Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติของระบบประสาททางศัลยกรรม - Coggle…
การพยาบาลผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติของระบบประสาททางศัลยกรรม
ความดันในกะโหลกศีรษะสูง (increased intracranial pressure; IICP) ความดันในกะโหลกศีรษะสูง คือ ภาวะที่ ICP สูงกว่า 5-15 mm.Hg หรือ 10-20 cm.H2O ซึ่งสมองไม่สามารถปรับตัวได้แล้ว (dysautoregulation)
อาการและอาการแสดง IICP IICP มีอาการและอาการแสดง 2 ระยะ ขึ้นอยู่กับพยาธิสภาพหรือความรุนแรงของพยาธิสภาพ คือ ระยะแรก และระยะท้าย
การประเมินระดับความรู้สึกตัวทางระบบประสาท (Glasgow Coma Score; GCS)
การประเมิน GCS เป็นการประเมินระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพทางสมองประกอบด้วยการประเมิน 3 ส่วนหลัก ได้แก่ การลืมตา (eye opening; E) การตอบสนองโดยคำพูด (verbal response; V) และการตอบสนองโดยการเคลื่อนไหว (motor response; M)
การประเมินวินิจฉัย (investigation)
การถ่ายภาพรังสีกะโหลกศีรษะ (skull X-ray) เป็นการเอกซเรย์กะโหลกศีรษะเพื่อประเมินการแตกหรือร้าวของกะโหลกศีรษะ
การตรวจสมองด้วยเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (computerized tomography scan; CT scan) เป็นการตรวจที่สามารถประเมินความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับเนื้อสมอง เยื่อหุ้มสมองได้ โดยมีข้อบ่งชี้ในการทำ
การรักษาทางศัลยกรรม (Surgical treatment) การรักษาทางศัลยกรรมสำหรับผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของสมอง เป็นการรักษาด้วยการผ่าตัด โดยมีข้อบ่งชี้ เช่น
อาการทางระบบประสาทแย่ลงจากการบาดเจ็บของสมอง
เป็น moderate / severe head injury ที่ผลของการทำ CT scan มีผล ดังนี้
2.1 แกนกลางสมองเคลื่อน (midline shift) จากตำแหน่งเดิม ≥ 5 มิลลิเมตร
2.2 มีเลือดออกในสมอง หรือมีก้อนในสมอง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง > 3 เซนติเมตร
มีการแตกของกะโหลกศีรษะและกดเนื้อสมอง (compound depressed skull fracture)
มีสมองบวมน้ำหลังการบาดเจ็บ (post traumatic hydrocephalus)
มีrhinorrhea and otorrhea มากกว่า 2 สัปดาห์
การผ่าตัดศัลยกรรมประสาท การผ่าตัดศัลยกรรมประสาท ที่จะกล่าวในหัวนี้ คือ การผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะแล้วปิด(craniotomy) การผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะไว้แต่ยังไม่ปิดกะโหลก (craniectomy) และการผ่าตัดใส่สายระบาย CSF (ventriculostomy) ซึ่งการผ่าตัดมีวัตถุประสงค์เพื่อลดระดับของ ICP หรือแก้ไขภาวะ IICP ที่เกิดขึ้น
Cranitomy เป็นการผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะแล้วเพื่อนำก้อนเนื้อ ฝีหรือก้อนเลือดออกหรือชั้นสมอง แล้วปิดกะโหลกไว้
Craniectomy เป็นการผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะแล้วยังไม่ปิดชิ้นกะโหลกกลับเข้าไป
Ventriculostomy เป็นการผ่าตัดใส่สายระบาย CSF เนื่องจากมีการสร้าง CSF มาเกินไปหรือการระบายรวมถึงการดูดซึมกลับของ CSF ของสมองบกพร่อง
ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของระบบประสาทที่ได้รับการรักษาทางศัลยกรรม ความผิดปกติของระบบประสาทที่ได้รับการรักษาทางศัลยกรรม ที่พบบ่อยในหัวข้อนี้ ได้แก่ การ
บาดเจ็บทางศีรษะ (head injury) และภาวะชัก มีรายละเอียด ดังนี้
การบาดเจ็บที่ศีรษะ (Head injury; HI / traumatic brain injury; TBI) คือ การบาดเจ็บที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการทำงานของสมอง หรือเกิดพยาธิสภาพที่สมอง เนื่องจากมีแรงภายนอกมาทำให้เกิดสมองกระทบกระเทือน
ภาวะชัก หรือลมชัก (Seizure)
ชนิดของภาวะชัก Seizures แบ่งได้เป็น 3 ชนิด ดังนี้
Generalized seizures เป็นภาวะชักที่มีอาการชักเกร็งทั่วร่างกาย
Focal หรือ Partial seizures เป็นภาวะชักที่มีอาการชักเกร็งในส่วนของร่างกายที่อยู่ภายใต้การควบคุมของสมองซีกที่มีปัญหา
epileptic spasms ผู้ป่วยจะมีอาการแขนหรือจะงอ (flexion) หรือเหยียด (extension) แบบทันทีทันใด โดยใช้เวลา 2-3 วินาที
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของระบบประสาทหลังได้รับการผ่าตัด และผู้ป่วยที่มีภาวะชัก
ประเมินสัญญาณชีพหลังการผ่าตัด (เหมือนหลังการผ่าตัดทั่วไป)
ประเมิน GCS, ปฏิกิริยาการตอบสนองต่อแสงและขนาดของ pupil และกำลังของแขนขา(motor power) 1 ชั่วโมง จนคงที่ หลังจากนั้นประเมินทุก 2-4 ชั่วโมง
การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะ IICP เช่น จัดท่านอนศีรษะสูง 30-45 องศา ให้ศีรษะและคออยู่ในแนวเดียวตรง ไม่เอียงหรืองอคอ ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
ประเมินและติดตามอาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
กรณีผู้ป่วยได้รับการผ่าตัด craniotomy ให้การพยาบาลเหมือนการพยาบาลหลังผ่าตัดทั่วไป เช่น การดูแลแผลเพื่อป้องกันการติดเชื้อ การพลิกตะแคงตัว เป็นต้น
กรณีผู้ป่วยได้รับการผ่าตัด craniectomy ให้การพยาบาลเหมือนการพยาบาลหลังผ่าตัดทั่วไป เช่นกัน
กรณีที่ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัด ventriculostomy ให้การพยาบาลเหมือนการพยาบาลหลังผ่าตัดทั่วไปเช่นกัน
ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาลดภาวะ IICP ตามแผนการรักษาและสังเกตุอาการข้างเคียงจากยา
ดูแลให้ได้รับยากันชักตามแผนการรักษา เช่น ไดแลนติน (dilatin) หรือ เฟนิโทอิน (phenytoin)