Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีความพิการมาแต่กำเนิด - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีความพิการมาแต่กำเนิด
Cleft-lip Cleft-palate
สาเหตุ
พันธุกรรม ปัจจัยแวดล้อมขณะอยู่ในครรภ์ ขาดวิตามินหรือได้รับมากเกินไป ติดเชื้อไวรัส ยาและสารต้านการเจริญร่างกาย
อาการ
ปากแหว่งเพดานโหว่ ดูดกลืนผิดปกติทำให้กินนมและท้องอืด เกิดการสำลัก หายใจลำบาก อาจติดเชื้อหูชั้นกลางทำให้ได้ยินผิดปกติ
การรักษา
ผ่าตัด
ภายใน48hr หลังคลอด
อายุอย่างน้อย8-12wk เพราะเห็นกายวิภาคได้ชัดเจน
กฎเกิน10 คือ10wkขึ้นไป น้ำหนัก10ปอนด์ ฮีโมโกลิน10g%ขึ้นไป
ใส่เพดานเทียม
เปลี่ยนทุก1เดือน
ทำปากช่วง1ปี ทำจมูกช่วง3ปีก่อนฝึกพูด และ5ค่อยจัดฟัน
การพยาบาลก่อนผ่าตัด
ให้ข้อมูล คำแนะนำ วิธีดูแลและให้กำลังใจแก่บิดามารดา และเปิดโอกาสให้ซักถาม
การพยาบาลหลังผ่า
เฝ้าระวังแผลแยก เลือดออก ติดเชื้อ
ไม่สุขสบายจากปวดแผล
บิดามารดาขาดความรู้ในการดูแล
เสี่ยงติดเชื้อทางเดินหายใจ หูชั้นกลาง อุดกั้นทางเดินหายใจ สำลัก ขาดสารอาหารเนื่องจากดูดกลืนผิดปกติ
TE.fistula
การมีรูติดต่อระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร
ในขณะเป็นตัวอ่อนหลอดลมและหลอดอาหารยังไม่แยกออกแต่พอเจริญขึ้นก็จะแยกออก
อาการ
น้ำลายมาก ไอ เมื่อดูดออกก็จะมีมาอีกในไม่นาน
สำลักง่าย เมื่อดูดน้ำจะสำรอกทันที
ท้องอืด หายใจลำบาก เขียวและอาจหยุดหายใจได้
ปอดอักเสบร่วมด้วยเสมอ
การวินิจฉัย
ใส่NG-tube ไม่ได้
x-ray พบลมในกระเพาะ
การรักษา
ผ่าตัดแก้ไขหลอดอาหาร
การพยาบาล
ก่อน
อาจเกิดปอดอักเสบ หายใจลำบาก หรือหยุดหายใจ เนื่องจากสำลักน้ำลายหรือน้ำย่อยเข้าหลอดลม
จัดท่านอน
พลิกตะแตงบ่อยๆ
on NG-tube ต่อ continuous suction
ให้ออกซิเจน และให้ยาตามแผน
ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเนื่องจากกินไม่ได้
ให้สารน้ำทางหลอดเลือด
ให้สารอาหาร นม ทาง Gastrostomy tube
หลัง
อาจแผลแยก
ห้ามใส่ NG tube หรือ suction
ดูดเสมหะในคอห้ามเหยียดคอ เพราะแผลตึง
กระตุ้นให้ร้องบ่อยๆ เพื่อปอดขยาย
ให้สารน้ำและยาตามแผน
ปอดแฟบจากการอุดตันของท่อระบายทรวงอก
นอนหัวสูง
ตรวจสอบทำงาน ICD
ระวังสายหัก พับ นวดสายบ่อยๆ
บันทึก discharge
ติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด
ล้างมือก่อนและหลังให้การพยาบาล
ทำแผลอย่างน้อยวันละ2ครั้ง
สังเกตการติดเชื้อ
ให้ยาฆ่าเชื้อตามแผน
Omphalocele/Gastroschisis
omphalocele = ผนังหน้าท้องพัฒนาไม่สมบูรณ์ทำให้ช่องท้องไม่ปิด มีเยื่อบางๆของ peritoneum,Wharton's jelly,amnion หุ้มอวัยวะที่ออกนอกช่องท้อง
อัตราการตายร้อยละ80 ในรายที่มีความผิดปกติอื่นร่วมด้วยเช่น หัวใจ ประสาท ทางเดินปัสสาวะ ระบบสืบพันธุ์
gastroschisis = ผนังช่องท้องพัฒนาสมบูรณ์ ไส้เลื่อนสะดือแตกตอนอยู่ในครรภ์ ลำไส้,กระเพาะ ทะลักออกนอกช่องท้องทางรูด้านข้างสายสะดือ ไม่มีสิ่งห่อหุ้มพบได้บ่อยกว่า omphalocele
การวินัจฉัย/อาการ
ตรวจUltrasuond อายุครรภ์10wk ตรวจพบถุงmembrane
หลังคลอดพบผนังหน้าท้องอยู่ขวาต่อสายสะดือ และมีอวัยวะภายในออกมา
เด็กอาจตัวเล็ก คลอดก่อนกำหนด
ไม่มีผนังทำให้ภายในปนเปื้อนจึงอาจติดเชื้อ
เด็กตัวเย็น สูญเสียน้ำ
การรักษา
เพื่อปิดผนังหน้าท้อง ลดภาวะแทรกซ้อน ให้ทารกหายใจเร็วที่สุด
สำหรับ omphalocele ขนาดไม่ใหญ่มากอาจใช้แผ่น silastic ปิดทับถุง พันด้วยผ้ายืด elastic wrap ให้อวัยวะกลับเข้าท้องทีละน้อย สามารถปิดได้ใน2wk
การผ่าตัดปิดหน้าท้องเป็นขั้นตอน staged closure
แพทย์ทำถุงให้ลำไส้อยู่ชั่วคราว แล้วค่อยๆบีบถุงไล่ลำไส้ไปช่องท้อง แล้วผูกปิดถุงวันละเปลาะใช้เวลา5-7วันแล้วเย็บปิด
การพยาบาล
ก่อนผ่า
keep warm โดยอาจเป็น radiant warmer และระวัง contaminate พยายามให้ลำไส้สะอาด
ใช้ก๊อซชุบnormalsalineอุ่นๆลูบลำไส้ให้สะอาด แล้วปิดคลุมลำไส้ด้วยก๊อซชุบnormalsalineอุ่นหมาดๆเพื่อไม่ให้ลำไส้แห้ง และเอาก๊อซแห้งมาคลุมอีกทีเพื่อไม่ให้น้ำระเหย
ประครองจุกสำไส้ให้ตั้งเพราะถ้าล้มจะทำให้ลำไส้ขาดออกซิเจนและเกิดลำไส้เน่าได้
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำและยา antibiotic
ขณะรอผ่า
ทำเหมือนก่อนผ่าตัดและเสริมการนอนตะแคงข้างเพื่อลดโอกาสเลือดเลี้ยงลำไส้ไม่สะดวก
ให้สารน้ำ ต้องให้มากกว่าปกติ2-3เท่าหรือ 150-200ml/kg/hrและปรับตามน้ำที่ออกจากร่างกาย
หลังผ่า
ใช้เครื่องช่วยหายใจ 24-48hr
ให้ได้รับสารน้ำ และติดตาม bowl sound ถ้า3สับดาห์ยังไม่ทำงานแพทย์จะมาประเมิณ
เฝ่าระวังAbdominal compartment syndrome
ท้องอืดรุนแรง ปัสสาวะออกน้อย ทำให้ความดันช่องอกสูงขึ้น ซึ่งจะทำให้อวัยวะล้มเหลวตามมา
Imperforated anus
ไม่มีรูทวาร หรือรูทวารตีบแคบเกิดในผู้ชายมากกว่า
ชาย : ลำไส้ตรงกับท่อปัสสาวะ
หญิง : ลำไส้ตรงทะลุกับเวสทิบูลา
พยาธิ
ท้องผูก ถ่ายยาก ขี้เทาออกทางท่อปัสสาวะ ทำให้ติดเชื้อ
การรักษา
เป้าหมาย เพื่อให้ถ่ายได้ มีความรู้สึกอยากถ่าย กลั้นอุจจาระได้
low type
ถ่างขยายโดยใช้ heger metal dilators เมื่อกลับบ้านก็ให้ทำต่อเนื่อง
ผ่าตัด anal membrane ออกในรายที่สังเกตเห็นขี้เทาทางทวาร
ผ่าตัดตบแต่ง anoplasty เมื่อแผลติดให้ถ่างขยายต่อ
intermidiate และ high
ทำทวารเทียมทางหน้าท้องเพื่อระบายขี้ออก
ผ่าตัดตบแต่งทวารหลังผ่า2wk ใช้เครื่องถ่างขยายรูโดยเริ่มจาก7-10มิล และเพิ่มขึ้นเรื่อยๆสัปดาห์ละ1มิลต่อ1เดือน
ผ่าตัดปิดทวารเทียมทางหน้าท้อง
ชนิด
imperforate anal membrane
เยื่อบางๆปิดกั้นรู
anal agenesis
รูเปิดผิดที่
low type
intermediate type
high type
anal stenisis
รูทราวตีบแคบ
rectal atresia
ลำไส้ตรงตีบตัน
การพยาบาล
ขณะขยายทวาร
ให้ความรู้ผู้ดูแลเกี่ยวกับการดำเนินการของโรค
สอนการดูแล : ให้ยาแก้ปวดก่อนถ่าง ใช้สารหล่อลื่น เลือกเครื่องมือตามแผนแพทย์ สังเกตเลือดออก อักเสบ
ถ้าอักเสบให้แช่น้ำอุ่น และทำความสะอาดหลังขับถ่าย
ให้อาหารตามวัย และกากใยสูง
หลังผ่าตัดเปิด
colostomy
ช่วงแรกที่ยังไม่หายให้เช็ดด้วยน้ำเกลือ ถ้าหายดีแล้วให้เช็ดด้วยน้ำสะอาดและผ้านิ่มซับแห้ง
ในรายที่มีถุงรองทางทวารเทียมที่หน้าท้อง ให้เลือกปากถุงปิดพอดีไม่แน่นเกินไป
สังเกตถุงรั่วซึมทุก2hr ถ้าถุงรั่วซึม ให้เปลี่ยนใหม่
กินอาหารกากใยสูง แคลสูง เลี่ยงอาหารมีแก๊ส
บันทึกลักษณะอุจจาระ และสังเกตุภาวะแทรกซ้อนต่างๆ
anoplasty
ไม่ให้นอนกางขา นั่ง เพราะแผลอาจแยก ในเด็กจะผูกขาและคลายทุก1-2hr
สังเกตตำแหน่งการถ่าย และฝึกถ่ายเมื่ออายุ18-24เดือน
ถ่างขยายสม่ำเสมอ โดยอาจใช้เทียนไขเหลาเท่าอุปกรณ์
ปัญหาที่อาจพบหลังผ่า
ทวารหนักตีบแคบจากการหดตัวของแผล
ท้องผูก
กลั้นอุจจาระไม่ได้
Hypospadias/Epispadia
hypospadisa = รูเปิดท่อปัสสาวะอยู่ต่ำกว่าปกติ
epispadia = รูเปิดท่อปัสสาวะอยู่ด้านบน
ผลกระทบ
ปัสสาวะไม่พุ่ง
องคชาติงอเมื่อมีการแข็งตัว ถ้างอมากก็ร่วมเพศไม่ได้ หรือหลั่งอสุจิน้ำไม่พุ่งทำให้มีบุตรยาก
องคชาติต่างจากปกจิ เด็กเสียความมั่นใจ
แบ่งความผิดปกติ
anterior/distal/mild
รูมาเปิดที่ด้านหน้าหรือที่ปลายขององคชาติ ต่ำกว่าปกติเล็กน้อย คือที่ glanular,coronal,subcoronal พบ ร้อยละ50-60 ของเด็กที่เป็น hypospadias
middle/moderate
รูเปิดอยู่ที่ตรงกลางองคชาต คือที่ distal penile,midshat,proximal penile พบร้อยละ30
posterior/proximal/severe
รูเปิดอยู่ที่ใต้องคชาต ที่บริเวณ penoscrotal,scrotal,perineal พบร้อยละ 20
การรักษา
ถ้าหากผิดปกติน้อยไม่จำเป็นต้องผ่าตัด
อายุที่เหมาะสมในการผ่าคือ 6-18เดือน ไม่ควรเกิน2ขวบ เพราะเด็กจะเริ่มรู้เรื่อเพศ
การผ่าตัด
แบบขั้นตอนเดียว
แก้ไขให้ยืดตรง พร้อมตกแต่งท่อและใช้ผิวหนังปิดบริเวณผ่าตัด
แบบ2ขั้นตอน
1.orthoplasty
ตัดเลาะเนื้อเยื่อที่ดึงรั้งเพื่อให้องคชาตตรง
2.urethroplasty
หลังผ่าให้ตรงได้6เดือนจะทำรูเปิดโดยให้อยู่ที่ปลายองคชาตและใช้ผิวหนังปิดที่ผ่า
ภาวะแทรกซ้อน
เลือดออก
ท่อปัสสาวะตีบตัน
มีรูตรงรอยต่อระหว่างรูเก่ากับใหม่ แก้ไขโดยเย็บปิดรูนั้น ซึ่งมักทำหลังการผ่าตัดครั้งแรก 6-12 เดือน
องคชาตโค้งงอ
ติดเชื้อ
การพยาบาลก่อนผ่า
ยึดสายที่ต่อจากท่อปัสสาวะไม่ให้ดึงรั้ง หัก พับ และต่ำกว่าระดับบกระเพาะปัสสาวะ ปัสสาวะระบบปิดเสมอ
ประเมิณปวดและให้ยาตามแผน
เก็บปัสสวาตรวจเพาะเชื้อตามแผน
ใช้เทคนิคปลอดเชื้อเมื่อทำแผลหรือเทน้ำปัสสาวะ
อธิบายบิดามารดาถึงสภาพที่เด็กมีแผลผ่าตัด
คำแนะนำเมื่อกลับบ้าน
ให้ดื่มน้ำมากๆ ห้ามเล่นหรือทำกิจกรรมใดๆที่ทำให้สายหลุดหรือเสี่ยงติดเชื้อ
ดูแผลไม่ให้เปียก ทำความสะอาดร่างกายโดยการเช็ดตัว ห้ามอาบน้ำในอ่าง ใส่ผ้าหลวมๆ
ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อทำความสะอาดปลายองคชาตวันละ2ครั้งเช้าเย็น
ถุงปัสสาวะต่ำกว่ากระเพาะปัสสาวะ และเป็นระบบปิดเสมอ
ทำความสะอาดหลังถ่ายอุจจาระทุกครั้ง
ปัสสาวะเหม็น ขุ่น ไข้ แผลแดงอักเสบ รีบมาพบแพทย์
หลังเอาสายออกให้สังเกตลักษณะการถ่ายปัสสาวะ