Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7 การพยาบาลผู้ที่มีภาวะเสียสมดุล สารน ้า เกลือแร่ และกรด-ด่าง -…
บทที่ 7 การพยาบาลผู้ที่มีภาวะเสียสมดุล
สารน ้า เกลือแร่ และกรด-ด่าง
สารน้ำ (fluid)
น ้าและสารประกอบ ที่ละลายอยู่ในน้ำ ได้แก่ อิเลคโทรลัยท์ทั้งประจุบวกและลบ รวมถึงโปรตีน กลูโคลและไขมัน
หน้าที่ของสารน้ำ
ช่วยในการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
ให้ความชุ่มชื นต่อเนื อเยื่อของร่างกาย
หล่อลื่นข้อและป้องกันอวัยวะภายใน
ป้องกันภาวะท้องผูก
ละลายเกลือแร่และสารอาหาร
น้าอาหารและออกซิเจนไปสู่ร่างกายและเนื อเยื่อ
กลไกปกติของสมดุลน้ำ
กลไกการระเหยของน ้ำ
เป็นกลไกการควบคุมของสมองใหญ่(Cerebrum)เมื่อร่างกายสูญเสียน ้า ร้อยละ 1-2ของน ้าในร่างกายทั้งหมดจะเพิ่มออสโมลาลิตี ของน้ำนอกเซลล์
การควบคุมโดยฮอร์โมน
Antidiuretic hormone (ADH)ถูกสร้างจากต่อมใต้สมองส่วนหลังเมื่อมีการกระตุ้นศูนย์กระหายน ้าก็จะมีการกระตุ้นการหลั่ง ADH
Aldosterone เป็นฮอร์โมนที่ท้าหน้าที่ ร่วมกับ ADHเพื่อควบคุมน้ำในร่างกาย aldosterone ถูกหลั่งจากAdrenal cortex
การมีโซเดียมในพลาสมาสูงยังกระตุ้นศูนย์กระหายน ้า ส่งผลให้
ดื่มน้ำมากขึ้น
การประเมินของเหลว
การซักประวัติ ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ การตรวจร่างกาย
ประเภท
น ้าภายนอกเซลล์ มีประมาณ 40 %
น ้าภายในเซลล์มีประมาณ 60%
ภาวะไม่สมดุลของสารน้ำ
ความผิดปกติของ ส่วนประกอบหรือปริมาตรของสารน ้า
ความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับการไหลเวียน
การเสียสมดุลปริมาตรและความเข้มข้น
ภาวะเสียสมดุลอิเลคโทรลัยท์
ภาวะขาดน้ำ
อาการ
ไม่มีแรง ผิวหนังแห้งคอแห้ง ไม่มีน ้าลาย ริมฝีปากแห้งน ้าหนักลด
ภำวะน้ำเกิน
สาเหตุ
-การได้รับเกลือและน้ำมาก
-ได้รับยา corticosteroid
-มีการอุดกั นของทางเดินปัสสาวะ
-มีการหลั่งADHมากกว่าปกต
อาการ
มีอาการหอบ หายใจล้าบาก ไอมาก น้ำหนักเพิ่มมากขึ น อาจมีอาการชักความดัน โลหิตเพิ่มขึ้น
ภำวะที่ร่ำงกำยมีระดับของโซเดียมต่ำ
Na < 135 mEq/L สาเหตุ
ร่างกายได้รับ Na จากอาหารน้อยไป มีการดูดซึมไม่ดี
ได้รับยาขับปัสสาวะเป็นเวลานาน
สูญเสียทางระบบทางเดินอาหาร
มีเหงื่อ ออกมากเกิน ออกก้าลังกาย
อาการทางระบบประสาท โรคจิต ซึมเศร้า
รุนแรงเล็กน้อย Na = 125 -135 mEq/L
รุนแรงปานกลาง Na = 115 -125 mEq/L
รุนแรงมาก Na = 90 -115 mEq/L
อาการ
อ่อนเพลีย ความดันเลือดปกต
กระหายน ้า ถ้าดื่มมากจะเป็นตะคริว
อาเจียน
• เริ่มรู้สึกเวียนศีรษะ เวลายืนจะเป็นลม
กล้ามเนื อกระตุก สั่น เพ้อกระสับกระส่าย
ภาวะบวม (edema)
สาเหตุ
แรงดันเพิ่มเลือดคั่งในผู้ป่วย CHF
ภาวะ Alb ในเลือดต่ำ
มีการคั่งของโซเดียม
การอุดตันของระบบทางเดินน ้าเหลือง
อาการ
น ้าหนักขึ น ร้อยละ 5
มีอาการบวม ผิวหนังอุ่น ชื้น แดง
หายใจล้าบาก หายใจเร็ว
กระสับกระส่าย สับสน ตะคริว ชัก
ภาวะที่ร่ำงกำยมีระดับของโซเดียมเกิน
• Na >145 mEq/L
สาเหตุ
ได้รับเกลือเพิ่มขึ้น
ได้รับน ้าน้อยหรือสูญเสียน ้ำมาก
อาการทั่วไป
มีไข้ต่ำาๆ กระหายน้ามาก
ผิวแดง หน้าแดง บวม ปากแห้ง ลิ้นบวมแดง
หัวใจเต้นเร็ว ความดันเลือดสูง
สับสน กระสับกระส่าย ชัก
โปแตสเซียม
• K (3.5-5.5 mEq/L)
หน้าที่ของ K
ท้าให้เกิดความต่างศักย์ที่เยื่อหุ้มเซลล
K เป็นปัจจัยร่วมในการท้างานของ insulin ในการน้า
กลูโคสเข้าเซลล
ภำวะที่ร่ำงกำยมีโปแตสเซียมต่ำ
K < 3.5 mEq/L
สาเหตุ
การที่มีการขนส่ง K เข้าเซลล์มากเกินไป
• ได้รับสารอาหารที่มีปริมาณของ K น้อยเกินไป
• มีการสูญเสียจากการอาเจียนมากๆ
• มีอาการถ่ายเหลว
อาการ
อ กล้ามเนื ออ่อนแรง
สียงล้าไส้
เคลื่อนไหวลดลง
หัวใจเต้นไม่สม่้าเสมอ
การรักษา
ทดแทน K
ในรูปยาฉีด (intravenous infusion)
ในรูปยากิน
ผักใบเขียว มะเขือเทศ แครอท มัน
ฝรั่ง กล้วย ส้ม แตงโม นม
แคลเซียม
ภำวะที่เลือดมีระดับของแคลเซียม
ือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับของฮอร์โมนพาราไธรอยด์
เพิ่มขึ น
สาเหตุจาก
ภาวะที่เกิดมะเร็ง
ภาวะที่ได้รับวิตามินดีมากเกินไป
การได้รับยาขับปัสสาวะ
• อาการ
คลื่นไส้อาเจียน ท้องผูก แน่นท้อง ล้าไส้ไม่เคลื่อนไหว
สับสน ความจ้าเสื่อม ซึม หมดสติ
ปริมาณปัสสาวะเพิ่มขึ น ปัสสาวะบ่อย