Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Türkçe Dil Bilgisi - Coggle Diagram

- - - - Kök ile bütün sözcük arasında anlam ilişkisi vardır.
      - Sözcüğün anlamlı en küçük birimi
    - - İsim kök
        
        -mek, mak :red_cross:
      - Fiil kök
        
        -mek, mak :check:
      - Sesteş kök
        
        Kelimelerin yazılışları aynı, anlamları farklı
        
        Gül, yaz
      - Ortak kök
        
        Kelimelerin yazılışları aynı, anlamları farklı
        
        Boya, eski
  - - - Sözcüğün, cümle içerisinde farklı anlamlarda kullanılmasını sağlar
      - Sözcük türetmeye yarar.
    - - Çeşit
        
        İsimden fiil
        
        Fiilden isim
        
        Fiilden fiil
        
        İsimden isim
      - Bilgi
        
        Sözcüğe gelerek türünü değiştirebilir.
        
        Sevgi
        
        Hem isim soylu hem de fiil soylu köklere, aynı yapım eki gelebilir.
        
        Benimse
        
        Gülümse
        
        Sözcüklerin kök veya gövdesine gelerek onlardan yeni sözcük türetirler.
        
        Gözlem
      - Uyarı
        
        -ma, -sız olumsuz ekleri de yapım ekidir.
        
        Yapmadım
        
        Eşyasız
        
        -ma eki, cümle içerisinde fiilden isim yapan ek (eylemsi) olarak kullanılabilir.
        
        Kitap okumayı teşvik ederiz.
    - - İsim
        
        Hâl
        
        Yalın
        
        Ek almaz
        
        Belirtme
        
        Bilgi
        
        -ı, -i ekleri alır.
        
        Neyi, Kimi sorularına cevap verir
        
        Bulunan kelime belirtili nesne olur
        
        Uyarı
        
        -ı, -i eki cümle içerisinde 3. tekil şahıs iyelik eki olarak kullanılabilir.
        
        Kelimenin önene Onun getirilerek bulunur.
        
        Evi çok güzelmiş.
        
        Yönelme
        
        -a, -e ekleri alır.
        
        Neye, Kime, Nereye sorularına cevap verir
        
        Bulunan kelime dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) olur
        
        Bulunma
        
        -da, -de ekleri alır.
        
        Neyde, Kimde, Nerede sorularına cevap verir
        
        Bulunan kelime dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) olur
        
        Ayrılma
        
        -dan, -den ekleri alır.
        
        Neyden, Kimden, Nereden sorularına cevap verir
        
        Bulunan kelime dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) olur
        
        Tamlama
        
        Tamlayan
        
        Ekleri; -ın, in, -un, -ün, -ım, -im, -um, -üm, -den,-dan
        
        Tamlanan
        
        Ekleri; -ı, -i, -u, -ü, -ın- in,-ım, -im
        
        İyelik eklerine karşılık gelir.
        
        Ek-fiil
        
        Bilgi
        
        İsim ve isim soylu kelimelere gelerek yüklem yapar.
        
        İsim cümlelerine gelir.
        
        Ekler; -ise, -imiş, -idi, -dır
        
        Üzerindeki gömlek maviymiş.
        
        İyelik
        
        Bilgi
        
        İsmin, varlığın kime ve neye ait olduğunu bildirir.
        
        Kimin, Neyin sorularına cevap verir.
        
        Ekler; -im, -ım -in, -ın, -ı, -i, -imiz, -ımız, -iniz, -ınız, -leri,-ları
        
        Çokluk
        
        -lar, -ler ekleri alır.
        
        Kelimelere çoğulluk, yaklaşık, soy, sop, millet, genelleme, saygı ve alay anlamı katar.
        
        Fiile gelirse 3. çoğul kişi ekidir.
      - Fiil
        
        Kip
        
        Haber
        
        Öğrenilen geçmiş zaman
        
        Ekleri; -mış, -miş
        
        Kalmış
        
        Görülen geçmiş zaman
        
        Ekleri; -dı, -di
        
        Kaldı
        
        Şimdiki zaman
        
        Ekleri; -yor, -makta
        
        Kalıyor, kalmakta
        
        Gelecek zaman
        
        Ekleri; -ecek, -acak
        
        Kalacak
        
        Geniş zaman
        
        Eki, -r
        
        Kalır
        
        Olumsuz şekli
        
        Kalmaz
        
        Dilek
        
        Gereklilik
        
        Ekleri; -meli, -malı
        
        Uyumalı
        
        Şart
        
        Ekleri; -se, -sa
        
        Uyu
        
        1 more item...
        
        İstek
        
        Ekleri; -a, -e
        
        Uyu
        
        1 more item...
        
        Emir
        
        Ek almaz
        
        Uyu
        
        Kişi
        
        Kişi ekleri; -m, -n, -yalın, -k, -niz, -ler
        
        Geldim, geldin, geldi, geldik, geldiniz, geldiler
        
        Ek-fiil
        
        Bilgi
        
        Basit zamanlı eylemlere gelerek birleşik zamanlı eyleme dnüştürür.
        
        Ekleri; -idi, -imiş -ise
        
        Kapat-ı-yor-muş
  - - - Yapım eki almaz ve başka kelimeyle birleşmez
        
        Kalem
      - Çekim eki alabilir
        
        Kalemim
    - - En az bir yapım eki almıştır.
        
        Kiralık
      - Çekim eki alabilir
        
        Gözlükçüm
    - - Bilgi
        
        Tek bir kavramı karşılamak üzere en az iki sözcük kaynaşır.
        
        Çeşit
        
        Anlam kayması
        
        Balıksırtı (desen)
        
        Tür kayması
        
        Günebakan: isim + eylemsi
        
        Ses değişimi
        
        Pazar ertesi: pazartesi
      - Adlar
        
        İsim tamlaması
        
        Hanımeli, denizaltı
        
        Sıfat tamlaması
        
        Karadeniz, büyükayı
        
        İsim + fiil
        
        Gecekondu, ateşkes
        
        Fiil + fiil
        
        Dedikodu, çekyat
      - Fiiler
        
        Yardımcı eylemle kurulan
        
        Yardım etmek, affetmek, hallolmak, mutlu olmak
        
        Kurallı olarak kurulan
        
        Tezlik (-iver)
        
        okuyuvermek, bitirivermek
        
        Yeterlilik (-ebil)
        
        Çözebilmek
        
        Yaklaşma (-eyaz)
        
        Öleyazmak
        
        Süreklik (-edur, -ekal, -egel)
        
        Süregelmek
        
        Deyimleşmiş
        
        burun kıvırmak, el etek öpmek
        
        Anlamca kaynaşmış
        
        Başvurmak
        
        Vazgeçmek