Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่15การพยาบาลนรีเวช - Coggle Diagram

- - - - เยื่อบุโพรงมดลูก
        ท่อนำไข่
      - เยื่อบุช่องท้องในอุ้งเชิงกราน
    - - ชนิดเฉียบพลันพบตกขาวมีกลิ่นเหม็นปวดท้องน้อยทั้ง 2 ข้างมักเกิดหลังมีประจำเดือนใหม่ๆปวดมากตอนเคลื่อนไหวอาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยชนิดเรื้อรัง
    - - ซักประวัติพบตามปัจจัยเสี่ยง
      - ตรวจร่างกาย พบไข้สูง > 38 องศาเซลเซียส
      - พบ WBC > 10,000 / mm3 และค่า ESR สูงขึ้น
      - ตรวจพิเศษ
    - - ใช้ยาปฏิชีวนะให้ครบตามแผนการรักษา
    - - ให้ความรู้เกี่ยวกับกายวิภาคและสรีรวิทยาสตรี
      - แนะนำการทำความสะอาดร่างกาย และอวัยวะสืบพันธ์
        อย่างถูกวิธี
      - แนะนำการรักษาสุขอนามัยทางเพศ
      - แนะนำให้สังเกตอาการติดเชื้อ ในระบบสืบพันธุ์ เช่น ไข้สูง
        ปวดท้องน้อย ตกขาวผิดปกติ คัน
      - หลีกเลี่ยงการมี เพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย (Unsafe sex)
      - ไม่สวนล้างช่องคลอด หรือทำความสะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ
      - แนะนำการคุมกำเนิดที่เหมาะสม
      - แนะนำสตรีทีมีเพศสัมพันธ์แล้วให้มาตรวจภายในอย่าง
        น้อยปีละ 1 ครั้ง
      - แนะนำการวางแผนครอบครัวโดยการตรวจโรคติดต่อทาง
      - ประเมินภาวะติดเชื้อ วัดV/S ทุก 4 ชม. โดยเฉพาะอาการไข้
        สูง>38 องศาเซลเซียส
      - NPO เพื่อเตรียมผ่าตัดใน Acute PID
      - จัดท่าให้ผู้ป่วยนอน Fowler’s Position เพื่อจำกัดให้หนอง
        หรือสิ่งคัดหลั่งขังอยู่บริเวณ Cul-de-sac เพื่อไม่ให้ลุกลามไปในอุ้งเชิงกราน
      - ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก Universal Precaution
        Technique
      - ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะและ IVF ตามแผนการรักษา สังเกตอาการแพ้ยา Anaphylactic shock โดยเฉพาะกลุ่มยาเพนนิซิลิน
      - ดูแลผู้ป่วยให้ได้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และพักผ่อนอย่างเต็มที่
      - แนะนำให้ผู้ป่วยรักษาความสะอาดร่างกายทั่วไปล้างทุกครั้งก่อน
    - - ให้ความรู้เกี่ยวกับช่องทางการติดต่อ
        และการแพร่กระจายไปสู่บุคคลอื่น
      - แนะนำให้คู่นอนมารับการตรวจรักษา
        ด้วย
      - งดการมีเพศสัมพันธ์ไว้ก่อนหรือใช้ถุง
        ยางอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
      - แนะนำการปฏิบัติเพื่อไม่ให้กลับมาเป็น
        ซ้ำ
- - - - ระยะฟักตัวประมาณ 1-14 วันปัสสาวะแสบขัดปัสสาวะลาบากมีหนองไหลออกมาจากท่อปัสสาวะ มีเลือดออกทางช่องคลอด คันบริเวณปากช่องคลอด (pruritus vulva) ปวดท้องน้อย
    - - เชื้อNeisseria gonorrhea
    - - ย้อมสี Gram Stain การเพาะเชื้อ การตรวจหาหน่วย ทางพันธุกรรม
    - - Ciprofloxaxin 500 mg a single dose
  - - - ชื้อ Chlamydia trachomatis
    - - ระยะฟักตัวประมาณ 7-21วันตรวจภายในพบปากมดลูกอักเสบมักพบบริเวณTransformation zone ของปากมดลูกท่อปัสสาวะอักเสบ (urethritis) ปีกมดลูกอักเสบ (adnexitis)ทำให้ปากมดลูกตีบตัน หรือเกิดพังผืดในอุ้งเชิงกราน (adhesion) เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ(endometritis)และโรคอักเสบติดเชื้อในอุ้ง
        เชิงกราน
    - - ย้อมสี Gram Stain การเพาะเชื้อการตรวจหาหน่วยทางพันธุกรรม
    - - Doxycycline 100 mg 2-3 times a day for 10-14 days
  - - - เชื้อ Treponemapallidum (เป็นแบคทีเรีย
        ชนิดเกลียว)
    - - ระยะฟักตัวประมาณ 21 วัน
    - - เป็นแผลที่
        อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกมีขอบนูนและแข็ง
    - - หลังจาก 6 สัปดาห์ ถึง 6 เดือนพบ
        Treponemapallidumผู้ป่วยมีอาการอ่อนเพลียไข้ต่ำๆ ปวดเมื่อย ต่อมน้ำเหลืองโต มีผื่นขึ้นตามร่างกายโดยเฉพาะฝ่ามือ
    - - ไม่มีอาการใดๆ แต่ตรวจพบเชื้อในเลือดแบ่งออกเป็น 2 ระยะ
        
        3.1) ระยะแฝงช่วงต้น (Early latent period)
        
        3.2) ระยะแฝงช่วงปลาย (Late latent period)
    - - มีการทาลายของระบบประสาท เส้นเลือดระบบ
        ไหลเวียน
    - - VDRL หรือ RPR ถ้าผล
        บวกต้องตรวจ TPHAหรือ FTA-ABSถ้า
        ให้ผลบวกแสดงว่าเป็นซิฟิลิสแน่นอน
    - - ใช้ยา Penicillin โดยรักษาได้ทุก
        ระยะของโรค
  - - - Haemophilusducreyi
    - - ระยะฟักตัวประมาณ 1-6
        วันมีแผลที่อวัยวะเพศลักษณะนุ่มขอบไม่แข็ง
    - - เพาะเชื้อ โดยเอาหนองที่แผลหรือจากต่อมน้ำ
        เหลืองมาย้อม
    - - Zithromax 1.0 gm (250mg x 4
        tablets)
  - - - Herpes
        simplex virus (HSV)
        
        HSV Type 1 ติดเชื้อบริเวณปาก หรือ
        ลำตัวเหนือสะดือ
        
        2.5.2 HSV Type 2 ติดเชื้อ บริเวณอวัยวะ
        สืบพันธุ์ภายนอก
    - - ลักษณะตุ่มใสเล็กๆคันปวดแสบร้อนในผู้ติดเชื้อครั้งแรกอาจมีอาการไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ต่อมน้ำเหลืองโต
    - - การเพาะเชื้อจากตุ่มน้ำใสๆ
    - - Acyclovir 200 mg for 5 times a
        day
  - - - เชื้อ Chlamydia
        Trachomatis Subserotype L1,L2 และ L3
    - - มีแผลอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกส่วนล่าง รูท่อปัสสาวะแคมใหญ่ แล้วแตก
    - - การตรวจหาภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ คลามัยเดีย
  - - - เชื้อ Human papilloma virus (HPV) Type
        6,11
    - - ระยะฟักตัว 2-3 เดือนมีลักษณะติ่งเนื้อสีชมพูหรือสีขาว (warts) ผิว
        ขรุขระเป็นหยักคล้ายหงอนไก่หรือดอกกะหล่ำ
        (Cauliflower) บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
    - - ตัดติ่งเนื้อ ตรวจหา Serotype ของ
        HPV หรือทำ Colposcope ร่วมกับป้าย 3% Acetic Acid
    - - การผำตัดด้วยเครื่องจี้ไฟฟ้า และใช้
        ยาป้าย ได้แก่
        
        Podophyllin 10-25%
        
        Trichloroacetic acid (TCA) 80-90%
        
        Podophilox 0.5%
  - - - เชื้อ ไวรัส Poxuiridac (กลุ่ม Pox Virus)
    - - ลักษณะเป็นตุ่มแข็งเล็กๆที่มีรอยบุ๋มที่ส่วนบน (Central Umbilication)พบบริเวณอวัยวะเพศและหัวหน่าว ส่วนใหญ่ไม่เจ็บไม่คัน หายได้เองภายใน 6-9 เดือน
    - - บีบหรือเจาะรอยบุ๋มจะได้ของเหลวข้นๆสีขาวเหลืองนำไปตรวจย้อม Gram Stain จะเห็นMolluscum bodies ลักษณะเป็นรูปไข่
- - - - ตกขาวที่มีทั้งปริมาณลักษณะสีหรือกลิ่น
        ที่แตกต่างจากตกขาวปกติก่อให้เกิดความรำคาญ คันช่องคลอด มีกลิ่นเหม็นปวดแสบปวดร้อน ปัสสาวะแสบขัด เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
  - - - เชื้อ Candida albicans
    - - ตกขาวมีสีเหลือง หรือขาวเป็นก้อนคล้ายนมข้น (Curd like discharge) อวัยวะเพศภายนอก และช่องคลอดบวมแดง คันในช่องคลอดปัสสาวะแสบตอนสุดเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
    - - การทำ Wet smear นำตกขาวไปตรวจ
        จะพบ Oval budding yeast หรือ Psuedohyphae
    - - ใช้ยาเหน็บ Clotrimazole 100 mg.หรือยา
        รับประทาน Ketoconazole 200 mg. 1X2 bid
  - - - Trichomonas Vaginalis (Potozoa)
    - - ระยะฟักตัวนาน 3 สัปดาห์ตกขาวมีสีเหลืองปนเขียวปริมาณมากมีกลิ่นเหม็นและ เป็นฟองระคายเคืองคันที่ช่องคลอดพบปากมดลูกมีจุดเลือดออกเป็นหย่อมๆ เรียกว่าStrawberry Cervix
    - - Wet smear นำตกขาวไปตรวจพบ T.
        vaginalis เคลื่อนไหวไปมา
    - - Metronidazole 2 gm. a single dose or
        500 mg Bid x 7 days
  - - - การกลับเป็นซ้ำ2. มีเลือดออกจากแผลที่ผ่าตัด3. การติดเชื้อ
    - - มีเลือดออกจากแผล
        
        มีแผลบวมอักเสบ
        
        มีอาการปวดมากขึ้นกว่าเดิม
        
        มีไข้ขึ้นสูง
        
        มีหนองไหลออกมาจากช่องคลอด
- - - - โดยทั่วไปแบบปฐมภูมิจะใช้ยา
        รับประทาน เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต้าน
  - - - ภาวะ ANOVULATORY DUB
        
        การทาให้เลือดหยุดโดยการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน หรือ โปรเจสติน หรือขูดมดลูก (DILATATION&CURETTAGE: D&C)
        
        การรักษาภาวะซีด
        
        ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
      - ภาวะ OVULATORY DUB
        
        ใช้ยา NSAIDS ยาเม็ด
        คุมกำเนิด2.2 ทำลายเยื่อบุโพรงมดลูก
        
        การตัดมดลูก
        (HYSTERECTOMY)
- - - - อายุ 40-60 ปี
        
        สิ่งแวดล้อมสารเคมีมลพิษ
        
        สารระคายเคืองต่อเยื่อบุช่องท้อง
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ การคุมกำเนิด
        มีบุตรน้อยหรือมีบุตรยาก
        
        ความผิดปกติของการทางานของรังไข่
        
        มีอาการท้องอืดท้องเสีย ท้องน้อยโต
        
        พันธุกรรม
        
        ฮอร์โมน
    - - เบื่ออาหารน้ำหนักลด ผอมลง มีไข้ อาการทางเดินอาหาร ท้องมาน (Ascites) คลำพบก้อนโต กดอวัยวะใกล้เคียง
    - - การผำตัด TAH with BSO with
        Omentectomy
      - รังสีรักษา: External radiation
      - Chemotherapy หลังการผำตัด
  - - - อาการของการตั้งครรภ์ เช่น ระดูขาดคลื่นไส้ อาเจียนรุนแรง(Hyperemesis Gravidarum)
      - เลือดออกทางช่องคลอดพบบ่อย
      - มดลูกบวมโเพิ่มของBeta-hCG ไม่พบ Fetal Heart Sound (FHS)
      - มีเม็ด moles ลักษณะ คล้ายเม็ดสาคูหลุดออกมา ทางช่องคลอด
      - พบถุงน้ำรังไข่ชนิดTheca Lutien Cyst
      - ความดันโลหิตสูงมีโปรตีนในปัสสาวะ Beta-hCG สูงมาก
        บวม
      - อาการต่อมไทรอยด์เป็นพิษมี T3และ T4 สูง
      - Trophoblastic embolization
    - - การยุติการตั้งครรภ์
      - การขูดมดลูกโดยใช้เครื่องดูดไฟฟ้า
      - การตัดมดลูกออก
      - การให้ยาเคมีบำบัดป้องกัน
- - - - Trauma จากการคลอดจำนวนครั้งของการคลอดทางช่อง
        คลอด
      - อายุ และวัยหมดระดู
      - การเพิ่มขึ้นของความดันในช่องท้อง
- - - - มักพบจุดสีน้ำตาลในอุ้งเชิงกราน โดยเฉพาะ ผิวรังไข่มดลูก ลำไส้ เยื่อบุช่องท้อง ลักษณะสีแดงหรือสีน้ำเงินปนดำอาจพบขนาดใหญ่กว่า10 cm.
    - - สตรีที่มีระดูครั้งแรกอายุน้อย
      - พันธุกรรม
      - พยาธิสภาพขัดขวางการไหลของระดู
      - สตรีที่ไม่มีบุตรหรือมีบุตรน้อย
    - - Mild ไม่เกิดพังผืดหรือการดึงรังของอวัยวะ
      - Moderate เกิดพังผืดและดึงรัง
      - Severe เกิดการดึงรังไปยัง ligament อวัยวะเกี่ยว
        กับการขับถ่าย
    - - การผ่าตัด
      - การใช้ยา
  - - - คลำพบก้อน
      - กดเบียดอวัยวะข้างเคียงในอุ้งเชิงกราน
      - ท้องโตขึ้น
      - ปวดท้องเฉียบพลันเกิดจากการบิดของขั้ว(Torsion) การแตก (Rupture ) การติดเชื้อ
        (Infection)
      - Bleeding per Vagina
      - เกิดการอุดตันของลำไส้
    - - แบบไม่ต้องผ่าตัดในรายเนื้องอกรังไข่ชนิดธรรมดาขนาด< 8 cm. ให้สังเกตอาการทุก 2-3 เดือน
      - แบบต้องผ่าตัด