Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านมะเร็ง/ยาต้านพิษ - Coggle Diagram
ยาต้านมะเร็ง/ยาต้านพิษ
Whole bowel irrigation
ข้อบ่งชี้
ที่พบบ่อยใน ER ได้แก่ iron, CCB, beta-blocker, theophylline, lithium
พิจารณาทำ WBI ในการกินสารที่อาจมีพิษมาในปริมาณมาก
ข้อห้าม
Unprotected airway, GI perforation/obstruction/ileus, corrosive agents, intractable vomiting, cardiovascular instability
เป็นวิธีหลักวิธีหนึ่งในการชะล้างสารพิษ
ทางลำไส้ (gastric decontamination) เพื่อป้องกันการดูดซึมของสารพิษต่างๆ
วิธีการ
Polyethylene glycol electrolyte solution (PEG-ES) 1.5-2 L/h (เด็ก < 12 ปี ให้ขนาด 1 L/h; เด็ก < 6 ปี ให้ขนาด 500 mL/h) อุ่นให้อุณหภูมิประมาณ 37oC และมักต้องให้ทาง NG
หลายท่านแนะนำให้ผสม AC 2-3 ขวด (100-150 gm) ในแต่ละลิตรของ WBI solution
หลายท่านแนะนำให้ผสม AC 2-3 ขวด (100-150 gm) ในแต่ละลิตรของ WBI solution
นคนที่รู้สึกตัวให้นั่งบนเก้าอี้นั่งถ่าย ในคนที่ไม่รู้สึกตัวให้ใส่ rectal tube
ทำ WBI จน clear rectal effluent หรือหายจาก toxic effect
ภาวะแทรกซ้อน
คลื่นไส้ อาเจียน ให้ antiemetic และพัก 15-30 นาทีก่อนให้ใหม่ใน rate ที่ช้าลง
ปวดท้อง ท้องอืด สำลัก
N-acetylcysteine
ขนาดและวิธีใช้
การบริหารทางทางเดินอาหาร เริ่มด้วยขนาด 140 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ตามด้วย 70 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
ทุก 4 ชั่วโมงอีก 17 ครั้ง แพทย์ควรบริหารยาซ้ำ
การบริหารทางหลอดเลือดดำ
ผู้ใหญ่ (น้ำหนักตัว ≥ 40 กิโลกรัม)
NAC 150 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ในสารน�้ำ 5% Dextrose in water 200 มิลลิลิตร บริหารในเวลา 1 ชั่วโมง
เด็ก (น้ำหนักตัว 20-40 กิโลกรัม)
NAC 150 มิลลิกรัม/กิโลกรัมในสารน้ำ 5% Dextrose in water 100 5% Dextrose in water 100 มิลลิลิตร เป็นเวลา 30 นาที
รูปแบบของยา
ยาผง (powder หรือ granules) สำหรับผสมน้ำเพื่อดื่มหรือบริหารทางสายสวนกระเพาะอาหารขนาด 100, 200 และ 600มิลลิกรัม ต่อซอง
ยาเม็ด (effervescent tablet) สำหรับผสมน้ำเพื่อดื่มหรือมหรือบริหารทางสายสวนกระเพาะอาหารขนาด 600 มิลลิกรัม ต่อเม็ด
สารละลายสำหรับให้ทางหลอดเลือดดำความเข้มข้น 100 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร
ข้อห้ามใช้
้ป่วยที่มีประวัติภาวะแพ้ NAC
ซึ่งเป็นภาวะที่พบน้อยมากผู้ป่วย
ส่วนใหญ่จะเกิดปฏิกิริยาเป็นแบบ anaphylactoid
เป็นยาต้านพิษที่มีประโยชน์ในการรักษาภาวะพิษต่อตับ
ที่เกิดจากยาพาราเซตามอลและสารพิษชนิดอื่นที่มีฤทธิ์ทำลายกลูตะไธโอนที่ตับ
Multidose activated charcoal (MDAC)
ข้อห้าม
Unprotected airway, bowel obstruction
ระวังคนที่อาเจียน หรือถ้ามี bowel ileus
วิธีการ
ครั้งแรกให้ AC 1 g/kg (< 100 g) ตามด้วย 0.5 g/kg (< 50 g) ทุก 4 ชั่วโมง หยุดให้ถ้าไม่มี bowel sound หรือท้องอืด (ให้ใส่ NG tube ต่อ low intermittent suction) อาจให้ antiemetic เพื่อลดโอกาสอาเจียน
ปกติไม่แนะนำให้ยาระบายร่วมด้วย แต่ถ้าจะให้ให้พร้อมกับ dose แรกเท่านั้น
ให้ต่อไปเรื่อยๆจนอาการดีขึ้น หรือ plasma level ลงมาในระดับปลอดภัย
ข้อบ่งชี้
เพื่อ absorption ยาที่ค้างใน GI tract โดยเฉพาะยาที่เป็น extended-release หรือ enteric-coated preparation
ยาที่มีการศึกษา ได้แก่ aspirin, caffeine, CBZ, cyclosporine, dapsone, digoxin, disopyramide, nadalol, phenobarbital, phenytoin, quinine
เพื่อ absorption ยาที่ค้างใน GI tract โดยเฉพาะยาที่เป็น extended-release หรือ enteric-coated preparation
แนวทางการรักษาผู้ป่วยที่ได้รับสาร
พิษ
Enhance elimination
เป็นการเพิ่มกระบวนการกำจัดสารพิษออกจากร่างกายจากที่มีอยู่เดิมตามธรรมชาติ เช่น ทางไตและระบบ
ทางเดินอาหาร ด้วยเทคนิคพิเศษต่างๆ ซึ่งมีวิธีการและข้อบ่งชี้แตกต่างกัน
Antidote
การใช้ยาแก้พิษ
GI Decontamination
เป็นขั้นตอนที่สำคัญในการรักษาผู้ป่วยระยะแรกที่จะช่วยให้ผู้ป่วยไม่เกิดภาวะเป็นพิษ ซึ่งการให้การรักษา
ขึ้นอยู่กับทางที่ผู้ป่วยได้รับพิษ
Pralidoxime, 2-PAM
เป็นยากลุ่ม oximes ใช้รักษาภาวะเป็นพิษ
เฉียบพลันจากสารออร์กาโนฟอสฟอรัส
ข้อห้ามใช
แพ้ยากลุ่ม oximes
ภาวะเป็นพิษเฉียบพลันจากสารคาร์บาเมตไม่ใช่ข้อห้ามสมบูรณ์ (absolute contraindication)
ขนาดและวิธีใช้
Maintenance dose: 500-1000 มิลลิกรัม/ชั่วโมง (10-20 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/ชั่วโมง) IV
ควรให้ยาอย่างน้อย 48 ชั่วโมงและค่อยลดขนาดลงเมื่อผู้ป่วยไม่มีอาการของ cholinergic
Loading dose: 1–2 กรัม IV drip ใน 30-60 นาท
รูปแบบของยา
ยาทู-แพม เป็นผงบรรจุในขวด ขนาดขวดละ 1 กรัม
ข้อควรระวัง
การฉีดยาทู-แพม เข้าหลอดเลือดดำอย่างรวดเร็ว อาจจะทำให้หัวใจหยุดเต้น หรือการ
หายใจล้มเหลวจากกล่องเสียงหดเกร็งและกล้ามเนื้อแข็งเกร็ง
การฉีดยาทู-แพม เข้ากล้าม อาจจะมีอาการปวดกล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีด ในรายที่รุนแรงอาจมีการอักเสบ
ของกล้ามเนื้อได้
Antimetabolites
ประโยชน์
ใช้ในการรักษาโรคมะเร็งหลายชนิด เช่น เม็ดเลือดขาว มะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งของระบบทางเดินอาหาร
ยาในกลุ่มนี้ ได้แก่
capecitabine (Xeloda)
6-mercaptopurine (6MP)
5-fluorouracil (5-FU)
กลไกการออกฤทธิ์
ตัวยาจะเข้าไปแทนที่ในสายพันธุกรรมส่งผลให้เกิดยับยั้งการสร้างสายพันธุกรรม โดยออกฤทธิ์ในระยะ S ของวงจรการแบ่งเซลล์
Topoisomerase inhibitors
ผลข้างเคียง
เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวภายใน 2-3 ปีหลังจากได้รับยา
ยาในกลุ่มนี้ ได้แก่
Topotecan
Irinotecan(CPT-11)
ประโยชน์
ใช้ในการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งของทางเดินอาหาร และมะเร็งอื่นๆ