Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Bloed, Cardiovasculaire werking, Remming bloedstolling - Coggle Diagram
Bloed
nitraten, nitrieten
<--
- bio-industrie (kaasbereiding, pekelen)
- HK: accum.nitraat in planten (stoppelknollen, gras, bieten, raap; in najaar (koude, donker), overbemesting)
- monogastrica (vnl sus,pluimvee gevoelig): voeder/drinkwater (door uitlochening kunstmeststoffen / stilstaand drinkwater of boorputten +bact)), lek luchtwasser HNO3
- NO2 doorheen placenta-barrière --> foetaal MetHb
- ...zelflimit: bij overgang Hb2+ naar Hb3+ wordt nitriet ook omgezet (oxido-reductie)
nitraat NO3 --> oiv pensflora nitriet NO2 (10x toxischer)--> ammoniak NH4
- laatste stap is snelheidslimiterend: níét bij teveel NO3, dus ++NO2
-->
- (hyperacuut (bij +++ opname): hersenanoxie --> vasodil, hypotensie ... plotse dood)
- acuut: Hb2+ --> MetHb3+ (30%)....weefselanoxie --> dyspnee, cyanose, incoördinatie, paralyse, coma, (braken, diarree)
- subacuut: licht irriterend voor g-i mucosa --> "
diagnose NO2 intox.:
- volle buis bloed +heparine/EDTA, direct in koelkast --> spectrofotometrie: MetHb (bruin bloed)
- NO2 in bloed / pensinhoud, NO3/NO2 in drinkwater
beh: MetHb-->Hb2+
- endogeen door MetHb reductase/diaphorase I (95%)
- exogeen methyleenblauw IV --> diaphorase II (5%)
ov weinig G6PD (glucose-6-phosphaat dehydrogenase)-->hemolyse
-
eik / Quercus spp.
<-- 2 seizoenen: vnl jonge eikels in het najaar, twijgjes in het voorjaar
scherp
Amerikaanse eik / Q.rubra
afgerond
Zomereik / Q.robur
--> rund, ov, eq gevoeligst (sus resistent --> bellota ham):
- tannine --> adstringerend "
- ... tannine omgezet in pyrogallol --> hemolyse
DUS
- 1w latentietijd: lusteloos, anorexie, constipatie ... diarree, melena; eq ook mondulcers en faryngitis
- ... anurie, bloederige urine, bloedingen, .... ataxie
diagnose:
- levend: BOZ BUN, creatinine :arrow_upper_right:, (......leverwaarden)
- postmortem: enteritis, glomerulonefritis, lever, mondulcers
-
CO
-
kleurloos, reukloos, lichter dan lucht
-->
- CO bindt op Hb --> carboxyHb (hogere affiniteit dan O2 voor Hb; zeer stabiel)
... pCO2 daling waardoor AH centrum minder geprikkeld en respir.alkalose
eliminatie van CO door uitademing (T1/2 4h, maar langzamer bij chron.intox.)
sec.bindingen van CO aan Mb en cytochroomoxidase
- toxiciteit ~
CO gehalte, Hb gehalte, ademvolume, diersoort (kleine met hoger basaalmetab-->sneller AH), O2 behoefte (anemisch-->gevoeliger)
- sympt ~ COHb %
- acuut: (<10% symptoomloos)
<20% vasodil, hoofdpijn, duizelig
<40% nausea, bewusteloos
.>50% AH verlamming
- hyperacuut: medullaire paralyse ...plotse dood
- chronisch (mens): vermoeid .......slaapstoornis, verlamming
diagnose:
- helrood bloed, volle buis met heparine --> %COHb
beh:
- toediening medicinale O2 (95% O2, 5% CO2 (níét bij metab.acidose)
chron. kopervergiftiging
intoxicatie ~
- Absorptie:
- bij volw. schapen 10% Cu resorptie (rest slaat neer in pens als Cu-Mo-S complex (want ook sulfaat etc.)) ... in circ binding aan ceruloplasmine ... in lever neerslaan --> uitscheiding via gal
bij preruminerende lammeren 50% resorptie
- bij niet-HK binden Cu en Zn/Fe op zelfde transporter, dus minder Cu resorptie bij meer competitie van Zn/Fe
- Toedieningsvorm: intox. bij wateroplpsbaar > vast
- Diersoort: HK (vnl schaap door tekort G6PD en direct accum in lever) > niet-HK
metallisch onschadelijk, ion 2+ wel schadelijk
--> ov:
- fase 1: chron.leveraccum. --> hepatotoxisch:
- γGT, ALT, AST vrijgegeven, dus in bloed :arrow_upper_right:
- ...vrijstelling hydrolyt.enzymes bij lysosoomschade --> hepatische icterus
- vrijstelling Cu2+ ...
- fase 2: acute hemolytische crisis
- ...MetHb3+ (3%), Cu1+ dat bindt aan SH van AO glutathione (cys-gln-gly) ...bij verzadiging glutathione-->pm schade
- Cu1+ remt pm ATPase van Na/K pomp ...Na+ blijft ic ..+H2O-->zwelling cel
-->hemolyse ...weefselanoxie
... bijkomende bilirubinemie--> prehepatische icterus
... Hb cilinders in niertubuli---> anurie, uremie, verhoging CPK (spierenzymen)
- ov: cachexie, hemolytische crisis, Hb urie, icterus ... <3d dood
- rest: enkel lever+nierinsuff, icterus, géén hemolytische crisis.
<-- vnl ov gevoelig
- meer Cu in rundervoeder
- weide bemest met varkensmest (die meer Cu in voeder krijgen)
- vnl HK: voeders met tekort aan molybdeen (beschermt tegen Cu intox): best 4:3=Cu:Mo (>10:1 :red_cross:)
- niet-HK:
- voeders met tekort aan Zn en Fe (vnl sus) / teveel Ca2+ (..Zn deficiënte..)
- teveel eiwit --> CuS: slecht geresorbeerd
:left_right_arrow:bij tekort 'koperbril' (=geen Cu voor tyrosinase werking, dus geen omzetting tyr naar melanine)
diagnose:
- leverbiopt Cu / (bloed Cu (slechtere correlatie))
- BOZ bilirubine, γGT, AST :arrow_upper_right:
beh:
- acute fase ov: geen, (evt. ammonium tetrathiomolybdaat IV)
- at risk dieren: 3w ammoniummolybdaat en Na sulfaat in voeder / glutathione precursoren IV (cys)
-
beuk / Fagus sylvatica, beukhaag
blad met gladde rand
<-- beukennoten (vnl in najaar na warmte), vnl eq gevoelig (rest nauwelijks):
- fagine (een saponine: 'zeep' (lipofiel+hydrofiel deel), resistent aan verhitting) --> innesteling in pm darmwand..rbc..hersenen
--> enteritis, koliek, hemolyse, ...convulsies
- tannine --> adstringerend (samentrekking mucosa door neerslaan eiwit) ... koliek, darmparalyse .... diarree,..melena
≠ Haagbeuk
blad met gekartelde rand
-
- hemolyse
- MetHb (--> slecht O2 transport)
carboxy Hb (CO)
- Hb synthese :arrow_lower_right:
Cardiovasculaire werking
Natriumchloride
<-- drinkwater, voeder, productiefout electrolietenopl, te geconc kunstmelk
- na overstroming zeewater naar drinkwater id polder / oppompen Na rijk grondwater
- Na+ snelle resorptie en eliminatie via nier, blijft extracell--> hypertoon milieu --> extracell.oedeem (vanuit cellen en circ), circ.st., exsikkose CZS (=cell.uitdroging)
-->
- pluimvee (zeer gevoelig door gereduc.glom.filtratie, lager albumine (=isotone buffer)): dorst ... paralyse, zwartverkleuring kam (=necrose)
- sus: dorst, salivatie, waterige diarree, excitatie, tremor, convulsies, blind, (T normaal) <-- oedeem, eosinofiele meningo-encephalitis
-
-
Natriumsulfaat
-
" hypertoon milieu
--> hypotensie, collaps, (hersenoedeem, diarree, hypocalcemie door CaSO4 vorming)
Ionoforen
<--
- :red_cross: eq, konijn (slechte metabolisatie door laag CYP3A): accidentele versleping/kruiscontam premixresten van rund/pluimvee
- (rund (meer energie rond partus, tegen ketose): monensin i.c.m. nitraatrijke voeders-->nitriet intox)
- pluim, sus: i.c.m. tiamuline (AB)--> ionoforen niet gemetab, dus intox
- complexvorming met Na+, K+, Ca2+, Mg2+ --> verstoring intracell.evenwicht
- sarcolemma schade --> Na influx, K efflux ...prikkelbaarh :arrow_lower_right:..hartblock, skeletspieren
daarbij ook ++catecholamines --> oxidatieproducten ROS ..++schade sarcolemma;
vorming lipideperoxiden ..++pm schade
- simultaan Ca2+ influx met Na+ --> ++ intracell.Ca2+
-->
- eq, konijn: anorexie, lichte koliek ...hartaritmie, cardiaal oedeem, progress.ataxie, sterk zweten ...paralyse, dood
- rund (overdosage): koliek, soms bloederige diarree
- pluim (overdosage): spieratrofie, hartspierdegeneratie, nieratrofie, paralyse, AHdepressie
- sus (i.c.m. tiamuline): anorexie, spieratrofie, slappe achterhand, AHdpressie
-
diagnose:
BOZ: troponine, CPK (creatine phosphokinase), LDH (lactaat dehydrogenase)
monensin, salinomycine, lasalocid, narasin
=coccidiostatica
-
-
-
-
Pieris japonica
--> cardiotoxisch ...sec. longoedeem, hemorrh.vocht trachea
sierplant
-
azalea, rhododendron
<-- balderen, stengels (eq, rund, ov)
--> (braken diarree) ...(hart)spierzwakte, spiertrillingen, AHdepressie
kamerplant, sierstruik
oleander
--> g-i irritatie, ventric.tachycardie, tachyaritmie
<-- bladeren (ook gedroogd), water ervan: digoxine, digitoxine; warm klimaat (zuid-Europa)
haag
beh: anti-aritmica (lidocaïne,..)
-
Remming bloedstolling
4-OH-Coumarine derivaten
- <-- rodenticiden (zelden via opname van rodentia), als GM na thrombus
- 1e generatie (ratten etc meer resistent hiervoor): warfarine, coumatetralyl
- 2e generatie: difethialon, difenacoum, brodifacoum, bromadiolone, flocoumafen --> langere T1/2
- <-- beschimmelde witte honingklaver
:left_right_arrow: adelaarsvaren:
naast rbc :arrow_lower_right:, ook PLT :arrow_lower_right:
- trage maar +-voll. orale absorptie, hoge plasma-eiwit binding in circ (enkel vrije fractie geeft effect)
- toxiciteit ~
- interacties met cortico's, NSAIDs, pyrazolones --> vrije fractie coumarine :arrow_upper_right:
- al deficiëntie van vit.K
- al leverinsuff (prod. bloedstollingsfactoren)
- diersoort: sus > rat > h > eq > pluimvee
- cumulatie van dosis (herhaalde opname) --> cumulatie in effect (eigen voorraad stollingsfactoren uitgeput)
-->
- acuut (eenmalige massale dosis, vnl moedwillig tegen roofvogels): schade capillairwand ...uitbloeden ...hypovol.shock, vasodil
- cumulatief (chronisch):: schade capillairwand én bloedstollingsstoornissen
- in competitie met endog.vit.K voor synthese stollingsfactoren (geactiv. door vit.K, maar hier niet door verhindering reductie vit.K) en voor apo-enzymes met receptoren voor vit.K transport
synthese: finale carboxylatie
-
--> na latentietijd
- suf, bleke mucosae (anemie), hematurie, bloederige diarree, petechiën, shock (tachycardie, T:arrow_lower_right:)
diagnose:
- verlengde PT tijd, Quick tijd, aPTT tijd (in bloedbuisje met citraat);
van factor VII snelst te zien want kortste HWT 4-6h
(42h na opname eerste sympt zien (want HWTx7=42))
- 4-OH coumarines in bloed, postmortem lever
... vochtig gehouden hooi
beh:
- eerst stabiliseren (O2, thoracocentesis,..); monitoring
- vit.K1 (lipofiel): Konakion (/vit.K1 uit Frankrijk goedkoper)
start 5mg/kg/dag SC bij h en k (effect na 24-48h) / 0,5-1mg/kg SC bij gHD ...onderhoudsdosis 2,5mg/kg/dag p.o. 2x pd voor 2-3w (~coumarine)
....... 48h na stoppen controle PTQuick
- bloedtransfusie indien nodig (heel suf, shock) --> stollingsfactoren
- ondersteunend: infuus, AB,..
-
-