Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - เป็นอวัยวะสำหรับร่วมเพศ มีลักษณะรูปร่างทรงกระบอก เป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่นำพาตัวอสุจิผ่านเข้าปากมดลูกเพศหญิงขณะร่วมเพศ
    - - เป็นส่วนของผิวหนังที่ไม่มีไขมันใต้ผิวหนัง ยื่นลงมาจากหน้าท้องมีกล้ามเนื้อเรียบปรากฏอยู่ (Dartus muscle) เป็นกล้ามเนื้อที่ช่วยปรับอุณหภูมิของอัณฑะ ให้ต่ำกว่าอุณหภูมิของร่างกาย ประมาณ 3-5 องศาเซลเซียส
  - - - เป็นอวัยวะสำคัญที่สุดในระบบสืบพันธุ์เพศชาย ทำหน้าที่สร้างอสุจิ และฮอร์โมนเพศชาย อัณฑะมีลักษณะรูปไข่อยู่ในถุงอัณฑะ ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศชาย คือ เทสโทสเตอโรน (Testosterone)
    - - มีลักษณะเป็นหลอดหรือท่อเล็กๆที่ขดไปมาอยู่ในลูกอัณฑะมีอยู่ประมาณ 300 ท่อถ้านำท่อเหล่านี้มายืดออกจะได้ความยาวประมาณ 20 ฟุตมีหน้าที่สำคัญคือเป็นที่พักชั่วคราวของเชื้ออสุจิที่เจริญเต็มที่ซึ่งผลิตจากอัณฑะก่อนที่จะส่งผ่านไปยังท่อนำอสุจิ (Vas deferens)
    - - ท่อนำอสุจิ มี 2 ท่อเป็นหลอดอยู่ถัดจากหลอดอสุจิ ท่อนำอสุจินี้จะผ่านเข้าสู่ช่องท้องแล้วออกมารวมกับถุงเก็บน้ำอสุจิ (Seminal vesicle) ผ่านต่อมลูกหมากออกไปต่อกับท่อปัสสาวะสำหรับนำตัวอสุจิออกไปสู่ภายนอก
    - - -มีอยู่ 2 ถุงอยู่ระหว่าง กระเพราะปัสสาวะและทวารหนัก(Rectum) -เป็นส่วนหนึ่งที่ทำหน้าที่เก็บอสุจิและสร้างน้ำกาม(Semen)
        -ซึ่งมีลักษณะเป็นเมือกสีขาวขุ่นและข้น
        -น้ำกามที่สร้างขึ้นนี้จะทำให้ตัวอสุจิเคลื่อนที่ได้
- - - - ระหว่างวันที่ 1-5 ของรอบเดือนนั้นเป็นช่วงที่มีการหลุดลอกของผนังชั้นตื้นๆ ของเยื่อบุมดลูกเป็นประจำเดือน
      - หลังจากนั้นระหว่างวันที่ 5-14 ของรอบเดือน เป็นช่วงที่เยื่อบุมดลูกจะเริ่มมีการเจริญเติบโต
      - stromal cell ที่อยู่ในผนังชั้นลึกของเยื่อบุมดลูกจะเริ่มแบ่งเซลล์สร้างเซลล์ขึ้นใหม่ทดแทนเซลล์เก่าที่หลุดออกไป
      - การเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุมดลูกในระยะนี้ จะตรงกับระยะ follicular phase ของการเปลี่ยนแปลงในรังไข่
  - - - เป็นระยะที่มีการเตรียมเยื่อบุมดลูกสำหรับการฝังตัวของไช่ที่ผสมกับอสุจิแล้ว
      - หลังจากตกไข่ การเพิ่มขึ้นของระดับฮอร์โมนโพรเจสทอโรนและฮอร์โมนเอสโทรเจนจากคอร์พัสลูเทียม จะทำให้เส้นเลือดแดงที่เยื่อบุมดลูกมีมากขึ้น
      - เซลล์ต่อมจะหลั่งเมือกซึ่งมีแป้งมากออกมารวมทั้งการสะสมไขมันและไกลโคเจนภายในไซโทพลาสซึม และ stromal cell มากขึ้น
      - จนทำให้เยื่อบุมดลูกมีความหนาประมาณ 5-6 มิลลิเมตรเป็นระยะที่เตรียมไว้เพื่อการฝังตัวของตัวอ่อนหลังการปฏิสนธิ
  - - - หลังการตกไข่ราว 7 วัน ถ้าไม่มีการปฏิสนธิของไข่กับอสุจิ คอร์พัสลูเทียมจะสลายตัว
      - ทำให้ฮอร์โมนโพรเจสเทอโรนและเอสโทรเจน ลดลงอย่างรวดเร็ว
      - จะกระตุ้นการปล่อย PGF24 ซึ่งจะไปทำให้เกิดการตีบตัวของหลอดเลือดเล็กชนิดขด(uterine spiral arteriole)
      - ผลก็คือทำให้เซลล์ที่บุมดลูกขาดเลือดและอาหารไปเลี้ยงจึงตายและหลุดลอกปนกับเลือดออกมาเป็นประจำเดือน (menstruation, Mense)
- - - - 1)เซลล์ spermatogonium 1 เซลล์แบ่งตัวแบบ mitosis
      - 2) primary spermatocyte แต่ละเซลล์ใช้เวลาหลายสัปดาห์แบ่งตัวแบบ meiosis
      - 3) spermiogenesis เป็นช่วงที่ spermatid เจริญขึ้นมากไซโทพลาซึมน้อยลง นิงเคลียสเล็กลง
- - - - อาศัยการทำงานร่วมกันของฮอร์โมนไฮโพทาลามัสหลั่งฮอร์โมน GnRH ไปกระตุ้น เซลล์โคนาโคโทรพของต่อมใต้สมองส่วนหน้า
        
        ให้หลั่ง LH และ FSH ไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของไข่ ถุงไข่
        
        ระหว่างการมีประจำเดือน จะพบว่าฮอร์โมนที่เคยกระตุ้น เช่น เอสโทรเจน โพรเจสเตอโรน และ อินฮิบินจะอยู่ในระดับต่ำ (ดังรูป ก.)
        
        เนื่องจากคอร์พัสลูเทียมถดถอยส่วนเอสโทรเจนต่ำ
        
        เนื่องจากเซลล์ถุไข่ยังไม่สมบูรณ์ที่จะผลิตฮอร์โมนได้ระดับ FSH ในพลาสมาสูงในขณะที่ LH อยู่ในระดับต่ำ
    - - การเปลี่ยนแปลงของรังไข่
        
        การพัฒนาไข่ (รูป ข.)
        
        ระยะแรกไข่จะโตมีเส้นผ่าศูนย์กลางเพิ่มขึ้น 2-3 เท่า
        
        และ granulosa cellเป็นเซลล์ชั้นเดียวล้อมรอบอยู่เจริญเป็นเซลล์แบน เรียกว่า primary follicle
        
        เซลล์แกรนูโลซา จะแบ่งตัวและหลั่งสารไกลโคโปรตีน (zona pellucida) ออกมาหุ้มไข่ไว้ในระยะวันแรก ๆ
        
        ในแต่ละเดือน เซลล์แกรนูโลซาจะแบ่งอย่างรวดเร็วเกิดเป็นเซลล์หลายชั้นและมีเซลล์รูปกระสวยรวมเป็นกลุ่มล้อมรอบเซลล์ แกรนูโลซาอยู่เรียกว่า theca cell
        
        หลังจากนั้นเกิดมีโพรงหรือช่องว่าง (antrum)ล้อมรอบไข่ (รูปที่ ข.)
        
        เรียกถุงไข่ระยะนี้ว่าVesicular follicleในโพรงจะมีของเหลว (follicular fluid) บรรจุอยู่เป็นสารที่ถูกสร้างมาจากเซลล์แกรนูโลซา และเซลล์ธีคา
    - - ระยะตกไข่ (ovulation phase)
        
        การตกไข่จะเกิดขึ้นในวันกึ่งกลางของรอบเดือนคือวันที่ 14 ในรอบเดือน 28 วัน
        
        ก่อนถึงวันตกไข่ โพรงที่ล้อมไข่ของ mature follicle จะโตมาก ดันผนังนอกของถุงไข่ทอ่อนแอให้ยื่น (stigma) และแตกออกปล่อยไข่ที่โตเต็มที่(secondary oocyte)
        
        มีเยื่อหุ้ม zonapellucida ติดออกมาสู่ช่องท้องไข่จะถูกพัดโบกเข้ามาในท่อนำไข่ โดยอาศัยปลายเปิดที่มีลักษณะคล้ายนิ้ว(fimbria)
        
        ที่ปลายท่อนำไข่ และจะผสมกับตัวอสุจิที่ส่วนกลางของท่อ (ampulla of uterine tube)
        
        ไข่ที่ผสมกับอสุจิแล้ว (zygote) จะถูกพามาฝังตัวและเจริญเติบโตในโพรงมดลูกต่อไป แต่ถ้าไม่ได้รับการผสม ไข่ก็จะฝ่อไปและหลุดออกมาทางช่องคลอดพร้อมกับประจำเดือนหลังตกไข่ ไข่จะมีอายุประมาณ 24 ชั่วโมง
    - - Luteal phase
        
        หลังการตกไข่รังไข่บริเวณนั้นจะมีเลือดออกจำนวนเล็กน้อย และเกิดเป็นก้อนเลือด เห็นเป็นสีแดง เรียกว่า Corpus hemorhagicum
        
        เซลล์แกรนูโลซาที่เหลืออยู่จะมีขนาดใหญ่ขึ้น 2-3 เท่า ก้อนเลือดจะถูกแทนที่ด้วยไขมันสีเหลืองอย่างรวดเร็วกลายเป็น uteal cell
        
        เรียกระบวนการนี้ว่า Luteinization เซลล์เหล่านี้จะรวมกันเป็นอย่างรวดเร็วกลายเป็น luteal celเรียกกระบวนการCorpus luteum (รูปที่ ข.)
        
        ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนโพรเจสเทอโรนเพิ่มขึ้น สร้างเอสโทรเจนน้อยลง
        
        หากไม่มีการปฏิสนธิ คอร์พัส ลูเทียมจะอายุขัยประมาณ 2 สัปดาห์ จึงเริ่มสลายไป
        
        เซลล์บริเวณดังกล่าวจะตายมีลักษณะเป็นแผลสีขาว (Corpus albican)เหลือค้างอยู่เรียก luteolysis