Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5.3 การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช…
บทที่ 5.3 การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยทางจิตเวช โรคบุคลิกภาพผิดปกติที่พบบ่อย
การพยาบาล
2) การวินิจฉัยทางการพยาบาล (nursing diagnosis)
ตัวอย่างการวินิจฉัยการพยาบาลบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม และก้ำกึ่ง (antisocial, borderline personality disorders)
เสี่ยงต่อการทำร้ายตนเอง/ฆ่าตัวตายเนื่องจากรู้สึกไม่มีคุณค่า/สูญเสีย/ล้มเหลว/มีภาวะ ซึมเศร้า
เสี่ยงต่อการทำร้ายผู้อื่นด้วยวิธีรุนแรงเนื่องจากขาดความยับยั้งชั่งใจ/ความอดทนต่อความคับ ข้องใจต่ำ
การเผชิญปัญหาไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากขาดทักษะในการแก้ไขปัญหา
ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่องเนื่องจากมีพฤติกรรมไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมมีพฤติกรรมบง การผู้อื่น
ตัวอย่างการวินิจฉัยการพยาบาลบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติแบบพึ่งพา (dependent personality disorders)
วิตกกังวลเนื่องจากกลัวการอยู่ตามลำพัง/ไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ที่ตนเองเผชิญอยู่ได้
การเผชิญปัญหาไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากขาดทักษะในการแก้ไขปัญหา/ขาดความเชื่อมั่นใน ตนเอง
ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เนื่องจากการรับรู้คุณค่าในตนเองต่ำ
การทำหน้าที่รับผิดชอบตามบทบาทที่ไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากมีพฤติกรรมและ/หรือ ความคิดซ้ำ ๆ
ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่องมีพฤติกรรมแยกตัวเนื่องจากกลัวการถูกปฏิเสธ/กลัวถูก วิพากษ์วิจารณ์
3) การวางแผนและการปฏิบัติทางการพยาบาล (planning and implementation)
1) บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคมและแบบก้ำกึ่ง และพึ่งพา (antisocial, and borderline
ให้บุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติได้พูตระบายความรู้สึก พยาบาลควรให้การยอมรับ เข้าใจ ความรู้สึก และการแสดงออก มุ่งเน้นลดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
ให้ความช่วยหลือและเฝ้าระวังพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดอันตราย
สร้างสัมพันธภาพกับบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติด้วยความชัดเจน มุ่งเน้นสัมพันธภาพเพื่อการ บำบัดและตอบสนองความต้องการอย่างเหมาะสม
จัดสภาพแวดล้อมให้มีความปลอดภัย จำกัดสิ่งของเครื่องใช้ที่อาจนำมาใช้เป็นอาวุธในการทำ ร้ายผู้อื่นหรือตัวองได้
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา ประเมินประสิทธิผลของยา และติดตามผลข้างเคียงจากยา
ช่วยให้บุคคลที่มีบุคลิภาพผิดปกติมีความเข้าใจ ไวต่อความรู้สึก และอารมณ์ของตนเอง
ฝึกทักษะการจัดการและควบคุมพฤติกรรมทางอารมณ์ที่มากเกินไปหรือพฤติกรรมด้านลบ
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยเข้าร่วมกลุ่มทำกิจกรรมการสร้างสรรค์กับผู้อื่น
สนับสนุนการรับผิดชอบต่อหน้าที่และปฏิบัติตมกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ตามความเหมาะสม
บุคคลที่มีบุคลิภาพแบบต่อต้านสังคม ควรให้การเสริมแรงทางบวกมากกว่าการลงโทษ
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยเลือกวิธีการคลายเครียดที่เหมาะสมกับตนเอง
เปิดโอกาสให้ครอบครัวระบายความคิดและความรู้สึกต่อการดูแลบุคคลที่มีบุคลิภาพผิดปกติ ให้ความรู้เรื่องโรค การบำบัดรักษา
แนะนำให้ครอบครัวเข้าใจและให้กำลังใจผู้ป่วย
ส่งเสริมให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการดูแลบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกดิเพื่อเตรียมพร้อมในกร ดูแลเมื่อกลับไปอยู่ที่บ้าน
2) บุคลิกภาพผิดปกติแบบพึ่งพา (dependent personality disorders)
ให้ผู้ป่วยพูดระบายความรู้สึกก่อนและหลังการกระทำในสิ่งที่บุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติกลัว ที่จะทำ
สอนการปรับเปลี่ยนวิธีคิดที่มีผลต่อความวิตกกังวล การคิดเชิงบวก เพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วย สามารถเผชิญกับความกลัวหรือความวิตกกังวลของตนเอง
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีสัมพันธภาพกับบุคคลอื่น
บุคคลที่มีความวิตกกังวลระดับรุนแรง มีภาวะตื่นตระหนก ต้องจัดให้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ ปลอดภัย เงียบสงบ เพื่อลดสิ่งกระตุ้นและลดความวิตกกังวลที่มีของผู้ป่วย
สอนและให้บุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติฝึกทักษะที่จำเป็นต่าง ๆ
ให้บุคคลที่บุคลิกภาพผิดปกติเลือกวิธีการคลายครียดที่เหมาะสมกับตนเองโดยพยาบาลเป็น ผู้ให้ข้อมูลและแนะนำเทคนิคการคลายเครียดต่าง ๆ เช่น ออกกำลงกาย
ให้การเสริมแรงทางบวก เมื่อบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติสามารถทำตามเป้าหมายระยะสั้นที่ กำหดไว้ได้ เพื่อส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา ประเมินประสิทธิผลของยา และติดตามผลข้างเคียงจากยา
เปิดโอกาสให้ครอบครัวระบายความคิดและความรู้สึกในการดูแลบุคคลที่มีบุคลิกภาพผิดปกติ
ให้ความรู้เรื่องครอบครัวเกี่ยวกับโรค การบำบัดรักษา และการดูแล ส่งเสริมให้ครอบครัวมี
ส่วนร่วมในการดูแล
1) การประเมินสภาพ (assessment)
เจตคติและมาตรฐาน (attitudes and standards)
อารมณ์ทั่วไป (habitual mood) ความคงทนของอารมณ์ การแสดงออกทางอารมณ์และ สภาพอารมณ์ในขณะนี้
การจัดการแก้ไขปัญหาและการใช้กลไกป้องกันตนเองทางจิต
การใช้เวลาว่าง (use of leisure)
ลักษณะเฉพาะ (character) อุปนิสัย
การเลี้ยงดูในวัยด็ก ประวัติการใช้ความรุนแรงในครอบครัว และเหตุการณ์วิกฤตในชีวิต
การกระทำเป็นนิสัย (habits)
พันธภาพทางสังคม (social relationships)
4) การประเมินผลทางการพยาบาล (evaluation)
ไม่มีความคิดฆ่าตัวตาย
ไม่มีการทำร้ายบุคคลอื่น
ไม่มีการทำลายสิ่งของ
ไม่รู้สึกว่าตนเองด้อยค่า
มีสัมพันธภาพกับผู้อื่นได้
ไม่มีความเชื่อที่มาจากอาการหลงผิด ควบคุมพฤติกรรมหุนหันพลันแล่นได้
เลือกใช้วิธีการแก้ปัญหาได้อย่างเหมาะสม
สาเหตุ การบำบัดรักษาโรคบุคลิกภาพผิดปกติ
สาเหตุของโรคบุคลิกภาพผิดปกติ
1) ปัจจัยด้านชีวภาพ
ประสาทชีววิทยา (neurobiology)การเจ็บป้วยด้วยโรคทางสมอง หรือความผิดปกติในหน้าที่ ของสมอง เช่น โรคลมชัก, การอักเสบของสมอง arteriosclerotic brain disease, senile dementia และ alcoholism
พันธุกรรม (genetic) พันธุกรรมคือลักษณะที่ติดตัวบุคคลผู้นั้นมาตั้งแต่เกิด ลักษณะอารมณ์ที่ติดตัวเด็กเป็นการถ่ายทอดมากับพันธุกรรมร่วมกับการ เลี้ยงดูของพ่อแม่ที่มีอิทธิพลต่อลักษณะทางอารมณ์ของเด็กและส่งผลต่อบุคลิกภาพเมื่อเด็กเติบโตขึ้น
2) ปัจจัยทางจิตวิทยา
1) มีการติดขัดในขั้นของพัฒนาการ กล่าวคือ เด็กไม่สามารถที่จะเติบโตตามขั้นของ พัฒนาการที่ควรจะเป็นได้ หรือการมีปม (fixation) เกิดขึ้นในขั้นของพัฒนาการบางขั้น เช่น Oedipus complex จึง ทำให้เด็กไม่สามารถที่จะพัฒนาบุคลิกภาพได้เหมาะสมเมื่อเติบโตขึ้น เช่น การยึดติดกับการพัฒนาทางบุคลิกภาพใน
2) โครงสร้างทางจิต (psychic structure; id, ego, superego) บกพร่อง กล่าวคือ egoไม่ สามารถที่จะทำหน้าที่ประสานความต้องการของ id และ superego ได้ ทำให้กลไกปกป้องทางจิต
3) ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
ความส้มพันธ์พ่อแม่ลูกไม่ดี เช่น ปล่อยตามใจ ทอดทิ้ง ทารุณกรรม เข้มงวด ลงโทษ เป็นตัน
การที่พ่อแม่เคร่งครัดไม่ผ่อนปรนและขาดเหตุผลต่อเด็ก
การที่พ่อแม่หรือบุคคลที่มีอำนาจในครอบครัวมีบุคลิกภาพผิดปกติ เด็กอาจลอกเลียนลักษณะ ที่ผิดปกติเหล่านั้นได้
ความยากจนและการขาดที่พึ่ง
การบำบัดรักษาโรคบุคลิกภาพผิดปกติ
การรักษาด้วยยา (pharmacotherapy) รักษาตามอาการที่จำเป็นต้องควบคุม ยาในผู้ป่วยแต่ละรายต้องอาศัยความระมัดระวังสูงและ พิจารณาเป็นรายบุคคล ดังนั้น ยาจึงไม่ใช่ตัวเลือกแรกและไม่ใช่ตัวเลือกหลักของการบำบัดรักษผู้ป่วยที่มีบุคลิกภาพ
ผิดปกติ
การบำบัดทางจิตสังคม (psychosocial therapy) มีด้วยกันหลายวิธี - จิตบำบัด (psychotherapy) เป็นการรักษาทางด้านจิตใจ โดยช่วยให้ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจตนเอง เข้าใจปัญหา รู้ถึงความวิตกกังวลที่เกิดขึ้น หาวิธีการที่จะปรับตัวให้เหมาะสมกับสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เผชิญอยู่
1) จิตบำบัตรายบุคคล (individual therapy)
2) จิตบำบัดแบบกลุ่ม (group therapy)
ความหมาย ลักษณะอาการและอาการแสดงของโรคบุคลิกภาพผิดปกติ
ความหมายของโรคบุคลิกภาพผิดปกติ เป็นประสบการณ์ พฤติกรรมและการดำเนินชีวิตที่ เบี่ยงเบนหรือแตกต่างไปจากบรรทัดฐานและความคาดหวังของสังคม รวมทั้งวัฒนธรรมที่บุคคลนั้นๆ ะเริ่มปราฎในช่วงวัยรุ่นถึงวัยผู้ใหญ่ตอนตัน
กลุ่ม B มีบุคลิกภาพผิดปกติในลักษณะที่มีการแสดงออกทางอารมณ์ผิดปกติ หรือคาดเดาไม่ได้ (dramatic, emotional, or erratic)ปรับตัวยากในระดับที่มีความรุนแรงปานกลาง ได้แก่ ต่อต้านสังคม ก้ำกึ่ง ฮีสที่เรีย และ หลงตัว
กลุ่ม c มีบุคลิกภาพผิดปกติในลักษณะที่มีความหวาดกลัวหรือวิตกกังวลอย่างสูง (anxious or fearful) การปรับตัวยากในระดับที่มีความรุนแรงน้อยที่สุดและสามารถรักษาได้ ได้แก่ หลีกเลี่ยง พึ่งพา และย้ำคิดย้ำทำ
กลุ่ม A มีบุคลิกภาพผิดปกติในลักษณะที่มีพฤติกรรมประหลาด พิสดาร (odd or eccentricity) เป็น กลุ่มที่มีการปรับตัวได้ยากในระดับที่มีความรุนแรงมากที่สุดและยากที่จะรักษาหายได้ได้แก่ บุคลิกภาพผิดปกติแบบ หวาดระแวง เก็บตัว
ลักษณะอาการและอาการแสดงของโรคบุคลิกภาพผิดปกติที่พบบ่อย
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม (antisocial personality disorders) มีอายุอย่างน้อย 18 ปี ไม่สนใจใยดีถึงกฎเกณฑ์ความถูกต้องหรือ กระทำการที่ละเมิดสิทธิผู้อื่น ซึ่งบ่งชี้ว่ามีความประพฤติเกเร
ไม่ปฏิบัติตามกฎระเบียบหรือมาตรฐานของสังคม
หุนหันวู่วาม ไม่คิดไตร่ตรองให้ดีก่อนที่จะทำอะไรลงไป
หงุดหงิดและก้วร้าว มีเรื่องต่อสู้ใช้กำลัง หรือทำร้ายผู้อื่นบ่อยๆ
ไม่ใส่ใจถึงความปลอดภัยของตนเองและผู้อื่น
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อก้ำกึ่ง (borderline personality disorders)
สัมพันภาพกับผู้อื่นมีลักษณะที่ไม่แน่นอนระหว่างดีสุดๆ และชั่วร้ายสุดๆ
มีพฤติกรรม ท่าทาง หรือพยายามที่จะทำร้ายตนเองหรือฆ่าตัวตายบ่อยๆ
พยายามอย่างคนเสียสติที่จะหนีความเป็นจริงหรือหนีจากการถูกทอดทิ้ง
มีความรู้สึกเหงาหว้าเหว่เรื้อรัง
มีอารมณ์ไม่สม่ำเสมอ ไม่คงที่เปลี่ยนแปลงง่าย
บุคลิกภาพผิดปกติแบบพึ่งพา (dependent personality disorders)
ไม่กล้าที่จะตัดสินใจด้วยตนเอง ต้องอาศัยคำแนะนำ และการให้กำลังใจจากผู้อื่น
รู้สึกยากที่จะแสดงความคิดเห็นคัดค้าน หรือไม่เห็นด้วยกับคนอื่น
ต้องการให้คนอื่นเข้ามารับผิดชอบเรื่องสำคัญๆ ในชีวิตให้ตน
ทำทุกอย่างที่จะให้ได้รับการช่วยเหลือเกื้อหนุนจากผู้อื่น
นางสาวพาทินธิดา ขำหินตั้ง รหัส 180101128