Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9, นางสาวณัฐธยาน์ บุญศรี UDA6280003, 08 ต้อกระจก, 10 ต้อหิน, 03…
บทที่ 9
ตา
การติดเชื้อ
ของตา
กุ้งยิง
Hordeolum
แบ่งเป็น ภายนอก(ต่อมเหงื่อบริเวณผิวหนังตรงโคนขนตาอักเสบ) ,
ภายใน(ต่อมไขมันบริเวณเยื่อบุเปลือกตาอักเสบ)
สาเหตุ เกิดจากต่อมไขมันที่โคนตามีการอุดตันและเกิดการติดเชื้อแบคทีเรีย
อาการ มีตุ่มฝีเล็กๆเกิดที่ขอบเปลือกตา ปวดที่เปลือกตา เป็นตุ่มแข็งแตะถูกเจ็บ
การรักษา ประคบด้วยนํ้าอุ่นจัดๆ , ยาหยอดตาหรือป้ายตาที่ผสมยาปฏิชีวนะ, ถ้าเป็นหัวหนอง ควรสะกิดหรือผ่าเอาหนองออกแล้วกินยาปฏิชีวนะ
เยื่อบุตาขาว
อักเสบ
Conjunctivitis
จากเชื้อ
แบคทีเรีย
สาเหตุ ติดต่อโดยการสัมผัส เชื้อ
Strep.epidermidis, Staph.aureus
อาการ ตาแดง หนังตาบวม มีขี้ตามาก
เป็นสีเหลือง ไม่ปวดหรือเคืองตา
การรักษา ใช้ยาป้ายตาหรือหยอดตา
ยาปฏิชีวนะ, ถ้าหนังตาบวมมากให้
กินยา Cloxacillin หรือ Erythromycin
จากไวรัส
ติดเชื้อไวรัส เช่น adenovirus ติดต่อโดย
การสัมผัสนํ้าตาโดยตรง เล่นนํ้าในสระว่ายนํ้า
อาการ ตาแดง เคืองตา หนังตาบวมเล็กน้อย
ต่อมนํ้าเหลืองหน้าหูโต อาจมีไข้ร่วมด้วย
การรักษา ใช้ยาป้ายตาหรือหยอดตา ยาปฏิชีวนะ
จากการแพ้
แพ้ เช่น ฝุ่น ควัน เกสรดอกไม้ อากาศ เครื่องสำอาง โรคภูมิแพ้
อาการ คันตามาก ตาบวม นํ้าตาไหล
มักไม่มีขี้ตา ตาแดงเล็กน้อย
การรักษา ให้ antihistamine ถ้าเป็นมากให้ยาแก้แพ้เช่น
CPM, หลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้, ถ้าคันตามากให้ประคบด้วยนํ้าแข็ง
การป้องกัน
ล้างมือสะอาด, สิ่งสกปรกเข้าตา ล้างตาด้วยนํ้าสะอาด,
อย่าปล่อยให้แมลงตอมตา, ไม่คลุกคลีกับผู้ป่วย
โรคตาที่พบบ่อย
ต้อหิน
glaucoma
ชนิดปฐมภูมิ เกิดจากความ
ผิดปกติของทางเดินนํ้าเลี้ยงลูกตา,
ชนิดทุติยภูมิ เกิดตามหลังโรคตาบางโรค,
ต้อหินโดยกำเนิด จากพันธุกรรม
อาการ ปวดตา ตามัว กระจกตาบวม เห็นเป็นสีรุ้งรอบดวงไฟ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ความดันลูกตาสูง ลานสายตาแคบลง อาจเดินชนของ
การรักษา ใช้ยาหดรูม่านตา, ใช้ Hyperosmotic
agents, ทำการผ่าตัด, ใช้แสงเลเซอร์
ต้อกระจก
Cataract
การขุ่นของแก้วตา ทำให้ตามัวหรืออาจมองไม่เห็น แบ่งเป็นชนิดต้อกระจกในวัยสูงอายุ,
ต้อกระจกโดยกำเนิด, ต้อกระจกทุติยภูมิ(จากสาเหตุอื่นๆ)
สาเหตุ ผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านสุขภาพ การใช้ยาหรือสารพิษ รังสี
หรือไฟฟ้าแรงสูง การกระทบกระเทือน/เจ็บบริเวณลูกตาโดยตรง
การขุ่นของแก้วตาเป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมี
แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ ต้อกระจกเริ่มเป็น, ต้อกระจกสุก, ต้อกระจกสุกงอม
อาการ ตามัวลงช้าๆ มองเห็นภาพซ้อน สายตาสั้นลง รูม่านตาจะเห็นขุ่นขาว
การรักษา ไม่มีการรักษาด้วยยา รักษาโดยผ่าตัดเอาแก้วตาที่ขุ่นออก เรียกว่า ลอกต้อกระจก
การพยาบาล ป้องกันตากระเทือน ลดอาการปวดตา ป้องกันตาติดเชื้อ ให้ความรู้ผู้ป่วย
แก้วตาเทียม Intraocular Lens เป็นสิ่งประดิษฐ์ใช้แทนเลนส์ธรรมชาติ ประกอบด้วยส่วนที่เป็นแก้วตาเทียม ทำหน้าที่หักเหแสงให้ตกบนจอประสาทตา เพื่อให้เห็นภาพชัด และ ขาแก้วตาเทียม ทำหน้าที่ยึดหยุง
จอประสาท
ตาลอก
Retinal
detachment
ภาวะตามัวที่เกิดจากการหลุดลอกระหว่างชั้นเส้นใยประสาทกับชั้นเม็ดสีของจอประสาทตา สาเหตุจากการเสื่อม,
หลังผ่าตัดต้อกระจก,โรคเบาหวาน,ความดันโลหิตสูง, อาการ มองเห็นจุดดำๆหรือหยากไย่ลอยไปมา
การรักษา ให้ผู้ป่วยนอนนิ่งๆ ปิดตาสองข้าง, ผ่าตัด, ใช้แสงเลเซอร์, ใช้ความเย็นจี้, ฉีดแก๊สที่ขยายตัวได้, ดันจอประสาทตา
ที่ลอกหลุดกลับเข้าที่, ตัดนํ้าวุ้นตา การพยาบาล ให้ความรู้และข้อมูลในการดูแลตนเอง, จัดท่านอน, ประเมินความดันลูกตา
แผลที่กระจกตา
Eye injury
อาจเกิดจากอุบัติเหตุ เนื้อเยื่อของกระจกตาตายและถ้ามีการติดเชื้อ
ร่วมด้วยก็จะเกิดหนองและเนื้อเยื่อกระจกตาหลุดลอกจนเกิดแผล
การตรวจ
ตรวจตาส่วนที่มองเห็นได้, การตรวจโดยใช้เครื่องมือพิเศษ >> การวัดสายตา(visual acuity) โดยใช้ Snellenchart และ E- chart, การวัดความดันลูกตา(tonometry) ตรวจโดย ใช้มือกดTactile tension, ส่องตรวจภายในลูกตา, ตรวจกล้ามเนื้อตา, ตรวจตาบอดสี, วินิจฉัยโรคด้วย DNA
หู
กายวิภาค หู
หูชั้นนอก >> ใบหู ช่องหู แก้วหู
หูชั้นกลาง >> กระดูกภายในหูชั้นกลาง
(ฆ้อน,ทั่ง,โกลน) , กล้ามเนื้อ, เส้นประสาท
หูชั้นใน >> ส่วนที่ทำหน้าที่รับเสียง ,
ส่วนที่ทำหน้าที่ในการควบคุมการทรงตัว
การตรวจหู
หูรับฟังเสียง ได้ตั้งแต่ 20-20,000Hz โดยเสียงในชีวิตประจำวัน 125-8,000Hz
อาการสำคัญ ปวด, ของเหลวไหล, หูอื้อ, เสียงดังรบกวนในหู, เวียนศีรษะ บ้านหมุน
เครื่องมือตรวจ Otoscope, Tunning Fork
ตรวจ Rinne Test เปรียบเทียบการนำเสียงผ่านอากาศและกระดูก
ตรวจ Webber Test เคาะส้อมเสียงวางกลางศีรษะ
โรคของหูชั้นนอก
ขี้หูอุดตัน
การแคะหูจะดันขี้หูให้เข้าลึกไป เกิดการอุดตันขึ้น จะมีอาการหูอื้อ ปวดหู มอง
ไม่เห็นเยื่อแก้วหู รักษาโดยล้างออก, ใช้ยาหยอดหู
สิ่งแปลกปลอมเข้าหู
มีชีวิต เห็บมดใช้แอลกอฮอล์ 70%, แมลง ใช้นํ้าหยอดจนเต็ม, ไม่มีชีวิต น้ำ หิน ดิน กรวด ล้างออก/คีบออก
สูญเสียการได้ยิน
เครื่องช่วยฟัง
มีไมโครโฟน แอมป์ขยาย และหูฟัง
ชนิดติดกับตัว ,ชนิดติดไว้กับหู
หรือศีรษะ, ชนิดที่ผ่านกระดูกหู, ชนิดตั้งโต๊ะ
แบ่งเป็น 5 ชนิด ตามลำดับความดัง
และความไวของเสียงที่เริ่มได้ยิน
การดูแล ใช้กิริยาท่าทางในการสื่อสาร
พูดช้าๆชัดๆ ใช้เครื่องช่วยฟัง ฝึกอ่านริมฝีปาก
การอักเสบ
เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย
เกิดจากแคะหูโดยอุปกรณ์ที่ไม่สะอาดหรือนํ้าสกปรกเข้าหู อาจมีหนอง รักษา หยอดยาปฏิชีวนะและดูดหนอง
เกิดเชื้อรา Otomycosis
คัน ส่องดู จะเห็นเชื้อราสีขาว รักษาโดยยาหยอดหู
งูสวัด Herpes zoster
อักเสบรุนแรง ไข้สูง มีตุ่มใส รักษาตามอาการ ส่วนใหญ่หายเอง
โรคของหูชั้น
กลาง
เยื่อแก้วหูทะลุ
Tympanic
membrane
perforation
ถูกตบหู ถูกตี ถูกกระแทก อาการเจ็บ แก้วหูมีรอยฉีกขาด เลือดออก
แผลเล็กหายเอง, หากเกิดจากอุบัติเหตุ ไม่รบกวนหูและให้พบแพทย์ผ่าตัดแก้ไข
หูน้ำหนวก
Otitis media
หูน้ำหนวกชนิดน้ำใส
ไม่มีการติดเชื้อ หูอื้อ ฟังเสียงไม่ชัด รักษาที่สาเหตุ กินยา
หูน้ำหนวกชนิดเป็นหนอง
มีการอักเสบติดเชื้อ, ชนิดเฉียบพลันเจาะแก้วหูเอา
หนองออก, ชนิดรุนแรงผ่าเอาฝีออก ซ่อมแซมกระดูกหู
มีการอักเสบที่เยื่อบุหูชั้นกลางรวมทั้งเยื่อบุของมาสตอยด์
จากการอุดตันของท่อ Eustachian tube
โรคของหูชั้นใน
ประสาทหูพิการ
จากพิษของยา
ทำลายประสาทหู
ชั่วคราว/ถาวร
Meniere’s disease (Vertigo)
นํ้าในหูชั้นในมากเกินไป
อาจประสาทหูพิการได้
รักษาโดยให้ยาหรือผ่าตัด
การดูแลผู้ป่วย
ที่ทำผ่าตัดหู
ระวังผ้าปิดแผลเปียกนํ้า อาการเวียนหัวอาจเกิดได้ ให้นอนพัก ระวังอาการแทรกซ้อน, ผู้ที่ปะแก้วหูงดจามแรงๆ, หลังผ่าตัด stepedectomy ห้ามก้มมากๆ, กินยา และ หยอดหู บางกรณีงดสระผม ระวังนํ้าเข้าหู
ช่องคอ
ทอนซิลอักเสบ
Tonsillitis
Acute
tonsillitis
พบในเด็กมากกว่าในผู้ใหญ่ สาเหตุ พบบ่อยจากเชื้อแบคทีเรีย β-hemolytic streptococcus group A (ติดต่อได้)
อาการ เจ็บคอ ไข้สูง หนาวสั่น ปวดศีรษะ เจ็บคอมากเมื่อกลืนอาหาร อาการรุนแรง 1-3 วันจึงทุเลาลง
การพยาบาล พักผ่อน ดื่มน้ำ รักษาความสะอาด บรรเทาปวด
Chronic
tonsillitis
ขาดการรักษาที่ถูกต้อง
เกิดร่วมกับไซนัสอักเสบ
เรื้อรัง ฟันผุ เหงือกอักเสบ
อาการ แดง มีเม็ดหนองสีขาว
หูอื้อ กลืนลำบาก พูดไม่ชัด
การรักษา ยาปฏิชีวนะ กลุ่ม penicillin
นาน 7 วัน, ถ้าเป็นบ่อยมากกว่า 4 ครั้ง/ปี
แนะนำให้ทำผ่าตัด Tonsillectomy
มะเร็งของกล่องเสียง
CA Larynx
ร่างกายได้รับสารรบกวนต่อเยื่อบุกล่องเสียงเป็นเวลานาน เช่น สูบบุหรี่จัด ดื่มสุรา
อาการ เสียงแหบ เจ็บร้อนในคอ ไอ กลืนลำบาก , การ
รักษา ผ่าตัดกล่องเสียง(บางส่วน,ทั้งหมด) , ฉายรังสี(รักษาให้หาย,ประคับประคอง)
จมูก และ
โพรงไซนัส
เลือดกำเดา
Epistaxi
หมายถึง เลือดที่ออกมาทางจมูก จากการบาดเจ็บ เนื้องอก มะเร็ง
หลอดเลือดฉีกขาด ความดันโลหิตสูง ผู้ที่ได้รับเคมีบำบัด
การพยาบาล จัดให้นอนท่า ศีรษะสูง หรือนั่งก้มหน้า ถ้าเลือดไม่ออกมากให้บีบจมูกนาน 5-8 นาที และให้หายใจทางปาก ประคบเย็นที่สันจมูก, พ่นจมูก, จี้ไฟฟ้า, Nasal packing
ริดสีดวงจมูก
Nasal Polyp
หมายถึง การที่มีเนื้องอกเยื่อบุจมูกหรือไซนัส ทำให้ช่องจมูกแคบ และ ถูกอุดตัน
อาการ เหมือนเป็นหวัด คันจมูก เกิดการปิดกั้น หายใจทางจมูกไม่ได้
รักษาเช่นเดียวกับโรคภูมิแพ้และการอักเสบเรื้อรังของจมูก หากก้อนขนาดใหญ่ ต้องผ่าตัด
ไซนัสอักเสบ
Sinusitis
เป็นโรคที่มีการอักเสบ ของเยื่อบุไซนัสข้างจมูก มีการติดเชื้อเข้าไปสู่ไซนัส
Acute sinusitis
ระยะไม่เกิน 3 สัปดาห์
คัดจมูก นํ้ามูกข้นเป็นหนอง ปวดหนัก มีกลิ่นเหม็นในคอ หูอื้อ
การรักษา ใช้ยาบรรเทาปวด ประคบร้อน ใช้ยาปฏิชีวนะ ให้ยาละลายเสมหะ (รักษานาน 4-6 สัปดาห์)
Chronic sinusitis
ระยะนาน
กว่า 3 เดือน
มีนํ้ามูกข้น มูกปนหนอง กลิ่นเหม็น ปวดตื้อๆ
การรักษา ขจัดสาเหตุของโรค/แหล่งการติดเชื้อ เจาะล้างไซนัส และการผ่าตัด
Caldwell-Luc
operation
เป็นการผ่าตัดผ่านทาง canine fossa region
ไม่เกิดแผลเป็นบนใบหน้า
Functional endoscopic
sinus surgery (FESS)
การผ่าตัดโพรงจมูกและไซนัส
ด้วยกล้องเอ็นโดสโคป
มะเร็งหลังโพรงจมูก
CA Nasopharynx
สาเหตุ ไม่ทราบชัดเจน เกี่ยวข้องกับ Ebstein-Barr Virus (EBV), การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา, การรับประทานปลาเค็ม, การอักเสบของจมูกและไซนัส
อาการที่ คัดจมูกเรื้อรัง เป็นมากขึ้น เลือดกำเดาไหล ตามัว ปวดตา หูอื้อ ต่อมนํ้าเหลืองข้างคอโต
นางสาวณัฐธยาน์ บุญศรี UDA6280003