การพยาบาลแบบองค์รวมแก่บุคคลวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่มีความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของต่อมธัยรอยด์ฮอร์โมน
ภาวะธัยรอยด์ฮอร์โมนน้อยกว่าปกติ
- ภาวะธัยรอยด์ฮอร์โมนต่ำจากเนื้อเยี่อต่อมมีน้อยหรือไม่มีเนื้อเยื่อต่อมที่จะสร้างต่อมธัยรอคซินแบ่งเป็น
- เกิดตั้งแต่เป็นทารกอยู่ในครรภ์มารดา
- myxedema ขาดธัยรอยด์ฮอร์โมนในผู้ใหญ่
- thyrioditis
- acute thyrioditis ต่อมธัยรอยด์อักเสบโต
- subacute thyrioditis การอักเสบค่อยเป็นค่อยไป
- chronic thyrioditis การอักเสบเป็นๆหายๆ
3.thyriod gioter
- simple gioter
เป็นการขยายใหญ่ของต่อมธัยรอยด์ เพื่อสร้างธัยรอยด์ฮอร์โมน
- sporodic gioter
เกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างธัยรอคซินจากสารอาหารที่รับประทาน
สาเหตุ
- ภาวะธัยรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
- การขาดฮอร์โมนที่กระตุ้นต่อมธัยรอยด์
- กระบวนการปฏิกิริยาออโตอิมมูนของร่างกาย
- ความบกพร่องในการสังเคราะห์ธัยรอยด์ฮอร์โมน
อาการและอาการแสดง
- น้ำคั่งในปอด
- ปัญญาอ่อน เฉื่อยชา ซึม
- ผอมแห้ง เสียงแหบ
- ท้องผูก
- หัวใจเต้นช้า ชีพจรเบา
- ในเด็กเกิดแคลเซียมมาเกาะ
การประเมินสภาพ
การซักประวัติผู้ป่วยด้านต่างๆ
การตรวจร่างกาย
- ในเด็กจะเตี้ย หน้าตาแก่กว่าวัย ปัญญาอ่อน ผู้ใหญ่จะอ้วน เฉื่อยชา
- ผิวหนังแห้ง หยาบ เหงื่อออกน้อย
- คอ เวลากลืนน้ำลายมีการเคลื่อนที่
- กล้ามเนื้อคลายตัวช้ากว่าปกติ
- ชีพจรเบาช้า ความดันลดลง หายใจช้า
การรักษา
- ในรายที่เนื้อเยื่อถูกทำลายใหเธัยรอคซินเข้าไปแทน
- ในรายที่ฮอร์โมนต่ำจากการอักเสบ
- ผู้ป่วยที่เป็นคอพอกธรรมดา
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
- มีแนวโน้มที่จะเกิดความไม่รู้สึกตัว
- สังเกตและบันทึกระดับความรู้สึก 1-4 ชั่วโมง
- ดูแลได้รับยาเพื่อให้ระดับฮอร์โมนปกติ
- กระตุ้นให้ผู้ป่วยมีกิจกรรมเพิ่มขึ้น
- มีการคั่งของน้ำระหว่างเซลล์
- สังเกตอาการบวมของผู้ป่วย
- ช่างน้ำหนักทุกวัน
- สังเกตอาการคั่งของน้ำในช่องอก
- ขาดความสมดุลของการเผาผลาญอาหาร
- ดูแลให้ได้รับสารอาหารที่มีแคลอรี่ต่ำ
- สังเกตและจำกัดกิจกรรมของผู้ป่วย
- ไม่สามารถถ่ายอุจจาระได้ตามปกติ
- ป้องกันอาการท้องผูก
- แนะนำให้เคลื่อนไหวตามความเหมาะสม
- การสื่อความหมายไม่ชัดเจน
- ให้เวลาผู้ป่วยในการคิด ตอบคำถาม
- สื่อสารกับผู้ป่วยพูดช้าๆชัดๆ
การพยาบาลผู้ป่วยภาวะธัยรอยด์ฮอร์โมนมากกว่าปกติ
การทำงานของต่อมธัยรอยด์แบ่งตามลักษณะการเกิด
- โรคเกรฟ
- โรคพลัมเมอร์
- toxic nodular
อาการและอาการแสดง
- อาการที่เกิดจากผลของธัยรอคซินเพิ่มขึ้นในกระแสเลือดทำให้กระบวนการเผาผลาญเพิ่มขึ้น
- อาการที่เกิดจากต่อมธัยรอยด์ขยายใหญ่ขึ้นทำให้เกิดอาการดังนี้ ก้อนเนื้องอกขยายใหญ่กดอวัยวะข้างเคียง
การประเมินสภาพ
ประวัติ
การตรวจร่างกาย
- ตรวจคอ
- ตรวจระบบหัวใจหลอดเลือด
- ตรวจระบบกล้ามเนื้อ ประสาท
- ตรวจระบบผิวหนัง
- ตรวจระบบทางเดินอาหาร
การรักษา
- รักษาด้วยยา
- รักษาด้วยการทำผ่าตัด
- รักษาด้วยรังสี
การวินิจฉัย
- ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ
- ดูแลได้รับอาหารที่มีแคลอรี่สูง
- ควรเป็นอาหารย่อยง่าย ดูดซึมได้ดี
- ดื่มน้ำมากๆ
- มีแนวโน้มจะเกิดอันตรายต่อตา เนื่องจากเปลือกตาปูดไม่สนิท
- จัดท่านอนศีรษะสูงเพื่อลดบวม
- ใช้ยาหยอดตาเพื่อป้องกันตาแห้ง
- แนะนำบริหารกล้ามเนื้อรอบตา
- อาจเกิดกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- ให้ความรู้แนะนำเกี่ยวกับอาหารของโรค
- ลดภาวะเครียด
- ให้ผู้ป่วยพักผ่อนให้เพียงพอ
การพยาบาลผู้ป่วยโรคต่อมหมวกไต
หลั่งฮอร์โมน 3 ชนิด
- mineralocorticoids รักษาสมดุลของน้ำและเกลือ
- glucocorticoids ควบคุมเมตาบอลิซึม
- sex hormone ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนเพศ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติจากต่อมหมวกไตส่วนนอก
cushing's syndrome
เกิดจากต่อมหมวกกไตส่วนนอกทำงานมมากกว่าปกติ ทำให้หลั่งคอร์ติคอยด์มาก
สาเหตุ
- เนื้องอกจากต่อมใต้สมอง
- ความผิดปกติจากภายนอกต่อมใต้สมอง
- การเจริญเติบโตอย่างช้าๆของต่อมหมวกไต
กลุ่มโคคอร์ติคอยด์
อาการและอาการแสดง
- มีรอยแตกบริเวณหน้าท้อง สะโพก เต้านม
- กระดูกเปราะง่าย กล้ามเนื้ออ่อนแรง
การรักษา
- การรักษาด้วยยา
- รักษาด้วยการผ่าตัด
- การรักษาด้วยรังสี
การพยาบาลผู่ป่วยขาดฮอร์โมนจากต่อมหมวกไตส่วนนอก
อาการและอาการแสดง
- อาการเรื้อรัง เกิดจากการขาดแอลโดสเตอโรน
- อาการเฉียบพลัน ปวดศีรษะมาก ปวดท้อง ปวดหลัง
การรักษา
รักษาด้วยยาโดยให้ฮอร์โมนที่ขาดเข้าไปแทน
hyperparathyroidism
อาการและอาการแสดง
- ระบบทางเดินอาหาร
- ประสาทและกล้ามเนื้อ
- ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
- ผลต่อกระดูก
- ผลต่อตา
การรักษา
- รักษาด้วยยา
- รักษาด้วยการผ่าตัด
การวินิจฉัยการพยาบาล
- มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุทำให้กระดูกหักได้
- มีแนวโน้มเกิดภาวะหัวใจวาย
- มีโอกาสเกิดแผลในกระเพาะอาหาร
- เปลี่ยนแปลงด้านการขับถ่ายจากการท้องผูก
- ขาดทักษะความรู้เกี่ยวกับโรค และการดูแลรักษา
- มีแนวโน้มจะเกิดภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
ความผิดปกติต่อมพิทูอิตารีส่วนหลัง
สร้างฮอร์โมนAHD เข้าสู่กระแสเลือด ออกฤทธิ์โดยดูดกลับน้ำไว้ในร่างกาย
การขาดADS
มีความผิดปกติ 4 แบบ
- ไม่มีADH หลั่งออกมาเลยเมื่อให้hypertonic saline ทางหลอดเลือดดำ ไม่สามารถทำให้ปัสสาวะเข้มข้นได้
- osmoreceptor เสียทำให้ไม่มีADH หลั่งออกมา
- osmoreceptor threshold สูงเมื่อให้hypertonic saline เข้าไปจะมีADH ออกมา
- ผู้ป่วยมีออสโมลาลิตี้ในปัสสาวะและพลาสมาใกล้เคียงกับปกติ
สาเหตุของโรคเบาจืด
- บริเวณ hypotalamoneurohypo physeal system ถูกทำลาย
- มีความผิดปกติของ renal tubules ไม่ตอบสนองADH
การรักษาโรคเบาจืด
- ฮอร์โมนที่ใช้รักษาโรคเบาจืดคือ vasopressin ใช้ฉีดและพ่น
- ยารักษาแบบไม่ใช้ฮอร์โมน
การพยาบาลโรคเบาจืด
- ค้นหาผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็นโรคเบาจืด
- บันทึกสารน้ำเข้า-ออก
- ชั่งน้ำหนักและสภาวะขาดน้ำ
- สังเกตการขับถ่ายอุจจาระ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- สอนให้ดูแลตนเอง
syndrom of inappropriate anti diuretic hormone secretion
SAID เป็นกลุ่มที่หลั่งADH ออกมามากไม่สัมพันธ์กับออสโมลาลิตี้ในพลาสมา
SAIDH secretion ที่เกิดจากยา
สาเหตุ
- อาจเกิดจากเนื้องอกมะเร็ง
- ระบบส่วนกลางผิดปกติ
อาการ
น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น อ่อนเพลีย ซึม สับสน ชัก หมดสติ
การตรวจห้องปฏิบัติการ
- BUN,cretinine
- serum albumin
การรักษา
- ถ้าผู้ป่วยไม่รรุนแรงจำกัดน้ำดื่ม 800-1000 มล.ต่อววัน
- ในผู้ป่วยรุนแรงให้3% saline solution ทันที 200-300 มล.
- รักษาสาาเหตุที่มำให้เกิด SIADH
- การรักษาด้วยยา
การพยาบาล
- ความสมดุลของน้ำในร่างกาย
- ชั่งน้ำหนักตัว
- สังเกตความรู้สึก พฤติกรรม
- การร่วมมือกับแพทย์ในการวินิจฉัยโรค
- จำกัดสารน้ำตามแผนการรักษา
hypoparathyroidism
สาเหตุ
- เกิดจากต่อมพาราธัยรอยด์ถูกตัดออก
- ขาดเลือดไปเลี้ยง
- ได้รับรังสีบริเวณคอ
- ความผิดปกติของต่อมธัยรอยด์
อาการ
เฉียบพลัน
- ประสาทและกล้ามเนื้อเหน็บชา
- หายใจลำบาก
- ปวดท้องแบบเป็นตะคริว
เรื้อรัง
- ผมบาง และแตก
- ผิวหนังหยาบตกสะเก็ด
ประเมินสุขภาพ
ประวัติ
- อาการชักกระตุก
- อาการเป็นตะคริว
- หายใจลำบาก หอบหืด
ตรวจร่างกาย
- reflex tendon จะเร็วกว่าปกติ
- การตรวจตาโดยการส่งไฟ
- ผิวหนังแห้งหยาบ ตกสะเก็ด ผมบาง
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
- เจาะเลือดเพื่อดูจำนวนแคลเซียม
- เจาะหาค่าฟอสเฟต
- เจาะหาค่าพาราธัยรอยด์ฮอร์โมน
- ตรวจปัสสาวะ
- x-ray
การรักษา
- ให้ยาจำพวกแคลเซียมทางหลอดเลือดดำ
- วิตามินดีในรูปวิตามินดี2
การพยาบาลผู้ป่วยโรคเบาหวาน
ชนิดของเบาหวาน
- ชนิดพึ่งอินซูลิน
- ชนิดไม่พึ่งอินซูลิน
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน
- เป็นภาวะจากกรดคีโตน
- ภาวะเป็นกรดจากกรดแลคติค
- hypoglycema
ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง
- macroangiopathy
- microangiopathy
- diabetic neuropathy
ประเมินสุขภาวะ
ซักประวัติ
- อายุ
- อาการทั่วไป
- การดำเนินชีวิตประจำวัน
ตรวจร่างกาย
อ่อนเพลีย ปากแห้ง หน้าแดง
ผิวหนังร้อน เท้าอุ่น มีไข้ต่ำๆถึงสูง
ซึม หรือไม่รู้สึกตัว
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
- ตรวจน้ำตาลและโปรตีนในปัสสาวะ
- random plasma glucose
- fasting blood sugar
การพยาบาล
- เฝ้าติดตามประเมินน้ำตาลในเลือด
- ดูแลอาหารบำบัดให้ตรงกับที่กำหนดไว้
- เฝ้าระวังการติดเชื้อ
- ดูแลกิจวัตรประจำวัน
ความผิดปกติต่อมพิทูอิทารี่ส่วนหน้า
พยาธิสภาพทั่วไป
- หลังโก้งและข้ออักเสบ
- ชาตามปลายมือปลายเท้า
- มีเหงื่ออก
- เกิดนิิ่วของทางเดินปัสสาวะ
โรคที่พบ
- gigantism
- acromegaly
ประเมินภาวะสุขภาพ
- ซักประวัติ ถามประวัติเจ็บป่วยในครอบครัว
- ตรวจร่างกาย
ตรวจผิวหนัง ผม ใบหน้า จมูก ริมฝีปาก ข้อต่างๆมือและเท้า
การพยาบาล
เตรียมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
งดน้ำ งดอาหาร เจาะเลือด ถ่ายรังสี
การดูแลหลังผ่าตัด
สังเกตความรู้สึก สัญญาณชีพ อาการภาวะแทรกซ้อน
การพยาบาลผู้ป่วยโรคไฮโปทาลามัสและพิทูอิทารี่
การวินิจฉัย
- ซักประวัติอาการ และการตรวจร่างกาย
- ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
- ตรวจภาพรังสีกระโหลกศีรษะ
- การย้อมเซลล์เยื่อบุช่องคลอด
- ตรวจดูระดับฮอร์โมน
อาการและอาการแสดง
- การขาด growth hormone
- ขาด ACTH
- ขาด gonadotronin
สาเหตุ
- เนื้องอก
- ความผิดปกติแต่กำเนิด
- หลอดเลือดเลี้ยงต่อมพิทูอิทารี่ผิดปกติ
- การติดเชื้อ
- physical agent
การพยาบาล
- ผ่าตัดและการให้รังสี
- การให้ฮอรืโมนทดแทน
- ในรายที่เกิดจากสาเหตุอื่น ต้องได้รับการรักษาสาเหตุนั้นด้วย
พยาธิของต่อมไร้ท่อ
การหลั่งฮอร์โมนมากเกินไป
- ต่อมทำหน้าที่มากเกินไป
- มีการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองมากไป
- อวัยวะเป้าหมายมีความไวต่อฮอร์โมนผิดปกติ
การหลั่งฮอร์โมนน้อยเกินไป
- ต่อมทำหน้าที่ลดลง
- ขาดฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง
- อวัยวะเป้าหมายลดความไวในการตอบสนองฮอร์โมนนั้นๆ
อาการที่พบ
- เจริญเติบโตช้า
- เหนื่อยง่าย ความอยากอาหารเปลี่ยนแปลง
- ปัสสาวะบ่อย ปวดไต
- ชัก มีโรคของข้อและกระดูก