Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ช็อคจากระบบประสาท ( Neurogenic shock ) - Coggle Diagram
ช็อคจากระบบประสาท
( Neurogenic shock )
ระบบประสาทอัตโนมัติ ประกอบด้วย เซลล์ประสาทนำออกซึ่งนำกระแสประสาทจากระบบประสาทส่วนกลาง ไปยังกล้ามเนื้อเรียบ กล้ามเนื้อหัวใจและต่อมต่างๆ ระบบประสาทอัตโนมัติจะควบคุมการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบและการทำงานของต่อมที่อยู่นอกอำนาจจิตใจ เกิดกับเหตุการณ์ที่ตื่นเต้น ตกใจ ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ถี่ขึ้นและแรงขึ้น แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป หัวใจจะเต้นช้าลงและเข้าสู่ภาวะปกติ
สาเหตุของ Neurogenic shock ตามตำแหน่งของพยาธิสภาพ
พยาธิสภาพที่สมอง (Cerebral damage)
ทำให้กระทบกระเทือน Vasomotor center ที่เมดัลลา เช่น ได้รับบาดเจ็บที่สมอง สมองขาดเลือด สมองบวม เนื้องอกในสมองได้รับยาสลบ ยานอนหลับเกินขนาด หรือสมองขาดกลูโคส (Insulin shock) เป็นต้น
พยาธิสภาพที่ไขสันหลัง (Spinal cord injury)
ทำให้ Vasomotor center ไม่สามารถควบคุม Preganglionic vasoconstrictor nerve ได้ เช่น ได้รับบาดเจ็บที่ไขสันหลัง มีการตัดขาดของไขสันหลัง หรือได้รับยาสลบซึ่งให้ทางไขสันหลัง (Spinal anesthesia) ในขนาดสูง เป็นต้น
สาเหตุหลักๆ
การทำลายส่วนก้านสมอง ไขสันหลัง (brain stem , spinal cord injury)
การดมยาสลบบางชนิด
ช็อคจากอินซูลิน (insulin shock)
กลไก
ระบบประสาทซิมพาเทติคสูญเสียหน้าที่
หลอดเลือดดำขยายทั่วร่างกาย
ลดปริมาณเลือดเข้าสู่หัวใจ
ลด Stroke volume
ลด Cardiac output
ลดปริมาณเลือดไหลเวียนไปเนื้อเยื่อ
หลอดเลือดแดงขยายทั่วร่างกาย
ความดันโลหิตลดลง
การบาดเจ็บไขสันหลัง (spinal cord injuries)
บาดเจ็บไขสันหลังส่วนใหญ่พบในเพศชาย สาเหตุส่วนใหญ่มาจากอุบัติเหตุทางจราจร ตกจากที่สูง กีฬาที่มีความเสี่ยงบางประเภทเช่น ว่ายน้า ดำน้า ขี่ม้า รักบี้ ถูกทำร้ายร่างกาย ถูกยิง ถูกแทง ถูกวัตถุหนักๆ ตกทับ และในผู้สูงอายุส่วนใหญ่เกิดจากการหกล้ม (falling)
พยาธิสภาพ
Spinal cord injury
ทำลาย pyramidal tract
เซลล์ประสาทต่ำกว่ารอยโรคหยุดชะงักทันที
เกิด function shut down
สัญญาณกระตุ้น หมดไป
ระบบประสาทอัตโนมัติเสียไป
กลไกการบาดเจ็บไขสันหลัง
การบาดเจ็บกระดูกสันหลังและไขสันหลังเกิดทั้งจากที่ไม่มีแผลทะลุทะลวง (blunt injury) และที่มีแผลทะลุทะลวง (penetrating injury) เช่นจากการถูกยิงหรือถูกแทง ถ้าแบ่งประเภทการบาดเจ็บตามกลไกการบาดเจ็บสามารถแบ่งได้ดังนี้
Flexion injury เกิดจากการใช้ความเร็วสูงและหยุดกะทันหัน
Hyperextension injury เกิดจากหลายสาเหตุ พบบ่อยในผู้สูงอายุเนื่องจากการเสื่อมของกระดูก
Flexion with rotation injury เกิดจากการหมุนหรือบิดของศีรษะและคออย่างรุนแรง
Vertical Compression (Axial loading) บาดเจ็บจากไขสันหลังถูกกด เกิดจากการได้รับบาดเจ็บแนวดิ่ง
Penetrating injury สาเหตุอาจเกิดจากถูกแทง ถูกยิง ทำให้เกิดการบาดเจ็บทั้งทางตรงและทางอ้อมโดย ไขสันหลังบวมและขาดเลือดและเนื้อเยื่อไขสันหลังตายจากการขาดเลือด
ประเภทของการบาดเจ็บไขสันหลัง
บาดเจ็บไขสันหลังชนิดสมบูรณ์ (Complete cord injury)
การบาดเจ็บที่ทำให้ไขสันหลังสูญเสียหน้าที่ทั้งหมด ผู้ป่วยจะสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อและความรู้สึกในส่วนที่ต่ำกว่าพยาธิสภาพ ควบคุมกล้ามเนื้อหูรูดรอบทวารหนักไม่ได้เกิดอัมพาตอย่างถาวร ซึ่งมี 2 ลักษณะ คือ tetraplegia และ paraplegia
บาดเจ็บไขสันหลังชนิดไม่สมบูรณ์(Incomplete spinal cord injury)
ร่างกายส่วนที่อยู่ต่ำกว่าระดับพยาธิสภาพ มีบางส่วนของระบบประสาทที่ยังทำหน้าที่อยู่ เช่น ผู้ป่วยมีกำลังกล้ามเนื้อหรือมีการรับรู้ที่ผิวหนังในส่วนที่ถูกควบคุมด้วยไขสันหลังที่อยู่ต่ำกว่าระดับที่ได้รับบาดเจ็บ สามารถขมิบรอบ ๆ ทวารหนักได้
พยาธิสภาพ
มีการทำลายของระบบประสาทซิมพาเทติค การทำลายของสมองโดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของก้านสมอง ซึ่งมีผลให้การทำงานของศูนย์ควบคุมหลอดเลือด (vasomotor center)เสียไป เมื่อใดก็ตามที่เนื้อเยื่อสมองขาดเลือดไปเลี้ยงจะกระตุ้นรีเฟล็กซ์ของประสาทซิมพาเทติคคือ SNS-chemic response ทันทีเพื่อช่วยให้เลือดไปเลียงสมองให้พอเพียง ถ้าสมองขาอดเลือดเกิน 2-3 นาที ศูนย์ควบคุมหลอดเลือดจะถูกกดและเกิดภาวะช็อคจากประสาท