Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างระบบหายใจ - Coggle Diagram
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างระบบหายใจ
ทางเดินหายใจส่วนบน (upper respiratory tract)
1,1 ปลายจมูก
กลไกการเปลี่ยนแปลง คือ ลักษณะของปลายจมูกจะงุ้มลง เนื่องจาก Connective tissue จะมีการเสื่อมลงทำให้ผนังกั้นโพรงจมูกถูกดึงรั้งเข้าด้านในและปลายจมูกงุ้ม
1.2 ขนโบกพัด (cilia)
กลไกการเปลี่ยนแปลงมีการเสื่อมหน้าที่ลงตลอดทางเดินหายใจมีผลให้กลไกการขจัดสิ่งแปลกปลอม ลดลง ประสิทธิภาพในการไอขับเสมหะลดลง ทําให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจได้ง่าย
1.3 คอหอย (pharyngeal)
ผนังด้านหลังของคอหอยบางลงทําให้โครงสร้างหลังโพรงจมูกเกิดการตีบแคบ
1.4 กล่องเสียง (Larynx)
กลไกการเปลี่ยนแปลงพบการเปลี่ยนแปลงในส่วนของฝาปิดกล่องเสียงมีการสะสม
calcification จนเป็นกระดูกเนื้อแข็งทําให้ความยืดหยุ่นลดลงมีผลให้กล่องเสียงปิดช้าหรือปิดไม่สนิทส่งผลให้เกิดปัญหาการสําลักอาหารในผู้สูงอายุตามมา
ทางเดินหายใจส่วนล่าง (Lower respiratory tract)
2.1 หลอดลม (Trachea)
กลไกการเปลี่ยนแปลงเนื่องจากลักษณะของหลอดลมมี cartilages เป็นองค์ประกอบ ซึ่งกลไกการเสื่อมถอยของหลอดลม ประกอบด้วย การสะสมของแคลเซียมและการเชื่อมตามขวางมีผลให้การยืดขยายของหลอดลมลดลง นอกจากนี้ยังส่งผลต่อการขับสิ่งแปลกปลอมขาดประสิทธิภาพ
2.2 ผนังทรวงอก (thoracic wall)
กลไกการเปลี่ยนแปลง ลักษณะการเปลี่ยนแปลงโดยทั่วไปพบว่า กระดูกอ่อนของซี่โครงจะมีแคลเซียม มาสะสมมากขึ้นบริเวณข้อต่อระหว่างซี่โครง ทําให้มีช่องว่างระหว่างกระดูกสันหลังแคบลง ทําให้ความสามารถในการยืดขยายทรวง อกตามจังหวะของการหายใจ ลดลง
2.3 กล้ามเนื้อหายใจ (respiratory muscles)
การเปลี่ยนแปลงของผนังทรวงอกจะมีผลต่อรูปร่างโค้ง และแรงดันสูงสุด อาจเกิดได้จากการฝ่อลีบและสูญเสียใย
กล้ามเนื้อชนิดหดตัวเร็ว มีการเกาะตัวของแคลเซียมร่วมด้วย ส่งผลให้ผู้สูงอายุใช้กล้ามเนื้อหน้าท้องในการหายใจ ทําให้การหายใจออกถูกจํากัด
2.4 ปอด (Lung)
Lung compliance ลดลง ปอดยืดขยายตัวและหดตัวได้ลดลง เนื่องจากเนื้อปอดมีเส้นใยอีลาสตินลดลง คุณภาพการหายใจลดลง คือ มีความจุของปริมาณก๊าซในปอด เท่าเดิม แต่มีก๊าซค้างในปอดมากขึ้น
2.5 ถุงลม (alveoli)
กลไกการเปลี่ยนแปลง พบว่า เนื้อเยื่อเกี่ยวพันหรือเส้นใยอิลาสติก ที่ห่อหุ้มถุงลม ประกอบกับเกิดกลไกการเชื่อมตามขวางจึงมีผลทําให้การยืดขยายตัวของถุงลมลดลงเป็นเหตุให้โครงสร้างดังกล่าวถูกยืดให้โป่งขยายและสูญเสียความสามารถในการหดกลับ
2.6 หลอดเลือดปอด (pulmonary vessels)
พบการหนาตัว (thickness) และสูญเสียความยืดหยุ่น (distensibility) ของหลอดเลือดแดงในปอดจากการสะสมเส้นใยคอลลาเจนที่มีความยืดหยุ่นต่ำทําให้เกิดภาวะหลอดเลือดแดงในปอดแข็งตัวมีแรงต้านและความดันภายในหลอดเลือดเพิ่มสูงได้ง่าย
การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของระบบหายใจ
1.ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหายใจ
การถดถอยของกล้ามเนื้อหายใจในผู้สูงอายุ
ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหายใจมีค่าลดลลง
แรงดันสูงสุดของการหายใจออกจะ
ลดลงไปอย่างรวดเร็วเมื่อเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ
2.แรงต้านทานต่อการไหลของอากาศ
สูญเสีย elastic recoil แรงดันภายในถุงลม
แรงดันภายนอกหรือแรงดันภายในช่องเยื่อหุ้มปอด ที่เพิ่มสูงขึ้น จะส่งผลให้เกิดการปิดของท่อลมก่อนเวลาอันควร
ปริมาตรสูงสุดของอากาศที่หายใจออกอย่างเร็วและแรงเต็มที่จนสุดจากตําแห่งที่หายใจเข้าเต็มที่และอัตราการไหลของอากาศหายใจออกที่สูงที่สุดมีค่าลดลงอย่างเห็นได้ชัด
3.ปริมาตรและความจุปอดแบ่งเป็น 4 ส่วน
1 Total Lung Capacity (TLC) คือ ปริมาตรอากาศทั้งหมดที่ปอดจุได้ ซึ่งในผู้ใหญ่ปกติจะมีค่าประมาณ 5,700 – 6,200 ml.
2 Vital Capacity (VC) คือ จํานวนอากาศมากที่สุดที่คนหายใจออกได้ หลังจากหายใจเข้าเต็มที่แล้ว ในผู้ใหญ่
ปกติจะมีค่าประมาณ 4,500 – 5,000 ml.
3 Function Residual Capacity (FRC) คือ ปริมาตรที่เหลืออยู่ในปอดหลังจากหายใจออก ในผู้ใหญ่ปกติจะมีค่าประมาณ 2,000 – 2,500 ml.
4 Inspiratory capacity (IC) คือ ความจุของปอดที่คิดเป็นปริมาตรของอากาศที่หายใจเข้าไปได้เต็มที่หลังจากหายใจออกตามปกติในผู้ใหญ่ปกติมีค่าประมาณ 3,800 ml.
4.สมดุลการระบายอากาศและการแลกเปลี่ยนแก๊ส
การลดลงของพื้นที่ผิวภายในถุงลม
การลดลงของการระบายอากาศเข้าสู่ถุงลม
การลดลงของปริมาณหลอดเลือดฝอยบริเวณปอด
และการลดลงของความจุแก๊สที่แพร่ผ่านผนังถุงลม
6.กลไกป้องกันตัวเองของทางเดินหายใจ
การโบกพัดกําจัดสิ่งแปลกปลอมของเซลล์ขนภายในท่อลมลดลง
การทํางานที่ลดลงของตัวรับการระคายเคืองของทางเดินหายใจ
การอ่อนแรงของกล้ามเนื้อหายใจ จึงทําให้กลไกป้องกันตนเองของทางเดินหายใจด้วยการไอหรือจามมีประสิทธิภาพลดลง
5.การควบคุมการหายใจ
การลดลงของการระบายอากาศเพื่อตอบสนองต่อภาวะความดันออกซิเจนในเลือดต่ำ
การเปลี่ยนแปลงความดันย่อยของแก๊ส
ความผิดปกติของตัวรับการยืดขยายทางเดินหายใจ
ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงตามวัยต่อสุขภาพผู้สูงอายุ
ประสิทธิภาพการทํางานของปอดลดลง
ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันลดลงเพราะเหนื่อยง่าย
เกิดอาการสําลักอาหารได้ง่ายเนื่องจากกล่องเสียงปิดไม่สนิท
อันตรายจากการได้รับกลิ่นลดลง เช่น ก๊าซหุงต้ม สารเคมี ยาฆ่าแมลง
เกิดการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจได้ง่าย
คอแห้งและเจ็บคอภายหลังกรนอนหลับ เนื่องมาจากการไหลผ่านของอากาศเข้าทางจมูกลดลง
การพยาบาลผู้สูงอายุที่มีการเปลี่ยนแปลงระบบหายใจ
การจัดการปัญหาการลดลงของปริมาตรปอด
การฝึกหายใจ
การเคลื่อนไหวลําตัวและทรวงอกร่วมกับการหายใจลึก
การจัดท่า
2.การจัดการปัญหาการคั่งค้างของเสมหะ
การฝึกไอ
การจัดท่าระบายเสมหะ
การจัดการปัญหาการเพิ่มงานของการหายใจ
การจัดท่า
การฝึกควบคุมอัตราและจังหวะการหายใจ
จัดการสิ่งแวดล้อม แนะนําหลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีมลพิษ ควัน ฝุ่นหรือกลุ่มคนแออัด
แนะนําการได้รับวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่
แนะนําให้หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
แนะนําควรตรวจสุขภาพปอดอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง