Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Filozofia Boga - Coggle Diagram

- - - - Czy prawda której szuka umysł nie jest od niego większa i nie spełnia tych kryteriów. Istnieję pewne prawdy wiekuistnie (niezmienne)
        
        matematyka - aksjomaty, 3+7=10
        
        cechy
        
        wieloaspektowy uniwersalizm - dla wszystkich ludzi
        
        niezmienność - prawdziwe zawsze
        
        intuicyjność/apriorycznośc - sa ujmowane intucyjnie, jak aksjomaty przyjmowane w matematyce
        
        normatywna - nie można jej zmienić (dot. tylko p. wiekuistych)
        
        etyka - zasady fundametalne np. prasumienie (syndereza)
        
        estetyka - zasadnicze reguły dot kanonów piękna (dzisiaj?)
        
        Prawda (Prawda możliwa do przyjęcia tylko po przyjęciu Absolutnego umysłu - On jest źródłem normatywności, L. Kołakowski, Jeśli Boga nie ma..., por, Krzysztof Meissner: jak to jest, że świat jest poznawalny umysłowo)
        
        jeśli byłaby poniżej umyłsu nie może być prawdłem, zależna od podmiotu, zmienna (jeden widzi tak inny inaczej) . Jednak tak jest prawidłem bo mówi my np. "habit jest zamiało biały
        
        powyzej umsyłu - niezmienna, prawidłem, wieczna idt czlowiek ją znajduje i się cieszy. Przewyższa ludzki umysł i ma atrybuty boskie. Tutaj Augustyn mówi, że jest posiadanie tej prawdy jest najwyższym szcześciem
        
        ale czy jest coś ponad prawdą?
        
        "Jeśli zaś istnieje, to właśnie to jest Bogiem". Augustyn udowodnił jednak, ze istnieje prawdą bedąca ponad ludzkim umysłem, posiadjące boskie atrybutu
        
        w jedym poziomie z umysłem - byłaby zmenna, np ktoś nie rozumie matemtyki, a potem rozumie
  - - - Bóg istnieje - chodzi tylko o pokazanie, że Bóg jest
        
        "Mówi głupi w sercu swoim nie ma Boga" - nawet ten kto odrzuca Boga ma w umyśle jego pojęcie - neguje jego pojęcie
        
        Bóg istnieje w umyśle jako idea. Wiem żę większy jest byt, który istnieje w rzeczywistości
        
        załóżmy jednak, że istnieje tylko w umyśle, mógłby byc większy niż jest. a więc nie jest największym bytem
        
        największy możliwy byt nie jest największym możliwym bytem - sprzeczność
        
        jest fałszem, ze Bóg istnieje tylko w umyśle - Bóg istnieje również w rzeczywistości
      - Istnienie Boga jest szczególne - koniecznie. Istnieją byty koniecznie nieistniejące (np. kwadratowe koło). A: nie możemy pomyśleć, że nie jest. (btw, J. Hick: "pojęcie istnienia koniecznego jest źle uformowane")
        
        a- rzeczy o który nie mozna pomyśleć pomysleć nic większego
        
        b- można pomyśleć że mają początek
        
        c - można pomyśleć że istnieją, choć rzeczywistości nie istnieją
    - - W umyśle mamy pojęcia fałszywe - wróżki, zwierzęta mityczne
      - pojęcia dają nam szereg informacji na dany temat. Jednak do Boga nic nie jest podobne. Jak więc można rozumieć to pojęcie?
      - za pomocą argumentów Anzelma można udowodnić istnienie absurdalnych bytów - np. wyspa, która jest ponad wszystkie inne ziemie
        
        nie można użyć zamiennie pojęcie Boga i wyspy - zawsze można pomyśleć o lepszej wyspie. Gaunilon utożsamił definicję istnienia z tym, że możemy udowodnić istnieine rzeczy najdoskonalszych w gatunku. Nie wynika z konieczności że taki byt musi istnieć
    - - Norman Malcom - przyjaciel Wititg. twierdził, że dowód o. jest do udowodnienienia ( chodzi o 2 krok dowodu). Mamy cztetry rodzaje istnienia por. Dowody ontologiczne Anzelma, w: Fragmenty filozofii analitycznej
        
        przygodnie istnienie
        
        przygodnie nie istnienie
        
        konieczne nieistnienie
        
        konieczne istnienie - ten sposób przysługuje istnienie - "istnienie Boga jest albo niemożliwe, albo konieczne"
        
        krytyka: J. Hick: to są konieczności hipotetyczne, bo używa się słowa "jeśli". "Jeśli istnieje", ale może nie istnieje
      - Alvin Plantinga (ur. 1932) - filozof analityczny, religii. Używa logiki modalnej i pojęcia światów możliwych. Skrytykował argument Mackiego dot. sprzeczności - wszechmocny Bóg i zło. por. Bóg wolność i zło, Ch. Meister, Wprowadzenie do filozofii religii, s. 204-215
        
        Mozliwe że istnieje byt maksymalnie wielki
        
        Istnieje więc możliwey śwait w którym istnienie max wielki byt
        
        Max wielki byt jest z konieczności doskonały w każdym możliwym świecie
        
        ponieważ jest z konieczności maksymalnie doskonały tj. też maksymalnie doskonały w fatycznym świecie
        
        1 more item...
        
        William Lane Craig - filmik yt The Ontological argument
    - - wydaje się że tak, jeśli zrozumiemy definicje, lub jeśli prawda istnieje to prawda jest tożsama z Bogiem
        
        istnienie jest oczywiste samo w sobie jak skomplikowane twierdzenie jest oczywiste dla wykładowcy, ale nie jak dla studentów, którzy jeszcze go nie poznali. Pojęcie Boga jest jeszcze dla nas nie znane.
  - - - krytyka - Kant (Krytyka czystego rozumu) - istnienie nie jest atrybutem żadnej rzeczy, nawet Boga Sądy dot. istnienie to sądy syntetyczne - trzeba je odnieść do jakiegoś doświadczenia. Nie da się tego wywnioskować, dlatego nie da się w ten sposób udowodnić istnienia Boga
        
        trójkąt nie ma trzech boków - tj. sprzeczność
        
        trójkąt nie istnienie - możliwy jest świat bez trójątków
        
        B. Russell ->J. Hick - teoria deskrypcji. "Coś ponad co nic większego nie może być pomyślane" - czy ta definicja czemuś wgl. odpowiada? Czy jestem w stanie zbadać coś takiego? A przecież z definicji nie jestem w stanie tego znaleźć. Żeby stwierdzić istniene czegoś trzeba to zrobić za pomocą sądu syntetycznego, nie da się tylko za pojęcia udowodnić
  - - - apriori/dlaczego?/propter quid - znana przyczyna - musielibyśmy poznać cj. przyczyną Boga, albo, że Bóg jest przyczyną dla samego siebie. T: Byłoby absurdalne uważać, że Bóg ma jakąś przyczynę - ta droga nie jest dobra, by byłaby tylko pozornym udowodnieniem, bo już załozone byłoby istnienie Boga. To jest rodzaje wnioskowanie dedukcyjnego - ono jest zawsze prawdziwe, wtedy kiedy przesłanki są prawdziwe. (tutaj wyłączamy obserwacje, przez wnioskowanie, operacja na pojęciach)
      - aposteriori/poniważ/quia - znany skutek - wnioskownie redukcyjne - daje pewne prawdopodobieństwo prawdziwości np. widzę mokrą jezdnię, może padał deszcze, ale może przejechała polewaczka (punktem wyjścia jest obserwacja). Wychodzimy od skutku do przyczyny
        
        w nauce - wnioskowanie daje duży stopnień prawdopodobieństwa, ale zostaje 1%
        
        w metafizyce - obserwujemy zjawisko, punkt wyjscia jest empiryczny, ale odrazu interpretujemy je w kategoriach metaficznych odnosząc je do pewnych koniecznych zależności np. wyjdaje się, ze nie ma skutku, które nie ma swojej przyczyny; wszystko ma charakter dynamiczny jest w ruchu [możność-akt]
        
        Tj. wnioskowanie redukcyjno-metafizyczne, które jest pewne
    - - ex motu - argument kinetyczczny (akcydentalny). Dla T. jest to manifestior via (najbardziej oczywista droga), jednak musimy tu od razu przeskoczyć do metafizyki.
        
        1) stwierdzamy istnienie zmiany (ruchu) w rzeczywistości odwołując się do doświadczenia zmysłowego. Istnienie nawet rzeczy martwych jest dynamiczne. Jaka jest przyczyna ruchu?
        
        2) wszystko co się zmienia czyni to pod wpływem czynników zewnętznych
        
        3) żaden szerego, choćby nieskończony. poruszajacych się bytów nie tłumczy sie immanentnie
        
        4) czynnik zewnętrzny - Pierwszy Poruszciel - pierwszy nie w porządku chronologicznym, lecz metafizyczynym [btw. dla Tomasza to, że Bóg stworzył świat w czasie to była prawda wiary, a nie filozoficzna]. W PP nie ma możności - jest czystym aktem istnienia - jest niezmienny i pozaczasowy
        
        nicość - ale ex nihilo nihil fit - z nicości nic nie powstaje
        
        sama siebie (autokineza) - jest możlowa cząstkowa np. kawa sama wystygnie, jabłko samo spadnie, ale że rzecz istnieje w całej swojej istocie pomimo upływu czasu - w tym sensie rzecz nie może istnieć sama z siebie [np. Żeby nauczyć się języka francuskiego muszę najpierw być i nie mogę tej wiedzy wydobyć z samego siebie. Byt nie może dać sobie tego czego nie ma, dlatego potrzebny jest czynnik zewnętrzny np. nauczycielka francuskiego]
      - przyczyna sprawcza - wychodzimy od doświadczenia, że wszystko z czym się zetneliśmy ma swoją przyczynę. Dlatego jest bardziej prawdopodbne, że rzeczy mają swoje przczyny. Jest tu pomocna zasadą niesprzecznoscii - np. nie mogę być stwórcą samego siebie
        
        nie jest możliwy regres w nieskończoność - jeśli nie ma p. sprawczej nie ma p. pośrednich i ostatniej - skutków
        
        ta p. przyczyna nie może być sama uprzycznowiona - musi być przczyną same siebie -
        
        istnieje absolutna, pierwsza przyczyna świata: Bóg
        
        odp. na hipotezę nie odwiecznego istnieje świata/ nieskońćzoności faktycznej: Hotel Hilberta: wyobraźmy sb hotel z nieskończona liczbą pokoi: 1. nieskonczonośc +1 2. nieskończona liczba gośći
      - ex concingectia mudni - z przygodności świata. Rzeczy mogą być albo nie być - istnieją przygodne [rodzaje przygodnosci 1) egzystencjala brak tożsamści pomiedzy istnienie a istotot 2) esencjalna materią a formią 3)substancją a przypadłośćami]
        
        gdyby istniały tylko byty możliweprz/ygodnie, dziś nie byłoby niczego. "Jeśli więc wszystkie rzeczy mogą nie istnieć, to kiedyś nie było żadnej z tych rzeczy".
        
        zbiór bytów przygodnych nie tłumaczy zaistnienie świata - bo skąd byłoby teraz jest coś?
        
        istnieje zatem byt bezwgl konieczny (esse necesse per se)
        
        Czy można filozoficzne udowodnić stworzenie świata?
        
        Czy przed stworzenie śwaita istniał czas?
        
        Arystoteles - czas jest związany z światem istniejącym materialnie. Inaczej jest z wiecznością Boga, mówi Tomasz, bo ta oznacza bycie ponad czasem. Take więc kiedy Bóg stworzył świat stworzył też czas. Dlatego nie można mówić o tym co działo się przed stworzenia, bo nic wtedy nie było.
        
        Czy da się pogodzić odwieczność świata i jego stworzenie w czasie?. Świat może istnieć odwiecznie, ale to nie jest tez znaczenie jak isnieje Bóg. Możwie jest do pogodzenie odwieczne istnienie świata i wieczność Boga - On poprzedza go w sensie logicznym, a nie czasowym.
        
        Jak można rozumiec akt stworzenia
        
        Stowrzenie nie jest jednorazwym aktem, ale ciągłym Bożym działaniem, również teraz (creatio continua). To nie jest Bóg odpoczywający jak dla deistów. Nie nalezy utożsamiać ze soba
        
        stwarza świata
        
        początku śwaita
        
        Bóg jest przczyna w sensie logicznym, a nie czasowym, bo Bóg musiłby go poprzedzać w czasie
        
        ex nihilo - wyprodukowanie rzeczy według całej jej substancji. Bóg jest przczczną działającą nie przez zmian, lecz natychmiast - nie jest więc konieczne, aby wyprzedał w trwaniu swój skutego. Nie ma sprzeczności pomiędzy stwierdzeniami: że coś zostało uczynione przez Boga oraz że nie było momentu, kiedy nie istniało. np. Gdyby jakiś człowiek odwiecznie opierało swoja stopę na piasku, to odcisk byłby również odwieczny, nikt jednak nie przeczyłby, że przyczyna odcisku jest człowiek (por. Augustyn)
      - stopnie doskonałości - w świecie postrzegamy np. pojecie jedności (por. Plotyn) jako kompozycje elementów, która jest jednością. Człowiek też jest jednością.
        
        widzimy istnienie zróznicowanych poziomów urzeczywistnienia się doskonałości
        
        Wielość zhierarchizowanych doskonałości wskazuje na jedność, w której doskonałosci istnieją w stopniu najwyższym. * (Boską immanencje można rozumieć na 2 sposoby 1. esencjalna - we mnie jest boski pierwiastek [np. manichejczycy] 2. egzystencjalna: św. Tomasz - akt istnienie którym my istniejemy pochodzi od Boga, który jest czystym aktem)
        
        Doskonałość najwyższa jest bytem konieczym
        
        Byt konieczny to pełnia najwyższych doskonałości
        
        A zatem Bóg istnieje
      - celowość - wydaje się, że w świecie są działania, które czemuś służą
        
        1, Stwierdzamy istnienie w rzeczywistości działan celowych podejmowaynch przez osoby rozumne
        
        Oprócz działań podejmowanych przez osoby rozumne istnije w świecie przyrody działania celowe nie będące działaniami osób rozumnych, jak racjonalne funkcjonowanie instynktów czy praw natury
        
        To implikuje działanie rozumu transcendentego
        
        Tym rozumem jest Bóg
        
        W. Paley, Natural Theology (1805) - posługuje się analogią: zegar - istnieje inteligenty autor, świat - ? W świecie też widzimy działania, które charakteryzuję się celowością. Możemy uznać świat za pewien rodzaj maszyny teleologicznej, która posiada swojego stwórcę.
        
        D. Hume, Dialogi o religii naturalnej (1776): Kleantes (filozof, zwolennik arg. z projektu), Demea (chrześcijanin), Filon (sceptyk)
        
        hipoteza epikura - istnieją atomy, które są w nieustannym ruchu zupełnie przypadkowym, moze w którymś momencie to "wskoczyło" i powstał nasz świat, a porządek ma to do siebie, że prowadza ład, więc świat dalej trwa
        
        nawet jesli tak było to, skąd możemy wiedzieć, że tak było. Czy znamy jakiś rodzaj materii, który tak się zachowuje
        
        por. K. Meissner, Fizyka a wiara (wykład YT 17-29 min)
        
        Jeżeli mamy jakiś skutek to domyślamy się, że ma jakąś przyczynę. Musimy przestrzegać właściwej proporcji między nimi - nie wolno nam przypisywać przyczynie własności oprócz tych, które akurat wystarczają do wywołania skutku
        
        Darwin (ok .1850 ) - np. oko, ręka mogło powstać w wyniku naturalnej procesu, nie zostało stworzone celowo
        
        R. Swinburne, Argument z celowości - w świcie istnieją dwa rodzaje porządku
        
        reguralność współwystępowania czyli porządku przestrzennego. Porządek przestrzenny w pewnym określonym momencie czasu: np. alfabetyczny porządek książek w bibliotece
        
        reguralność następstwa czyli porządku czasowego. Tj: zachowanie przedmiotów zgodnie z prawami rządzącymi w danej dziedzinie np. prawa przyrody
        
        Kant, Religia w obrębię samego rozumu - podobnie jak Hume twierdził, że nie wykluczone, że świat posiada jakiegoś inteligentego stwórce, ale to nie znaczy, że udowadaniamy Boga religii/filozofii Boga. My wnioskujemy o całym wszechśwcie na podstawie porzadku w jego fragmencie, ale nie wiemy czy nie ma fragmentów wszechświata, w których nie ma porzadku
  - - - wszechświat istnieje
        
        zaczął istnieć - jak daleko sięgnelibyśmy w przeszłość to od tego punkt w przeszłości do chwili obecnej dzieli nas pewna skończona odległość w czasie - wszechświat musiał się kiedyś zacząć
        
        ma przycznę - cokolwiek zaczyna istnieć posiada przczynę [ale czy Bóg potrzebuje przyczyny? Nie bo On nie zaczał istnieć w czasie].
        
        osobowa
        
        bezosobowa
        
        nie ma przycznyny - ale wtedy nie zaczął by istnieć
        
        nie zaczął istnieć - jest wieczny, albo go nie ma
  - - - Przesłana probabilistyczna - musi być nie zerowe prawdopodobieństwo hipotezy, że nie ma Boga. My jesteśmy pomiędzy - nie mamy pewności że Go nie ma ani że jest
        
        Stopień prawdopodobieństwa i ocena zysków lub strat. Nieskończony zysk w stosunku do skończonego zysku. Uczciwość moralna, przyjaźń, dobre życie - to nie są straty, co dobre dalej będzie możliwe.
- - - - św. Tomasz - dochodzenie do prawd o Bogu
        
        revelabilia (preambula fidei) - człowiek może dojść, ale zostały objawione, bo cieszyłaby się tylko garstka ludzi, po długim czasie i z domieszka wielu błędów. Jest to element wspólny dla teologii naturalnej i objawionej
        
        revelata - umysł nie może dojść sam, tylko przez objawienie np. Trójca Św. to że świat został stworzony
- - - - I z ruchu- widzimy ruch- zmiane tj, przekchodzenie z możności do aktu "rzeczyswistość staje się"
  - - - Bóg jest dobry
      - Bóg jest wszechmcny
      - Bóg istnieje
    - - ST I, q. 2. Czy Bóg jest - Wydaje się że Boga nie ma bo miałby być on nieskońćzonym dobrem, a wtedy nie byłoby żadnego zła. Zło jednak jest w świecie. Zatem Boga nie ma
      - świat da się wytłumaczyć bez odwoływania się do Boga - dzisiaj: stanowisko metodologicznego naturalizmy
  - - - LaGrange: kontekst: SW I: Kant, Niestche, czas lewicy Heglowiskiej, Feauerbach. Spobór miał charakter polemiczny. Przysięga antymodernistycznej: Boga można poznać w sposób pewny z rzeczy stworzonych
        
        przedmiot poznania: Bóg początek i koniec wszechrzeczy - ogólnie bez wchodzenie w atrybuty. Nie chodzi o creactio ex nihilo, że ma być dowiedzenie na podst. samego rozumu
        
        zasada poznania: naturalny światłem rozumu -naturalne światło rozum tj, jest coś co posiada każdy człowiek. Chodzi o rozumowanie - racjonalny argument To nie jest rozum praktyczny, doświadczenie religijne ect.
        
        sposób poznania: z widzialnych dzieł jako przyczynę skutków. Droga a posteriori. Realnie istniejąca przcyzny podowuje ralnie istnieją ce skutki. Nic nie może być przyczyna samego siebie. Tj. przeciw np Humowi
        
        spśób poznania: poznać na pewno, a wiec i udowdnć.
        
        Stopnie (sposoby) pewności
        
        racjonalna - dowód apsteriori, ani z doświaczenie religijnego, ani z wiary
        
        absolutna - wykluczenie wątpliości
        
        pośrednia - poznajemy Boga z rzeczy stworzonych
        
        możliwość tego poznania: można (posse) - Sobór nie okraśla skąd bierze się wiara, ale mówi o tym, że człowiek może poznać Boga - jest otwarty na transcendentne. Te dowód nie jest dostępny w prostu sposób dla wszystkich, lecz jako wynik rozważania filozoficznego
    - - 31 - człowiek odkrywa pewne "drogi" do jego poznania - nie przyrodniecze dowody, lecz przekonuje argumety
      - 32 - świat za punkt wyjścia
      - 35 - władze człowieka uzdalniaj go do pozniania Boga, jednak Objawienie potrzebne
      - 38 - objawienie, aby prawdy nt. Boga mogły być dostępne dla wszystkich
- - - - idee
        
        niezmienene
        
        wieczene
        
        niefizczyne
        
        samoistnie
        
        transcendentne wobec świata
        
        są wzorcami - są doskonałe
        
        tworzą strukturę hierarchiczną - unifikacja
      - Demiurg jest Bogiem? - lecz nie jest on ostateczny najwyższa jest natomiast Idea Dobra
      - chrześcijaństwo: w Bogu są idee wszystkich rzeczy (w jego umyśle)
    - - założenia
        
        ruch pochodzi z zewnątrz (przyjmujemy, ze nie ma czego takie jak ruch samoczynny)
        
        wszystko jest poruszanie przez coś innego
        
        istnieje Pierwszy Poruszyciel, który wprawa inne rzeczy w ruch przyciągając do siebie - jako przyczyna celowa. Jest on samo-myślącą się myślą (myśli samego sb). Jest żywym bytem wiecznym i najlepszym
    - - Bóg działający, stwarza świat - jest przyczną sprawczą, nie tylko celową. Jest obecny w historii - angażuje się w nią np. powołuje patriarchów, wyprwowadza z Egiptu itp.
      - Bóg święty, różny od profanum (sacrum, kadosz rdzeń hebr. kod, tzn "odcięty" - R. Otto, Świętość: kiedy mówimy o świętości przychodzi nam na myśl doskonałość moralna - por. imperatyw kat. powinność - jako działania tylko ze względu na same działania. W świętości istnieje jednak przeżycie świętości na które składają się elementy współistniejące w tym samym czasie:misterium facinans i misterium tremendi por, (Iz 6, 1-8 powłanie) . To otwiera na sferę tajemnicy i wolności
      - Bóg z nami, "Ty" dla człowieka. Bóg, który zbawia - por. Heschel, Człowiek nie jest sam: Patos Boga - cechy postaci, która prowadzi życie uczuciowe, np. Bóg jest zazdrosny, gniewny itp. Ta intensywność emocji mówi nam, ze Bogu zależy na człowieka. Szuka człowieka prawego.
      - Problematyka imienia Bożego (por. Wj 3,15)`
        
        św. Augustyn/Tomasz - uważa że istnieje duża zbierzność z Pięcioksięgiem, uważano, że Platon się nim inspirował por. Giloson
        
        "Jestem, który jestem" - nie chodzi tutaj o atrybuty boskie. Słowo hebrajskie hajah należy rozmieć jako "znajdować się" - bycie w relacji. nie w sensie ontologicznym (G. von Rad).
        
        Kwestia czasu w hebrajskim - możliwa jest tłumaczenie "Będę tym który będzie" - jestem tym który z wami będzie
        
        Tj. odmowa udzielenia poznania imienia - bo dla ludów b. wschodu jeśli znam czyjeś imię to mogę się do niego zwrócić tak, że odpowie. Imię jako jedyne w swoim rodzaju. Bóstwa posiadały "tajemne imię potęgi" nie będące w publicznym kulcie. Mojżesz pytając się się o imię chciałby zawładnąć Bogiem, a On nie chce być tak traktowany (por. A. Lacocque)
        
        Przetłumaczono biblię hebrajską na grekę, a to spowodowało ontologizację imienia Jahwe. Lecz raczej chodzi o cały proces hellenizacji, wprowadzeniu greckich pojęć (por. J. Ratzinger, Wprowadzenie w chrześcijaństwo).
      - Co możemy mówić o Bogu?
        
        św. Tomasz - interpretacja egzystencjalna: Bóg jest czystym aktem, jego istotą jest własny akt istnienia, to ono jest przyczyną wszystkiego co istnieje. On jest samoistny. (por. E. Gilson, Tomizm, s. 115-116)
        
        Pseudo-Dionizy: o
        Bogu można tylko powiedzieć, że jest przyczyną. Odrzuca wszystkie inne określenia: życie, światło, ojcostwo itp. (por. Pismo teologiczne, Kraków 2005, s. 332, O teologi mistycznej)
        
        św. Augustyn - interpretacja esencjalna: Bóg jest Bogiem w sensie Platońskim, przysługuje mu te atrybuty co ideą Platona. Boskie istnienie od istnienie innych rzeczy różni się tym jest niezmienny, wieczny. (por. In Joannis Evangelium 471-472)
        
        Tomasz - możemy mówić o Boga na dwa sposoby: jednoznacznie (ostatecznie prowadzi do antropomorfizmu) lub wieloznacznie ( prowadzi do homonimów). Jest jeszcze możliwa analogia - pewne podobieństwo wraz z niepodobieństwem. Jest ona możliwa dzięki partycypacji rzeczy w Bogu(?)
    - - niezmienność - rozumiana jako antrybut nazwiązujaćy do idei platoński i jak o czysty akt istniennia. Przyjmowany powszechnie (Augstyn/Tomasz), krytykowany przez Hegla.
      - nieskończony - rozumiany jako pełnia, posiada wszystkie atrybuty w pełni
      - wieczność - posiadania nieskończonego życia całkowicie i doskonale. W Bogu nie ma czasu
      - wszechwiedza - zna wszystko, również naszą przyszłość. Jednak to nie determinuje mojego wyboru. On widzi nasze zachowanie jako wolne.
      - wszechmocny - ale: klasycznie przyjmuje się, ze nie może zmieniać przeszłości, bo w ten sposób zaprzeczyłby samemu sobie. Bo jak coś jest prawdziwe, to jest prawdziwe zawsze. Bóg nie może zgrzeszyć, zabić się.
      - prostota - jego istotą jest jego własny akt istnienia, nie ma w nim żadnego złożenia
      - jedność - może być tylko jedna Pełnia wszystkich atrybutów. Jeśli istniałby dwóch bogów to musieliby różnić się jakąś niedoskonałością
      - transcendencja - Bóg jest poza wszystkim, gdyś nie było świata On był. Można o nim myśleć bez świata i jego pojęcie nie staje się uboższe
      - immanencja - jest obecny we wszystkich bytach, nie jest jednak częścią ich istoty czy przypadłością lecz w taki sposób jak przyczyna istnienia