Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3.4 การพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาจิตสังคมบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและมีปัญหา…
บทที่ 3.4 การพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาจิตสังคมบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและมีปัญหาฆ่าตัวตาย
ความหมาย ลักษณะอาการและอาการแสดงของบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและที่มีปัญหาฆ่าตัวตาย
ภาวะซึมเศร้า หมายถึง การที่บุคคลมีพฤติกรรมที่เกิดจากภาวะจิตใจที่หม่นหมอง หดหู่ เศร้าสร้อย ท้อแท้ สิ้นหวัง และมองโลกในแง่ร้าย
1) การเปลี่ยนแปลงด้านร่างกาย
นอนไม่หลับเป็นเวลา 1-2 สัปดาห์
ซึ่งเป็นอาการแรกสุดก่อนที่มีอาการอื่นเกิดขึ้น
ผู้ป่วยร้อยละ 25 จะมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย โดยไม่ทราบสาเหตุ
เบื่ออาหาร การรับรสชาติเปลี่ยนแปลง ไม่อยากอาหาร
2) ความสนใจในตนเองลดลง
มีอาการเศร้า เป็นสําคัญ
มีความรู้สึกหดหู่ใจ ไม่สดชื่น ไม่แจ่มใส
รู้สึกอยากจะร้องไห้ หรือร้องไห้ง่าย
รู้สึกว่า ตนเองไร้คุณค่า ไม่มีประโยชน์ต่อสังคม อาจทําร้ายตนเอง
ผู้ป่วยร้อยละ 75 หงุดหงิดง่าย และมีความรู้สึกขี้กลัว
3) การเปลี่ยนแปลงด้านสังคม
ภาวะซึมเศร้าระดับอ่อน (mild depression/blue mood)
คือ ภาวะอารมณ์ที่ไม่สดชื่น หม่นหมอง บุคคลทั่วไปมักมีประสบการณ์กับภาวะซึมเศร้าระดับนี้เป็นครั้งคราว
ภาวะซึมเศร้าระดับปานกลาง (moderate depression/neurotic depression)
คือ ภาวะอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงขึ้นกว่าระดับอ่อน จนถึงขั้นกระทบกระเทือนต่อการปฏิบัติภารกิจประจําวัน
ภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรง (severe depression/Psychotic depression)
คือ ภาวะของอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงอย่างมาก มีการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมโดยทั่วๆ ไป อย่างเห็นได้ชัดเจน
การฆ่าตัวตาย (suicide) หรือใช้คําว่า อัตวินิบาตกรรม หมายถึง การที่บุคคลมีความคิดอยากทําร้ายตนเอง และพยายามทําให้ชีวิตของตนเองสิ้นสุดลงด้วยวิธีการต่างๆ ที่ไม่ใช่อุบัติเหตุ
ลักษณะอาการและอาการแสดงของบุคคลที่มีปัญหาฆ่าตัวตาย
1) บุคคลจะพยายามทําร้ายตนเองด้วยวิธีการต่างๆ ซึ่งอาจเป็นกลุ่มผู้ที่ที่พยายามทําร้ายตนเองแต่ไม่ได้หวังผลจะให้ตายจริงๆ และอาจพยายามทําบ่อยครั้ง
2) บุคคลกลุ่มนี้มีความคิดซ้ําๆ ที่จะทําร้ายตนเอง
3) บุคคลกลุ่มนี้จะมีอารมณ์ซึมเศร้าชัดเจน มีความมุ่งมั่นที่จะฆ่าตัวตายให้สําเร็จ
สาเหตุการเกิดภาวะซึมเศร้าและการฆ่าตัวตาย
3.1 สาเหตุการเกิดภาวะซึมเศร้า
1) แนวคิดด้านกลไกทางจิตใจ อธิบายว่า ผู้ที่มีพฤติกรรมซึมเศร้า มีสาเหตุสําคัญมาจากความเจ็บปวดที่เกิดจากความสูญเสีย (loss) ในสิ่งที่มีความหมายต่อตนเอง
2) แนวคิดด้านการเปลี่ยนแปลงของสารชีวเคมีในร่างกาย
3.2 สาเหตุการฆ่าตัวตาย
1) สาเหตุด้านชีวภาพ
ชีววิทยาของการฆ่าตัวตาย (biochemical factors)
การเจ็บป่วยทางด้านร่างกาย (medical factors)
2) สาเหตุด้านจิตใจ
ด้านจิตวิเคราะห์ (psychoanalytic theory)ซิกมัน ฟรอยด์(Sigmund Freud) ได้อธิบายถึง การฆ่าตัวตายว่าเป็นการทํางานของจิตใต้สํานึก
ด้านพฤติกรรมและการรู้คิด (cognitive-behavioral theory) กลุ่มแนวคิดนี้ อธิบายการฆ่าตัวตาย ว่าเป็นผลมาจากการเรียนรู้ต่อสิ่งเร้าที่เป็นอันตราย (Noxious Stimulus)
สาเหตุทางด้านสังคม ทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลได้อธิบายถึง การฆ่าตัวตายเกิดจากสัมพันธภาพระหว่างบุคคลที่ไม่ดีในระยะ 2 ปีแรกของช่วงชีวิต
สาเหตุด้านจิตวิญญาณ บุคคลที่ขาดที่พึ่ง หรือสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ที่ช่วยเชื่อมโยงความคิดความรู้สึกทุกข์ทรมานทางใจ กับพลังชีวิตจากภายใน
การพยาบาลบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้าและที่มีปัญหาฆ่าตัวตาย
4.1 การพยาบาลบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า
1) การประเมินภาวะซึมเศร้า
ประเมินระดับความรุนแรงของภาวะซึมเศร้า
ประเมินความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
ประเมินการดูแลตนเองด้านสุขอนามัย และกิจวัตรประจําวัน
ประเมินความสนใจในสิ่งแวดล้อม
2) การวินิจฉัยทางการพยาบาล
จะมุ่งเน้นการลดภาวะซึมเศร้า และป้องกันการทําร้ายตนเองเป็นสําคัญ การกําหนดเป้าหมายระยะสั้น เพื่อลดภาวะซึมเศร้า เพื่อป้องกันการฆ่าตัวตาย
3) กิจกรรมการพยาบาล
• การลดภาวะซึมเศร้า
• การป้องกันการทําร้ายตนเองและผู้อื่น
• การส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองให้แก่ผู้ป่วย
• การส่งเสริมการดูแลตนเองด้านสุขอนามัย
และกิจวัตรประจําวัน
• การส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อม
• การดูแลเรื่องการให้ได้รับสารน้ํา
สารอาหารเพียงพอต่อร่างกาย
• การส่งเสริมการทํากิจกรรม และการพักผ่อนตามความต้องการของร่างกายให้เกิดความสมดุล
• การสอน และฝึกทักษะการเผชิญปัญหา เพื่อปรับปรุงบุคลิกภาพให้ผู้ป่วยเข้มแข็งมากขึ้น
• สอน และให้ข้อมูลเกี่ยวกับการแสวงหาแหล่งสนับสนุนช่วยเหลือทางสังคมของผู้ป่วยที่มีความสอดคล้องกับผู้ป่วย
4) การประเมินผลทางการพยาบาล
ผู้ป่วยมีภาวะซึมเศร้าลดลง โดยสังเกตจากสีหน้าผู้ป่วยว่า สีหน้าแจ่มใสมากขึ้น
ผู้ป่วยและผู้อื่นปลอดภัย ไม่มีพฤติกรรมก้าวร้าว ไม่มีพฤติกรรมทําร้ายตนเองหรือผู้อื่น
ผู้ป่วยพูดถึงตนเองด้วยความพอใจ
4.2 การพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาการฆ่าตัวตาย
1) การประเมินพฤติกรรมการฆ่าตัวตาย
ข้อมูลส่วนบุคคลต่างๆ ที่เป็นปัจจัยเสี่ยง และเป็นสาเหตุชักจูงให้ฆ่าตัวตาย
มีความตั้งใจ/มีการวางแผนการฆ่าตัวตายอย่างชัดเจน
อาการและอาการแสดง
2) การวินิจฉัยทางการพยาบาล
เป้าหมายระยะสั้น
เพื่อป้องกันการฆ่าตัวตาย หรือการฆ่าตัวตายซ้ํา
เพื่อส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
เป้าหมายระยะยาว
เพื่อฝึกทักษะในการเผชิญปัญหาอย่างเป็นระบบและสร้างสรรค์
เพื่อฝึกทักษะในการสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่น
3) กิจกรรมทางการพยาบาล
• การเฝ้าระวัง หรือป้องกันการฆ่าตัวตาย
• ส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองของผู้ป่วย
• การส่งเสริมสนับสนุนให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วย