Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบกล้ามเนื้อ กระดูก และข้อ - Coggle Diagram
ระบบกล้ามเนื้อ กระดูก และข้อ
กระดูกหัก (fracture bone)
กระดูกหักชนิดซับซ้อนหรือมีบาดแผล (compound
/open fracture) มีบาดแผลลึกถึงกระดูก หรือกระดูกหักทิ่มแทงออกนอกเนื้อ
อาจทำให้ตกเลือด เส้นประสาทถูกทำลาย ติดเชื้อได้ง่าย
กระดูกหักชนิดธรรมดา (simple /closed fracture)กระดูกหักอย่างเดียว ไม่มีบาดแผลที่ผิวหนัง กระดูกไม่โผล่
ออกนอกผิวหนัง
อาการ
เจ็บปวดบริเวณที่หัก บวม เขียวช้ า เจ็บปวดมากขึ้นเวลา
เคลื่อนไหวหรือกด แขนขาที่หักอาจผิดรูปร่าง
อาจได้ยินเสียงกระดูกสีกัน เสียงกรอบแกรบ
การรักษา
หากสงสัย ควรส่งโรงพยาบาล
ปฐมพยาบาล ห้ามเลือด ดามกระดูกส่วนที่หักไว้
ถ้ามีภาวะช็อค ให้ IV fluid แล้วส่ง รพ.
ถ้า x-ray พบว่าหัก แพทย์จะใส่เฝือก หรืออาจต้องผ่าตัด
ข้อแพลง sprain
สาเหตุ
เส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้อที่ยึดรอบข้อต่อฉีกขาด จากการหกล้ม ข้อบิด ถูกกระแทกหรือยกของหนัก
อาการ
อาการรุนแรงมากหรือน้อยขึ้นกับปริมาณของเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อที่ฉีกขาด
ข้อมีลักษณะบวมแดงและร้อน ือาจมีรอยเขียว
ปวด เจ็บข้อหลังบาดเจ็บทันที เจ็บมากเวลาเคลื่อนไหวข้อหรือถูกกด
การรักษา
ถ้าปวด ให้ยาแก้ปวดหรือยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
ถ้าอาการไม่ดีขึ้นใน 1 สัปดาห์ หรือสงสัยกระดูกหัก ควรส่ง รพ
รูมาตอยด์(Rheumatoid arthritis)
สาเหตุ
มีการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุข้อเกือบทุกแห่งทั่วร่างกาย
พร้อม ๆ กัน
ร่วมกับมีการอักเสบของพังผืดหุ้มข้อ เส้นเอ็นและ
กล้ามเนื้อรอบๆ ข้อ
อาการ
เริ่มด้วยอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อและ
กระดูกน ามาก่อนนานเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน
มีอาการอักเสบของข้อ เริ่มจากข้อนิ้วมือนิ้วเท้า ข้อมือ ข้อเท้า ข้อ
เข่า จากนั้นไปที่ข้อไหล่ ข้อศอก
ลักษณะจ าเพาะ คือมีการปวดข้อพร้อมๆ กันและปวดทั้งสองข้าง
ข้อบวมแดง ร้อน นิ้วมื้อนิ้วเท้าบวมเป็นรูปกระสวย
อาการปวดข้อมักเป็นช่วงตื่นนอนหรือตอนเช้า
บางรายมีการอักเสบเพียงข้อเดียว หรือไม่กี่ข้อ หรือปวดกลางคืน
การรักษา
ให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่ steroid (NSAID) โดยให้ aspirin หลัง
อาหาร ผู้ใหญ่ วันละ 4-6 กรัม /เด็ก 60-80 mg ต่อ 1 กก.ต่อ
วัน
ให้ร่วมกับยาลดกรด
หากสงสัย แนะน าไป รพ. เพื่อตรวจยืนยัน เจาะเลือดตรวจ พบ
ค่า ESR สูง พบ Rheumatoid factor และ X-ray พบความ
ผิดปกติของข้อ
เกาต์ (Gout)
สาเหตุ
ค่าวิกฤตคือ >12 mg/dl
หรือเกิดจากไตขับ uric acid น้อยลง
เกิดจากร่างกายสร้างกรดยูริค (uric acid) มากเกินไป มีการ
คั่งของ uric acid
จึงสะสมตกผลึกอยู่ตามข้อ ผิวหนัง ไต และอวัยวะอื่นๆ
อาการ
ลักษณะจำเพาะ ผิวหนังบริเวณที่ปวดจะลอกและคัน
มักปวดตอนกลางคืน หลังดื่มแอลกอฮอล์ เครียด หรือติด
เชื้อ
ผิวหนังบริเวรข้อที่บวมจะตึง ร้อนและแดง
ถ้าปวดครั้งแรก มักเป็นข้อเดียว ข้อบวม เจ็บมากจนเดินไม่
ไหว
ปวดข้อรุนแรง แบบฉับพลัน
อาการ
ถ้าไม่ได้รับการรักษา จะมีอาการถี่ขึ้น ระยะเวลาที่ปวดจะ
นานขึ้นและปวดตลอดเวลา และเพิ่มจ านวนข้อที่ปวด
ระยะหลังการอักเสบเรื้อรัง จะมีปุ่มก้อนขึ้นบริเวณข้อที่
อักเสบเรียกว่า ตุ่มโทฟัส (tophus/tophi) เป็นตุ่มที่สะสม
สารยูริค ต่อมาอาจเกิดความพิการและใช้งานไม่ได้
การรักษา
ในรายที่ไม่ดีขึ้น หรืออาการไม่ชัดเจน ควรส่ง รพ
ระหว่างที่ไม่มีอาการปวด ควรให้ colchicine 0.5 mg
วันละ 1-2 เม็ด เป็นประจ า เพื่อป้องกันการอักเสบ
ถ้ามีอาการชัดเจน ให้ colchicine 0.5 mg 1 เม็ดทันที
ถ้าไม่มีให้ NSAID
คาร์พัลทูนแนล
(carpal tunnel syndrome : CTS)
สาเหตุ
อาจพบร่วมกับโรคปวดข้อรูมาตอยด์hypothyroid DM
obesity
เกิดจากการบาดเจ็บที่ข้อมือ มีการใช้งานของข้อมือมากกว่า
ปกต
อาการ
บางครั้งปวดร้าวไปแขน หัวไหล
มักปวดมากตอนกลางคืนหรือ เช้ามืด
การใช้ข้อมือจะท าให้ปวดหรือชามากขึ้น
ถ้าเป็นมาก มือข้างที่เป็น นิ้วทั้งห้าจะชาและอ่อนแรง
มือข้างที่เป็นจะปวดแสบปวดร้อน รู้สึกชาเป็นพักๆ
การทดสอบ
Tinel’s sign
Phalen’s test
ข้อเสื่อม (osteoarthritis)
สาเหตุ
เกิดจากข้อเสื่อมตามวัย หรือข้อรับน้ าหนักมากเกินไป หรือมี
การบาดเจ็บ ทำให้กระดูกอ่อนบริเวณข้อต่อสึกกร่อน และมี
กระดูกงอกเวลาเคลื่อนไหวข้อจะปวดขัดในข้อ
เกิดจากกรรมพันธุ์ อายุมาก อ้วน อาชีพที่ต้องใช้ข้อมาก
อาการ
ถ้าเป็นที่ข้อเข่า จะปวดมากขณะเปลี่ยนจากท่านั่งเป็นท่ายืน
หรืออยู่ในท่างอเข่า
ถ้าเป็นมากข้อจะบวม และมีน้ าในข้อ
บางครั้งมีเสียงกรอบแกรบขณะเคลื่อนไหว
ปวดข้อเรื้อรังเป็นเดือน หรือป
การรักษา
หลีกเลี่ยงสิ่งที่จะท าให้อาการปวดข้อก าเริบ ท่านั่งให้นั่ง
เหยียดเข่าตรง หลีกเลี่ยงการขึ้นลงบันได
น้ำหนักมากควรลดน้ำหนัก
มีอาการปวด ให้พักข้อที่ปวด ประคบร้อน และให้
paracetamol ถ้าปวดมาก ให้ NSAID 3-5 วัน
ถ้าอาการไม่ดีขึ้น หรือข้อบวมปวดมาก ชาแขนขา แนะนำ
ไป รพ.
บริหารกล้ามเนื้อเคลื่อนไหวข้อให้แข็งแรง
ปวดกล้ามเนื้อหลัง (musculotendinous strain)
สาเหตุ
ใส่รองเท้าส้นสูงมากเกินไป นอนที่นอนนุ่มเกินไป
ก้มๆ เงยๆ ทำให้เกิดแรงกดตรงกล้ามเนื้อหลังส่วนล่าง
จากการทำงาน เช่น ยกของหนัก นั่ง ยืน ในท่าที่ไม่ถูกต้อง
อาการ
หรืออาจปวดตลอดเวลา หรือปวดเฉพาะบางท่า
การไอ จาม หรือบิดเอี้ยวตัว อาจทำให้ปวดมากขึ้น
อาจเกิดฉับพลันหรือเป็นทีละน้อย
ปวดบริเวณกลางหลังส่วนล่าง
การรักษา
ถ้าไม่หาย ให้ยาคลายกล้ามเนื้อ เช่น Methocarbamol หรือ
Orphenadrine
ถ้าเป็นเรื้อรัง หรือปวดร้าวมาขา/ชาขา ควรแนะนำไป รพ.
ถ้าไม่ดีขึ้นให้ยาแก้ปวด เช่น aspirin หรือ paracetamol
ใช้ยานวด หรือประคบอุ่น
ถ้าปวดมาก ให้นอนหงายบนพื้น แล้วใช้เท้าพาดบนเก้าอี้ให้
เข่างอเป็นมุมฉาก อาจทุเลาได้