Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีเลือดออก ในระยะตั้งครรภ์ - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีเลือดออก
ในระยะตั้งครรภ์
ภาวะเลือดออกในระยะครึ่งแรกของการตั้งครรภ์(HEMORRAGE IN EARLY PREGNANCY)
1.การแท้ง(Abortion)
คือ การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงก่อนที่ทารกจะมีชีวิตได้ โดยสิ้นสุดก่อน GA 20-28 Wks
แท้งเอง(Spontaneous Abortion)
แท้งคุกคาม(threatened aboetion)
คือ มี Bleeding/Vg แต่ไม่มาก นานเป็นสัปดาห์ ร่วมีการปวดท้องน้อย โดยปวดไม่มาก
ปากมดลูกยังปิดอยู่
ยังไม่มีทารก เยื่อหุ้มทารก หรือรกออกมา ยัง
สามารถตั้งครรภ์ต่อไปได้
รักษาแบบประคับประคอง
เพื่อให้หยุดไหล Rest งดทำงาน/ร่วมเพศ ให้ยาแก้ปวด/ยานอนหหลับ ประเมิน UC,Bleeding/Vg
แท้งหลีกเลี่ยงไม่ได้(invitable abortion)
คือ มี Bleeding/Vg + ปวดท้องน้อย
มดลูกหดรัดตัว ปาดมดลูกเปิดอ้า
แต่ยังไม่มีการขับทารก เยื่อหุ้มทารกและรกออกมา
ต้องยุติการตั้งครรภ์
รักษาโดย
ให้สิ้นสุดการตั้งครรภ์สิ้นสุดโดยเร็ว ,ให้ Oxytocin IV drip ,vacuum aspiration ดูแลให้ ATB , ดูแลให้ได้รับอาหารและสารน้ำอย่างเพียงพอ และ ประเมิน V/S,Bl/Vg,UC,Pain
แท้งไม่ครบ(incomplete aboetion)
คือ การแท้งไม่สมบูรณ์ มีบางส่วนของทารกค้างอยู่ในโพรงมดลูก โดยมี Bleeding/Vg มาก+ปวดท้องน้อยมาก
ปากมดลูกเปิด เห็นบางส่วนของทารกออกมาทางVg
รักษาโดย
ให้ยา egotamine ,sponge foreps คีบออก+ขูดมดลูก เพื่อให้เกิดการแท้งครบ ดูแลให้ ATB , ดูแลให้ได้รับอาหารและสารน้ำอย่างเพียงพอ และ ประเมิน V/S,Bl/Vg,UC,Pain
แท้งครบ(Complete abortion)
เป็นการแท้งที่ทารกออกมาทั้งตัวและเยื้อหุ้มออกมาหมด โดยพบว่า
มีชิ้นเนื้อหลุดแแกมา + ปวดท้องน้อย Bleeding/Vg ลดลง ปากมดลูกปิด
แท้งค้าง(missed abrtion)
คือ ทารกเสียชีวิตแต่ยังไม่ถูกขับออกมา ค้างในโพรงมดลูกเป็นเวลา 4-8 Wks โดยมีเลือดออกทางช่องคลอดเล็กน้อย
เลือดเป็นสีน้ำตาล
ขนาดมดลูกไม่เพิ่มตามอายุครรภ์
ไม่รู้สึกว่ามารกดิ้นและปากมดลูกปิด
รักษาโดย
ใช้ Oxytocin IV drip หรือ Missoprostol เหน็บ เพื่อให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดโดยเร็ว ดูแลให้ ATB , ดูแลให้ได้รับอาหารและสารน้ำอย่างเพียงพอ และ ประเมิน V/S,Bl/Vg,UC,Pain
แท้งเป็นอาจิณหรือแท้งเองติดต่อกัน 3 ครั้งขึ้นไป(habitual abortion)
ทำแท้ง เกิดจากการชักนำ(induced abortion)
เพื่อการรักษา(therapeutic abortion)
เป็นการทำแท้งที่ถูกกฎหมาย ในกรณีที่
คุกคามต่อชีวิตของสตรตั้งครรภ์
ถูกข่มขืน กระทำชำเรา
ทารกพิการรุนแรง
ผิดกฎหมาย(criminal abortion)
เป็นการลักลอบทำแท้ง ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์
แท้งติดเชื้อ(septic abortion)
จะมีไข้สูง ปวดท้องน้อย สารคัดหลั่งที่ออกจากช่องคลอด มีกลิ่นเหม็นเน่า หรืออาจะมีภาวะ Shock ได้
ให้ ATB + ขูดมดลูก + ตัดมูกลูก
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ด้านมารดา
1.มดลูกผิดปกติ, Cx หลวม,ติดเชื้อ,โรคเรื้อรัง
2.เนื้องงอก/ทุพโภชนาการ
3.ยา/บุหรี่/สุรา/กาแฟ
ด้านทารก
1.พัฒนาการของชัยโกตผิดปกติ เช่น blighted ovum
โครโมโซมผิดปกติ เช้น autosomal trisomy
การประเมินและการวินิจฉัย
1.ซักประวัติ
การขาดประจำเดือน Bleeding/Vg อาการปวดท้องน้อย การทำแท้ง
2.การตรวจร่างกาย
ดูขนาดมดลูกกับอายุครรภ์ ตรวจภายในดูชิ้นส่วนทารก
3.Lab
: Pregnancy test, Hb,Hct
2.การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก (Molar pregnancy)
คือ การตั้งครรภ์ที่ทีพยาธิที่ Chorionic villi ที่เสื่อมสลายกลายเป็นถุงน้ำใสๆ จำนวนทาก แทนที่จะเป็นตัวเด็ก แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ 1. Complete hydratidiform mole (CHM) : เป็นถุงน้ำใสๆทั้งหมด 2. Partail hydratidiform mole (PHM) : เป็นถุงน้ำใสๆบางส่วน
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
1.ได้รับการกระตุ้นให้ตกไข่
2.อายุของสตรีตั้งครรภ์ (Teenage/eldery)
3.ทุพโภชนาการ
4.เคยมีประวัติเป็นครรภ์ไข่ปลาอุก
อาการและอาการแสดง
1.Bl/Vg สีคล้ำ + ถุงน้ำใสๆ
2.Size>date
3.No FHS/FM
4.มีอาการของPreeclampsia
5.N/V รุนแรง
6.hCG สูงกว่าปกติ
Hyperthyroidism
8. u/s พบ Snow stom
การวินิจฉัย
1.ซักประวัติ
ประจำเดือนขาด, Bl/Vg มีถุงน้ำออกมา
2.ตรวจร่างกาย
ตรวจครรภ์ขนาดมดลูกไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์ ตรวจภายใน Cx ตึงแข็ง ฟังFHS ไม่ได้
3.Lab : HCG สูงมากกว่าปกติ
4.u/s พบ Snow Storm แต่ไม่พบทารก
แนวทางการรักษา
การวินิจฉัยทำให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงและนัดตรวจเป็นระยะ เพื่อติดตามระดับฮอร์โมน Beta-hCG เพื่อเฝ้าระวังการเกิดมะเร็งเนื้อรกภายหลังการตั้งครรภ์
โดยจะนัดตรวจร่างกาย ซักประวัติ ทุกเดือน ในระยะ 6 เดือน และทุก 2 เดือน จนครบ 1 ปี
3.การตั้งครรภ์นอกมดลูก(ectopic pregnancy)
คือ การที่ตัวอ่อนฝังตัวและเจริญนอกมดลูก
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
1.ท่อนำไข่อักเสบ, มีพังผืดยึด,เนื้องอกกด ท่อพับงอ
2.ท่อนำไข่ตีบ ยาว เป็นแอ่ง หรือมีแผลหลังผ่าท่อนำไข่
3.เยื่อบุมดลูกไปเจริญบริเวณท่อนำไข่
4.มีการขัดขวางของท่อนำไข่ เช่น การใส่ห่วงอนามัย
อาการและอาการแสดง
มีการแตกของบริเวณที่ฝังตัว
จะมีอาการ
ปวดร้าวไหล่-ต้นคอ แน่นท้อง
พบ Bl/Vg,Cullen's sign มีอาการแสดงของภาวะช็อก เจ็บเกร็งหน้าท้อง
PV โยก Cx จะเจ็บมาก
ไม่มีการแตกของบริเวณที่ฝังตัว
มีอาการแสดงของการตั้งครรภ์ พบ hCG ในเลือดและปัสสาวะ มีปวดท้องน้อย ปวดหน่วง
การวินิจฉัย
1.ซักประวัติ
ประจำเดือนขาด,ฺBl/Vg
แน่นท้อง ปวดร้าวไปไหล่ต้นคอ
2.ตรวจร่างกาย
ปวดท้องน้อยร่วยกับมีBl/vg , มดลูกมีขนาดลูกใหญ่ขึ้นและกดเจ็บ
3.Lab
Hb,Hct ลดลง
4.u/s ไม่พบทารกในมดลูก
การพยาบาล
ประเมินPain ,V/S,Bl/Vg,อาการและอาการแสดงของภาวะShock ให้สารนเำทางหลอดเลือดดำ,I/O, Group match ,Hct เพื่อให้เลือด ให้ Methotrexate
เตรียมร่างกาย จิตใจ และทางด้านกฎหมายก่อนการผ่าตัด
แนะนำ Family planning คือ การคุมกำเนิดและปรึกษาแพทย์ก่อรการตั้งครรภ์ครั้งต่อไป
ภาวะเลือดออกในระยะครึ่งหลังของการตั้งครรภ์(HEMORRAGE IN LATE PREGNANCY)
1.รกเกาะต่ำ(placenta previa)
คือ ภาวะที่รกมีการฝังตัวในตำหน่งที่ผิดกว่่าปกติ แบ่งได้ 4 ชนิด 1. Low-lying placenta = รกเกาะต่ำที่ขอบรก ยังไม่ถึง internal os ห่างประมาณ 2-3 cm 2.Marginal placenta previa = รกเกาะต่ำที่ขอบ internal os พอดี 3.Partial placenta previa = รกเกาะต่ำที่ขอบรกคลุมปิด internal os เพียงบางส่วน 4. Total placenta previa = รกเกาะต่ำคลุมปิด internal os ทั้งหมด
สาเหตุ/ปัจจัยส่งเสริม
1.สตรีตั้งครรภ์อายุมากและมีการตั้งครรภ์หลายครั้ง
2.มีความผิดปกติของหลอดเลือดที่มาเลี้ยงเยื่อบุมดลูก เคยขูดมดลูก หรือเคย C/S
3.รกใหญ่กว่าปกติ เช่น ครรภ์แฝด
อาการและอาการแสดง
มีเลือดสดออกทางช่องคลอดโดยไม่มีการเจ็บครรภ์
มดลูกนุ่ม กดไม่เจ็บ คลำทารกได้ ฟัง FHS ได้
การวินิจฉัย
1.ซักประวัติ
Bl/Vg โดย
ไม่มีอาการเจ็บครรภ์
การมีเลือดออกซ้ำ
2. ตรวจร่างกาย
ซีดเนื่องจากสูญเสียเลือดทางช่องคลอด ,มดลูกนุ่ม,ส่วนนำอยู่สูง ทารกท่าผิดปกติ
3.ตรวจพิเศษ
u/s ดูตำแหน่งรก
แนวทางการรักษา
1.อายุครรภ์น้อย เลือดออกน้อย
รักษาแบบประคับประคอง GA 24-34 wks แพทย์พิจารณามห้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์เพื่อช่วยเร่งการเจริญของปอดทารก
2.GA 37 wks/ปริมาณเลือดออกมากอาจเป็นอันตรายต่อมารดาและทารกในครรภ์
ต้องสิ้นสุดการตั้งครรภ์
การพยาบาล
Obs.V/S, record I/O, UC,และอาการแสดงของภาวะช็อก
ให้ Bed rast และใสผ้าอนามัยเพื่อประเมินBl/Vg
NPO ให้ IV งดการ PV,PR
กรณีเลือดออกมาก
Absolute bed rast ช่วยเหลือกิจวัตรประจำวัน
ประเมิน V/S ,Bl/Vg ,FHS q 15 min
เตรียมC/S และอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพทั้งสตรีตั้งครรภ์และทารก
2.รกลอกตัวก่อนกำหนด(abruptio placenta)
แบ่งออกเป็น 3 ชนิด ดังนี้ 1.Revealed hemorrhage = เริ่มลอกตัวจากริมรก 2.Concealed hemorrhage = เริ่มลอกตัวจากบริเวณส่วนกลางของรก 3.Mixed hemorrhage = เริ่มลอกจากส่วนกลางและริมขอบรก
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ภาวะ PIH
ภาวะที่ความดันภายในมดลูกลดลงอย่างรวดเร็ว เช่น MC ชน MC
สายสะดือสั้นกว่าปกติ
การกระทบกระเทือนจากภายนอกอย่างรุนแรงที่บริเวณมดลูก เช่น การหกล้ม ลื่นล้ม
การดื่มแอลกอฮอล์ ขาดสารอาหารตั้งครรภ์เมื่ออายุมาก
อาการและอาการแสดง
Tetanic contraction คลำส่วนของทารกไม่ได้ ฟัง FHS ไม่ได้
2.Painful Vg/bleeding มดลูกแข็งเป็นกระดาน(woody hard)
3.มีอาการแสดงของการเสียเลือด อาจไม่สัมพันธ์กับปริมาณเลือดที่ออก
4.uterine tenderness มีอาการกดเจ็บที่มดลูก
การวินิจฉัย
1.ซักประวัติ
มีฺBl/Vg ร่วมกับมีอาการเจ็บครรภ์และ
ปวดท้องรุนแรง
2.ตรวจร่างกาย
Painful Vg/bleeding ,woody hard คลำส่วนทารก ฟัง FHS ไม่ได้ ซีดจากการเสียเลือด
3. Lab
Hb,Platelet ต่ำ PT,PTT ผิดปกติ
4.ตรวจพิเศษ
u/s ดูตำแหน่งรก พบ retro placenta blood clot
การรักษา
กรณีเลือดออกมาก
แก้ไขภาวะ hypovolemic shock ให้IV ให้เลือด O2 Record I/O ประเมิน CVP ภาวะ DIC พิจารณา C/S
กรณีเลือกออกไม่มาก
ตั้งครรภ์ต่อ
ให้ยายั้บยั้ง UC ประเมิน FHS ดูแลอย่างใกล้ชิด หาก
สิ้นสุดการตั้งครรภ์
ให้เจาะถุงน้ำ+Oxytocin ,C/S เมื่อมีข้อบ่งชี้
การพยาบาล
Obs.V/S ,UC, record I/O ประเมินระดับความสูงของยอดมดลูก
ประเมินสี ลักษณะ จำนวนของ Bl/Vg และติดตามอาการและอาการแสดงของ PPH
ประเมินการแข็งตัวของเลือด ติดตาม PT,PTT ,Hb,Hct