Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BIA - Coggle Diagram

- - - - ionsuithe ón ithir
        
        foirmiú summit I gcillballaí
    - - cuid de structure clorafil
  - - - I mbainne
      - foirmiu cnamha agus fiacla
    - - faighte I glasraí glasa
      - cuid de structur haemogloibin
- - - - Carbahiodrait is lú
      - Blas milis
      - Intuaslagtha in uisce
      - Deanta de aonad singil siucra (fainne adamh carbon)
      - Samplaí
        
        Glúcos
        
        An coitianta I nite beo
        
        Deannn plandaí é I rich fotaisinteis
        
        Príomhmoilín ina faigheann organaigh fuinneamh
        
        Faighte I dtorthaí, milséain, deochanna bóga
        
        Fructos
        
        Foirmle ceanna le glucos agus adaimh i bhfoirm difriul
        
        Níos milse ná glúcos
        
        I dtorthaí
    - - Milis
      - tuaslagann siad in uisce
      - péire monasiucraidí nasctha le chéile
      - Samplaí
        
        Súcrós
        
        siucra boird
        
        Fructos agus glucos
        
        Maltós
        
        I síolta ag peacadh
        
        glucos agus glucos
        
        Lachtos
        
        I bainne
        
        glucos agus galactos
    - - dotuaslagtha in uisce(X tuaslag in uisce)
      - Deanta de cud mhór monasiucraidí nasctha le chéile
      - Samplaí
        
        Stairse( nó amalós)
        
        Deanta de slabhra fada díreach le bransaí de glúcos
        
        Mar a storalann plandaí a gcuid bia(fuineamh) atá déanta ag fotaisintéis
        
        faighte I rís, pasta arán
        
        Ceallalós
        
        deanta suas de slabhraí fada glúcos agus bíonn níos mó crossnascáil idir na haonad glúcos
        
        An-laidir - cuid den cillballa I bplandaí
        
        X dílea
        
        Glaoitear snaithin ar ceallalos i mbia
        
        Spreag Imfhascadh
        
        Cosc ar ailse an drollann
        
        Glanadh amach coras díleach
        
        Glicigin
        
        Faighte in ainmhithe
        
        slabhra fada glucos le brainsi
        
        Mar a storalann ainmhithe a gcuid glucos sna matan- athrú go glucos arís nuair is gá
  - - - Scaoileann sé fuinneamh
      - Feidhm structurtha
        
        Ciseal cosantach that ar orgaan msh croí
    - - moilín amháin gliocrol nasctha le 3 aigead saillteach
        
        Tríglicrid
      - Fosfailipidi
        
        mar cuid den scannan
        
        1 griocrol + 2 big saillteach agus 1 grupa fosfaite
    - - im, ola, uachtar, ológa
  - - - Slabhra aimníaigead- tá 20 cinn coitianta agus alán neamhcoitianta
      - Structur [aimníaigead]
      - Structur protein
        
        slabhra Aimníaigead le nasc peiptídeach idir
        
        peptid <20
        
        polapeiptid <200
    - - meitibileacht- einsimí agus hormón déanta de protéin
      - struchturach- ceiritin sa iongacha, gruaig agus matain
      - Braitheann an ról ar na aimniaigead a bhfuil sé déanta, an ord agus an dóigh a filleann siad chun cruth 3T a dhéanamh
    - - Níl alán filltí sa slabhra
      - Slabhraí fada
      - láidir
      - ról struchturtha go minic- ceiritin
    - - alán filleadh
      - cruthanna sagas ciorcalacha
      - ról meitibileachta go minic
      - Sampla - hormón, éinsimí
    - - muna filleann na proitéin i gceart agus cuisíonn sé filleadh proitéin eile míceart comh maith.
      - Dainsearach - cuis le CJD i ndaoine agus BSE i mbeithigh
    - - éisc,bainne, cnonna
    - - Briseadh síos aimiaigead go úire agus amach i bhfoirm fual ón corp
  - - - Vitimin C (aigead absorbach)
        
        tuaslagtha in uisce
        
        ó torthaí, glasraí go hairithe citreach
        
        riachtanach I bhfas fiochan nascach(loingean cnamha
        
        Ganntanas - scuirbhe caill fiacla agus cur fola o drandal
    - - Vitimin D
        
        Tuaslag I saill\óla
        
        Reimse vitamin D eagsula D2- cailcifearol
        
        Le fáil i bainne, ola eisc agus deanta ag craiceann ó solas UV na gréine
        
        Riachtannach do ionsú calcium isteach sa cnamh- fiscal agus cnamh laidir
        
        Ganntanas
        
        ricéidi I bpaistī- lubadh cnámh
        
        oisteamalais i daoine- cnamh lag agus bris go héasca
- - - - Donndearg go dubhgorm
  - - - Gorm go bricedearg
  - - - gorm go listhcorcra
  - - - Teann sé trescaoilte