Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
13 Zenuwstelsel, axon, image, image, image, image, image, Fleur Snoek,…
13 Zenuwstelsel
13.1 Het centrale zenuwstelsel
Het centrale zenuwstelsel
(CZS)
Bestaat uit de
neuronen
van de hersenen en die van het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen.
Neuronen zijn zenuwcellen
Binas tabel 88B
Het perifere zenuwstelsel
Alle zenuwen samen, die zintuigen verbinden met het CZS toevoeren en het CZS met spieren en klieren.
Bestaat uit zenuwen, bundels uitlopers van neuronen.
Bloed-hersenbarrière
Beschermt de hersenen onder andere tegen ongewenste stoffen
Tight junctions
Verbindingen tussen endotheelcellen, waardoor de ruimtes tussen de cellen klein zijn
Astrocyten
Spelen een belangrijke rol bij de uitwisseling van stoffen tussen het bloed en het hersenvocht.
Zitten als een vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten
Oftewel
gliacellen
Ondersteunende cellen in het zenuwstelsel
Het centrale zenuwstelsel
De donkere kleur in het CZS heet:
grijze stof
.
Afkomstig van de cellichamen van neuronen.
De lichte kleur in het CZS heet:
witte stof.
Afkomstig van de
myeline
om de uitlopers van neuronen.
Grote hersenen
Bestaan uit twee helften die met elkaar verbonden zijn via de
hersenbalk
Binas 88C
1 - 1,5 kg hersenmassa
Hersenschors
: de plek in de grote hersenen waar neuronen informatie aan elkaar doorgeven
Taken van de grote hersenen
redeneren logisch
je wil
het bewustzijn
de geheugenfunctie
emoties
Hypothalamus
Onderdeel van de grote hersenen.
Betrokken bij de
homeostase
Stuurt onder andere de hypofyse aan
Binas 88C
Bevat ook de
termostaat
Voor het regelen van je lichaamstemperatuur en je
biologische klok
Kleine hersenen
Spelen een rol in het
coördineren van bewegingen
Werkt samen met de grote hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg.
Hersenschors
Sensorische centra
Deel van de sensorische hersenschors waar neuronen de binnenkomende informatie van een zintuig verwerken.
Primair gehoorcentrum
Deel van de sensorische schors waar impulsen uit je gehoororganen binnenkomen en waar
bewustwording
optreedt.
Secundaire gehoorcentrum
Deel van de sensorische schors waar je geluiden, die in het primaire gehoorcentrum ontstaan,
interpreteert
.
Binas 88C3
Primaire motorische schors
Deel van de motorische schors van waaruit een primaire actie naar spieren gaat.
Secundaire motorische schors
Deel van de motorische schors die informatie bevat over gecoördineerde bewegingen zoals pianospelen en fietsen.
Reflexen
Reflexen uit het hoofd gebied gaan via de hersenstam --> hersenzenuwen
De weg die impulsen afleggen heet een
reflexboog
Reflex
= reactie op een prikkel zonder dat of voordat er bewustwording optreedt, ze
beschermen
je met snelle reacties.
De meeste reflexen gaan via de ruggenmerg m.b.v. schakelneuronen
Aangeleerde reflexen
zijn vanaf de geboorte aanwezig, hersenen ontwikkelen '
motorprogramma's
' die het mogelijk maken om automatisch complexe handelingen uit te voeren
Thalamus
Binas 88C
Onderdeel van de grote hersenen dat selecteert welke impulsen van zintuigen naar de verschillende gebieden van de hersenschors gaan.
Dopamine
Een stof die boodschappen van neuronen doorgeeft.
Hersenstam
Uit hersenen komen 12 hersenzenuwen, de
zwevende zenuw
is de enige zenuw die zich niet binnen het gebied van het hoofd of de hals bevindt, maar verbindingen maakt met o.a. hart en longen
De hersenstam bestaat uit 3 delen: (Binas 88C1)
De
pons
verbind grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen het evenwichtszintuig in je middenoor en de kleine hersenen
Het
verlengde merg
bevat regelcentra voor vitale functies, de zenuwbananen (links-rechts) kruizen hier
De
middenhersenen
spelen rol bij bijvoorbeeld reflexen met betrekking tot zien & horen
Ruggenmerg
De uitlopers van
sensorische neuronen
zitten aan de rugzijde, ze vervoeren impulsen vanuit de zintuigen naar het ruggenmerg.
Spinal ganglion
is een verdikking in de sensorische zenuw, bevat de cellichamen van de neuronen
De uitlopers van
motorische neuronen
zitten aan de buikzijde, deze neuronen brengt informatie van CZA naar spieren of via de grensstreng naar klieren
Het ruggenmerg verbindt de hersenen met het perifere zenuwstelsel, vlak bij het ruggenmerg vertakt een zenuw in 2 delen ↓
Een
gresstreng
is een streng zenuwknopen langs het ruggenmerg
13.2 Cellen in het zenuwstelsel
Functies neuronen
Er zijn 3 soorten neuronen:
Motorische neuronen
brengt informatie van het CZA naar spieren of via de gresstereng naar klieren.
Schakelneuronen
schakelt impulsen van sensorische neuronen en andere neuronen uit het CZA door.
Sensorische neuronen
, deze neuronen brengen informatie van zintuigen naar het CZA.
Zenuwen
Gemengde zenuwen
is een zenuw met bundels uitlopers van zowel sensorische als motorische neuronen.
Sensorische hersenzenuwen
geven imulsen door aan hersencentra en
motorische hersenzenuwen
sturen spieren aan.
Een zenuw bestaat uit gemyeliniseerde neuronen met bindweefsel en bloedvaten.
Bouw van cellen in het zenuwstelsel
Delen waaruit het zenuwstelsel bestaat zijn:
Neuronen
: Maken informatieoverdracht mogelijk. Bestaat uit een
cellichaam
dat de celkern bevat + uitlopers -->
Dendrieten
: uitlopers die impulsen van zintuigcellen of andere nejuronen naar het cellichaam aanvoeren
Axon
: de afvoerende uitloper, met
synapsen
(plaatsen waar het neuron zijn info overdraagt op andere neuron via
neurotransmitter
.
Gliacellen
: ze voeden & steunen neuronen, bieden bescherming, ruimen beschadigde cellen op & verwijderen stoffen die een rol spelen bij het doorgeven van impulsen.
Bepaalde gliacellen, de
cellen van Schwann
, maken een isolerende
myelineschede
om lange zenuwuitlopers heen
Het zenuwstelsel: meer dan neuronen
Oligodendrocyten
zitten verspreid in het CZS. Ze vormen een
myelineschede
, een witgele vetachtige stof, isolerend omhulsel van uitlopers van neuronen. De
insnoering van Ranvier
is een onderbrekeing in de myelineschede, hier is in en uitstroom van ionen
Microgliacellen
veranderen in fagocyten bij weefselbeschadiging. En beschermen neuronen tegen ziekteverwekkers
Astrocyten
spelen een belangrijke rol bij de uitwisseling van stoffen tussen het bloed en het hersenvocht; zitten als een vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten
Ependymcellen
zitten in het CZS en bekleden de hersenkamers en ruggenmergkanaal. Ook produceren ze hersen- en ruggenmergvocht.
Gliacellen
zijn ondersteunende cellen in het zenuwstelsel, 90% van zenuwen in hersenen & ruggenmerg zijn gliacellen. Er zijn 5 soorten gliacellen↓
Cellen van Schwann
zitten rondom een uitloper van een neuron waaruit de myelineschede ontstaat
Fleur Snoek, Kyra Stegenga, Chiara Palermo
