Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สาเหตุของการเกิดภูมิปัญญาไทยและลักษณะของภูมิปัญญาไทย, นายชิษณุพงศ์…
สาเหตุของการเกิดภูมิปัญญาไทยและลักษณะของภูมิปัญญาไทย
สาเหตุของการเกิดภูมิปัญญาไทย
ความเกี่ยวเนื่องกับการประกอบอาชีพ มีการพัฒนาของอาวุธจากขวานหิน มาเป็นขวานโลหะเป็นส่วนหนึ่งของการแสวงหาอาหารเพื่อเอาตัวรอด ส่วนการเพาะปลูก ก็มีการคิดค้นเครื่องมือและเทคโนโลยีในการเพาะปลูก การติดต่อแลกเปลี่ยน เป็นระบบการค้า ระบบเศรษฐกิจ
การตอบสนองอารมณ์สุนทรี เมื่อมนุษย์มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น จึงเริ่มมีการแสดงออกทางศิลปะ เช่น การเขียนภาพสีต่างๆ อาจใช้เพื่อประกอบพิธีกรรม หรือต้องการเล่าประสบการณ์ของตนเอง ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับศาสนา
ความจำเป็นขั้นพื้นฐานของการดำรงชีวิต คือ ความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสภาวะแวดล้อม หรือนำสิ่งที่อยู่รอบตัวมาทำให้เกิดประโยชน์ ความจำเป็นขั้นพื้นฐานของการดำรงชีวิต คือปัจจัย 4 ได้แก่ อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และยารักษาโรค ทั้งหมดคือสิ่งที่มนุษย์ต้องมีเพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้
ความเชื่อและระบบความสัมพันธ์กับสิ่งเหนือธรรมชาติ คือ มนุษย์ไม่สามารถหาคำตอบกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ เช่น บางปีน้ำท่วม บางปีฝนแล้ง มนุษย์จึงยกให้ปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สามารถดลบันดาลทั้งด้านดี และด้านร้ายให้แก่มนุษย์ มนุษย์จึงนำความเชื่อมาพัฒนาเป็นลัทธิศาสนา และกระบวนการคิดที่ซับซ้อน เป็นที่มาของการพัฒนาการทางด้านศิลปกรรม สถาปัตยกรรม วรรณกรรม
การประยุกต์รับอิทธิพลจากภายนอก การแลกเปลี่ยนถ่ายทอดวัฒนธรรมจากกลุ่มหนึ่งไปสู่อีกกลุ่มหนึ่งจะเกิดขึ้นโดยตลอดเวลา สาเหตุคือการติดต่อค้าขาย อพยพโยกย้าย การสมรสของคนต่างกลุ่ม การเลียนแบบ เพราะเห็นว่าเป็นประโยชน์ก็จะรับมา มีการเลือกว่ามีความเหมาะสมกับกลุ่มของตนอย่างไรโดยไม่ได้ขัดแย้งกับวัฒนธรรมดั้งเดิมของตน
ลักษณะของภูมิปัญญาไทย
ภูมิปัญญาที่เป็นรูปธรรม
เครื่องมือเครื่องใช้ ภูมิปัญญาไทยด้านการสร้างสรรค์ภาชนะ เครื่องมือเครื่องใช้ พบหลักฐานทางโบราณคดีในยุคต่างๆ ซึ่งผู้คนในแต่ละยุคสมัยได้นำมาประดิษฐ์ ใช้ประโยชน์ บางอย่างยังคงใช้ประโยชน์ในรูปแบบดั้งเดิม เช่น หม้อข้าวดินเผา เครื่องจักรสานต่างๆ เบ็ดตกปลา มีดพร้า
พาหนะ คนไทยรู้จักการนำเครื่องทุ่นแรงต่าง ๆ มาใช้ในการเดินทาง และบรรทุกสิ่งของ เช่น ม้า วัว ควาย ช้าง สำหรับเดินทางทางบก ส่วนทางน้ำใช้แพ เป็นต้น พาหนะแต่ละอย่างจะมีรูปทรงต่าง ๆ ตามประโยชน์การใช้สอย และมีการตกแต่งลวดลายอย่างงดงาม โดยเฉพาะราชพาหนะ
อาหาร ที่เห็นได้ชัดเจน คือ การผลิตข้าว และนำข้าวมาบริโภค เป็นอาหารหลัก และนำมาแปรรูปเป็นขนม การรู้จักการถนอมอาหารทั้งเนื้อสัตว์ ผักผลไม้
งานฝีมือ คนไทยมีฝีมือประณีตสวยงามไม่แพ้ชาติใด งานประดิษฐ์ในราชสำนัก และถวายเป็นพุทธบูชา งานฝีมือมีหลายประเภท เช่น การวาดภาพ การแกะสลักไม้ หิน ไปจนถึงผักผลไม้ งานปั้น งานทอผ้า งานร้อยกรองดอกไม้ เป็นต้น มรดกงานฝีมืออีกกลุ่ม คือ งานประณีตศิลป์ เช่น เครื่องถม ลายรดน้ำ ลายประดับมุก
อาคาร เริ่มจากการหาแหล่งที่อยู่อาศัย สร้างที่พักอาศัยด้วยวัสดุที่เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ เช่น เรือนไทยที่สร้างจากไม้ยกใต้ถุนสูง เพื่อป้องกันน้ำ และสัตว์
รูปเคารพ สัญลักษณ์ของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สร้างขึ้นเพื่อการเคารพบูชาและการประกอบพิธีกรรม ในระยะแรกจะเป็นรูปเคารพของความอุดมสมบูรณ์ เช่น หุ่นฟางแทนแม่โพสพ เมื่อศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และศาสนาพุทธเข้ามามีอิทธิพลในสังคมไทย รูปเคารพของเทพเจ้า พระพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ จึงเป็นหลักฐานของประวัติศาสตร์ศิลป์
การประกอบพิธีกรรม
การประกอบอาชีพ จะมีแนวคิดแนวปฎิบัติที่แสดงความเคารพบูชาสิ่งศักสิทธื์ ที่จะเอื้อประโยชน์ต่ออาชีพของตนเอง
ศรัทธาในศาสนา นับถือลัทธิศาสนาของคนไทยเช่นเดียวกับชนชาติอื่นๆ คือการพยายามสร้างความเข้าใจในหลักศาสนาและแสดงออกทางด้านพฤติกรรม
การรักษาโรค จะแสดงออกทั้งเชิงวิทยศาสตร์และไสยาศาสตร์ คือการนำส่วนต่างๆ ของพืชสมุนไพรที่มีคุณค่าด้านต่างๆมาประกอบเป็นตัวยารักษาโรค
การสร้างความสัมพันธ์ในสังคมไทย มีรากฐานมาจากสังคมเกษตรที่มีความเอื้อเฟื้อช่วยเหลือแบ่งปันซึ่งกันและกัน
ภูมิปัญญาที่เป็นนามธรรม
โลกทัศน์ด้านจักรวาล เป็นการพัฒนาจากคติความเชื่อในสังคมเกษตรผสมผสานกับอิทธิพลแนวคิดจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ที่ชื่อว่าพระพรหมเป็นผู้สร้างสรรค์ทุกสรรพสิ่งในจักรวาลและโลก
โลกทัศน์ด้านพระพุทธศาสนา เช่น ความเชื่อในเรื่องของบุญ กรรม การเวียนวายตายเกิด สิ่งที่ชาวพุทธถือปฏิบัติ คือ การทำบุญเพื่อให้ได้เกิดใหม่ในภพภูมิที่ดี
ความเชื่อดั้งเดิมของคนไทยจะเกี่ยวกับธรรมชาติ และสิ่งที่เหนือธรรมชาติแบบสังคมเกษตรกรรม เทพเจ้าศักดิ์สิทธิ์ในยุคแรกที่สำคัญเช่น แม่โพสพ (ข้าว) ผีฟ้าพญาแถน (ฝน) เป็นต้น ความเชื่อของคนไทยส่วนใหญ่ยังคงยึดถือมาถึงปัจจุบัน คือ เรื่องไสยศาสตร์ โชคลางฤกษ์ยาม
ข้อห้ามและข้อปฎิบัติ เช่น ในการประกอบอาชีพ และการอยู่ร่วมกันในสังคมล้วนมีข้อบัญญัติที่ควรทำ และห้ามทำทั้งในระดับบุคคล และส่วนรวม หากไม่ปฏิบัติตามข้อบัญญัติจะเกิดผลร้ายที่รุนแรง
นายชิษณุพงศ์ มิ่งเชื้อ ม.4/5 เลขที่31