Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่12การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็ง - Coggle Diagram
บทที่12การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็ง
Brain tumor
เนื้องอกในสมอง
ความหมาย
ภาวะที่มีเนื้องอกของสมองหรือ ระบบประสาท (sentral nervous system : CNSซึ่งเกิดจากเซลล์ในระบบประสาทที่แบ่งตัวผิดปกติหรือ อาจเกิดจากเซลล์มะเร็งนอกระบบประสาทกระจายออกมาสู่ระบบประสาท
สาเหตุ
-ปัจจัยสิ่งแวดล้อม-ปัจจัยพันธุกรรม -ปัจจัยรวมสิ่งแวดล้อมและพันธุกรรม เช่นการเกิดความผิดปกติของยีน
การแบ่งโดยใช้กลไกการปรับตัวของสมอง
1.อาการและอาการแสดงทีเกิดข/ึนกับสมองแบบค่อยเป็นค่อยไปเชน่ อาการตาเหล่อาการเดินเซ เป็นต้น
2.อาการและอาการแสดงที่เกิดขึ้นกับสมองแบบทันทีทันใดเช่น
อาการชักบ่อยๆ ซึมลงรวดเร็ว เป็นต้น
ลักษณะอาการทางคลินิก
1.อาการที่เกิดจากเนื้องอกสมองไปรบกวนการทํางานที่ปกติของสมองเฉพาะจุด เช่น ชักกระตุก เกร็ง ปวดศรีีษะ คลื่นไส อาเจียน
2.อาการที่เกิดจากเนื้องอกสมองรบกวนการทํางานของสมองทั้งสองซีก
3.อาการที่เกิดจากการไหลเวยีนของน้ำในสมองผิดปกติ
4.อาการเฉพาะในเด็กเล็กที่กระหม่อมยังไม่ปิดอาจทําให้ขนาดศีรษะโตกว่า เด็กปกติและพัฒนาการล่าช้า
การรักษา
-การผ่าตัด
-การฉายแสง
-การให้ยาต้านเนื้องอก
-การให้ยากันชักผู้ป่วยเนื้องอกสมอง
Neuroblastoma นิวโรบลาสโตมา
การแบ่งระยะของมะเร็ง ต่อมหมวกไต
ระยะที่1ก้อนเนื้อร้ายจะอยู่เฉพาะอวัยวะหรือโครงสร้างของแหล่งกำเนิด
ระยะที่2ก้อนเนื้อร้ายจะเริ่มแผ่ขยายออกมาจากอวัยวะที่เป็นแหล่งกำเนิดแต่ไม่ข้ามเส้นแบ่งกลางลำตัว
ระยะที่3ก้อนเนื้อร้ายจะเริ่มแผ่ขยายข้ามเส้นแบ่งกลางลำตัว
ระยะที่4เซลล์เนื้อร้ายไปเกิดยังต่อมน้ำเหลือง กระดูก ไขกระดูก
ระยะที่5ก้อนเนื้อร้ายอาจอยู่ในระยะที่1-2 แต่มีการแพร่กระจายไปยังตับ ผิวหนัง ไขกระดูก ซึ่งจะปรากฏมากในเด็กอายุต่ำกว่า1ปี
พยาธิสรีรวิทยา
การที่มะเร็งเนื้อเยื่อ/ ระบบประสาท เกิดขึ้นใน Neural Crest ซึ่งกลายไปเป็นต่อมอดรนีอล เมดดัลลา ประสาทซิมพาเธติกึงพบว่า ผู้ป่วยมาด้วยก้อนเนื้องอกที่ต่อมอดรนี อล พบในก้อนในท้องหรือพบก้อนในบรเิวณส่วนกลางของลําตัว
ตำแหน่งที่พบ
ตำแหน่งใดก็ได้ โดยมักพบตามแนว sympathetic nervous system เช่นต่อมหมวกไต พบร้อยละ 30-40 รองลงมาคือในทรวงอกและลําคอ
ความหมาย
เนื้องอกชนิดร้ายแรงในช่องท้อง ที่มีเซลล์ต้นกําเนิดมาจาก neuroblast cell/ neural crest cell แล้วพัฒนาเป็นระบบประสาทsympathetic ganglia
สาเหตุ
ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดแต่พบว่ามีความสัมพันธ์กับความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่1,17
ลักษณะอาการทางคลินิก
1.พบมีก้อนในท้อง
2.อาการทางคลินิกของการที่ก้อนกดอวยั วะต่างๆ เช่น ก้อนกดไตกระเพาะปัสสวะ และท่อนําปัสสวะ ก็ทําใหเ้ กิดการปัสสาวะบ่อย ไอ
หายใจลําบาก
3.ถ้ามีการแพร่กระจายของมะเรง็ ก็อาจทําใหเ้ กิดตาโปน
มีรอยช้ำ รอบๆ ตา ปวดกระดูก
4.เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ซีด อ่อนเพลีย
5.หายใจเร็วหัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหติสูง
การรักษา
1.การผ่าตัดทําได้ในระยะที่ 1-2 ถ้าผ่าตัดหมดหรอถื ้าไม่แน่ใจว่าหมกมักใชรังสีรักษาร่วมกับเคมีบําบัด
2.รังสีรักษา
3.เคมีบำบัด
4.การรักษาด้วยการปลูกถ่ายไข
Leukemia
มะเร็งเม็ดเลือดขาว
อาการ
เม็ดเลือดแดงลดลง ผู้ป่วยอาจมีอาการจากภาวะโลหิตจาง เช่น เหนื่อยง่าย ใจสั่น วิงเวียนศีรษะ
เม็ดเลือดขาวลดลง ทำให้ติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
เกล็ดเลือดลดลง ทำให้มีภาวะเลือดออกง่ายกว่าปกติ อาจพบจุดเลือดออกหรือจ้ำเลือดตามตัวรวมถึงภาวะเลือดหยุดยาก
นอกจากนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลด คลำพบก้อนตามตัวหรือปวดกระดูกได้
การรักษา
เคมีบำบัด
การรักษาแบบจำเพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง
การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
ความหมาย
โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือลูคีเมีย (Leukemia) เป็นโรคมะเร็งที่เกิดขึ้นในไขกระดูกเกิดจากมีเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อนเติบโตมากผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุ การแบ่งตัวอย่างไม่หยุดของเซลล์เหล่านี้ ได้ไปรบกวนการสร้างเม็ดเลือดปกติชนิดอื่นของไขกระดูก ทำให้เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวปกติ และเกล็ดเลือดลดลง ส่งผลให้ผู้ป่วยมีภาวะโลหิตจาง มีเลือดออกผิดปกติ มีจ้ำเลือดตามร่างกาย ติดเชื้อง่าย
ชนิดของมะเร็งเม็ดเลือดขาว
แบ่งตามระยะเวลาเกิด
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน (acute leukemia)
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง (chronic leukemia)
แบ่งตามชนิดของเซลล์มะเร็ง
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดมัยอีโลจีนัส (myelogenous leukemia)
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟซิติก (lymphocytic leukemia)
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง Lymphoma
ความหมาย
เนื้องอกของระบบน้ำเหลืองในร่างกาย ระบบน้ำเหลือง(Lymphatic System) จัดเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันประกอบไปด้วยอวัยวะน้ำเหลือง อันได้แก่ ม้าม และไขกระดูก ภายในอวัยวะเหล่านี้ จะเต็มไปด้วยน้ำเหลือง ซึ่งมีหน้าที่นำสารอาหาร และเซลล์เม็ดเลือดขาวปทั่วร่างกาย ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวเหล่านี้ ทำให้เกิดเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองขึ้น
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma)
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin Lymphoma)
ชนิดค่อยเป็นค่อยไป (Indolent)
ชนิดรุนแรง (Aggressive)
สาเหตุ
สาเหตุจากกรรมพันธุ์
สาเหตุจากไวรัส: การติดต่อจากไวรัส เช่น ไวรัส HTLV HIV EB เป็นต้น
สาเหตุจากภูมิคุ้มกันโรค
อาการ
อาการเริ่มต้น
การพบก้อนที่บริเวณต่าง ๆของร่างกายไข้ หนาวสั่น มีเหงื่อออกมากตอนกลางคืนเบื่ออาหาร และน้ำหนักลด อ่อนเพลียโดยไม่ทราบสาเหตุ ไอเรื้อรัง และหายใจไม่สะดวกต่อมทอนซิลโตอาการคันทั่วร่างกาย ปวดศีรษะ (พบในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองในระบบประสาท)
อาการในระยะลุกลาม
ในผู้ป่วยบางราย จะพบอาการปวดที่ต่อมน้ำเหลือง หลังการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
ในรายที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองภายในช่องท้อง จะพบอาการแน่นท้อง หรืออาหารไม่ย่อยได้
การแบ่งระยะของ Hodgkin's Lymphoma : HL
ระยะที่1 รอยโรคจะเกิดกับต่อมน้ำเหลืองต่อมเดียว
ระยะที่2 พบรอยโรคที่ต่อมน้ำเหลือง 2ต่อมหรือมากกวา่ 2ต่อมขึ้นไป
ระยะที่3 พบรอยโรคที่ต่อมน้ำเหลืองทั้ง2ด้านของกระบัฃลม
ระยะที่4การแพร่กระจายของโโรคไปทั่วรา่งกายหรือ พบในอวยัวะอื่นๆ
โดยอาจมีต่อมน้ำเหลืองโตหรือ ไม่ก็ได้
Wilm’s tumor /Nephroblasyoma / Renal embryoma มะเร็งไต
สาเหตุ
อายุ ยิ่งอายุมากขึ้นยิ่งเสี่ยงเพิ่มขึ้น
สูบบุหรี่
โรคอ้วน
โรคความดันโลหิตสูง
ผู้ป่วยภาวะไตวายเรื้อรังที่ต้องฟอกเลือดต่อเนื่องเป็นเวลานาน
มีโรคทางพันธุกรรมบางอย่าง
มีบุคคลในครอบครัวป่วยเป็นโรคมะเร็งไต
อาการ
สสาวะมีเลือดปน โดยสีของปัสสาวะจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู แดง หรือน้ำตาล
ปวดบริเวณบั้นเอว
คลำพบก้อนบริเวณชายโครง
อ่อนเพลีย
เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
มีไข้เรื้อรัง
ชนิดของมะเร็งไต
มะเร็งไตชนิด renal cell carcinoma (RCC)
มะเร็งไตชนิด transitional cell carcinoma (TCC)
ระยะของโรคมะเร็งไต
ระยะที่ 1 ก้อนมะเร็งมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 7 เซนติเมตร และยังไม่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งออกนอกไต
ระยะที่ 2 ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่กว่า 7 เซนติเมตร ยังไม่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง
ระยะที่ 3 เซลล์มะเร็งแพร่กระจายจากไตไปยังเนื้อเยื่อโดยรอบและต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ใกล้เคียง
ระยะที่ 4 เซลล์มะเร็งแพร่กระจายจากไตไปยังต่อมน้ำเหลืองหลายกลุ่ม ต่อมหมวกไต และอวัยวะอื่นๆ เช่น กระดูก ตับ และปอด
การรักษา
การรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด (immunotherapy หรือ biological therapy)
รังสีรักษา
การรักษาแบบจำเพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง (targeted therapy)
การให้ยาเคมีบำบัด
การผ่าตัด