Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพ ระบบกระดูกและกล้ามเนื้อในระยะเฉีย…
บทที่ 11 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพ
ระบบกระดูกและกล้ามเนื้อในระยะเฉียบพลันและเรื้อรัง
Anatomy of bone
กระดูกยาว (Long bones) เช่น กระดูกแขน ขา
กระดูกสั้น (Short bones) เช่น
กระดูกข้อมือ, ข้อเท้า
กระดูกแบน (flat bones) เช่น
กระดูกเชิงกราน กระดูกสะบัก กระดูกกะโหลกศีรษะ กระดูกซี่โครง ฯลฯ
กระดูกรูปแปลก (Irregular bones) เช่น กระดูกสันหลัง
กล้ามเนื้อ
แบ่งเป็น 2 ชนิด
กล้ามเนื้อเรียบ
กล้ามเนื้อลาย
1 การหดตัวสั้นเข้า เรียกว่า Isotonic contraction เช่น การเคลื่อนไหวของข้อ
2 การหดตัวแน่นเข้า เรียกว่า Isometric contraction เช่น การต้านน้ าหนัก
หน้าที่ของกระดูก
ช่วยรองรับอวัยวะต่างๆให้ทรงและตั้งอยู่ในตำแหน่งที่ควรอย
เป็นส่วนที่ใช้ในการเคลื่อนไหว
เป็นโครงร่างส่วนแข็ง
เป็นที่ยึดเกาะของกล้ามเนื้อต่างๆและเอ็น
ช่วยป้องกันอวัยวะที่ส าคัญภายในร่างกายไม่ให้เป็นอันตราย
ผลิตเม็ดเลือดแดง
เป็นที่เก็บธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัสในร่างกาย
การประเมินสภาพของระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ
การซักประวัติและการตรวจร่างกาย
อาการปวด
การสูญเสียความสามารถการท างาน การเคลื่อนไหวผิดปกต
ลักษณะรูปร่างผิดไปจากเดิม
อาการร่วมอื่นๆ เช่น อ่อนแรง ชา มีก้อน ไข้ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ฯลฯ
โรคประจำตัว เช่น DM HT
ประวัติครอบครัว
ประวัติในอดีต
อาชีพ
สภาวะทางด้านจิตใจ
การตรวจร่างกาย
การดู
การคลำ
การเคาะ
การฟัง
การวัด
การขยับ
การตรวจพิเศษอื่นๆ
Arthrography
Arthroscopy
Arthrocentesis
Bone scan
X-RAY
Myelography
MRI
Electromyography : EMG
ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Serum calcium
Serum phosphorus
Uric acid เพิ่มขึ้น Gout
Serum Protein electrophoresis
Alkaline phosphatase
Serum Lactic dehydrogenase (LDH)
SGOT เพิ่มขึ้น มีการท าลายของ Skeleton muscle
CPK
ESR (Erythrocyte sedimentation rate) เพิ่มในภาวะอักเสบติดเชื้อ
Serum K เพิ่มขึ้น มีการท าลายของ Skeleton muscle
Urinary Calcium
การรักษา
การรักษาด้วยยา
การรักษาด้วยการผ่าตัด
การฟื้นฟูสภาพ
โรคกระดูกที่ไม่เกิดจากการติดเชื้อ
noninfectious orthopedics diseases
Gouty arthritis
การที่มีกรดยูริคในเลือดมากกว่าปกติ
ทำให้ผลึกของ
กรดยูริคเกาะตามข้อ รวมถึงเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
Primary Gout
มีกรดยูริคคั่งในเลือด (hyperuricemia)
Secondary Gout
เกิดในผู้ป่วยที่เป็นโรคที่มีผลิตสารพิวรีน (purine) เพิ่มขึ้น
การวินิจฉัย
X-Ray
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การรักษา
ระยะอักเสบ
1.1 Colchicine
1.2 Indometacin
1.3 Corticosteroid
2.ช่วงไม่มีการอักเสบ
2.1 ยาขับกรดยูริค Probenecid, Sulfinpyazone
2.2 Allopurinol
Rheumatoid arthritis
เกิดจากความผิดปกติของภาวะภูมิคุ้มกันกันของร่างกาย
อาการเด่น คือ ข้ออักเสบ มักเป็นกับข้อเล็กๆ เช่น มือและเท้า
ข้อฝืดในตอนเช้า
ข้ออักเสบหลายข้อและสมมาตร
การรักษา
การพักข้อ
การออกก าลังกาย
NSAID
DMARD (disease modifying antirheumatic drug)
STEROID
การผ่าตัด
กระดูกพรุน
(osteoporosis)
1 แบบปฐมภูมิเกิดจากการสูญเสียมวลกระดูกเกิดจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น หรือไม่ทราบสาเหตุ
2 แบบทุติยภูมิ พฤติกรรม โรคหรือ การใช้ยา
ลักษณะทางคลินิก
ปวดหลัง ,ปวดกระดูกเรื้อรัง
หลังโก่ง
ตัวเตี้ยลง
Pathologic fracture เช่น fracture neckemur, Fx. distal radius
การออกกำลังกายที่เหมาะสม
การออกกำลังกายแบบใช้แรงต้าน
การออกกำลังกายแบบแอโรบิค
Bone tumor
มะเร็งกระดูกชนิดปฐมภูมิ (primary malignant bone tumor) งยีน การได้รับรังสี การอักเสบติดเชื้อเรื้อรัง
มะเร็งกระดูกชนิดทุติยภูมิ มะเร็งที่แพร่กระจายจากอวัยวะอื่นมายังกระดูก
การรักษา
การผ่าตัด Osteotomy
เคมีบำบัด
รังสีรักษา
กระดูกหัก (Fracture)
สาเหตุของกระดูกหัก
การได้รับแรงกระแทก
อุบัติเหตุจากการจราจร
การหกล้มหรือตกจากที่สูง
การเล่นกีฬาที่ใช้กำลังมาก
โรคกระดูก
อาชีพ
การหักที่เกิดจากการหดตัวของเอ็นกล้ามเนื้อ
ประเภทของกระดูกหัก (Fracture)
Avulsion Fracture
Colles’ Fracture
Comminuted Fracture
Compression Fracture
Dislocation Fracture
Double Fracture
Epiphyseal Fracture
Fatigue Fracture
Greenstick Fracture
Oblique Fracture
Indirect Fracture
Pathological Fracture
การรักษากระดูกหักและข้อเคลื่อน
Recognition
การจัดกระดูกให้เข้าท
การดามกระดูกให้อยู่กับที
การฟื้นฟูสมรรถภาพ
Skin traction
น้ำหนักดึงถ่วง 2-5 กิโลกรัม
ข้อควรระวังในการ On Skin traction
ไม่ควรพัน Elastic bandage รัดแน่น
ไม่ควรพันทับส่วนต้นของกระดูก fibula ให้พันต่ ากว่า head of fibula
Skeletal traction
Dressing Wound
เช็ดโดยรอบห่างจาก Pin site
ประมาณ 1 - 1 นิ้วครึ่ง
ภาวะแทรกซ้อนการใส่ traction
กดประสาท Peroneal
External fixation
กระดูกหักแบบมีแผลเปิด และแผลมีขนาดใหญ่รุนแรง
กระดูกหักที่มีการอักเสบ และติดเชื้อร่วมด้วย
กระดูกหักหลายๆแห่งในชิ้นเดียวกัน
กระดูกหักที่มีภยันตรายต่อหลอดเลือด และเส้นประสาทร่วมด้วย
กระดูกหักภายในข้อ
ต้องการเพิ่มความยาวของรยางค์ (limb lengthening)
ข้อดีของการใส่ External fixation
ทำให้มี rigid fixation
สามารถดูสภาวะของเนื้อเยื่ออ่อน แผล ได้สะดวก
สามารถขยับข้อ บริหารข้อได้ดี
ข้อเสียของการใส่ External fixation
เกิดการติดเชื้อ (pin tract infection)
ทำให้เกิดข้อติดแข็ง
มีโอกาสเกิด neurovascular impairment
Compartment syndrome
Internal fixation
ข้อดีของการใส่ INTERNAL FIXATION
1.เป็นวิธีการที่สามารถจัดเรียงกระดูกที่หักได้โดยตรง
2.แก้ไขสิ่งที่ขัดขวางการจัดเรียงกระดูกได้
3.สามารถยึดตรึงกระดูกที่หักได้อย่างมั่นคง
4.ช่วยให้อวัยวะที่ได้รับการผ่าตัดยึดตรึงกระดูก
5.ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน
ข้อเสียของการใส่ INTERNAL FIXATION
1.มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน
2.มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด
3.มีโอกาสเกิดการติดเชื้อ
4.เสียค่าใช้จ่ายสูง
5.ผู้ป่วยต้องมารับการผ่าตัดซ้ำเมื่อกระดูกติด
การรักษากระดูกหักด้วยวิธีใส่เฝือก
ชนิดของเฝือก
เฝือกปูน
เฝือกพลาสติก
การดูแลเฝือก
ในระยะ 3 วันแรก หลังใส่เฝือก ป้องกันเฝือกแตกหัก
ให้วางเฝือกบนวัสดุนิ่ม เช่น หมอน
ประคองเฝือกในระหว่างที่เคลื่อนย้าย
ห้ามนำเฝือกไปผิงไฟหรือ เปียกน้ำ
COMPARTMENT SYNDROME
ความดันในช่องปิดของ
กล้ามเนื้อสูงขึ้น
การประเมินภาวะ Compartment Syndrome
pain ปวด
Polar เย็น
Pallor ซีด
Paresthesia ชา
Paralysis อัมพาต
pulselessness ชีพจร
Amputation
ชนิดของการตัดแขนขา
Closed amputation
Open amputation
ระดับของการตัดแขนขา
การไหลเวียนเลือด
เนื้อเยื่อและอวัยวะใกล้เคียง
ความเหมาะสมของการเตรียมตอ
Phantom limb sensation
ตะคริว (cramping)
บีบรัด (crushing)
ปวดแสบปวดร้อน (burning)
ปวดคล้ายเข็มแทง (shooting pain)
เทคนิคการพันผ้า
กรณี BKA : พันให้มีรูปร่างทรงกระบอก
กรณี AKA : พันให้เป็น รูปโคน
ข้อเคลื่อน
อาการข้อเคลื่อนที่พบได้บ่อย
บวม, ปวด, กดเจ็บบริเวณข้อ
ข้อมีรูปร่างผิดปกติไปจากเดิม
การเคลื่อนไหวข้อทำไม่ได้ หรือท าได้น้อยมาก
มีการหดสั้นของอวัยวะ
อาจคลำพบปลายหรือหัวกระดูกที่เคลื่อนออกมา
แนวทางการจัดการสำหรับผู้ป่วย
กระดูกหักและข้อเคลื่อน
ในระยะ 24 – 48 ชั่วโมงแรก โดยอาศัยหลัก “RICE”
ในระยะ 24 – 48 ชั่วโมงไปแล้ว โดยอาศัยหลัก “HEAT”
ภาวะแทรกซ้อนกระดูกหักและข้อเคลื่อน
ระบบการไหลเวียนเลือด-ช็อก ( shock )
ภาวะแทรกซ้อนในระบบหายใจ
การติดเชื้อ ( Infection )
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อ (joint replacement)
Hip arthroplasty
อาการข้อสะโพกมีปัญหา
ปวดข้อสะโพกเมื่อมีการเคลื่อนไหว
กดเจ็บบริเวณข้อสะโพก
การลีบของกล้ามเนื้อรอบๆสะโพก
ปวดมากแม้อยู่ในขณะพัก
ภาวะแทรกซ้อน
ช่วงขณะท่าผ่าตัด (intraoperative complications) มีการแตกหักของกระดูกต้นขาหรือกระดูกเบ้า
ช่วงภายหลังการผ่าตัด (postoperative complications)
การเคลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม มักพบได้บ่อยในช่วง 3 เดือนแรกภายหลังผ่าตัด
KNEE ARTHROPLASTY
เป็นการ
ผ่าตัดเปลี่ยนผิวที่คลุมกระดูกข้อเข่าทั้งหมด
ภาวะแทรกซ้อน
การเกิดลิ่มในหลอดเลือด (Thrombosis)
การหายของแผลผ่าตัดไม่ดี
การติดเชื้อของแผลผ่าตัด
โรคกระดูกที่เกิดจากการติดเชื้อ
infectious orthopedics diseases
septic arthritis
ข้อสะโพก
ข้อเข่า ข้อไหล่ ข้อศอกและข้อมือ
พยาธิสภาพ
1.กระแสเลือด
2.มีการอักเสบติดเชื้อของกระดูกมาก่อน
3.เข้าสู่ข้อโดยตรง
ลักษณะทางคลินิก
มักเป็นข้อที่อยู่ตื้นๆเช่น ข้อเข่า ข้อมือ ข้อเท้า
มีอาการอักเสบของข้อชัดเจน เช่น ปวด บวม แดง ร้อน
มีของเหลวในช่องข้อเพิ่มมากขึ้น
การรักษาข้ออักเสบจากการติดเชื้อ
Supportive treatment
Splint , traction
Antibiotic
Drainage
ภาวะแทรกซ้อน
ทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อ
ข้อหลุด ( ข้อสะโพก)
ทำลาย epiphysis
ทำให้เกิด Osteomyelitis
โรคข้อเสื่อม (osteoarthritis-OA)
สาเหตุ
1. อายุ
2. พันธุกรรมและโรคเมตาโบลิซึม
3. การเปลี่ยนแปลงในเมตาโบลิซึมของการท างานของเซลล์กระดูกอ่อน
4. โรคที่มีข้ออักเสบ (Inflamatory joint disease)
5. การได้รับบาดเจ็บของข้อ (truama)
6. ความอ้วน (obesity)
อาการ
ปวด
ข้อฝืดตึง (stiffness)
ข้อใหญ่ผิดรูป (bony enlargement)
มีเสียงดังกรอบแกรบ (crepitus)
ทุพพลภาพในการเคลื่อนไหวและการท างาน
ข้อเข่าเคลื่อนไหวได้จ ากัด (restricted movement)
การรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม
กายบริหารร่างกาย(Therapeutic exercise)
การปรับพฤติกรรม
การรักษาด้วยยา - ยาแก้ปวด
การผ่าตัด (Surgical treatment)
กระดูกอักเสบจากการติดเชื้อ
(osteomyelitis)
กระดูกอักเสบติดเชื้อเฉียบพลัน (acute osteomyelitis)
เชื้อที่เป็นสาเหตุ
staphylococcus aureus 90%
อาการและอาการแสดง
ไข้ ปวด บวม แดง ร้อน
เคลื่อนไหวน้อยลงกดเจ็บที่ metaphysis
การรักษา
การรักษาโดยทั่วไป 2. การใส่ splint หรือ traction
การให้ยาปฏิชีวนะ 4.การผ่าตัด
กระดูกอักเสบติดเชื้อเรื้อรัง (chronic osteomyelitis)
สาเหตุ
ภาวะต่อเนื่องจาการอักเสบเฉียบพลัน
เกิดตามหลังการติดเชื้อจากอุบัติเหตุ(open fracture)
มี sinus tract ที่มีหนองไหลเป็นๆหายๆ
อาจมีอาการปวด, ไข้
อาจมาด้วย Pathological fracture
การรักษา
การใช้ยาปฏิชีวนะ
การผ่าตัด การทำผ่าตัดเอากระดูกที่เน่าตายออก
วัณโรคกระดูกสันหลัง (TB spine)
อาการและอาการแสดง
น้ าหนักลด ผอม เบื่ออาหาร
ปวดหลัง ร้าวไปรอบตัว (girdle pain)
ท่าเดินผิดปกติ ก้าวสั้น งอเข่า,สะโพก
พบ cold abscess บริเวณเอว สะโพกด้านหน้าและขาหนีบ
การกดไขสันหลังและเส้นประสาท แขนขาอ่อนแรง
แนวกระดูกสันหลังผิดปกติเช่น หลังค่อม (kyphosis)
การรักษา
ให้ยาต้านเชื้อวัณโรค 2IRZE + 4IR
การผ่าตัด Debridement + Spinal fusion