Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ผู้ที่มีความวิตกกังวล/เครียด - Coggle Diagram
ผู้ที่มีความวิตกกังวล/เครียด
ความวิตกกังวล
สภาวะทางอารมณ์ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนว่ามีการกระตุ้นที่มาก เกิดขึ้นรู้สึกเหมือนถูกคุกคาม ตกอยู่ในอันตราย ไม่ปลอดภัย ทำให้เกิดความวิตกกังวล
ระดับของความวิตกกังวล
ความวิตกกังวลในระดับต่ำ (mild anxiety)
วิตกกังวลเพียงเล็กน้อย กระตุ้นให้บุคคลมีความตื่นตัว
ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ตื่นตัว มีความเข้มแข็ง
ความวิตกกังวลในระดับปานกลาง (moderate anxiety)
มีความตื่นตัวมากขึ้น เนื่องจากระบบประสาท sympathetic ทำงาน จะลุกลี้ลุกลน
ประสาทสัมผัสทั้ง & ตื่นตัว แต่แคบลง
ความวิตกกังวลในระดับรุนแรง (severe anxiety)
อาการลุกลี้ลุกลน กระสับกระส่ายหรือพูดรัวและเร็วขึ้น บางคนอาจจะพูดติดอ่าง การรับรู้และสติปัญญาลดลง
การรับรู้สภาพแวดล้อมผิดๆไปจากความเป็นจริง สติปัญาที่ตะแก้ไขปัญหาต่างๆ ลดลง ไม่รับรู้กาลเวลาและสถานที่
การรับรู้ลดลง สิ่งกระตุ้นใหม่ ทำให้ความวิตกกังวลเพิ่ม ระบบประสาทอัตโนมัติ ซิมพาทิทิคเพิ่ม ---> Hyperventilation
ความวิตกกังวลในระดับรุนแรงที่สุด (panic anxiety)
ไม่สามารถควบคุมตนเองได้
พฤติกรรมทางด้านคำพูดและกิริยาอาการต่างๆ จะถดถอยลงการรับรู้จะแคบมาก
ไม่สามารถตัดสินใจหรือแก้ไขปัญหาได้
อาจมีอาการอ่อนเพลียมาก เป็นลม เสียงสูง เสียงสั่น พูดน้อยลง พูดวกวน
ตื่นกลัวสุดขีด สูญเสียการควบคุม มีพลังงานเกิดมาก บิดเบือน
สูญเสียความคิดที่สมเหตุสมผล สื่อสารลดลง
ความเครียด
อาการที่ร่างกายและยิตใจเกิดการตื่นตัวเตรียมรับกับเหตุการณ์ที่บุคคลคิดว่าไม่น่าพอใจหรือเกินกำลังความสามารถทำให้เกิดความหนักใจ เป็นทุกข์และอาจทำให้เกิดอาการผิดปกติทางร่างกายและพฤติกรรมตามไปด้วย
Selye (1976)
ความเครียดเป็นกลุ่มอาการที่ร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่มาคุกคามโดยสิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ และมีต้นเหตุจากสถานการณ์หรือเหตุการณ๋ที่เกี่ยวข้องทั้งร่างกาย จิตใจ สิ่งแวดล้อม และสังคม ที่บุคคลประเมินแล้วว่าเป็นอันตรายต่อตนเอ
กล่าวว่าโดยทั่วไปในสภาพที่ปกตที่ไม่มีความเครียดอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายจะทํางานอยู่ในสภาพสมดุล แต่
เมื่อมีสิ่งมาคุกคาม (Stressor) ก็จะทําให้สมดุล ของร่างกายเปลี่ยนแปลงไป เกิดการเปลี่ยนแปลงของสรีระวิทยาและชีวเคมีของ ร่างกาย เกิดเป็นพฤติกรรมปรับตัวที่เรียกว่า กลุ่มอาการปรับตัวทั่วไป (General adaptation syndrome) ซึ่งแยกออกได้เป็น 3 ระยะ
ระยะเตือน เป็นการตอบสนองของบุคคลต่อสิ่งเร้าที่ก่อให้เกิดขึ้นเพียงระยะเวลาสั้น ๆ ตั้งแต่เพียงไม่กี่นาทีถึง 48 ชั่วโมง ซึ่งขึ้นอยู่กับความรุนแรงของตัวกระตุ้น อาการนั้นเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของระบบประสาทอัติโนมัติซิมพาเทติค และต่อมพิทูอิทารีส่วนหน้า เช่น อัตราการเต้นของหัวใจจะแรงและเร็วขึ้น
ระยะที่เริ่มรู้ว่ามีสิ่งคุกคามต่อตัวคน ร่างกาบจะทำการปรับตัวโดยผลิตฮอร์โมนออกมาเพื่อรักษาสมดุลเอาไว้
2.ระยะต่อต้าน (stage of resistance)
ปรับตัวอย่างเต็มที่ต่อตัวกระตุ้นที่เกิดความเครียดและผลที่ตามมาคือ อาการจะดีขึ้นหรือหายไป โดยการต่อสู้หรือถอยหนีจากตัวกระตุ้น
ระยะที่ร่างกายปรับตัวเพื่อต่อสู้กับสิ่งคุกคามโดยใช้กลวิธีต่าง ๆ เพื่อให้ชีวิตอยู่รอดและไม่รู้สึกว่าเกิดความเครียดจนทนไม่ได้
ระยะหมดกำลัง (the stage of exhaustion)
ความสามารถในการปรับตัวของสิ่งมีชีวิตต้องมีจุดจบ ถ้าตัวกระตุ้นให้เกิดความเครียดรุนแรงและไม่สามารถจะขจัดออกไปได้ เกิดการหมดกำลัง และหากไม่ได้รับการช่วยเหลือหรือประคับประคองจากพายนอกอย่างเพียงพอ กลไกการปรับตัวจะล้มเหลว เกิดโรคและเสียชีวิตได้ในที่สุด
เป็นระยะที่ไม่สามารถปรับตัวได้ จะเกิดความเครียดสูงหรือเกิดความเครียดว่ามีการเปลี่ยนแปลงในร่างกาย
สาเหตุ
1สาเหตุจากภายนอกตัวบุคคล
สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ
สังคมและสัมพันธภาพกับคนอื่นๆ
สภาวการณ์และเหตุการณ์อื่นๆ
2สาเหตุจากภายในตัวบุคคล
ระดับพัฒนาการ เนื่องจากความไม่สมดุลกันระหว่างความคาดหวังของคนแวดล้อมกับความสามารถของบุคคล
การรับรู้ และการแปลเหตุการณ์ เหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดอารมณ์ กลัว โกรธ เกลียด กังวล หรือตื่นเต้น ถือเป็นเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียด
สิ่งที่คุกคามต่อภาพพจน์ของบุคคล
ความเจ็บปวด
การเคลื่อนไหวไม่ได้
การสูญเสียและการเปลี่ยนแปลง การสูญเสียบุคคลที่รัก
ความเครียดส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางร่างกายจิตใจและพฤติกรรม ดังนี้
ความผิดปกติทางร่างกาย เรียก ไซโคโซมาติค ซึ่งเป็นอาการป่วยที่มีสาเหตุมาจากปัญหาทางอารมณ์แต่อาการ ของโรคปรากฎทางกายเช่น มีอาการใจสั่น อาการหอบ ท้องอืด นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก ประจําเดือนไม่มาตามปกติความดันโลหิตสูง
ความผิดปกติทางจิตใจ ได้แก่ กลัวโดยไร้เหตุผล ขาด ความเชื่อมั่นในตนเอง วิตกังวล คิดมาก คิดฟุ้งซ่าน หลงลืมง่าย ไม่มีสมาธิ หงดุหงิด โกรธง่าย ใจน้อย เบื่อหน่าย ซึมเศร้า เหงา ว้าเหว่ หมดหวัง หมดความรู้สึกสนุกสนาน
ความผิดปกติทางพฤติกรรม ได้แก่ มีการรับประทานอาหารเพิ่มขึ้นหรือลดลง สูบบุหรี่ ดื่มสุรามากขึ้น ชวนทะเลาะ ดุงผม กัดเล็บเก็บตัว
ระดับความเครียด
1.ความเครียดระยะต่ำ (mild stress)
เป็นความเครียดที่เกิดขึ้น และหมดไปในระยะเวลาอันสั้นเพียงนาทีหรือชั่วโมงนั้น เหตุการณ์เพียงเล็กน้อยในชีวิตประจำวัน
ความเครียดระดับปานกลาง (moderate stress)
อยู่นานเป็นชั่วโมงหรือเป็นวัน เช่นความเครียดจากงานหนัก ปัญหากับเพื่อนร่วมงาน
ความเครียดระดับสูง (severe stress)
อาจอยู่นานเป็นเดือนหรือปี อาจเกิดจากสาเหตุหลายสาเหตุ เช่นการสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก การสูญเสียอวัยวะของร่างกาย