Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 7 การพยาบาลผู้ที่มีภาวะเสียสมดุล สารน้ำ เกลือแร่ Fluid &…

- - - - น้ำที่อยู่ในช่องว่างระหว่างเซลล์ในหลอดเลือด
      - ในเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
      - ในกระดูกและในช่องว่างต่าง ๆ
    - - 60%ของน้ำหนักตัว
      - โดยปริมาณจะมากหรือน้อย ขึ้นอยู่ กับ อายุ เพศ ปริมาณไขมัน
  - - - ควบคุมของสมองใหญ่ (Cerebrum)
      - ไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) ซึ่งเป็นศูนย์กระหายน้ำจะตอบสนองต่อการขาดน้ำ และส่งกระแสประสาทกระตุ้นไปยังสมองใหญ่ ทำให้รู้สึกกระหายน้ำ
    - - Antidiuretic hormone (ADH)
        
        ส่งเสริมการดูดน้ำกลับที่ท่อไตส่วนปลาย (Distal tubules)และท่อรวม (Collecting duct)
        
        ทำให้จำนวนปัสสาวะ ลดลง ความเข้มข้นของปัสสาวะเพิ่มขึ น และปริมาตรของน้ำนอกเซลล์เพิ่มขึ้น
      - Aldosterone
        
        ทำให้จำนวนปัสสาวะ ลดลง ความเข้มข้นของปัสสาวะเพิ่มขึ น และปริมาตรของน้ำนอกเซลล์เพิ่มขึ้น
        
        ทำให้จำนวนปัสสาวะ ลดลง ความเข้มข้นของปัสสาวะเพิ่มขึ น และปริมาตรของน้ำนอกเซลล์เพิ่มขึ้น
  - - - ต้องดูว่าผู้ป่วยมีโรคหรืออาการบาดเจ็บที่ส่งผลต่อสมดุล ของเหลวหรือไม่เช่น การเป็นโรคตับ เบาหวาน ผู้ป่วยได้รับ ยาท่ีมีผลต่อระดับของเหลวในร่างกาย
      - การสังเกตและการประเมิน
        
        สีหน้า
        
        การขาดน้าอย่างรุนแรงจะส่งผลท้าให้ตาลึกโหล สีหน้าอ่อนระโหย เยื่อบุภายในปาก แห้ง กระหายน้า ผิวหนังซีด เย็น ผิวหนังตังได้ (skin tergore) มีอาการบวม (edema)
        
        สัญญาณชีพ
        
        มีอุณหภูมิกายขึนสูง ชีพจรเต้นเร็วหายใจเร็วลึก ความดัน โลหิตลดต่ำลง
        
        ปริมาณปัสสาวะและความเข้มข้น
        
        ปริมาณปัสสาวะลดลงเนื่องจากมีปริมาณ ของฮอร์โมน antidiuretic เพิ่มขึ้น เมื่อปริมาณของน้าปัสสาวะลดลงจะท้า ให้มีความเข้มข้นเพิ่มขึ้น
- - - - ได้รับเกลือเพิ่มขึ้น
      - ได้รับน้ำน้อยหรอืสญูเสียน้ำมาก
    - - มีไข้ต่้าๆ กระหายน้ำมาก ผิวแดง หน้าแดง บวม ปากแห้ง ลิ้นบวมแดง
    - - ดูแลให้ได้รับสารน้าที่ไม่มีโซเดียม จ้ากัดเกลือ ขับเกลือ
      - เพิ่มโปรตีนในพลาสมาในรายโปรตีนต่้า (Alb)
      - นอนราบไม่ได้ ให้สารละลายไฮโปโทนิค (hypotonic)
  - - - ร่างกายได้รับ Na จากอาหารน้อยไป มีการดูดซึมไม่ดี
      - สูญเสียทางระบบทางเดินอาหาร เช่น อาเจียน ท้องร่วง
      - NG tube with suction , NG content
      - Coma
      - ได้รับยาขับปัสสาวะเป็นเวลานาน
      - การที่มีเหงื่อออกมากเกินออกกา้ลังกายหรืออยู่ในที่อากาศร้อน
      - อาการทางระบบประสาท โรคจิต ซึมเศร้า
    - - จากการสญูเสียโซเดียม
        
        รุนแรงเล็กน้อย
        
        อ่อนเพลีย ความดันเลือดปกติ
        
        รุนแรงปานกลาง
        
        • รู้สึกตัวดี กระหายน้า ถ้าดื่มมากจะเป็นตะคริว อาเจียน
        
        • ความดันเลือดท่านั่งและท่ายืนมากกว่าท่านอน
        
        • ชีพจรมากกว่า 100 ครัง/นาที ผิวหนังเหี่ยวย่น
        
        • เริ่มรู้สึกเวียนศีรษะ เวลายืนจะเป็นลม อ่อนเพลียมาก
        
        รุนแรงมาก
        
        กล้ามเนือกระตุก สั่น เพ้อกระสับกระส่าย ต่อมาไม่รู้สึกตัว
        
        ปัสสาวะน้อยกว่า 15 มล./ชม.
        
        ปลายมือปลายเท้าเขียว และเสียชีวิต
        
        Systolic Bp < 90 mm.Hg
        
        ผิวหนังเหี่ยวย่นชัดเจน ขอบตาลึก
      - จากภาวะน้ำเกิน
        
        Na > 120 mEq/L แต่ < 135 mEq/L
        
        น้ำหนักเพิ่มขึ้น บวม
        
        ปริมาณปัสสาวะปกติหรือมากกว่าปกติ
        
        BP สูง P เร็วและแรง หลอดเลือดด้าส่วนปลายโป่งพอง
        
        กล้ามเนืออ่อนแรงและเป็นตะคริว
        
        ฟังหัวใจพบ murmur และ gallop
        
        Na < 120 mEq/L
        
        เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
        หงุดหงิด บุคลิกเปลี่ยนแปลง สับสน
        
        Na < 110 mEq/L
        
        รีเฟล็กซ์ลดลง เพ้อคลั่ง ชัก
        
        Na < 105 mEq/L
        
        ไม่รู้สึกตัว
    - - หากกร่างกายมีการขาด Na น้อยและมีการขาดน้ำมากจะต้องให้Normalsalineและ อาหารที่มีโซเดียมสูง
      - หากเกิดภาวะน้ำเกินมากและขาดNaมาก จะต้องมีการให้Naทดแทนและยาขับปัสสาวะ (Furosemide)
- - - - การเต้นของหัวใจที่ผิดปกติอย่างรุนแรง ต่อมาเต้นช้ากว่าปกติ
      - ชาและอ่อนแรงและเป็นอัมพาต
      - เสียงลำไส้เคลื่อนไหว เพิ่มขึ้น
    - - ให้แคลเซียมกูลโคเนต
      - ให้โซเดียมไบคาร์บอเนต
      - ให้ 50% glucose ผสมกับ regular insulin
      - ให้ Kayexalate
      - ให้ยาขับปัสสาวะ
    - - ซักประวัติ การตรวจร่างกาย
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        • K > 5.5 mEq/L
        
        • pH < 7.35
        
        • HCO3 < 22 mEq/L
        
        • EKG พบ T wave สูง และแคบ QT interval สัน PR interval ยาว ต่อมา P wave หายไป QRS interval ยาวขึน
  - - - • การท่ีมีการขนส่ง K เข้าเซลล์มากเกินไป เช่น ภาวะที่มีระดับของ insulin เพิ่มสูงขึน มะเร็ง ภาวะ ด่างจากการเผาผลาญ(metabolic alkalosis)
      - • ได้รับสารอาหารที่มีปริมาณของ K น้อยเกินไป ไม่รับประทานผักและผลไม้ โดยเฉพาะกล้วยและส้ม
      - • มีการสูญเสียจากการอาเจียนมากๆ
      - • มีอาการถ่ายเหลว
    - - กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - หัวใจเต้น ไม่สม่ำเสมอ
      - เสียงลำไส้ เคลื่อนไหวลดลงและหยดุในเวลาต่อมา
    - - ซักประวัติ
      - ตรวจร่างกาย
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        •K<3.5mEq/L pH>7.45,HCO3 >29mEq/L
        
        •EKGพบPRintervalยาวขนึเล็กน้อยSTต่ำลง Twave ตื้น มี U wave
    - - ทดแทน K
        
        ในรูปยาฉีด (intravenous infusion)
        
        KCl
        
        K2HPO4
      - ในรูปยากิน
        
        Elixir KCl
        
        โปแตสเซียมซิเตรต(potassiu citrate) มักใช้ในรายที่มีภาวะเลือดมี ความเป็นกรดร่วมด้วย
      - แก้ไขสาเหตุ
        
        ผักใบเขียว มะเขือเทศ แครอท มัน ฝรั่ง กล้วย ส้ม แตงโม นม
      - ติดตามEKG
- - - - มีการกดการทำงานของระบบประสาท
      - กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - ระบบไหลเวียนเลือดความดันเลือดต่ำ
    - - หยุดการให้แมกนีเซียมและเพิ่มการขับแมกนีเซียมทางปัสสาวะ
      - ดูแลเรื่องการหายใจ
      - ติดตามการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ
      - หลีกเลี่ยงอาหารที่แมกนีเซียมมากเช่นอาหารทะเล
  - - - การที่ได้รับสารอาหารที่มีMgน้อยไปหรือมีการสูญเสียMg
      - การได้รับยาบางชนิด
    - - หัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะ ความดันโลหิตสูง
    - - ให้รับประทาน Magnesium oxide
        ให้ 50% Mg2SO4 (Magnesium sulfate) ผสมใน D5W
- - - - สาเหตุ
        
        ไตขับฟอสเฟตออกจากร่างกายทางปัสสาวะลดลง
        
        การได้รับฟอสฟอรัสมากๆ
        
        การได้รับยา สารน้ำ หรือเลือดและส่วนประกอบของเลือดท่ีใช้กรดซิเตรทเด็กซ์โทรส
        
        การเคลื่อนย้ายฟอสเฟตออกจากเซลลเ์พิ่มขึ้น
      - อาการ
        
        ผิวหนังและหลอดเลือด ส่วนปลาย และท่ีตาทำให้เกิดการระคายเคืองและอักเสบ
        
        เหน็บชา กระตุกของกล้ามเนื้อมัดเล็ก ปวดกล้ามเนื้อ
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิตต่ำ ช็อก
        
        ปัสสาวะออกน้อยหรือไม่มีปัสสาวะ
    - - การรักษาภาวะฟอสเฟตสูงเฉียบพลัน
        
        ให้สารน้ำ เช่น NSS , D5N
        
        ให้กลุโคสและอินซูลิน
        
        การล้างไต
      - การรักษาภาวะฟอสเฟตในเลือดสูงเรื้อรัง
        
        งดการใช้ยาท่ีมีฟอสเฟตเป็นองค์ประกอบ
        ให้รับประทานยาท่ีมีแคลเซียมเป็นองค์ประกอบ
        ให้ยาขับปัสสาวะ
        การล้างไต
  - - - การได้รับอาหารไม่เพียงพอกับความตอ้งการของร่างกาย
      - การดูดซึมฟอสฟอรัสในทางเดินอาหารลดลง
      - ไตเพิ่มการสร้างและขับปัสสาวะการได้รับยาขับปัสสาวะ
      - การติดสุรา
    - - ระบบประสาทส่วนกลาง อ่อนเพลีย อิดโรย สับสน
      - ระบบกล้ามเนื้อ และกระดูก กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - ระบบไหลเวียนเลือด หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ
    - - ให้รับประทานอาหารที่มีฟอสฟอรัสสูง
        ได้แก่ นมวัว เครอื่ งในสัตว์ สมอง ตับ ไต
      - ให้ยาที่มีฟอสเฟตเป็นองค์ประกอบทาง
        หลอดเลือดดำช้าๆ
      - ให้รับประทานหรือสวนทวารด้วยยาที่มี
        ฟอสเฟต โพแทสเซียมฟอสเฟต
- - - - ภาวะที่เกิดมะเร็ง
      - ภาวะท่ีได้รับวิตามินดีมากเกินไป
      - การได้รับยาขับปัสสาวะ thiazide ท้าให้มีการดูดกลับ ของแคลเซียมมาก
    - - ความดันโลหิตเพิ่มสูงขึ้น หัวใจเต้นผิดจังหวะหัวใจเต้นช้า
      - กล้ามเนื้ออ่อนแรงและปวดกระดูก
    - - ให้น้ำเกลือและยาขับปัสสาวะ
      - หากไม่ได้ผลหรือผู้ปว่ยเป็นโรคหัวใจหรือไตอาจจะต้องพิจารณาให้
        การฟอกเลือด (hemodialysis) เพื่อที่จะขับ Ca ออกจาก ร่างกาย
      - การผ่าตัดต่อมพาราไทรอยด์
  - - - มีระดับของฮอร์โมนพาราไธรอยด์ลดลง ให้เลือดท่ีการเก็บไว้นาน
      - ภาวะ albumin ในเลือดต่้า
      - การเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบ ภาวะเครียด ภาวะไตวายจะมี ระดับของฟอสเฟตสูงท้าให้ไปจับกับแคลเซียมหมด
      - ภาวะ cushing’s syndrome
    - - แขนขาเป็นตะคริว
      - มีผลต่อระบบหัวใจและระบบหายใจ
    - - การให้แคลเซียมทดแทน
      - มีการให้วิตามินดีและเกลือแคลเซียมและ อาหารท่ีมีฟอสเฟตต่ำ
      - ดูแลให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ เช่น D5W ,NSS ที่ผสมด้วยยา
- - - - จะเกิดจากการได้รับไม่พอ ไม่ว่าจะเกิด จากการดื่มเองไม่ได้หรือไม่มีน้าดื่ม หรือ เกิดการบาดเจ็บรุนแรง หมดสต
    - - เกิดจากการเสียน้าที่มีการเสียอิเลค โทรลัยท์ด้วย โดยเฉพาะการสูญเสียโซเดียม เช่น การเกิดการอาเจียน ท้องร่วง หรือมีการขับปัสสาวะออกมาก
  - - - จะทำให้ความดันลดต่ำลง ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว เพ้อ สับสนตาลึกโบ๋ ประสาทหลอน เส้นเลือดที่คอฝ่อ Hct เพิ่มขึน มีอาการ อ่อนเพลียไม่มีแรง ลินแตก อุณหภูมิกายเพิ่มสูงขึน กล้ามเนือเป็นตะคริว มี ความดันต่้าเวลาเปลี่ยนท่า (postural hypotension) ปัสสาวะออกน้อย กว่า 30 cc/hr.