Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ทฤษฎีและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการพยาบาลสุขภาพจิต, กลุ่มที่ 3 - Coggle…
ทฤษฎีและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการพยาบาลสุขภาพจิต
Biomedical Model การเจ็บป่วยทางจิต
คือ
สภาวะที่ร่างกายมีความไม่สมดุลของชีวเคมี เป็นชีวเคมีที่ทำงานมีผลต่อภาวะสมอง ซึ่งสมองควบคุมการทำงานหลายอย่างของมนุษณ์
กระบวนการคิด
ความเศร้า
ความสุข สนุกสนาน
ตัวอย่างสารชีวเคมีที่มีผลต่อสมองและมีผลต่อพฤติกรรม
epinephrine และ Nor-epinephrine
อารมณ์ความรู้สึก
การมีสมาธิ
คิดมาก ร้อนรนหรือวิตกกังวล
serotonin
เกี่ยวกับการนอนหลับ นอนไม่หลับ การตื่น ของผู้ป่วย
ถ้านอนไม่หลับอาจจะเครียด ส่งผลทำให้อารมณ์เปลี่ยนแปลงได้
ความรู้สึกอยากหรือไม่อยากรับประทานอาหาร
Dopamine
เคลื่อนไหวมากเกินคนปกติหรือไม่เคลื่อนไหวหรือเคลื่อนไหวน้อยเกิน
เคลื่อนไหวแปลกๆ เช่น เคลื่อนไหวแล้วหยุดนิ่งหยุดชะงัก
การตัดสินใจ การพิจารณาไตร่ตรอง มีเหตุผลประหลาดหรือไม่มีเหตุผล
สภาวะการรู้สึกตัว
Acetylcholine
ส่งผลต่อmovement
ความจำ memory
Gamma immunobutyric
การตอบสนองทางประสาท
การคิด
การทำงานที่ผ่านสมอง
การมีปฏิกิริยาย้อนกลับ reflection
การรักษา
ใช้ยาเข้าไปปรับสารเคมีในสมอง กิน/ฉีด
Antipsychotic drugs => ต้านอาการทางจิต
Anti-anxiety drugs & Sedative => คิดน้อยลง วิตกกังวลน้อยลง
Mood stabilizing drugs => จัดการอารมณ์โดยตรงทั้งสุขและทุกข์
Anticholinergic drugs => ลดอาการข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยาต่างๆ
ยาต้านเศร้า
Electro Convulsive Therapy(ECT)
ใช้กระแสไฟฟ้าจำนวนเล็กน้อยเข้าไปในร่างกายของผู้ป่วย ทำให้กระแสไฟฟ้าไปจัดการกับสารสื่อประสาทให้สมดุล
Psychoanalytical Model
เป็นโครงสร้างหน้าทีทางจิตใจ
Id เป็นแรงขับพื้นฐานหรือแรงขับปฐมภูมิ (primary process) ทีไม่สามารถควบคุม ยับยังหรือปรับเปลียนได้เปรียบเหมือนกับสัญชาตญาณของเด็กแรกเกิด
Ego มีหน้าทีในการจัดการภายในจิตใจ, ควบคุม, รับรู้, และติดต่อกับโลกภายนอก, รวมทั งยังช่วยเลือนและถ่วงเวลาเพือปรับเปลียนการแสดงออกของ id
Super-ego หรือมโนธรรม เป็ นส่วนทียึดถือรักษาศีลธรรมและคุณค่า เป็นตัวกําหนดให้ จิตใจดํารงอยู่ในขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมและศาสนา
กลไกการป้องกันทางจิต Defense mechanism เป็นกระบวมการของจิตที่ใช้ป้องกันและลดความขัดแย้งภายในจิตใจ
Instinct (สัญชาตญาณ)
การแสดงออกโดยที่ไม่มีการควบคุม เป็นพฤติกรรมที่จะทำให้เรามีปัญหาหรือมีจิตใจที่ทรมาน
Psycho sexual development (พัฒนาการทางเพศทางจิต)
ในเรื่องอดีตมีการฝั่งใจอะไรบ้าง เช่นในกรณีกาารโดนทำร้าย ทำให้เกิดความทุกข์ใจ เป็นการเปิดปมในแดีตหรือให้ความทุกข์ปลดปล่อยออกมา ตามทฤษฎีของฟอร์ย
วิธีการรักษา
Dream interpretation น้นการให้ผู้ป่วยเล่าความฝัน และผู้รักษาดีความจากความฝัน
Free association เน้นการปล่อยให้ผู้ป่วยเกิดความรู้สึกอิสระสบาย และผ่อนคลาย เพื่อให้ผู้ป่วยเล่าเหตุการณ์ที่เป็นปัญหา และความทุกข์ออกมา
Hypnosis (การสะกดจิต)จะทำให้จิตมีสมาธิสูง เข้าสู่ภาวะกึ่งรู้ตัวได้
Psychotherapy การรักษาทางจิตบำบัด
จิตบำบัดแบบประคับประคอง (Superficial Psychotherapy)
จิตบำบัดแบบหยั่งเห็น (Insight Psychotherapy)
ทฤษฎีสัมพันธภาพระหว่างบุคคล(Interpersonal Relation Theory)ของHildegard E.Peplau
คน
บุคคล ซึ่งแสดงออกซึ่งพฤติกรรมทั้งด้วยคำพูดและท่าทางที่บอกถึงความต้องการเฉพาะตัวและต้องการความช่วยเหลือให้แก้ปัญหา
สิ่งแวดล้อม(Environment)
จะกไหนดด้วยสถานการณ์ที่มีพยาบาลและผู้รับบริการและผู้บริการและระบบการพยาบาลไม่ได้เจาะจงสิ่งแวดล้อมในด้านผู้ป่วย
สุขภาพ(Health)
เป็นความรู้สึกสบาย เพียงพอ และมีสุข อิสระจากความไม่สุขสบายกายและใจ
การพยาบาล (Nursing)
เป็นสถานการณ์เกิดจากการที่ผู้ป่วยต้องการความช่วยเหลือเมื่อมีปัญหาหรือเสี่ยงต่อการเกิดปัญหา เป็นการใช้กระบวนการลดความไม่สุขสบายหรือภาวะหมดทางช่วยเหลือ
สัมพันธภาพเพื่อการบำบัด มีลักษณะสำคัญดังต่อไปนี้
การเข้ากันได้ (Rapport)
การเข้ากันได้ (Rapport) พยาบาลจะต้องเข้ากันได้กับผู้รับบริการอย่างกลมกลืน ซึ่งความรู้สึกเข้ากันได้จะต้องมีตั้งแต่แรกเริ่มของสัมพันธภาพ
การสร้างความไว้วางใจ (Trust)
การสร้างความไว้วางใจ (Trust) ซึ่งเป็นความรู้สึกเชื่อมั่นอย่างจริงใจที่บุคคลหนึ่งมีต่ออีกบุคคลหนึ่ง โดยไม่เคลือบแคลงว่าจะเกิดอะไรขึ้น
การมองในแง่ดีและการยอมรับโดยปราศจากเงื่อนไข
(Unconditional Positive Regard and Acceptance)
พยาบาลต้องมีความเต็มใจที่จะเข้าใกล้ผู้รับบริการและพยายามมองในแง่ดี ไม่ตัดสิน โดยมีความเชื่อในคุณค่า ศักดิ์ศรี และความสำคัญของความเป็นบุคคล
การเข้าถึงความรู้สึกหรือเข้าใจตามการรับรู้ของผู้รับบริการ (Empathy)
การที่พยาบาลเข้าใจความรู้สึกของผู้รับบริการเหมือนกับที่ผู้รับบริการรู้สึก หรือเหมือนกับความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับตนเอง
5.มีการติดต่อสื่อสารที่มีจุดประสงค์ (Purposefulcommunication)
เน้นการปรับปรุง เปลี่ยนแปลง พัฒนาส่งเสริมและป้องกันปัญหา
มีการถ่ายโอนความรู้สึก (Transference)
อาจเป็นทั้งความรู้สึกทั้งด้านบวกและด้านลบ ที่ถ่ายโอนมายังพยาบาลจากความใกล้ชิดและรู้สึกว่าพยาบาลเป็นเหมือนคนสำคัญของตนเองในด้านต่าง ๆ และอาจทำให้ผู้รับบริการแสดงพฤติกรรมต่าง ๆ ออกมา
การกำหนดหรือตั้งเป้าหมายชัดเจน (Goal Formulation)
สัมพันธภาพเพื่อการบำบัดจะต้องมีการตั้งเป้าหมาย และปฏิบัติให้บรรลุตามที่ตั้งไว้
8.การมีอารมณ์ขัน (Humor)
เพื่อผ่อนคลายความตึงเครียดในบางสถานการณ์ที่ทั้งพยาบาลและผู้รับบริการกำลังเผชิญอยู่
ทฤษฎีของโอเรม (OREM's THEORY
ทฤษฎีระบบการพยาบาล (Theory of nursing system)
ทฤษฎีความพร่องในการดูแลตนเอง (Theory of self-care deficit)
ทฤษฎีการดูแลตนเอง (Theory of self-care
ระบบพยาบาล ( Nursing system)
ระบบพยาบาล เป็นระบบของการกระทําที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาตามความสามารถและ ความต้องการการดูแลตนเองของผู้ป่วยหรือผู้รับบริการ โอเรมแบ่งระบบการพยาบาลออกเป็น 3 ระบบ คือ
2) ระบบทดแทนบางส่วน (Partly compensatory nursing system)
1) ระบบทดแทนทั้งหมด (Wholly compensatory nursing system)
3) ระบบสนับสนุนและให้ความรูป (Educative supportive nursing system)
วิธีการช่วยเหลือผู้ป่วย
5 วิธี คือ การกระทําให้ การชี้แนะ การสอน การสนับสนุน และการสร้างสิ่งแวดล้อม
Interpersonal Relations Model
(ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล)
หลักพื้นฐานในการสร้างสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกัน คือความประทับใจ รักใคร่ ความชอบพอกัน เป็นมิตร
เป็นหนทางไปสู่มิตรภาพ
องค์ประกอบ
ความใกล้ชิด
ความเหมือนกันหรือคล้ายกัน
สถานการณ์
บทบาทหน้าที่ของการสื่อสาร
การสร้างความเข้าใจร่วมกัน
การสื่อสารเพื่อสร้างอิทธิพลต่อการมีทัศนคติร่วมกัน
การสื่อสารเพื่อยกระดับความสัมพันธ์
การสื่อสารเพื่อให้เกิดการกระทำต่อความต้องการ
ปัจจัยกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
สรีระวิทยา
บุคลิกภาพ
สังคมและวัฒนธรรม
ทฤษฎีการปรับตัวของรอย
(Roy’s Adaptation Theory)
1) การปรับตัวด้านร่างกาย (Physiological mode) เป็นการปรับตัวเพื่อรักษาความ มั่นคงด้านร่างกาย พฤติกรรมการปรับตัวด้านนี้จะสนองตอบต่อความต้องการ
พื้นฐานของบุคคล 5 ด้าน คือ ความต้องการออกซิเจน อาหาร การขับถ่าย กิจกรรมและการพักผ่อน รวมถึงการท างานของ ระบบต่างๆ ภายในร่างกาย
2) การปรับตัวด้านอัตมโนทัศน์ (Self-concept mode) เป็นการปรับตัวเพื่อนำไปสู่ ความมั่นคงทางจิตใจ
อัตมโนทัศน์เป็นความเชื่อและความรู้สึกที่บุคคลยึดถือเกี่ยวกับตนเองในช่วงเวลาหนึ่งเกี่ยวกับรูปร่างหน้าตา ภาวะสุขภาพ การทำหน้าที่ รวมไปถึงความเชื่อ ค่านิยม และทุก อย่างที่ตนเองยึดถือ
3) การปรับตัวด้านบทบาทหน้าที่ (Role function mode) บุคคลมีตำแหน่งและ บทบาทในสังคมของตนเอง
บุคคลจะต้องปรับตัวหรือกระทำตามบทบาทหน้าที่ของตนเองตามที่สังคม คาดหวังได้อย่างเหมาะสมเพื่อให้เกิดความมั่นทางสังคม บทบาทของบุคคลมี 3 กลุ่ม ดังนี้
3.1) บทบาทปฐมภูมิ (Primary role) เป็นบทบาทตามอายุ เพศ และระดับ พัฒนาการ เช่น บทบาทการเป็นวัยรุ่น และบทบาทการเป็นผู้สูงอายุ เป็นต้น
3.2) บทบาททุติยภูมิ (Secondary role) เป็นบทบาทที่เกี่ยวกับงานตามระดับ พัฒนาการ เช่น บทบาทการเป็นบิดามารดา บทบาทการเป็นสามีภรรยา และบทบาทตามอาชีพ เช่น บทบาทการเป็นพยาบาล บทบาทการเป็นครู และบทบาทการเป็นนักศึกษา เป็นต้น
3.3) บทบาทตติยภูมิ (Tertiary role) เป็นบทบาทชั่วคราวที่บุคคลนั้นได้รับ เช่น บทบาทสมาชิกสมาคม และบทบาทผู้ป่วย เป็นต้น
4) การปรับตัวด้านการพึ่งพาซึ่งกันและกัน (Interdependent mode) บุคคลมี ความสัมพันธ์เกี่ยวข้องและพึ่งพาซึ่งกันและกัน
เป็นทั้งผู้ให้และผู้รับความช่วยเหลือเกื้อกูล บุคคล ที่สามารถปรับตัวด้านการพึ่งพาระหว่างกัน (Interdependence) ได้อย่างเหมาะสมจะต้องมีความ สมดุลระหว่างการพึ่งตนเอง (Independence) การพึ่งพาผู้อื่น (Dependence) และการให้ผู้อื่นได้ พึ่งตนเอง ถ้าบุคคลสามารถปรับตัวได้ก็จะสามารถอยู่ร่วมกับบุคคลอื่นด้วยความรู้สึกมั่นคงปลอดภัย
การดูแลช่วยเหลือ
ประเมินระดับความสามารถในการปรับตัวของผู้ป่วยทั้ง 4 ด้าน
การช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับพฤติกรรมที่เป็นปัญหาไปสู่พฤติกรรมที่เหมาะสม เป้าหมายควรเป็นเป้าหมายที่เกิดขึ้นได้จริงภายหลังที่ได้ปฏิบัติการพยาบาลเสร็จสิ้นลง
Humanistic model (นิยมมนุษย์)
Human being มองค่าของมนุษย์ มนุษย์ทุกคนมีคุณค่า
Worth คุณค่า มองค่าของมนุษย์ มนุษย์ทุกคนมีคุณค่า และมีความสามารถ มีแนวโน้มไปในทางที่ดี
Acceptance การยอมรับ และให้โอกาสเขาได้ทำในสิ่งที่ดี
Do not blame อย่าตำหนิ การหาข้อดีชื่นชม โดยการพูดคุย การหาสิ่งที่ดีงามที่เขาทำได้ จะทำให้เขาไปได้ในทางที่ีดี
ทฤษฎีทางการพยาบาลของคิงทฤษฎีกระบวนการปฏิสัมพันธ์(King’s Theory)
1) บุคคล (Person)
เป็นส่วนหนึ่งของ สังคม เป็นผู้ที่มีเหตุผลและความรู้สึกนึกคิด มีภาษาซึ่ง เป็นสัญลักษณ์สำ หรับใช้ในการสื่อสาร
2)สิ่งแวดล้อม (Environment)
คิงอธิบายว่า สิ่งแวดล้อม ประกอบด้วย สิ่งแวดล้อมภายในและสิ่งแวดล้อม ภายนอก บุคคลจะมีการแลกเปลี่ยนพลังงานกับสิ่ง แวดล้อมภายนอกตลอดเวลาเพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ ได้ และพยาบาลจัดเป็นสิ่งแวดล้อมของผู้รับบริการด้วย
3) สุขภาพ (Health)
เป็นกระบวนการของการเจริญ เติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ ความเจ็บป่วยอาจมีผลก ระทบต่อบุคคลในทุกกลุ่มอายุและทุกระดับ
4) การพยาบาล (Nursing)
เป็นกระบวนการปฏิสัมพันธ์ ระหว่างการพยาบาลกับผู้รับบริการ ที่มีการแลกเปลี่ยน การรับรู้ข้อมูลซึ่งกันและกัน ผ่านกระบวนการสื่อสาร
ระบบ
1) ระบบของบุคคล (personal system)
พยาบาลและผู้รับบริการจะมีระบบส่วนตัวหรือมี แบบแผนเฉพาะเป็นของตนเองในการปฏิสัมพันธ์กับ สิ่งแวดล้อม
2) ระบบระหว่างบุคคล (interpersonal system)
เมื่อ บุคคล 2 คน ขึ้นไปหรือกลุ่มมีปฏิสัมพันธ์กัน พยาบาล ได้รับการคาดหวังว่าจะเป็นผู้ช่วยลดปัจจัยที่ก่อให้เกิด ความเครียดสำ หรับผู้รับบริการและครอบครัว
3) ระบบสังคม (social system)
เป็นขอบเขตระบบ บทบาทของสังคม พฤติกรรม และการปฏิบัติที่สร้างขึ้นเพื่อรักษาคุณค่าและกลไก สำ หรับควบคุมการปฏิบัติ กฎ ระเบียบที่เกี่ยวข้อง กับการพยาบาล
ทฤษฎีความ สำเร็จตามจุดมุ่งหมาย เป็นกระบวนการ 7 ขั้นตอน
1.พฤติกรรมของผู้รับบริการ
การตอบสนองของผู้รับบริการต่อสิ่งรบกวน
สิ่งรบกวนหรือปัญหา ซึ่งทำให้ผู้รับบริการต้องมาโรงพยาบาล
การตั้งเป้าหมายและกำหนดจุดมุ่งหมายที่เป็นไปได้ร่วมกันของพยาบาลและ ผู้รับบริการ
การค้นหาแนวทางปฏิบัติ
การตกลงร่วมกันถึงวิธีปฏิบัติ ที่ต้องมีความเห็นพ้องต้องกันและยอมรับในวิธี การปฏิบัติ
และการบรรลุเป้าหมายของการปฏิสัมพันธ์ เป็นพฤติกรรมที่แสดงออกในขั้นสุดท้าย ซึ่งแสดงให้เห็นว่า จุดมุ่งหมายนั้นสำเร็จตามที่ตั้งเอาไว้
Cognitive Behaviour Model
(ปัญญานิยม)
วิธีการเปลี่ยน
REBT
การบำบัดแบบเน้นเหตุผล
ผู้นำทฤษฎี
อัลเบอร์ด เอลลิส ชาวอเมริกัน
ทรรศนะเกี่ยวกับธรรมชาติมนุษย์
มนุษย์ต่างจากสัตว์โลก
มนุษย์เกิดมาพร้อมกับศักยภาพ
มนุษย์เป็นผู้มีเหตุผลและไร้เหตุผล
มนุษย์มีความต้องการสิ่งที่ดีงาม
ความคิด ความรู้สึก
Logotherapy
รูปแบบของการวิเคราะห์
อัตถิภาวนิยม
เป็นโรงเรียนจิตวิเคราะห์
Reality Therapy
การให้คำปรึกษา แบบเผชิญความจริง
เป็นเอกลักษณ์แห่งความสำเร็จ เป็นเอกลักษณ์ที่บุคคลมองเห็นว่าตนเองมีความสามารถที่จะตอบสนองต่อความต้องการ มีคุณค่า และมีความสำคัญต่อตนเองและคนอื่น
Gestalt Therapt
การให้คำปรึกษาเชิงบำบัด
ที่นี่และเดี๋ยวนี้
การรับรู้
ความรับผิดชอบ
Behaviour Model พฤติกรรมนิยม
คือ
พฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ พฤติกรรมทุกอย่างมีสาเหตุมาจากการเรียนรู้ เราต้องจัดการเรียนรู้ใหม่ให้ผู้ป่วย เช่น ให้ดูตัวอย่างให้เขาเรียนรู้ใหม่
ตัวอย่างการรักษา
Systematic desensitization การลดความรู้สกอย่างเป็นระบบ ให้เผชิญทีละน้อย
Assertive การแสดงออกที่ตอบสนองความต้องการได้
Self Monitoring ให้เฝ้าดูตัวเองแล้วบอกตัวเองมีความรู้สึกอย่างไร เป็นอย่างไร
Positive reinforcement การเสริมแรงทางบวก
Negative reinforcement การเสริมแรงทางลบ
Modeling technique ให้คิดหาต้นแบบตัวอย่าง
Punishment ให้สิ่งที่ไม่ดีเพื่อให้ยุติพฤติกรรม
shaping technique
successive approximation ตั้งเป้าหมายแล้วทำให้ดีขึ้นเรื่อยๆ
chaining ไปที่เป้าหมายเลย แล้วค่อยลงรายละเอียด
Motivation ให้ก่อน ค่อยเกิดพฤติกรรม
Token economy ถ้าทำดี จะมีแสตมป์สะสมพฤติกรรมไว้ ถ้าได้เท่านี้ๆได้รางวัล
Relaxation technique เน้นผ่อนคลาย
Present เน้นปัจจุบัน ไม่สนใจอดีตที่เคยผ่านมา
กลุ่มที่ 3
น.ส.ณัฐณิชา คำสุวรรณ เลขที่ 26 (62111301027)
น.ส.ปิยาภรณ์ บุญยะเพ็ญ เลขที่ 50 (62111301052)
น.ส.พรเพ็ญ พะโยธร เลขที่ 52 (62111301054)
น.ส.อมรรัตน์ นามเที่ยง เลขที่ 103 (62111301106)
น.ส.อาทิติยา รสชุ่ม เลขที่ 106 (62111301109)