Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 2 แนวคิด ทฤษฎี และหลักการฯ, สมาชิก, เอกสารอ้างอิง - Coggle Diagram

- - - - ทฤษฎีความต้องการของมาสโลว์
        (Maslow’s Hierarchy of Needs)
        
        นักทฤษฎีที่สำคัญ คือ อับราฮัม มาสโลว
        
        พัฒนาทฤษฎี บุคลิกภาพและแรงจูงใจตามลำดับขั้นความต้องการของมนุษย์
        
        ความต้องการด้านร่างกาย (Physiological needs)
        
        ความต้องการความปลอดภัย (Safety needs)
        
        ความต้องการความรักและเป็นเจ้าของ (Belonging and love needs)
        
        ความต้องการความภาคภูมิใจ (Esteem needs)
        
        ความต้องการเป็นตนเองอย่างแท้จริง (Self-actualization)
        
        ความต้องการตื่นรู้ในตนเอง (Self-transcendence)
        
        มาสโลว์ อธิบายว่า พฤติกรรมเป็นผลมาจากแรงจูงใจของบุคคลทจี่ะได้รบัการตอบสนอง ความต้องการพื้นฐานตามลำดับขั้น เมื่อบุคคลไม่ได้รับการสนองตอบตามความต้องการพื้นฐานที่ เหมาะสม ย่อมก่อให้เกิดการเสียสมดุลของจิตใจขึ้น หากปรับตัวไม่ได้จะทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต ตามมา
      - ทฤษฎีการเน้นผู้ใช้บริการเป็นศูนย์กลางของโรเจอร์ส (Client-Centered Theory)
        
        นักทฤษฎีที่สำคัญ คือ คาร์ล โรเจอร์ส
        
        มุ่งเน้นที่ความสามารถของผู้ใช้บริการที่ มีอยู่ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตนเอง การบำบัดโดยผู้ใช้บริการเป็นศูนย์กลาง
        
        ความสอดคล้องกลมกลืน (Congruence)
        
        มนุษย์จะมีการพัฒนาไปสู่ความ เป็นตนเองอย่างแท้จริงได้ต้องอยู่ในสภาวะของความสอดคล้องกลมกลืน
        
        ซึ่งต้องอาศัยความจริงใจ (Genuine) และความเป็นจริง (Authentic)
        
        การยอมรับทางบวกโดยปราศจากเงื่อนไข (Unconditional Positive Regard)
        
        ผู้บำบัดต้อง ยอมรับในตัวผู้ใช้บริการอย่างที่เขาเป็นอยู่
        
        ความเข้าใจในความรู้สึก (Empathy)
        
        เข้าใจในสิ่งที่อ่อนไหวได้ถูกต้อง เข้าใจประสบการณ์และความรู้สึกใน ปัจจุบัน (Here and now)
        
        การเข้าใจความรู้สึกของผู้ใช้บริการ
      - ทฤษฎีอัตถิภาวะนิยม (Existentialist)
        
        กล่าวถึงมนุษย์ในแง่ของความเป็นเอกัตถบุคคลและปัญหาเกี่ยวกับการคงอยู่ของแต่ละบุคคล
        
        1) มนุษย์มีอิสระที่จะพัฒนาศักยภาพของตนให้ถึงขีดสูงสุด
        
        2) การตระหนักต่อความจริงของชีวิตจะเป็นการเพิ่มและส่งเสริมศักยภาพสำหรับการเปลี่ยนแปลง
        
        3) มนุษย์เป็นผู้แก้ไขปัญหาของตนเป็นผู้กำหนดว่าจะกระทำหรือไม่กระทำสิ่งใด
  - - - ถ้าสามารถประเมิน (evaluate) ความคิดให้ถูกต้องตามความเป็นจริงหรืออยู่ในโลกของความเป็นจริงได้ (realistic) อาการเกี่ยวกับ emotion, behavior ของผู้ป่วยก็จะดีขึ้น
      - การบำบัดด้วย CBT เชื่อว่าความคิดที่บิดเบือนไปจากความเป็นจริงหรือ dysfunctional thinkingทำให้เกิดผลกระทบต่ออารมณ์ของมนุษย์
      - เป็นการรักษาที่ใช้การผสมผสานระหว่างเทคนิคการปรับความคิดและการปรับพฤติกรรม ซึ่งในการรักษาโดยวิธีนี้ผู้รักษาทำหน้าที่ชี้แนะให้ผู้ป่วยได้เข้าใจรูปแบบต่างๆของความคิดที่เบี่ยงเบนและพฤติกรรมที่ผิดปกติ
    - - ช่วยให้มองเห็นและเข้าใจตนเองเพื่อปรับคุณภาพชีวิต ของตัวเองให้ดีขึ้น เมื่อการบำบัดสิ้นสุดลงเขาจะสามารถ นำสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปใช้ในชีวิตของอย่างต่อเนื่องต่อไป ลองหาข้อมูลเพื่่อดูแลสุขภาพตัวเอง หรือพยายาม ทำจิตใจให้สบาย พยายามไม่คิด ไม่คิดก็ไม่เครียด ถ้าเลิกคิดไม่ได้ก็ต้องพยายามค้นหา ทางออกอย่างถูกวิธี ปรึกษาคนรอบข้างและอืนๆ
    - - การบอกอารมณ์ตนเอง
      - หาสถานการณ์
      - ประเมินระดับอารมณ์
      - หาความคิดอัตโนมัติ
      - ประเมินความคิด
      - ปรับแก้ความคิด
    - - 1.การประเมิน (psychological assessment)
      - 2.การเปลี่ยนความคิดที่ใช้อธิบายเหตุการณ์ (Reconceptualization
      - 4.การสร้างเสถียรภาพของทักษะ (Skills consolidation) และการฝึกประยุกต์ใช้ทักษะ (application training)
      - 3.การฝึกทักษะ (Skills acquisition)
      - 5.การประยุกต์ใช้โดยทั่วไป (generalization) และการธำรงรักษา (maintenance)
      - 6.การประเมินหลังการบำบัดและการติดตาม
    - - ทฤษฎีทางปัญญาของเบค (Beck’s Cognitive Theory
        
        ผู้ริเริ่มทฤษฎีทางปัญญา และการบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา
        
        แอรอน เบค (Araron Beckt) จิตแพทย์ชาวอเมริกัน
        
        เริ่มต้นศึกษาในผู้ป่วยซึมเศร้า โดยมีความเชื่อว่าภาวะซึมเศร้าเกิดจากการแปลความหมายของสิ่งต่างๆ ไปในทางลบ
        
        ทฤษฎีทางปัญญาจำแนกปัญญาออกเป็น 3 ชนิด
        
        เหตุการณ์ทางปัญญา (Cognitive event)
        
        แสดงออกเป็นความคิดอัตโนมัติ
        (Autonomic thought)
        
        กระบวนการทางปัญญา (Cognitive process)
        
        ในผู้ป่วยซึมเศร้าจะเป็น
        กระบวนการข้อมูลข่าวสารที่บิดเบือน (Distorted information processing)
        
        โครงสร้างทางปัญญา (Cognitive structure)
        
        ความเชื่อที่ไม่สมเหตุสมผล (Irrational belief)
      - ทฤษฎีการบำบัดแบบเน้นเหตุผลอารมณ์และพฤติกรรม (Rational-Emotive Behavior Therapy: RET)
        
        เน้นเหตุผลอารมณ์และพฤติกรรม จะสอนให้บุคคลหยุดการตำหนิ ตนเองและยอมรับตนเองอย่างที่เป็นตนเองซึ่งมีข้อบกพร่อง ไม่สมบูรณ์แบบ แยกปัญหาจากความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม
        
        ผู้ก่อตั้งทฤษฎีการบำบัดแบบเน้นเหตุผลอารมณ์และพฤติกรรม
        
        อัลเบิร์ต แอลลิส (Albert Ellis) นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน
        
        มีเป้าหมายการบำบัดเพื่อขจัดความ
        เชื่อที่ไม่สมเหตุสมผล โดยให้บุคคลตระหนักถึงความคิดที่ไม่ถูกต้องของตน
        
        กระบวนการเกิดความคิดที่ไม่สมเหตุสมผลในรูปแบบ A-B-C
        
        A หมายถึง เหตุที่เป็นตัวกระตุ้น
        (Activating event)
        
        B หมายถึง ความเชื่อ (Belief)
        
        C (Consequences) หมายถึง การตอบสนองทางอารมณ์ที่เกิดตามมา
  - - - พฤติกรรมของมนุษย์เป็นสิ่งที่สามารถสังเกตเห็นได้ อธิบายได้และควบคุมได้
      - พฤติกรรมของมนุษย์ที่แสดงออกอย่างเหมาะสมจะได้รับการเสริมแรงทางบวก และ ทำให้มนุษย์แสดงพฤติกรรมนั้นๆอีก
      - พฤติกรรมของมนุษย์เกิดจากประสบการณ์การวางเงื่อนไขและการเรียนรู้ในอดีต
      - มนุษย์เป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่งที่มีความซับซ้อนที่ระบบการคิด ภาษา และความเข้าใจ
      - พฤติกรรมการปรับตัวที่ไม่เหมาะสม สามารถแก้ไขได้ด้วยการให้การเรียนรู้ใหม่ที่ เหมาะสมและให้การเสริมแรงอย่างถูกต้อง
      - ความผิดปกติของพฤติกรรมของมนุษย์เป็นสิ่งที่ยุ่งยากภายในจิตใจมนุษย์ และเป้น เพียงพฤติกรรมอย่างหนึ่งในการตอบสนองต่อสิ่งเร้า
    - - พฤติกรรมที่กระทำด้วยความตั้งใจ
        มีจุดมุ่งหมาย (goal-directed behavior)
        
        มีวัตถุประสงค์หรือจุดมุ่งหมาย แสดงออกมาภายนอก
        
        เมื่อมีความต้องการ (needs) โดยแสดงออกหรือมีการเปลี่ยนแปลงภายในสรีระ ร่างกาย
      - พฤติกรรมที่กระทำหรือแสดงออกเมื่อมีความคับข้องใจ (behavior as response to frustration)
      - พฤติกรรมที่กระทำโดยอัตโนมัติ (reflex action)
        
        แสดงออกมา ทันทีทันใดโดยอัตโนมัติ เมื่อมีสิ่งเร้าหรือสิ่งกระตุ้น ไม่สามารถควบคุมให้เกิดพฤติกรรมนั้นๆ ได้
    - - ทำความเข้าใจถึงสาเหตุของพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมที่เกิดขึ้นในแนวคิดของทฤษฎีพฤติกรรมนิยม
      - พัฒนาทักษะที่เหมาะสมของผู้ป่วยด้วยการใช้การเสริมแรงที่เหมาะสม
        รวมถึงการวางเงื่อนไขของพฤติกรรมต่างๆ
        
        การจัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบำบัดที่เอื้อให้เกิดการเรียนรู้ใหม่อย่างเหมาะสม มีแบบอย่างในการปฏิบัติ
        
        จัดกิจกรรมเพื่อการบำบัด โดยการสร้างสถานการณ์ และการวางเงื่อนไขที่เหมาะสม
        เพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่เหมาะสม หรือลดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมลง
      - ปฏิบัติต่อผู้รับบริการด้วยความเข้าใจ
  - - - การสร้างภาพบุคคล (Personification)
      - กระบวนการคิด (Cognitive Process)
        
        โปรโตทาซิก (Prototaxic) เป็นกระบวนการคิดของทารกที่ยังไม่ได้ปรุงแต่ง
        
        ซินทาซิก (Syntaxic) เมื่อเด็กมีความสามารถทางภาษาเพิ่มขึ้นถึงขั้นใช้ สัญลักษณ์แล้ว สภาพความเป็นจริงกับความจริงมากขึ้น สามารถแลกเปลี่ยนความคิดเห็นได้ สื่อสารกับผู้อื่นได้ เข้าใจ
        
        พาราทาซิก (Parataxic) เมื่อเด็กพัฒนาความคิดสูงขึ้นจะเริ่มเข้าใจถึง ความสัมพันธ์ระว่างสิ่งต่างๆ ทั้งจริงบ้างไม่จริงบ้างปนกันไป
      - การแปรเปลี่ยนพลัง (Dynamics)
        
        ภาพตนเองที่ว่า “ไม่ใช่ฉัน” (Not Me)
        
        ภาพตนเองที่ว่า “ฉันเลว” (Bad Me)
        
        ภาพตนเองที่ว่า “ฉันดี” (Good Me)
    - - เน้นการสร้างสัมพันธภาพทางการพยาบาล และการสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัด ให้ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจ ปลอดภัย ผ่อนคลาย ลดความวิกลกังวล
      - ใช้ความเข้าใจ ความเห็นอกเห็นใจสร้าง บรรยากาศแห่งการยอมรับ และเพิ่มโอกาสในการแก้ไขความบกพร่องในสัมพันธภาพระหว่างบุคคล และ พัฒนาสัมพันธภาพระหว่างบุคคลให้แก่ผู้ป่วย
    - - เป้าหมายเพื่อไปสู่ความพึงพอใจ (Satisfaction) ซึ่งเน้นความต้องการทางสรีรวิทยา เช่น ความหิว การนอนหลับพักผ่อน และความต้องการทางเพศ
      - เป้าหมายเพื่อไปสู่ความมั่นคง (Security) เป็นความต้องการเพื่อความเป็นอยู่อย่างมีความสุข ต้องการการยอมรับในสังคม ซึ่งเกิดจากการมีสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
    - - ผู้เริ่มทฤษฎีคือ Harry Stack Sullivan (1892-1949)
      - นักจิตแพทย์ชาวอเมริกัน
      - ซัลลิแวนมีความเชื่อว่าปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลมีความสำคัญกว่าสิ่งที่อยู่ภายในจิตใจ บุคคลที่ มีสุขภาพดีจะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยการมีสัมพันธภาพกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพและความเจ็บป่วยทางจิตเกิดจากการขาดทักษะในการสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
    - - เป็นการสร้างประสบการณ์ที่ดีให้ผู้ป่วยเพื่อให้สามารถสร้างสัมพันธภาพกับบุคคลอื่นๆ
      - ผู้รักษาจะต้องสร้างความเชื่อถือไว้วางใจ โดยการแสดงความจริงใจไม่เสแสร้ง และใน
        ขณะเดียวกัน ผู้รักษาจะช่วยผู้ป่วยไม่ให้แยกแยะปัญหาของตนเองและทําความเข้าใจตนเอง
      - กระตุ้นให้ผู้ป่วยสร้างสัมพันธภาพใหม่กับบุคคลอื่น และเชื่อว่าสัมพันธภาพระหว่าง
        ผู้รักษากับผู้ป่วยจะเป็นประสบการณ์ที่ดีที่จะช่วยให้ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจตนเองและ ไว้วางใจผู้อื่นได้มากขึ้น
      - ผู้บําบัดจะต้องพยายามสร้างความรู้สึกไว้วางใจ (trust) โดยการใช้กระบวนการ
        ของสัมพันธภาพที่อบอุ่นจริงใจ สร้างการเรียนรู้ใหม่ที่เหมาะสม
  - - - การวางแผนทางการพยาบาล (Nursing Planning)
        
        วัตถุประสงค์ที่สามารถเห็นเปลี่ยนแปลงระบบชีวภาพของผู้ป่วย
      - การประเมินสภาพผู้ป่วย (assessment)
        
        การดำเนินชีวิตประจำวัน
        
        ประวัติการดูแลสุขภาพทั่วไป
      - การประเมินผลการพยาบาล (Nursing Evaluation)
      - การปฏิบัติการพยาบาล (Nursing Intervention)
        
        เน้นให้ผู้ป่วยได้รับการตอบสนองทางด้าน ร่างกาย
      - การวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing Diagnosis)
        
        กำหนดปัญหาและความต้องการของผู้ป่วยที่สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ
    - - สมองส่วนหน้า (Forebrain)
        
        Diencephalon
        
        Thalamus
        
        ตัวกลางในการส่งผ่านข้อมูลเกี่ยวกับการรับสัมผัส (ยกเว้นการได้กลิ่น) จากส่วนต่างๆของร่างกาย ต่อไปยั้ง cerebral cortex
        
        Epithalamus
        
        pineal gland ซึ่งทำหน้าที่เชื่อมโยงภายในระบบต่อมไร้ท่อ และผลิตฮอร์โมน melatonin จาก serotonin เมื่อมีแสงสว่างน้อยหรือไม่มี
        
        Hippocampus
        
        บความจำจากการรับรู้ตามที่เป็นจริง หรือความจำที่อธิบายไดด้้วย เหตุผลและความจำที่เกิดจากการเรียนรู้สิ่งใหม่
        
        Amygdala
        
        ความทรงจำทางด้านอารมณ์ที่ รวบรวมอารมณ์ในช่วงเวลาแห่งความสำเร็จหรือล้มเหลว ความหวังและความกลัว ความหดหู่ท้อถอยหรือความ สับสน
        
        Hypothalamus
        
        ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ความหิว สมดุลของน้ำ วงจรการหลับ-ตื่น ระบบ ประสาทอัตโนมัติและการทำงานของร่างกาย และยังเป็นศูนย์ควบคุมหลักของต่อมไร้ท่อ
        
        Cerebrum
        
        frontal lobes
        
        บุคลิกภาพ การวางแผน การแก้ปัญหา การ ควบคุมสติสัมปชัญญะ แรงจูงใจ ความคิด สติปัญญา ความจำ การควบคุมอารมณ์และพฤติกรรมการควบคุมหน้าที่ในการเคลื่อนไหวของร่างกาย ความคิดเกี่ยวกับเนื้อหาคำพูด ลักษณะและความเร็วในการพูดและการออกเสียง
        
        Nondominant Hemisphere
        
        ซีกขวาของสมอง ทำหน้าที่เกี่ยวกับทักษะทางดนตรี และงานที่ต้องอาศัยความเข้าใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์กับรูปทรง
        
        Lateral Fissure
        
        Cerebral Cortex
        
        ภาษา ความคิดนามธรรม การรับสัมผัส การเคลื่อนไหวที่อยู่ใต้อำนาจของจิตใจ
        
        Parietal lobes
        
        รับข้อมูลจากการสัมผัส การควบคุมการ รับสัมผัสทางกายและการแยกการรับความรู้สึกสัมผัสต่างๆ และมีส่วนเกี่ยวข้องกับการใช้ภาษา
        
        Occipital lobe
        
        รับและ แปลผลขล้อมูลจากการมองเห็น
        
        Dominant Hemisphere
        
        ่ซีกซ้ายของสมอง ทำ หน้าที่เกี่ยวกับความเข้าใจภาษา ความสามารถทางคณิตศาสตร์ ความสามารถในการแก้ปัญหา และความคิด เชิงตรรกะ
        
        Central Sulcus
        
        Corpus Callosum
        
        Temporal lobes
        
        ที่รับและประเมินข้อมูลที่จากการรับกลิ่น การได้ยิน ความเข้าใจภาษาที่ได้ยิน อารมณ์ การเรียนรู้และทำหน้าที่สำคัญในด้านความจำ การระลึกได้
        
        Pituitary Gland
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหน้า
        
        Peptide Hormone
        
        Prolactin or memotropin เริ่มมีการสร้างน้ำนมเมื่อคลอดลูกแล้ว
        
        Growth hormone: GH ซึ่งมีผลต่อการเจริญเติบโตและซ่อมแซม ส่วนที่สึกหรอของร่างกาย
        
        Tropic Hormone
        
        Gonadotrophin hormone เป็นฮอร์โมนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการสืบ พันธ์และควบคุมลักษณะทางเพศ
        
        Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) มีผลในการควบคุมต่อม หมวกไตส่วนนอก (adrenal cortex)
        
        Thyroid stimulating hormone กระตุ้นต่อม ไทรอยด์ให้สร้าง Thyroid hormone
        
        ต่อมใต้สมองส่วนหลัง
        
        Oxytocin กระตุ้นให้มดลูกหดตัวเป็นระยะ ๆ ซึ่งช่วยให้เกิดกระบวนการคลอด, การดูดนมของทารกจะเป็นการกระตุ้นการหลั่งออกซิโทซิน, ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว เนื่องจากมีการหดตัวของมดลูก
        
        Basal Ganglia
        
        ควบคุมความตึงของกล้ามเนื้อ (Muscle Tone) และประสานงานด้านการเคลื่อนไหว (Coordination of Movement) ปรับการเคลื่อนไหวของร่างกายให้สมดุล
        
        เกี่ยวข้องกับ Limbic system มี บทบาทสำคัญเกี่ยวกับการเรียนรู้อาศัยรางวัล (reward)
      - สมองส่วนหลัง (Hindbrain)
        
        Pons
        
        ่เหมือนสะพานในการเชื่อมโยงสัญญาณต่างๆจาก Cortex เพื่อช่วย ในการควบคุมการเคลื่อนไหว และ ทำหน้าที่ในการควบคุมการหลับและการตื่น การตอบสนองทางกายและ ทางอารมณ์ต่อความเครียด , ระบบการรับสัมผัส
        
        Medulla (oblongata)
        
        ควบคุมการทำงานเหนืออำนาจจิตใจ ทำหน้าที่เกี่ยวกับสัญญาณ ชีพต่างๆ ของร่างกาย
        
        Cerebellum (สมองน้อย)
        
        ควบคุมระบบกล้ามเนื้อให้สัมพันธ์กับการเคลื่อนไหว การทรงตัวและ ให้เกิดภาวะสมดุลในการเคลื่อนไหว
      - สมองส่วนกลาง (Midbrain)
        
        Substantia Nigra
        
        หากเสียหายอาจทำให้เกิดอาการสั่น (Tremor) และการแข็งทื่อ (Rigidity) ได้
        
        Raphe Nuclei
        
        แหล่งกำเนิด เดียวของ serotonin
        
        ควบคุมการนอน (Sleep Regulation) และการควบคุมอารมณ์เศร้าและพฤติกรรมก้าวร้าว (The Control of Mood and Aggressive Behavior)
        
        Reticular Formation
        
        หน้าที่เกี่ยวกับการรู้สึกตัว (Consciousness) ควบคุมสภาวะตื่นตัวของร่างกาย
        
        Ventral Tegmental Area (VTA)
        
        Limbic System (Mesolimbic Tract) มีความเกี่ยวข้องกับระบบรางวัลของสมอง สารสื่อประสาท dopamine และ serotonin
    - - ความไม่สมดุลระหว่าง excitatory action ของ acetylcholine กับ inhibitory action ของ dopamine
        และ gamma-amino butyric acid และมีความไม่สมดุลระหว่าง dopamine และ serotonin
        
        ก้าวร้าว วุ่นวาย หลงผิด ประสาทหลอน หรือ วิตกกังวล ซึมเศร้า มีปัญหาการ นอนหลับและการตื่น
      - epinephrine เพิ่มขึ้น
        
        อาการแพนิค
      - norepinephine และ serotonin น้อยเกินไป
        
        ซึมเศร้า
      - Dopamine สูงผิดปกติ
        
        พฤติกรรมก้าวร้าว หลงผิด ประสาท หลอน (มักพบในผู้ป่วยจิตเภท)
      - norepinephine และ serotonin มากเกินไป
        
        ีอาการ mania คลุ้ม คลั่ง อาละวาด ก้าวร้าว
      - epinephrine และ norepinephine ทำงานมากเกินไป
        
        ์วิตก กังวล (ผู้ป่วยโรควิตกกังวล)
  - - - ระดับของจิตใจ (Level of mind)
        
        ฟรอยด์เปรียบเทียบจิตของคนเป็นเหมือนก้อน น้ำแข็งที่ลอยอยู่ในน้ำ
        
        ระดับจิตสำนึก (Conscious level)
        
        เป็นระดับของจิตใจที่มนุษย์รู้สึกตัว และตระหนักในตนเอง
        
        ระดับจิตใต้สำนึก (Subconscious/Preconscious level)
        
        เป็นระดับของ จิตใจที่อยู่ในระดับกึ่งรับรู้ และไม่รับรู้
        
        ระดับจิตไร้สำนึก (Unconscious level)
        
        เป็นระดับของจิตใจที่อยู่ในส่วนลึกไม่สามารถจะนึกได้ในระดับจิตสำนึกธรรมดา
      - โครงสร้างของจิตใจ (Structure of mind)
        
        Id เป็นแรงผลักดันของจิตใจที่ติดตัวทุกคนมาแต่กำเนิด
        
        Ego เป็นส่วนของจิตใจที่ดำเนินการโดยอาศัยเหตุและผลเพื่อตอบสนอง สิ่งที่ตนปรารถนาตามหลักแห่งความเป็นจริง
        
        Superego เป็นส่วนของจิตใจที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับมโนธรรม
      - สัญชาตญาณ (Instinct)
        
        สัญชาตญาณทางเพศ (Sexual of life instinct: Libido)
        
        สัญชาตญาณแห่งความก้าวร้าว (Aggressive of instinct: Mortido)
      - กลไกการป้องกันทางจิต (Defense mechanism)
        
        เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นในระดับจิตไร้สำนึก
        
        หากบุคคลใช้กลไก ทางจิตที่ไม่เหมาะสมจนติดเป็นนิสัย จะมีแนวโน้มเกิดปัญหาทางสุขภาพจิตได้
      - พัฒนาการทางบุคลิกภาพ (Psychosexual development)
        
        ระยะปาก (Oral stage) อายุ 0-1 ปี
        
        ระยะทวารหนัก (Anal stage) อายุ 1-3 ปี
        
        ระยะพัฒนาการทางเพศ (Phallic stage) อายุ 3-6 ปี
        
        ระยะแฝง (Latency stage) อายุ 6-12 ปี
        
        ระยะวัยเจริญพันธุ์ (Genital stage) อายุ 12 ปีขึ้นไป
- - - - บุคคล (Person)
        
        แสดงออกซึ่งพฤติกรรม ด้วยคำพูดและท่าทาง
      - สิ่งแวดล้อม (Environment)
        
        จะกำหนดด้วยสถานการณ์ที่มีพยาบาลและผู้รับบริการและระบบการพยาบาล ไม่ได้เจาะจงสิ่งแวดล้อมในด้านผู้ป่วย
      - สุขภาพ (Health)
        
        เป็นความรู้สึกสบายเพียงพอ และมีสุข
        
        อิสระจากความไม่สุขสบายกายและใจ
      - การพยาบาล (Nursing)
        
        เกิดจากการที่ผู้ป่วยต้องการความช่วยเหลือเมื่อมีปัญหา
        
        โดยพยาบาลมีปฏิสัมพันธ์กับผู้รับบริการ
        
        ลดความไม่สุขสบาย
        
        แลกเปลี่ยนข้อมูล
        
        ปรับปรุงพฤติกรรม
    - - การเข้ากันได้ (Rapport) พยาบาลจะต้องเข้ากันได้กับผู้รับบริการอย่างกลมกลืน
      - การสร้างความไว้วางใจ (Trust) ซึ่งเป็นความรู้สึกเชื่อมั่นอย่างจริงใจที่บุคคลหนึ่งมีต่ออีกบุคคลหนึ่ง
      - การมองในแง่ดีและการยอมรับโดยปราศจากเงื่อนไข (Unconditional Positive Regard and Acceptance)
      - การเข้าถึงความรู้สึกหรือเข้าใจตามการรับรู้ของผู้รับบริการ (Empathy)
      - มีการติดต่อสื่อสารที่มีจุดประสงค์(Purposeful communication) เน้นการปรับปรุง เปลี่ยนแปลง พัฒนา ส่งเสริมและป้องกันปัญหา
      - มีการถ่ายโอนความรู้สึก (Transference) ทั้งด้านบวกและด้านลบ
      - การกำหนดหรือตั้งเป้าหมายชัดเจน (GoalFormulation)
      - การมีอารมณ์ขัน (Humor) เพื่อผ่อนคลายความเครียด
  - - - ระบบพยาบาล เป็นระบบของการกระทําที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
        ตามความสามารถและ ความต้องการการดูแลตนเองของผู้ป่วยหรือผู้รับบริการ
        
        แบ่งออกเป็น
        
        ระบบทดแทนทั้งหมด
        (Wholly compensatory nursing system)
        
        เป็นบทบาทของพยาบาลที่ต้องกระทำเพื่อทดแทนความสามารถ
        ของผู้รับบริการ โดยสนองตอบต่อความต้องการการดูแลตนเองทั้งหมด
        
        ชดเชยภาวะไร้สมรรถภาพในการปฏิบัติกิจกรรม
        การดูแลตนเองและช่วยประคับประคองและปกป้องจากอันตรายต่างๆ
        
        ระบบทดแทนบางส่วน
        (Partly compensatory nursing system)
        
        เป็นระบบการพยาบาลให้การช่วยเหลือที่ขึ้นอยู่กับความต้องการและความสามารถ
        ของผู้ป่วย โดยพยาบาลจะช่วยผู้ป่วยสนองตอบ ต่อความต้องการการดูแลตนเองที่จำเป็น
        
        ผู้ป่วยจะพยายามปฏิบัติกิจกรรมในเรื่องที่เป็นการตอบสนองต่อความต้องการดูแลตนเองที่จำเป็นเท่าที่สามารถทำได้ ส่วนบทบาทของพยาบาลจะต้องปฏิบัติกิจกรรมการดูแลบางอย่างสำหรับผู้ป่วยที่ยังไม่สามารถกระทำได้
        
        ระบบการพยาบาลแบบสนับสนุนและให้ความรู้ (Educative supportive nursing System)
        
        เป็นระบบการพยาบาลที่จะเน้นให้ผู้ป่วยได้รับการสอน
        และคำแนะนำในการปฏิบัติการดูแลตนเอง
        
        คอยกระตุ้นให้ผู้ป่วยคงความพยายามที่จะดูแลตนเอง
        และคงไว้ซึ่งความสามารถในการดูแลตนเอง
      - วิธีการช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        การกระทำให้หรือกระทำแทน
        
        การชี้แนะ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถตัดสินใจและเลือกวิธีการกระทำได้
        
        การสนับสนุน เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยคงไว้ซึ่งความพยายาม และป้องกันไม่ให้เกิดความล้มเหลว
        
        การสอน เป็นการพัฒนาความรู้และทักษะที่เฉพาะ
        
        การสร้างสิ่งแวดล้อม
  - - - เป็นการปรับตัวเพื่อรักษาความ มั่นคงด้านร่างกายทั้ง 5 ด้าน
        
        ความต้องการออกซิเจน
        
        อาหาร
        
        การขับถ่าย
        
        กิจกรรมและการพักผ่อน
        
        การทำงานของ ระบบต่างๆ ภายในร่างกาย
    - - เป็นการปรับตัวเพื่อนำไปสู่ ความมั่นคงทางจิตใจ
      - อัตมโนทัศน์เป็นความเชื่อและความรู้สึกที่บุคคลยึดถือเกี่ยวกับตนเองในช่วงเวลาหนึ่งเกี่ยวกับรูปร่างหน้าตา ภาวะสุขภาพ การทำหน้าที่
    - - บุคคลมีตำแหน่งและบทบาทในสังคมของตนเอง
        บุคคลจะต้องปรับตัวหรือกระทำตามบทบาทหน้าที่ของตนเองตามที่สังคม
        
        แบ่งออกเป็น
        
        บทบาทปฐมภูมิ (Primary role) เป็นบทบาทตามอายุ เพศ และระดับ พัฒนาการ
        
        บทบาททุติยภูมิ (Secondary role) เป็นบทบาทที่เกี่ยวกับงานตามระดับ พัฒนาการ
        
        บทบาทตติยภูมิ (Tertiary role) เป็นบทบาทชั่วคราวที่บุคคลนั้นได้รับ
    - - ประเมินระดับความสามารถในการปรับตัวของผู้ป่วยทั้ง 4 ด้าน
      - การช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับพฤติกรรมที่เป็นปัญหาไปสู่พฤติกรรมที่เหมาะสม เป้าหมายควรเป็นเป้าหมายที่เกิดขึ้นได้จริง
  - - - บุคคล (Person)
        
        เป็นผู้ที่มีเหตุผลและความรู้สึกนึกคิด
        
        มีภาษา ไว้ใช้ในการศึกษา มีขนบธรรมเนียมประเพณีและความเชื่อ
        
        มีการตัดสินใจ สำหรับ สิ่งแวดล้อม (Environment)
      - สุขภาพ (Health)
        
        เป็นกระบวนการของการเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์
        
        ความเจ็บป่วยอาจมีผลก ระทบต่อบุคคลในทุกกลุ่มอายุและทุกระดับ
      - การพยาบาล (Nursing)
        
        เป็นกระบวนการปฏิสัมพันธ์ระหว่างการพยาบาลกับผู้รับบริการที่มีการแลกเปลี่ยนการรับรู้ข้อมูลซึ่งกันและกันผ่านการสื่อสาร
    - - ระบบของบุคคล (personal system)
        
        มโนทัศน์ที่เกี่ยวข้อง
        
        การรับรู้(perception)
        
        อัตตา (self)
        
        การเจริญเติบโตและพัฒนาการ (growth and development)
        
        ภาพลักษณ์ (image)
        
        เทศะ (space)
        
        กาละ(time)
      - ระบบระหว่างบุคคล (interpersonal system)
        
        มโนทัศน์ที่เกี่ยวข้อง
        
        ปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ (human interaction)
        
        การสื่อสาร (communication)
        
        ปฏิสัมพันธ์ที่มีเป้าหมาย (transaction)
        
        บทบาท (role)
        
        ความเครียด (stress)
        
        เจริญเติบโตและพัฒนาการ (growth and development)
        
        ภาพลักษณ์ (image)
        
        เทศะ (space)
        
        กาละ (time)
      - ระบบสังคม (social system)
        
        มโนทัศน์ที่เกี่ยวข้อง
        
        องค์การ (organization)
        
        อำนาจหน้าที่ (authority)
        
        อำนาจ (power)
        
        การตัดสินใจ (decision making)
        
        สถานภาพ (status)