Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

de ruimte - Coggle Diagram

- - - - Mercurius
    - - Venus
    - - Jupiter
    - - 1e tuig op een komeet geland (67P)
    - - vb: Discovery
      - vb: Columbia
      - vb: Challenger
    - - gebouwd in Vehicle Assembly Building
      - getransporteerd met Crawler-transporter
      - of in Super Guppy
    - - 8
        
        '68; baan om de Aarde
      - 9
        
        '69; baan om de Aarde
      - 10
        
        '69; langs de maan
      - 11
        
        '69; maanlanding
      - 12
        
        '69; bliksem, geland op maan
      - 13
        
        explosie, iedereen overleeft
      - 14
        
        '71; succesvol onderzoek op de maan
      - 15
        
        '71; maanwagen neergezet
      - 16
        
        '72; TV-uitzending vanop de maan, in kleur
      - 17
        
        '72; héél veel monsters verzameld
  - - - raketaandrijving
      - min. 28000 km/h
      - vb: Arianne 5
      - vb: Saturnus V
        
        drager van Apollo's
      - Eerste raket: China
        
        buskruit
      - Nieuwe raket: Rusland
        
        vloeibare brandstof
  - - - 21-6-1969
      - Buzz Aldrin
      - Neil Armstrong
      - Michael Collins
      - Maanlander (Eagle)
  - - - extra vehicular activity
  - - - vb: Philae (van Rosetta)
- - - - dode supernova => zwart gat
    - - dode ster => witte dwerg
        
        Sirius B.
        
        ster van Sirius
      - onze zon
      - Sirius
      - Rigel
      - Aldebaran
      - Betelgeuze
      - Antares
    - - dichtst bij aarde
  - - - nieuwe maan
      - wassende, sikkelvormige maan of jonge maansikkel
      - eerste kwartier
      - wassende maan
      - volle maan
      - krimpende of afnemende maan
      - laatste kwartier
      - krimpende, sikkelvormige maan of asgrauwe maan
      - cyclus =29,5 dagen
    - - Aarde
        
        De Maan
        
        bergen
        
        vb: Montes Apenninus
        
        kraters
        
        vb: Mare Imbrium
        
        halo & bijmanen
        
        in +- 27 dagen om de aarde
        
        afstand aarde-maan
        
        max = apogeum
        
        min = perigeum
        
        zorgt voor getijden
      - Jupiter
        
        Callisto
        
        Ganymedes
        
        Io
        
        Europa
        
        en nog 63 andere...
      - Saturnus
        
        Titan
        
        enige met atmosfeer
        
        Rhea
        
        en nog 58 andere...
        
        Pan
        
        Enceladus
      - Uranus
        
        Titania/Titanis
        
        Oberon
        
        Miranda
        
        en nog 24 andere...
      - Neptunus
        
        Triton
        
        en 13 andere...
      - Mars
        
        Phobos
        
        Deimos
    - - Pluto
        
        Charon
        
        Nix
        
        en nog .... andere
  - - - Atmosfeer
        
        exosfeer
        
        thermosfeer
        
        karmanlijn
        
        mesosfeer
        
        stratosfeer
        
        troposfeer
      - opbouw
      - leven
      - halo & bijzonnen
    - - vulkanen
      - vallei
    - - ringen
    - - Ceres
      - Pluto
      - Eris
      - Makemake
      - Haumea
    - - planeten buiten ons zonnestelsel
      - (te) hete planeten
        
        vb: HD189733b
      - superaardes
        
        vb: 55 Cancri e
      - Nieuwe aardes?
        
        vb: Kepler-425b
        
        vb: Kepler-442b !
        
        vb: Kepler-62e !
  - - - corona (kring)
  - - - noorderlicht (borealis)
      - zuiderlicht (australis)
  - - - vb: Loena 3
        
        maan
    - - communicatie
      - navigatie
      - observatie
      - onderzoek
      - weerwaarneming
      - spionage
      - GPS
    - - Giotto
      - Stardust
      - Deep Impact
      - Dawn
        
        naar Vesta & Ceres
      - Cassini
        
        naar Saturnus
        
        Huygens
        
        naar Titan
      - Voyager 1
        
        naar Jupiter
      - Voyager 2
        
        naar Neptunus & Uranus
      - New Horizons
        
        naar Pluto
      - Terrestial Planet Finder
        
        op zoek naar levensverschijnselen
  - - - vb: Trifianevel
    - - vb: Zuidelijke Ringnevel
      - vb: Helixnevel
      - vb: Kattenoog
    - - vb: Paardenkopnevel
    - - vb: /
    - - Orionnevel
      - Adelaarsnevel
      - Rozetnevel
  - - - vb: onze Melkweg
      - Andromeda
    - - vb: Antennestelsel
    - - Virgo Cluster
      - Fornax cluster
      - Eridanus Cluster
      - Lokale groep
        
        Melkweg
        
        Andromeda
      - crashen
  - - - 0 seconden
        
        eerste atomen
      - 200 miljoen jaar
        
        eerste sterren & sterrenstelsels
      - 5 miljard jaar
        
        exponentiele uitdijning universum
      - 9 miljard jaar
        
        ontwikkeling zonnestelsel
        
        gaswolk stort in
        
        Materiaal begint te roteren
        
        De zon ontstaat
        
        De planeten ontstaan om de zon
      - 10 miljard jaar
        
        leven op aarde
  - - - heelal wordt ineen geperst
    - - heelal dijt uit tot er geen warmte meer is
    - - donkere energie slokt alles op
  - - - +- 71% van heelal
    - - +- 5% van heelal
- - - - misselijkheid
      - extra bloed in bovenlijf, minder in onderlijf
      - "kippenpootsyndroom"
      - dichtheid botten vermindert 1% p. maand
    - - opvangen met machine
      - zuiveren tot water = drank!
    - - vastgebonden
    - - gemoedstoestand
      - onscherp zien
      - verzwakt hart
      - fragiele botten
      - verhoogd risico op kanker
      - hersenen werken niet meer optimaal
      - verzwakte spieren
  - - - Amerikaanse benaming voor sterrenreiziger
      - kwalificaties
        
        maximumleeftijd voor inschrijving : 40 jaar
        
        Bachelor of Science
        
        afgestudeerd aan Amerikaanse Pilotschool
        
        minstens 1500 vlieguren
        
        lengte tussen 1m70 en 1m80
        
        onderzoek ruimtevaart
        
        goede gezondheid
      - vb.: Neil Armstrong
    - - Russische ruimtereiziger
      - kwalificaties
        
        niet ouder zijn dan 30 jaar
        
        minstens 900 vlieguren
        
        afgestudeerd aan de sovjet luchtmacht
      - vb.: Jori Gagarin
    - - Chinese ruimtevaarder
      - vb.: Yang Liwei
  - - - Engels & Russisch
    - - electricien, loodgieter, ect,...
- - - - Dennis Tito 1e ruimtetoerist (2001)
    - - om de 2 jaar is Mars dichtbij Aarde
      - +- 6 maanden reistijd
      - telefoongesprek Aarde-Mars met vertraging: 6 tot 44 min.
      - +- 1/3 zwaartekracht van Aarde
      - -60°C
      - zandstormen
      - landen is héél moeilijk
    - - SpaceX
      - commercialisering
    - - fusieraketten
      - zonnezeilen
    - - zuurstofproductie
      - grondstof delven
      - zonne-energie
      - bescherming meteorieten
      - watermoleculen uit bodem
      - maanhuizen
      - maanstation
      - als tussenstop voor vb. Mars
      - lange dagen & nachten
  - - - water vanop de aarde exporteren
      - water zoeken in de ruimte
      - water zuiveren mogelijk?
    - - voedsel in de ruimte kweken/cultiveren
      - voedsel van de aarde exporteren
  - - - vb: Kepler-442b
      - vb: Kepler-62e
    - - dopplermethode
      - transitmethode
- - - - 1e telescoop
        
        maan
    - - heliocentrisch uuniversum
    - - geocentrisch universum
    - - universum blijft groeien
    - - sterrenstelsels
    - - ontdekte Vesta en veel sterrenstelsels
    - - manen van Uranus
    - - planeten in ellipsvormige baan
    - - aarde draait om de zon
    - - ontdekte Titus
    - - zwaartekracht
    - - lichtsnelheid, zwaartekrachtgolven, etc...
  - - - vb: Keck-observatorium, Hawaï
        
        reflectortelescopen, vangen licht
      - LIGO-detector, Amerika
        
        zwaartekrachtgolven
    - - Hubble
      - Kepler
        
        zoekt exoplaneten
      - Chandra X-ray Observatory
        
        is röntgenstraaltelescoop
      - TESS
        
        zoekt exoplaneten
    - - ALMA, Chili, 66 stuks
      - vangen radiogolven
      - VLA, Mexico, 27 stuks
    - - vangen infraroodlicht
  - - - European Extremely Large Telescope
      - 2024
      - Atacamawoestijn, Chili
    - - Square Kilometre Array
      - 2025
      - Zuid- & West-Afrika
    - - James Webb Space Telescope
      - 2018 gelanceerd
      - ruimtetelescoop