Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 4 การพยาบาลเด็กและวัยรุ่นที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช, นางสาวจิราภรณ์…

- - - - ความบกพร่องทางสติปัญญา
      - ความบกพร่องของการปรับตัว
      - ภาวะบกพร่องทางสติปัญญาและการปรับตัว
    - - 1)มีพัฒนาการล่าช้า
      - 2)มีความบกพร่องทางสติปัญญา
      - 3)มีปัญหาด้านพฤติกรรม
      - 4)มีลักษณะผิดปกติของรูปร่าง อวัยวะต่างๆ
  - - - 1)บกพร่องทางสติปัญญาเล็กน้อย ระดับ IQ 50-69 ต้องการความช่วยเหลือเป็นครั้งคราว
        
        เด็กจะมีปัญหาในการเรียนรู้ทักษะ อ่าน เขียน คิดคำนวณ ความคิดเชิงนามธรรม มีปัญหาปฏิสัมพันธ์ด้านสังคม ดูแลตนเองได้เหมาะสมตามวัย อาจต้องการความช่วยเหลือในกิจกรรมที่ซับซ้อน
      - 2)บกพร่องทางสติปัญญาปานกลาง ระดับ IQ 35-49
        
        ทักษะการพูด อ่าน เขียน คิดคำนวณ การเข้าใจเวลา และการเงินมีข้อจำกัด รับรู้ระเบียบทางสังคมได้ไม่ถูกต้อง มีข้อจำกัดในการตัดสินใจทางสังคม ต้องใช้เวลาในการฝึกการดูแลตนเองมากกว่าเด็กที่มีพัฒนาการปกติ ฝึกอาชีพการงานที่ไม่ต้องอาศัยทักษะได้ แต่ต้องอาศัยการช่วยเหลือจากผู้อื่นและใช้เวลาในการเรียนรู้
      - 3)บกพร่องทางสติปัญญารุนแรง ระดับ IQ 20-34
        
        มีข้อจำกัดการคิด การใช้ภาษา ต้องช่วยเหลือตลอดชีวิต มีข้อจำกัดการพูด ต้องการการช่วยเหลือทุกอย่างในการทำกิจวัตรประจำวัน
      - 4)บกพร่องทางสติปัญญารุนแรงมาก ระดับ IQ< 20
        
        มีข้อจำกัดในการเข้าใจสัญลักษณ์ของการสื่อสารด้วยคำพูดหรือท่าทาง ต้องพึ่งพาผู้อื่นในทุกด้านของการทำกิจวัตรประจำวัน
  - - - ระยะตั้งครรภ์ การใช้แอลกอฮอล์ ยา หรือสารเคมี
      - ระยะคลอด การคลอดก่อนกำหนด
      - ระยะหลังคลอด โรคที่เกิดในวัยเด็ก
    - - เด็กที่เติบโตในฐานะที่ยากจน ครอบครัวแตกแยก ผู้เลี้ยงดูมีความผิดปกติทางจิต
  - - - ซักประวัติ ตรวจร่างกาย ประเมินพัฒนาการ ตรวจสภาพจิต ประเมินจิตสังคมและจิตวิญญาณ
    - - ตัวอย่างข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        ไม่สามารถสื่อสารความต้องการของตนเองได้เนื่องจากพัฒนาการด้านการใช้ภาษาล่าช้า
        
        มีความบกพร่องในการช่วยเหลือตนเองที่เหมาะสมตามวัยเนื่องจากพัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่และกล้ามเนื้อมัดเล็กล่าช้า
    - - 1)กิจกรรมการพยาบาลต่อตัวเด็ก
        
        ช่วยเหลือเด็กที่มีภาวะพร่องทางสติปัญญาทีมีปัญหาทางจิตเวช
        
        ด้านการศึกษาและการฝึกอาชีพ
        
        การส่งเสริมพัฒนาการตามความสามารถของเด็กที่มีภาวะพร่องทางสติปัญญา
      - 2.การช่วยเหลือครอบครัว
      - 3)การป้องกันภาวะบกพร่องทางสติปัญญา
      - 4)การประเมินผล
- - - - ลักษณะพื้นอารมณ์
      - วิธีการเลี้ยงดูของพ่อแม่
      - ได้รับการกระทบกระเทือนทางจิตใจ
      - การไม่ได้รับการยอมรับจากเพื่อน
  - - - รักษาโรคต่างๆที่พบร่วมกับพฤติกรรมเกเร เช่น การบำบัดการติดยาเสพติด
      - รักษาด้วยยา
        
        ใช้ยาประเภท antipsychotics เช่น haloperidol (Hadol), risperidone (Risperdal) และ olanzapine (zyprexa) ในกรณีที่เด็กมีพฤติกรรมก้าวร้าว เป็นอันตรายต่อผู้อื่น
        
        เด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวและมีภาวะพร่องทางสติปัญญาหรือมีปัญหาทางสมอง จะรักษาโดยให้ยา propanolol
        
        เด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวและมีโรคร่วมพวกโรคอารมณ์สองขั้ว จะรักษาโดยให้ยา lithium
        
        เด็กที่มีอากาหุนหันพลันแล่น หงุดหงิด ฉุนเฉียวง่าย อารมณ์ขึ้นๆลงๆ จะรักษาโดยให้ยาพวก selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) เช่น fluoxetine (Prozac), sertraline (Zoloft), paroxetine (Paxil) และ Citalopram (Celexa)
    - - ให้คำปรึกษารายบุคคล เน้นให้เด็กฝึกทักษะแก้ไขปัญหา
      - ส่งเสริมให้เด็กมีทักษะการเรียนรู้และทักษะการเข้าสังคม
      - การบําบัดเพื่อเพิ่ม self-esteem (การรับรู้คุณค่าตนเอง)
    - - การบำบัดครอบครัว
      - การอบรมณ์พ่อแม่
    - - บำบัดการจัดการอารมณ์โกรธ หรือดนตรีบำบัด
      - เด็กที่มีภาวะซึมเศร้า ควรได้การบำบัดความคิด พฤติกรรมและสติปัญญา (CBT)
      - การบําบัดแบบจิต บําบัดสัมพันธภาพระหว่างบุคคล (interpersonal therapy หรือ IPT)
    - - ช่วยให้เด็กเข้าใจตนเอง ค้นพบตนเอง มีจุดมุ่งหมาย หรือมีความหวังในชีวิต
  - - - ตัวอย่างข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        มีภาวะเสี่ยงต่อการใช้ความรุนแรงเนื่องจากมีกระบวนการแก้ปัญหาท่ีไม่เหมาะสม
        
        มีภาวะเสี่ยงต่อการทําร้ายตนเองและ/หรือบุคคลอื่นเนื่องจากไม่สามารถควบคุม
        อารมณ์โกรธได้
    - - การสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบําบัดกับเด็กและครอบครัว
      - สื่อสารกับเด็กและครอบครัวให้ชัดเจนเก่ียวกับพฤติกรรมที่ทีมสหสาขาวิชาชีพ คาดหวังให้ เด็กและครอบครัวประพฤติปฏิบัติ
      - ฝึกสอนทักษะทางสังคม
      - ฝึกทักษะการแก้ไขปัญหา
      - ฝึกทักษะการควบคุมความโกรธ
    - - พฤติกรรมต่างๆท่ีเป็นปัญหาลดลงหรือไม
      - ความรุนแรงและ ความถี่ในการเกิดพฤติกรรมต่างๆที่เป็นปัญหา เด็กสามารถควบคุมตนเองได้ดีเพียงใด
      - คุณภาพชีวิตดีขึ้นหรือไม่
      - ประสิทธิภาพการเลี้ยงดูของพ่อแม่
- - - - 1.อาการขาดสมาธิมีตั้งแต่ 6 อาการขึ้นไป สำหรับวัยรุ่นตอนปลายและผู้ใหญ่ (อายุตั้งแต่ 17 ปีขึ้นไป) ต้องมีอาการอย่างน้อย 5 อาการขึ้นไป ซึ่งอาการต่างๆ มีดังนี้
        
        ไม่สามารถจดจำรายละเอียด หรือขาดความรอบคอบ
        
        ไม่มีสมาธิในการทำงาน หรือการเล่น
        
        ดูเหมือนไม่สนใจฟัง เวลาที่พูดด้วยโดยตรง
        
        ไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ไม่สามารถทำงานต่างๆให้เสร็จตามกำหนดได้
        
        มีปัญหาในการวางแผนงานหรือกิจกรรมต่างๆ
        
        หลีกเลี่ยง ไม่ชอบ หรือลังเลที่จะทำงานที่ต้องใช้ความคิด
        
        ทำของหายบ่อยๆ
        
        ถูกเบี่ยงเบนความสนใจจากสิ่งเร้าภายนอกได้ง่าย (วัยรุ่นตอนปลายและผู้ใหญ่อาจรวมถึงควาคิดที่ไม่สัมพันธ์กับสิ่งที่ทำ)
        
        ลืมบ่อยๆเกี่ยวกับชีวิตประจำวัน
      - อาการซน ไม่อยู่นิ่ง และอาการหุนหันพลันแล่น มีอาการดังต่อไปนี้ตั้งแต่ 6 อาการขึ้นไป สําหร้บวัยรุ่นตอนปลายและผู้ใหญ่ (อายุตั้งแต่ 17 ปีขึ้นไป) ต้องมีอาการอย่างน้อย 5 อาการขึ้นไป ซึ่งอาการ ต่างๆมีดังต่อไปน้ี
        
        เมื่อนั่งอยู่กับที่ จะมีอาการกระวนกระวาย กระสับกระส่าย หรือรู้สึกทรมาน
        
        ลุกจากที่นั่งบ่อยๆในสถานการณ์ที่ควรต้องนั่งยู่กับที่
        
        วิ่งหรือปีนป่ายสิ่งต่างๆในสถานการณ์ที่ไม่เหมาะสม (ในผู้ใหญ่หรือวัยรุ่นอาจเป็นเพียงความรู้สึกกระวนกระวายใจ)
        
        ไม่สามารถเล่นหรือเข้าร่สมในกิจกรรมสันทนาการได้อย่างเงียบๆ
        
        ยุ่ง วุ่นวาย เหมือนขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์อยู่ตลอดเวลา
        
        พูดมาก พูดไม่หยุด
        
        โพล่งตอบคำถามก่อนที่จะถามจบ
        
        มีปัญหาในการรอให้ถึงตาตนเอง
        
        ขัดจัหวะหรือสอดแทรกผู้อื่น
  - - - พันธุกรรม
      - กายวิภาค สรีรวิทยา ของระบบประสาท
        
        สมองถูกทำลาย
        
        สารเคมีของระบบประสาท
        
        Dopamine ต่ำ
    - - หญิงตั้งครรภ์ 3เดือนแรก (first trimester) มีการติดเชื้อ มีการเสพสุรา ยาเสพติด
        และ/หรือสูบบุหรี่ การคลอดก่อนกําหนด (prematurity) หรือการที่เด็กขาด oxygen ระหว่างคลอด ล้วน แล้วแต่เป็นสาเหตุทําให้เด็กมีอาการของ ADHD
    - - เด็กไม่ได้รับความอบอุ่นเป็นระยะเวลานานๆ เหตุการณ์ที่ทำให้เด็กรู้สึกเครียด
    - - มลภาวะเป็นพิษ การรับประทานสารตะกั่ว ส่วนของพวกสีผสมอาหาร
    - - อารมณ์ของเด็ก ปัจจัยทางด้านพันธุกรรมที่ถ่ายทอดในครอบคร้ว มาตราฐานของสังคมใน
        เรื่องเกี่ยวกับความประพฤติและการกระทํา
  - - - รักษาด้วยยา psychostimulants
      - รักษาโดยกลุ่มยาต้านเสร้า (antidepressants) เช่น imipramine
      - การรักษาโดยกลุ่มยา alpha-adrenergic agonist เช่น clonidine (catapres) ใช้ methylphenidate กรณีที่เป็น ADHD ร่วมกับ tic หรือ tourette’s disorder
    - - การฝึกอบรมพ่อแม่ในการดูแลเด็ก ADHD (parent management training) เพื่อให้ สามารถเลี้ยงดูเด็ก ADHD ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - ให้ความช่วยเหลือเด็กขณะอยู่ที่โรงเรียน
      - ให้ความช่วยเหลือโดยมุ่งเน้นที่ตัวเด็กเป็นสําคัญ
  - - - ประเมินเด็กเมื่ออยู่โรงเรียน โรงพยาบาล
    - - ตัวอย่างข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        เสี่ยงต่อการได้รับบาดเจ็บ
        
        ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่อง
    - - เป้าหมายระยะสั้น เช่น จํานวนครั้งที่เด็กจะถูกไล่ออกจกห้องเรียนลดลงภายใน
        ระยะเวลา 2 สัปดาห์
      - การปฏิบัติการพยาบาล
        
        สร้างสัมพันธภาพเพือการบำบัด ให้ความรู้ คำแนะนำแก่พ่อแม่ ผู้ปกครอง และคุณครู เกี่ยวกับโรค การดูแลเด็ก ปารปฏิบัติกับเด็ก ดูแลให้เด็กได้รับการรักษาด้วยยาร่วมกับการรักาาด้วยการปรับพฤติกรรมและการรักษา
    - - พฤติกรรมต่างๆที่เป็นปัญหาลดลง
      - เด็กสามารถควบคุมตนเองได้
      - สามารถเลี้ยงดูเด็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- - - - 1) มีความบกพร่องด้านการสื่อสารและด้านปฏิสัมพันธ์ทางสังคมในหลายบริบทได้แก่
        
        มีความผิดปกติทางอารมณ์และทางสังคม
        
        มีความบกพร่องด้านการสื่อสาร
        
        มีความบกพร่องในการสร้าง รักษา และเข้าใจในสัมพันธภาพ
      - 2) มีแบบแผนพฤติกรรม ความสนใจ หรือกิจกรรมที่จํากัดซ้ำๆ (stereotyped) ที่ไม่มี ประโยชน์และไม่สามารถหยุดหรือยืดหยุ่นพฤติกรรมดังกล่าวได้อย่างน้อย 2 ข้อ ดังนี้
        
        มีการแสดงกิริยาบางอย่างซ้ำ (mannerism)
        
        ยึดติดกับสิ่งเดิม
        
        มีความสนใจที่จํากัดในขอบเขตที่จํากัดหรือเฉพาะเจาะจง
        
        มีการตอบสนองต่อการรับสัมผัสส่ิงเร้าท่ีเข้ามากระตุ้น
  - - - คู่ฝาแฝดแท้ (ไข่ใบเดียวกัน)
    - - ช่องว่างในสมองใหญ่กว่าปกติ ขนาดเซลล์สมองเล็กหรือใหญ่กว่าปกติ ความไม่สมดุลของการทำงานของสมองส่วนต่างๆ
    - - อายุพ่อแม่
      - ภาวะที่ไม่เข้ากันของภูมิคุ้มกันระหว่างมารดาและทารก
      - ภาวะแทรกซ้อนในขณะตั้งครรภ์และการคลอด
  - - - ยา methylphenidate ท่ีใช้บรรเทาอาการขาดสมาธิ พฤติกรรมอยู่ไม่นิ่ง วิ่งไปมา
      - ยา haloperidol กับ risperidone ท่ีใช้บรรเทาอาการหงุดหงิด พฤติกรรมวุ่นวาย ก้าวร้าว พฤติกรรมทําร้ายตนเองหรือผู้อื่น
      - ยา fluoxetine ที่ใช้บรรเทาอาการซึมเศร้า ลดพฤติกรรมซ้ำๆ
      - ยา lorazepam ที่ใช้บรรเทาอาการวิตกกังวล
    - - การทําอรรถบําบัด (speech therapy)
    - - ฝึกเด็กให้ใช้ภาษาทางกายให้เหมาะสม
  - - - ซักประวัติ ตรวจร่างกาย ประเมินพัฒนาการ สังเกตพฤติกรรมโดยเฉพาะการเล่นของเด็ก ใช้แบบคัดกรองพัฒนาการตามช่วงวัย ซึ่งแบบประเมินที่นิยมใช้ในประเทศไทย เช่น แบบคัดกรองโรคกลุ่มพัฒนาการผิดปกติรอบด้าน (pervasive developmental disorders screening questionnaire: PDDSQ)
        
        แบบคัดกรองจะแบ่งออกเป็น 2 ช่วงอายุ
        
        • PDDSQ ท่ีใช้คัดกรองเด็กท่ีมีอายุ 1-4 ปี
        • PDDSQ ที่ใช้คัดกรองเด็กที่มีอายุ 4-18 ปี
    - - ตัวอย่างข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        มีพฤติกรรมก้าวร้าวเนื่องจากขาดความสามารถในการควบคุมตนเอง
        
        มีความบกพร่องด้านการมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคลอื่น เนื่องจากมีพฤติกรรมแยกตัว
    - - 1) การพยาบาลช่วยเหลือด้านเด็กที่มีภาวะออทิซึมสเปกตรัม
        
        ช่วยเหลือในการปรับตัวในชีวิต ฝึกทักษะการสื่อความหมาย ฝึกกิจวัตรประจำวัน ฝึกทักษะทางสังคม แก้ไขพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
      - 2) การพยาบาลช่วยเหลือครอบครัวเด็กท่ีมีภาวะออทิซึมสเปกตรัม
        
        แสดงความเข้าใจยอมรับความรู้สึกของพ่อแม่ที่มีลูกท่ีมีภาวะออทิซึมสเปกตรัม
        
        ช่วยลดความวิตกกังวลของพ่อแม่ ด้วยการให้ความช่วยเหลือปัญหาที่พ่อแม่ต้อง
        เผชิญ การให้คําแนะนําในการดูแลลูกซึ่งจะต้องสมารถนําไปปฏิบัติได้จริง มีความชัดเจนและมีเหตุผล
        
        ช่วยลดความรู้สึกผิดหรือกล่าวโทษกันของพ่อแม่ ด้วยการให้ข้อมูลที่ถูกต้องให้พ่อแม่
        เห็นความสําคัญของการร่วมมือกันในการดูแลลูกการมีอารมณ์ขันและอดทน
    - - เป็นการประเมินผลหลังให้การพยาบาลตามตัวชี้วัดที่ได้กําหนดไว้ในเกณฑ์การประเมินผล