองคิดว่าตนเองเป็นคนไม่ดีไม่มีคุณค่า เป็นภาระกับคนอื่น การมี
        ชีวิตอยู่ต่อไปไร้ความหมาย ไม่มีใครต้องการ
      - การรับรู้: ผู้มีอาการทางจิตอาจมีอาการประสาทหลอนสั่งให้ทำร้ายตนเอง (command
        hallucinations for self-harm)
      - พฤติกรรม: คนที่คิดฆ่าตัวตายอาจจะมีการพยายามทำร้ายตนเองหรือมีพฤติกรรมเสี่ยงที่
        จะทำร้ายตนเองก่อนมาโรงพยาบาล การแสดงเจตนาว่าจะฆ่าตัวตายด้วยคำพูด โทรศัพท์บอกคนใกล้ชิด ทิ้งร่องรอยขอความช่วยเหลือไว้ ซึ่งหากถ้าคนใกล้ชิดมีความไวพอและให้การช่วยเหลือที่เหมาะสมจะสามารถป้องกันพฤติกรรมการฆ่าตัวตายได้
    - - อายุที่เริ่มมีความผิดปกติทางจิตครั้งแรกมากกว่า 45 ปี
      - อาการเริ่มต้นเป็นอย่างเฉียบพลัน
      - มีประวัติโรคทางกายรื้อรัง เช่น เบาหวาน ตับวาย ไตวาย หรืออาการป่วยทางกายนำ เช่น มีไข้
      - ปวดศีษะ ชีพจรเร็ว ตาพร่ามัว เห็นภาพซ้อน
      - -มีประวัติใช้สารเสพติด
      - -มีประสาทหลอนทางตาหรือทางผิหนังมากกว่าอาการประสาทหลอนทางหู
      - -มีประวัติอาการทาระบบประสาท หมดสติ ชัก อุบัติเหตุทางสมอง
      - การสูญเสียความชำนาญในการจัตวางภาพ (constructional apraxia) เช่น การไม่สามารถ
      - วาดรูปหน้าปัดนาฬิกาได้อย่างถูกต้อง
    - - 2) แอมเฟตามีน (amphetamine) เป็นสารเสพติดที่มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท (stimulants)
      - 1) สุรา (alcohol) เป็นสารเสพติดที่มีฤทธิ์กดระบบประสาท
      - 3) ฝิ่น (opioid) เป็นสารเสพติดประกอบด้วยฝื่นธรรมชาติ (มอร์ฟีน) กึ่งสังเคราะห์ (เฮโรอีน) และ
        สารสังเคราะห์ เช่น โคเดอีน เพธิดีน
- - - - การรักษาทางกายเป็นอันดับแรก (management of medical surgical consequences of suicide attempt) สำหรับผู้ป่วยที่พยายามฆ่าตัวตายมาก่อนเข้ารับการรักษา เช่น ถ้ากินยาหรือสารเคมีมาให้การล้าง ท้อง
      - การป้องกันและเฝ้าระวังการฆ่าตัวตายซ้ำ (suicide precautions) พยาบาลต้องพยายามไม่ให้ ผู้ป่วยฆ่าตัวตายซ้ำขณะรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล
      - -การประเมินและวางแผนการดูแลต่อเนื่อง การประเมินสาเหตุของการฆ่าตัวตายและประเมิน ความเสี่ยงในการฆ่าตัวตายซ้ำ
  - - - การบำบัดรักษาด้วยยา ที่นิยมใช้ antipsychotics drug ได้แก่ haloperidol ในการรักษาผู้ป่วย
      - delirium ที่มีอาการวุ่นวาย และนิยมใช้ benzodiazepine แทน antipsychotic drug ในการรักษาอาการ deliriumจาก alcohol withdrawal
      - การบำบัดด้านสิ่งแวดล้อม
        
        1) การผูกยึด (restrain) เนื่องจากผู้ป่วย delirium มักมีอาการสับสนวุ่นวายเกิดขึ้นเป็นช่วงๆโดยที่ไม่สามารถทำนายได้ ผู้ป่วยอาจทำร้ายตัวเองและผู้อื่น อาจไต้รับบาตเจ็บจากการตกเตียง ดึงสายน้ำเกลือจึงจำเป็นต้องผูกผู้ป่วยไว้กับเตียง อย่างไรก็ตามถ้าผู้ป่วยอาการตีขึ้นควรหยุดใช้วิธีผูกยึด
        
        2) การส่งเสริมการรับรู้สิ่งแวดล้อมที่ถูกต้อง (orientation) ควรบอกให้ผู้ป่วยทราบวัน เวลาและสถานที่เป็นระยะๆ
        
        3) ควรให้ผู้ป่วยอยู่ในที่ ที่มีแสงสว่างอย่างเพียงพอ มีเสียงบ้างพอสมควร
        
        4) เมื่อผู้ป่วยหายจากอาการแล้ว ควรอธิบายให้ผู้ปวยเข้าใจถึงพฤติกรรมแปลกๆว่าเกิดขึ้นได้ย่างไร และอาการดังกล่าวสามารถรักษาให้หายได้
        
        5) อธิบายถึงภาวะ delirium ให้สมาชิกในครอบครัวทราบว่าภาวะนี้เป็นอย่างไรเพื่อลดความกังวลของสมาชิกในครอบครัว
  - - - สร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อผู้ป่วย เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้พูดระบายความคิดและความรู้สึก ซัก
      - ประวัติเพื่อรวบรวมข้อมูลด้านภาวะสุขภาพจิต สาเหตุ ปัจจัยส่งเสริม ตลอดจนการรักษาที่เคยได้รับ
      - ใช้หลัn therapeutic communication ให้กำลังใจและประคับประคองจิตใจ แสดงความใส่
      - ใจสัมผัสร่างกายผู้ป่วยตามความเหมาะสม เพื่อทำให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย
      - แยกผู้ป่วยออกมาจากสถานการณ์ที่ทำให้เกิดอาการ โดยเคลื่อนย้ายผู้ป่วยไปอยู่ที่สงบ
      - ให้ยาตามแผนการรักษา ถ้ามีอาการกังวลมากผู้ป่วยจะได้รับยาคลายความวิตกกังวล หรือยา
      - พวก antidepressant แต่ถ้ามีอาการหวาดระแวงหรืออาการอื่นของโรคจิต ก็ผู้ป่วยจะได้รับยาต้านอาการทางจิต
      - ให้ความรู้และการปฏิบัติตัวแก่ผู้ป่วย ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาแก่ผู้ป่วยและญาติ แก้ไขสาเหตุ
      - ความตึงเครียด เช่น การฝึกทักษะการแก้ปัญหาอย่างมีระบบ และการจัดการกับความเครียด ถ้าอาการเป็นๆหายๆ
      - บ่อยๆควรส่งผู้ป่วยพบจิตแพทย์