Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย, :star: 6301110801050 สาธนี ศรีเมฆ sec.1 -…
ยาในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
คุณสมบัติของยากดภูมิคุ้มกัน
เป็นกลุ่มยาที่ใช้เพื่อกดหรือลดความแข็งแรงของระบบภูมิคุ้มกัน ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค ระบบภูมิต้านทานในร่างกาย จึงมักใช้รักษาโรคต่างๆที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานมากจนผิดปกติ
ยากดภูมิคุ้มกัน แบ่งได้เป็นกลุ่มๆ ดังนี้
ยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) เช่นยา เพร็ดนิโซโลน (Prednisolone)
ยาที่ยับยั้ง Mammalian Target of Rapamycin (mTOR, เป็นยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้ง Mammalian Target of Rapamycin ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่ทำให้เซลล์มะเร็งเพิ่มจำนวนรุกล้ำเข้าร่างกาย และดื้อต่อยาต้านมะเร็ง เช่น ดื้อต่อยาเคมีบำบัด) เช่นยา ไซโรลิมัส (Sirolimus), เอเวอโรลิมัส (Everolimus)
ยากลุ่มที่ยับยั้งแคลซินูริน (Calcineurin inhibitors, เป็นยาที่ทำให้เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด
ที-ลิมโฟไซต์ /T-lymphocye ซึ่งมีหน้าที่คอยกำจัดสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย ทำงานได้ลดลง) เช่นยา ไซโคลสปอริน (Cyclosporin), ทาโครลิมัส (Tacrolimus)
ยาอื่นๆ เช่นยา อะนาคินรา (Anakinra,ยารักษาโรคข้อรูมาตอยด์)
ยากลุ่มที่เป็นพิษต่อเซลล์ (Cytotoxic drugs, คือยาที่หยุดยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ เช่น หยุดยั้งการแบ่งตัวของเซลล์)
เช่นยา อะซาไธโอพรีน (Azathioprine), เล็ฟฟลูโนไมด์ (Leflunomide), 6-เมอร์แคปโตพิวรีน, (6-Mercaptopurine),
เมโธเทรกเซท (Methotrexate), ไซโคลฟอสฟาไมด์ (Cyclophosphamide),
ไมโคฟีโนเลต โมฟิทิล (Mycophenolate Mofetil), คลอแรมบิวซิล (Chlorambucil)
ยากลุ่มต้านมะเร็ง ที่ชื่อว่ายาโมโนโคลนอล แอนติบอดี (Monoclonal antibodies, ยาที่เป็นสารภูมิต้านทานที่ได้จากเซลล์สร้างภูมิต้านทานเพียงชนิดเดียว เช่น จาก Myeloma cells) เช่นยา อะเลมทูซูแมบ (Alemtuzumab), ริทูซิแมบ (Rituximab),
โอฟาทูมูแมบ (Ofatumumab), เบวาซิซูแมบ (Bevacizumab), ซิทูซิแม็บ (Cetuximab),
พานิทูมูแมบ (Panitumumab), ทราสทูซูแมบ (Trastuzumab)
ยากลุ่ม Immunosuppressive antibodies (ยากดภูมิคุ้มกันที่ได้มาจากสารภูมิต้านทาน) เช่นยา แอนติไทโมไซต์โกลบูลิน
(Antithymocyte Globulin, ATG), มิวโรโมแนบ (Muromonab-CD3, OKT3), บาซิลิซิแมบ (Basiliximab),
ดาคลิซูแมบ (Daclizumab), นาทาลิซูแมบ (Natalizumab), อินฟลิซิแมบ (Infliximab), อะดาลิมูแมบ (Adalimumab),
เซอร์โทลิซูแมบ (Certolizumab), อีทาเนอร์เซ็บต์ (Etanercept)
รูปแบบของยากดภูมิคุ้มกัน
ยาฉีดเข้าช่องไขสันหลัง (Intrathecal injection/IT injection)
ยาฉีดเข้าใต้ผิวหนัง (Subcutaneous injection)
ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (Intramuscular injection/IM injection)
ยาน้ำใส (Solution)
ยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ (Intravenous injection/IV injection)
ยาผง (Powder)
ยาน้ำแขวนตะกอน (Suspension)
ยาแคปซูล (Capsule)
ยาน้ำเชื่อม (Syrup)
ยาอิมัลชัน (Emulsions)
ยาเม็ด (Tablet)
ยาขี้ผึ้ง (Ointment)
ข้อห้ามใช้ยากดภูมิคุ้มกัน
ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ยานั้นๆ
ห้ามหยุดใช้ยา, เพิ่ม, ลดขนาดยา หรือเปลี่ยนชนิดของยากดภูมิคุ้มกันเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ผู้รักษา เพราะถ้าระดับของยาน้อยเกินไปจะทำให้ไม่ได้ผลการรักษาที่ต้องการ หรือถ้าระดับยาสูงเกินไปจะทำให้ภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยลดลงมาก ส่งผลให้ร่างกายติดเชื้อโรคชนิดต่างๆได้ง่ายขึ้น
เช่น เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อรา เชื้อสัตว์เซลล์เดียว
ห้ามใช้ยากดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่มีอาการติดเชื้อรุนแรง และที่คุมอาการติดเชื้อไม่ได้, ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ยังไม่เคยได้รับการรักษา, ผู้ป่วยมีเนื้องอกที่กำลังเข้ารับการรักษา, ผู้ป่วยโรคหัวใจ หรือโรคระบบประสาท (โรคสมอง โรคไขสันหลัง)
ที่แพทย์ยังคุมอาการไม่ได้ รวมทั้งผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต่ำอยู่แล้ว เช่น ผู้ป่วยติดเชื้อ HIV
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยากดภูมิคุ้มกัน
ยา Cyclosporin และ Tacrolimus : ทำให้เกิดเป็นพิษต่อไต/ไตอักเสบ ความดันโลหิตสูง กลูโคสในเลือดสูง เป็นพิษต่อระบบประสาท ทำให้แขนขาชา แขน-ขาสั่น และอาการชัก นอกจากนี้ยา Cyclosporin ยังทำให้เกิดภาวะ/โรคไขมันในเลือดสูง
เหงือกบวม (Gingival hyperplasia) และขนดกทั่วตัว (Hirsutism)
ยา Sirolimus : ทำให้เกิดการกดการทำงานของไขกระดูกที่ส่งผลทำให้เกล็ดเลือดต่ำ
และเม็ดเลือดขาวต่ำ ท้องเสีย ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน เป็นพิษต่อตับ/ตับอักเสบ
ยา Mycophenolate Mofetil : ทำให้เกิด การกดการทำงานของไขกระดูก ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ, ท้องเสีย, คลื่นไส้ อาเจียน
ยา Antithymocyte Globulin: ทำให้เกิดอาการ เป็นไข้
หนาวสั่น ความดันโลหิตต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ
ยา Azathioprine, Methotrexate และ Cyclophosphamide : ทำให้เกิดการกดการทำงานของไขกระดูกส่งผลทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ, ท้องเสีย,
ผมร่วง, ลดความอยากอาหาร เจ็บปากและลำคอ คลื่นไส้ อาเจียน เป็นหมัน
ยา Muromonab-CD3: ทำให้เกิด Cytokine release syndrome
(กลุ่มอาการที่เกิดจากผลข้างเคียงของยากดภูมิคุ้มกัน กลุ่มยากดสารภูมิต้านทาน)
เช่น เกิดอาการไข้ หนาวสั่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ ท้องเสีย ชัก
ยากลุ่ม Corticosteroids : ทำให้เกิด กลุ่มอาการคุชชิง (Cushing syndrome) น้ำหนักตัวเพิ่ม ความดันโลหิตสูง กลูโคส/น้ำตาลในเลือดสูง โพแทสเซียมในเลือดต่ำ กระดูกพรุน แผลในกระเพาะอาหาร ตับอ่อนอักเสบ ต้อกระจก เป็นต้น
:star: 6301110801050 สาธนี ศรีเมฆ sec.1