Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและมีปัญหาฆ่าตัวตาย - Coggle Diagram
บุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและมีปัญหาฆ่าตัวตาย
:checkered_flag: ความหมาย ลักษณะอาการและอาการแสดง ระดับของภาวะซึมเศร้า
ความหมายของภาวะซึมเศร้า
การที่บุคคลมีพฤติกรรมที่เกิดจากภาวะจิตใจที่หม่นหมอง หดหู่ เศร้าสร้อย ท้อแท้ สิ้นหวัง และมองโลกในแง่ร้าย
การที่บุคคลมีพฤติกรรมที่เกิดจากภาวะจิตใจที่หม่นหมอง หดหู่ เศร้าสร้อย ท้อแท้ สิ้นหวัง และมองโลกในแง่ร้าย
ลักษณะอาการและอาการแสดงของภาวะซึมเศร้า
ความสนใจในตนเองลดลง
มีอาการเศร้า เป็นสำคัญ มีความรู้สึกหดหู่ใจ ไม่สดชื่น ไม่แจ่มใส
รู้สึกอยากจะร้องไห้ หรือร้องไห้ง่าย
รู้สึกว่า ตนเองไร้คุณค่า ไม่มีประโยชน์ต่อสังคม อาจทำร้ายตนเอง
การเปลี่ยนแปลงด้านสังคม
ผู้ป่วยมีความสนใจสิ่งแวดล้อมลดลง ถอยหนีจากสังคม
ไม่ชอบงานสังสรรค์หรืองานรื่นเริง หรือไม่ชอบไปในที่ชุมชน
การเปลี่ยนแปลงด้านร่างกาย
นอนไม่หลับเป็นเวลา 1-2 สัปดาห์ ซึ่งเป็นอาการแรกสุดก่อนที่มีอาการอื่นเกิดขึ้น
ร้อยละ 25 มีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย โดยไม่ทราบสาเหตุ
ระดับของภาวะซึมเศร้า
ภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรง (severe depression/Psychotic depression)
ภาวะของอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงอย่างมาก มีการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมโดยทั่วๆ ไปอย่างเห็นได้ชัดเจน
ภาวะซึมเศร้าระดับปานกลาง (moderate depression/neurotic depression)
ภาวะอารมณ์ซึมเศร้ากระทบกระเทือนต่อการปฏิบัติภารกิจประจำวัน แต่สามารถดำเนินชีวิตได้ อย่างปกติ แต่จะขาดประสิทธิภาพไปบ้าง
ภาวะซึมเศร้าระดับอ่อน (mild depression/blue mood)
ภาวะอารมณ์ที่ไม่สดชื่น หม่นหมอง บุคคลทั่วไปมักมีประสบการณ์กับภาวะซึมเศร้าระดับนี้เป็นครั้งคราว
:checkered_flag:การพยาบาลบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า
การวินิจฉัยทางการพยาบาล
การกำหนดเป้าหมายระยะสั้น
เพื่อลดภาวะซึมเศร้า
เพื่อป้องกันการฆ่าตัวตาย
การกำหนดเป้าหมายระยะยาว
เพื่อเสริมสร้างความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองแก่ผู้ป่วย
เพื่อปรับเปลี่ยนบุคลิกภาพและรูปแบบการเผชิญปัญหาที่สร้างสรรค์
กิจกรรมการพยาบาล
การส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองให้แก่ผู้ป่วย
สร้างสัมพันธภาพระหว่างผู้ป่วยกับพยาบาล เพื่อให้เกิดความไว้วางใจ
กระตุ้นให้ผู้ป่วยเข้าร่วมกิจกรรมที่เห็นผลในระยะสั้น
การดูแลเรื่องการให้ได้รับสารน้ำสารอาหารให้เพียงพอต่อร่างกาย
ดูแลความสะอาดของปากและฟัน
กระตุ้นชักชวนให้ผู้ป่วยอยากและรับประทานอาหาร
การป้องกันการทำร้ายตนเองและผู้อื่น
ประเมินโอกาสเสี่ยงในการทำร้ายตนเอง การมีอาการประสาทหลอน หรือมีอาการหลงผิด
วางแผนการปฏิบัติการพยาบาลเพื่อแก้ไขปัญหาตามปัญหาที่ประเมินได้
การส่งเสริมการทำกิจกรรมและการพักผ่อนตามความต้องการของร่างกายให้เกิดความสมดุล
ยอมรับพฤติกรรมของผู้ป่วยตามสภาพที่เป็นอยู่
การส่งเสริมการดูแลตนเองด้านสุขอนามัยและกิจวัตรประจำวัน
เข้าใจและยอมรับสภาพของผู้ป่วยโดยไม่ใช้ความคิดเห็นของพยาบาลตัดสิน
การลดภาวะซึมเศร้า
สร้างสัมพันธภาพแบบตัวต่อตัวตามแบบแผนการสร้างสัมพันธภาพ เพื่อให้เกิดความไว้วางใจในตัวพยาบาล
กล่าวทักทายผู้ป่วยสม่ำเสมอ พร้อมเรียกชื่อผู้ป่วยทุกครั้ง
การส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อม
จัดสิ่งแวดล้อมให้มีการเปลี่ยนแปลงและกระตุ้นความสนใจ
การสอนและฝึกทักษะการเผชิญปัญหา
ประเมินรูปแบบการเผชิญปัญหาของผู้ป่วยว่า มุ่งเน้นปัญหาหรือมุ่งเน้นการตอบสนองอารมณ์เพียงอย่างเดียว รูปแบบการเผชิญปัญหาที่เคยใช้ส่งผลกระทบทางบวกหรือทางลบต่อการดำเนินชีวิตหรือไม่
การประเมินภาวะซึมเศร้า
ประเมินความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
ประเมินการดูแลตนเองด้านสุขอนามัยและกิจวัตรประจำวัน
ประเมินระดับความรุนแรงของภาวะซึมเศร้า ตั้งแต่ภาวะซึมเศร้าระดับอ่อนจนถึงระดับรุนแรง โดยเฉพาะพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการทำร้ายตนเอง
การประเมินผลทางการพยาบาล
ผู้ป่วยมีภาวะซึมเศร้าลดลงโดยสังเกตจากสีหน้าผู้ป่วยว่า สีหน้าแจ่มใสมากขึ้น สนใจบุคคลอื่น และสิ่งแวดล้อมเพิ่มมากขึ้น
ไม่มีพฤติกรรมก้าวร้าว ไม่มีพฤติกรรมทำร้ายตนเองหรือผู้อื่นผู้ป่วยและผู้อื่นปลอดภัย
:checkered_flag:สาเหตุการเกิดภาวะซึมเศร้าและการฆ่าตัวตาย
สาเหตุการเกิดภาวะซึมเศร้า
แนวคิดด้านการเปลี่ยนแปลงของสารชีวเคมีในร่างกาย
ผู้ที่มีอารมณ์ซึมเศร้าเกิดจากการลด น้อยลงของสารจำพวกไบโอจินิก อะมีนส์ (biogenic amines)
การแก้ไขอารมณ์ซึมเศร้าจึงมุ่งไปที่การเพิ่มระดับอะมีนส์ (amines) ในกระแสโลหิต โดยใช้ยา จำพวก tricycles และ monoamine oxides inhibitor หรือการรักษาด้วยกระแสไฟฟ้า (electro convulsive therapy: ECT)
แนวคิดด้านการใช้กลไกทางจิตใจ
เกิดจากการสูญเสียที่เกิดจากการคิดปรุงแต่งขึ้นเองอย่างเกินความเป็นจริง
ผู้ที่มีพฤติกรรมซึมเศร้า มีสาเหตุมาจากความเจ็บปวด
ที่เกิดจากความสูญเสีย (loss) ในสิ่งที่มีความหมายต่อตนเอง
สาเหตุการฆ่าตัวตาย
สาเหตุด้านจิตใจ
การเจ็บป่วยทางจิตใจที่มักเป็นสาเหตุของการฆ่าตัวตาย
ด้านจิตวิเคราะห์ (psychoanalytic theory) การทำงานของจิตใต้สำนึกในบุคคลที่ไม่มีความเข้มแข็งพอที่จะจัดการกับความวิตกกังวลหรือ ความขัดแย้งภายในจิตใจตน
ด้านพฤติกรรมและการรู้คิด (cognitive-behavioral theory) การฆ่าตัวตายเป็นผลมาจากการเรียนรู้ต่อสิ่งเร้าที่เป็นอันตราย (noxious stimulus)
สาเหตุทางด้านสังคม
ทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล การฆ่าตัวตายเกิดจากสัมพันธภาพระหว่างบุคคลที่ไม่ดีในระยะ 2 ปีแรกของช่วงชีวิต
ประเพณีบางอย่างที่มีข้อกำหนดให้บุคคลฆ่าตัวตาย เช่น การทำฮาราคีรี (hara-kiri)
สาเหตุด้านชีวภาพ
5-Hydroxyindoleacetic acid (5-HIAA) ลดลง
การเจ็บป่วยทางด้านร่างกายที่เรื้อรังที่มีความทุกข์ทรมาน
สาเหตุด้านจิตวิญญาณ
บุคคลที่ขาดที่พึ่งหรือสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ จะทำให้บุคคลรู้สึกโดดเดี่ยว สิ้นหวัง ไม่สามารถมองเห็นศักยภาพของตนเอง ขาดพลังงานในชีวิต
:checkered_flag: ความหมาย ลักษณะอาการและอาการแสดงของการฆ่าตัวตาย
ลักษณะอาการและอาการแสดงของการฆ่าตัวตาย
บุคคลกลุ่มนี้มีความคิดซ้ำๆ ที่จะทำร้ายตนเอง แต่ยังขาดความเชื่อมั่นในการตัดสินใจกล้าๆ กลัวๆ และมักแสดงออกด้วยการพูดเปรยๆ
บุคคลกลุ่มนี้จะมีอารมณ์ซึมเศร้าชัดเจนมีความมุ่งมั่นที่จะฆ่าตัวตายให้สำเร็จ มีการวางแผนการกระทำและต้องการให้เกิดผลโดยแท้จริง
บุคคลจะพยายามทำร้ายตนเองด้วยวิธีการต่างๆ ซึ่งอาจเป็นกลุ่มผู้ที่พยายามทำร้ายตนเอง แต่ไม่ได้หวังผลจะให้ตายจริงๆ
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องที่ส่งผลให้บุคคลที่มีภาวะเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย
เพศหญิงมีอัตราการพยายามฆ่าตัวตายมากกว่าเพศชาย แต่พบว่า เพศชายจะฆ่าตัวตายสำเร็จมากกว่าเพศหญิง
ร้อยละ 25 ของบุคคลที่พยายามฆ่าตัวตาย มีประวัติว่ามีการฆ่าตัวตายของบุคคลในครอบครัวมาก่อน
บุคคลที่แต่งงานและมีบุตร มีอัตราการฆ่าตัวตายน้อยกว่าบุคคลที่มีสถานtโสด แยกทาง หย่าร้างหรือหม้าย
บุคคลที่มีโรคเรื้อรังหรือเป็นโรคที่มีความทุกข์ทรมานมาก จะมีอัตราการฆ่าตัวตายมากกว่าบุคคล ทั่วไปถึง 7 เท่า
ความหมายของการฆ่าตัวตาย
การที่บุคคลมีความคิดอยากทำราย ตนเอง และพยายามทำให้ชีวิตของตนเองสิ้นสุดลงด้วยวิธีการต่างๆ
การฆ่าตัวตายถือเป็นพฤติกรรมที่ ผิดปกติ และมีพยาธิสภาพทางจิตใจ
:checkered_flag:การพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาฆ่าตัวตาย
กิจกรรมทางการพยาบาล
การเฝ้าระวังหรือป้องกันการฆ่าตัวตาย
ประเมินความเสี่ยงและวางแผนป้องกันการฆ่าตัวตายจากพฤติกรรมของผู้ป่วย
จำกัดบริเวณหรือผูกยึดผู้ป่วยในกรณีที่จำเป็น
ส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
สร้างสัมพันธแบบตัวต่อตัว ให้เกิดความไว้วางใจในตัวพยาบาล ได้ระบายความรู้สึก
ให้การยอมรับผู้ป่วย โดนการเรียกชื่ออย่างถูกต้อง การกล่าวทักทาย สอบถามสุขทุกข์ของผู้ป่วย อย่างสม่ำเสมอ
ฝึกทักษะการเผชิญปัญหาในชีวิตอย่างสร้างสรรค์
ค้นหาแรงกดดันและรูปแบบลักษณะการดำเนินชีวิตที่กระตุ้นให้ฆ่าตัวตาย
ค้นหาศักยภาพในตัวของผู้ป่วยเพื่อเสริมสร้างพลังชีวิตให้กับผู้ป่วย
การส่งเสริมสนับสนุนให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วย
ส่งเสริมสัมพันธภาพที่ดีของผู้ป่วยและครอบครัว ให้พูดคุยอย่างเข้าใจ เปิดใจยอมรับ เห็นใจ ผู้ป่วยและครอบครัว
อธิบายให้ครอบครัวเข้าใจอาการ/ภาวะซึมเศร้า ร่วมทั้งการฆ่าตัวตายของผู้ป่วยว่ามีสาเหตุที่ เข้าใจได้ ช่วยเหลือ เฝ้าระวัง และครอบครัวมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือผู้ป่วยได้
การประเมินผลทางการพยาบาล
ผู้ป่วยปลอดภัยไม่มีพฤติกรรมการพยายามฆ่าตัวตาย
ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณคาในตนเองเพิ่มมากขึ้น
การประเมินปัญหาการฆ่าตัวตาย
อาการและอาการแสดง เช่น มีภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรง
มีความตั้งใจ/มีการวางแผนการฆ่าตัวตายอย่างชัดเจน
ข้อมูลส่วนบุคคลต่างๆ ที่เป็นปัจจัยเสี่ยง และเป็นสาเหตุชักจูงให้ฆ่าตัวตาย
ความพร้อมในด้านขอแหล่งสนับสนุนช่วยเหลือทางสังคมของผู้ป่วย เมื่อต้องเผชิญกับภาวะวิกฤต ของชีวิต
การวินิจฉัยทางการพยาบาล
เป้าหมายระยะยาว
เพื่อฝึกทักษะในการเผชิญปัญหาอย่างเป็นระบบและสร้างสรรค์
เป้าหมายระยะสั้น
เพื่อส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
เพื่อป้องกันการฆ่าตัวตายหรือการฆ่าตัวตายซ้ำ